فضيلت تسبيح فاطمه زهراء(عليهاالسلام )
6 - سپس تسبيح حضرت زهرا (عليهاالسلام ) را مى گويد، كه ما شرح آن را با پيش ازاين با دو روايت كه هر كدام مايه چشم روشنى است ، يادآور شديم .
از ديگر روايات درباره فضيلت تسبيح حضرت زهرا(عليهاالسلام ) در تعقيب نمازهاىواجب ، اين است كه امام صادق (ع ) فرمود: هركس پيش ‍ از آنكه از نماز واجب پاهايش راروى هم بگذارد و آسوده بنشيند، تسبيح حضرت زهرا فاطمه (عليهاالسلام ) را بگويد،آمرزيده مى گردد. البتّه آن را با تكبير آغاز مى كند.
و نيز روايت شده كه امام صادق (ع ) فرمود: هركس پيش از اينكه پاهايش را باز كرده وآسوده بنشيند تسبيح فاطمه زهرا(عليهاالسلام ) را در تعقيب نماز واجب بگويد، خداوندبهشت را براى او واجب مى گرداند.
7 - از تعقيبات مهمّ جهت استجابت دعا، است در روايت آمده است : هركس بعد از نماز واجببگويد:
يا مَنْ يَفْعَلُ ما يَشآءُ، وَ لا يَفْعَلُ ما يَشآءُ غَيْرُهُ
- اى خداوندى كه هرچه را بخواهى انجام مى دهى ، و غير تو نمى تواند هر چه را خواستانجام دهد.
سپس حاجت خويش را بخواهد، هر چه درخواست كند به او عطا مى شود.⁽¹⁹⁵⁾
فضيلت تسبيحات اربعه در تعقيبات نماز
8 - از تعقيبات مهمّ در جهت افزونى سعادت و دفع چيزهايى كه از آنان هراس دارد، ايناست كه روايت شده كه امام صادق (ع ) فرمود: روزىرسول خدا(ص ) به اصحابش فرمود: اگر جامه ها و ظروفى را كه داريد جمع كنيد وروى هم بگذاريد، آيا به آسمان مى رسد؟ عرض كردند: خير، اىرسول خدا، فرمود: وقتى از خواندن نماز فراغت پيدا كرديد، سى بار بگوييد:
سُبْحانَ اللّهِ، وَالْحَمْدُللّهِِ، وَلا إِلهَ إِلا اللّهُ، وَاللّهُ اءَكْبَرُ.
- پاك و منزّه است خداوند، و حمد و سپاس مختصّ خداست ، و معبودى جز خدا نيست ، و خداوندبزرگتر است .
زيرا اين كلمات ، ويرانى و غرق شدن و سوختن و افتادن در چاه ، و خورده شدن به وسيلهدرندگان ، و جان سپردن به صورت بد، و هرگونه نكبت و گرفتارى و مصيبتى را كهبر بنده در آن روز فرو مى آيد، دفع مى كنند، و آنها مُعَقِّبات ⁽¹⁹⁶⁾ هستند.
و در روايت ديگر آمده كه پيامبر اكرم (ص ) فرمود: آنها معقّباتى هستند كه هر كس آنهارا بگويد: (يا فرمود: انجام دهد)، يعنى سى وسه بار سُبْحانَ اللّهِ، و سى وچهاراءَلْحَمْدُللّهِِ. بگويد، محروم و نوميد نمى گردد.
و نيز در حديث است كه حضرت صادق (ع ) فرمود: هركس در تعقيب هر نماز واجب پيش ازآنكه پاهايش را روى هم بگذارد و آسوده بنشيند،چهل بار بگويد:
سُبْحانَ اللّهِ، وَ الْحَمْدُللّهِِ، وَ لا إِلهَ إِلا اللّهُ، وَاللّهُ اءَكْبَرُ
سپس از خداوند درخواست نمايد، هر چه بخواهد به او عطا مى شود.
دعايى جهت محفوظ ماندن از خطرات
9 - از تعقيبات مهمّ جهت محفوظ ماندن خود و خانه و دارايى و فرزندانش . اين است كه امامصادق (ع ) فرمود: هركس اين كلمات را بعد از نمازهاى واجب بگويد، خود و خانه ودارايى و فرزندانش محفوظ مى مانند:
اءُجيرُ نَفْسى وَ مالى وَ وُلْدى وَاءَهْلى وَ دارى وَكُلَّ ما هُوَ مِنّى ، بِاللّهِ الْواحِدِ الاَْحَدَالصَّمَد الَّذى لَمْ يَلِد وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً اءَحَدٌ، وَ اءُجيرُ نَفْسى وَ مالى وَ وُلْدى[وَ اءَهْلى وَ دارى ] وَ كُلَّ ما هُوَ مِنّى ، بِرَبِّ الْفَلَقِ مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ (تا آخر سوره ) وَ بِرَبِّالنّاسِ (تا آخر سوره )
- خود و دارايى و فرزندان و خانواده و خانه و هرچه متعلّق به من است را در پناه خداونديگانه بى همتا و بى نياز[ى كه همه بدو نيازمندند] كه نه زاده و نه زاده شده و هيچ كسهمتاى او نيست درآوردم ، و خود و دارايى و فرزندانم [و خانواده و خانه ] و هرچه متعلّق بهمن است را در پناه پروردگار مخلوقات درمى آورم از شرّ هرچه خداوند آفريده (تا آخرسوره قُلْ اءَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ) و در پناه پروردگار مردم (تا آخر سوره قُلْ اءَعُوذُ بِرَبِّالنّاس )و...
و نيز آية الكرسى را تا آخرش مى خواند.
همچنين منقول است كه حضرت حسن بن علىّ(عليهماالسلام ) فرمود كهرسول خدا(ص ) فرمود: هركس آية الكرسى را در تعقيب نماز واجب بخواند، تا نمازديگر در ضمانت خداوند خواهد بود.
قرائت سوره قُلْ هُوَ اللّهُ اءَحَد و دعاى اميرالمؤمنين (ع )
10 - از ديگر تعقيبات مهمّ در تعقيب نماز براى كسانى كه خواهان ايمنى از گناهان وپيامدهاى بد آنها هستند، اين است كه نقل شده اميرالمؤمنين علىّ بن ابى طالب (ع ) فرمود:هركس دوست دارد كه از دنيا بيرون برود، در حالتى كه از گناهان خالص باشدچنانكه طلا، خالص و ناب مى گردد و هيچ كدورتى در آن باقى نماند باشد. و هيچ كساز او مظلمه اى نخواهد، بعد از نمازهاى پنجگانه توصيف پروردگار - تبارك و تعالى -يعنى سوره قُلْ هُوَ اللّهُ اءَحَد را بخواند و دستهايش را گشوده و بگويد:
اءَللّهُمَّ، إ نّى اءَسْاءَلُكَ باسْمِكَ الْمَكْنُونِ الَْمخْزُونِ الطّاهِرِ الْمُطَهَّرِ [يا: اءَلْطُّهْرِ]الْمُبارَكِ، وَ [اءَسْاءَلُكَ] بِاسْمِكَ الْعَظيمِ و سُلْطانِكَ الْقَديم ، يا واهِبَ الْعَطايا، يا مُطْلِقَالاُْسارى ، يا فَكّاكَ الرِّقابِ مِنَ النّارِ، اءَسْاءَلُكَ اءَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اءَنْتُعْتِقَ رَقَبَتى مِنَ النّارِ، وَ اءَخْرِجْنى مِنَ الدُّنْيا سالِماً، وَ اءَدْخِلْنِى الْجَنَّةَ آمَناً، وَاجْعَلْيَوْمى اءَوَّلَهُ فَلاحاً، وَ اءَوْسَطَهُ نَجاحاً، وَ آخِرَهُ صَلاحاً، إِنَّكَ اءَنْتَ عَلاّمُ الْغُيُوبِ.
- خداوندا، بدرستى كه از تو به اسم پوشيده مخزون پاكيزه پاك خجسته ات درخواستمى نمايم ، و به اسم بزرگ و فرمانروايى ديرينه و بى آغازت تقاضا مى نمايم ، اىبخشنده عطايا، اى رها كننده اسيران ، اى آزاد كننده بندگان از آتش جهنّم ، از تو مساءلتدارم كه بر محمّد و آل محمّد درود فرستى ، و مرا از آتش جهنّم آزاد نمايى ، و سالم و بىگزند از دنيا خارج ، و ايمن و آسوده در بهشت داخلم فرما، و آغاز اين روزم را رستگارى ، وميانه اش را كاميابى ، و پايانش را اصلاح و درستى قرار ده ، براستى كه تويىبسيار آگاه بر نهانها.
سپس اميرالمؤمنين (ع ) فرمود: اين دعا از دعاهاى مستجابى است كهرسول خدا(ص ) به من آموخت ، و دستور داد كه آن را به امام حسن و حسين (عليهماالسلام )بياموزم .
ناگفته نماند كه : روايت ديگرى درباره اين دعا به عنوان ذكرِ دعاى مصون و محفوظىكه رسول خدا(ص ) به اميرالمؤمنين (ع ) ، و اميرالمؤمنين به امام حسن و حسين(عليهاالسلام ) آموخت . آمده است اميرالمؤمنين (ع ) فرمود: هركس دوست دارد در حالتىاز دنيا بيرون رود، كه چنانكه طلا خالص و ناب گردد و هيچ چيز با آب مشوب و مخلوطنيست ، از گناهان خالص ورها گردد، و هيچ كس از او مظلمه اى نخواهد، در تعقيب نمازهاىپنجگانه ، دوازده بار توصيف پروردگار عزّوجلّ يعنى سوره قُلْ هُوَ اللّهُ اءَحَد رابخواند، سپس دستهايش را گشوده و بگويد:... (و دعايى را كه يادآور شديم ذكر شدهاست .)
11 - از ديگر تعقيبات مهمّ اين است كه روايت شده امام صادق (ع ) فرمود: هركس به خداو روز آخرت ايمان دارد قرائت سوره قُلْ هُوَاللّهُ اءَحَد را در تعقيب نماز واجب تركننمايد، زيرا هركس آن را بخواند، خداوند خير دنيا و آخرت را براى او جمع نموده و خودوى و پدر و مادر و فرزندان آن دو آمرزيده مى شوند.
دعايى جهت آمرزش گناهان
12 - از ديگر تعقيبات مهمّ براى آمرزيده شدن گناهان ، آن است در حديث است محمّد بن حنفيّهمى گويد: اميرالمؤمنين علىّ بن ابى طالب (ع ) گرد خانه خدا طواف مى نمود، ناگهانديدند مردى به پرده هاى كعبه آويخته و مى گويد:
يا مَنْ لايَشْغَلُهُ سَمْعٌ [عَنْ سَمْعٍ]، يا مَنْ لا يُغَلِّطُهُ السّآئِلُونَ، يا مَنْ لايُبْرِمُهُ إِلْحاحُالْمُلِحِّينَ، اءَذِقْنى بَرْدَ عْفْوِكَ، وَ حَلاوَةَ رَحْمَتِكَ.
- اى خداوندى كه شنيدن [دعايى تو را از شنيدن ديگر دعاها] به خودمشغول نمى كند، اى كسى كه درخواست كنندگان او را به اشتباه وانمى دارند، اى كسى كهپافشارى اصرار كنندگان او را به ستوده نمى آورد، خنكى عفو و گذشتت و شيرينىرحمتت را به من بچشان .
اميرالمؤمنين (ع ) فرمود: اين دعاى توست ؟ و من خود شنيدم كه آن مرد عرض كرد: بله ، تونيز آن را در تعقيب نمازهايت بخوان : به خدا سوگند، هيچ مؤمنى آن را در تعقيب نماز نمىخواند، مگر اينكه خداوند گناهان او را مى آمرزد، هر چند گناهانش به شماره ستارگانآسمان و قطره هاى باران و سنگريزه ها و خاكهاى زمين باشد.
اميرالمؤمنين (ع ) فرمود: دانش اين در نزد من است ، و خداوند وسعت دهنده و بزرگوار است .آن مرد كه حضرت خضر(ع ) بود گفت : به خدا سوگند، راست گفتى ، اى اميرالمؤمنين ،وليكن بالاى هر صاحب دانشى ، دانايى است .
دعا براى طول عمر
13 - از تعقيبات مهمّ براى جهت طول عمر آن است كه از جمله تعقيبش بعد از هر نماز اينباشد كه در روايت آمده جميل بن درّاج مى گويد مردى به خدمت امام صادق (ع ) وارد شد وعرض كرد: اى آقاى من ، سنّم زياد شده و بستگانم مرده اند و مى ترسم كه مرگ مرادريابد، و كسى ندارم كه با او اُنس بگيرم و همنشين شوم . حضرت فرمود: از برادران مؤمنت هستند كسانى كه از لحاظ نسبى و سببى به تو نزديكترند، و اُنس تو به آنان ازاُنست به بستگانت بهتر است ، با وجود اين بر تو باد كه اين دعا را بخوانى ، و درتعقيب هر نماز واجب بگو:
اءَللّهُمَّ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، اءَللّهُمَّ، إِنَّ الصّادِقَ(ع ) قالَ: إِنَّكَ قُلْتَ:ما تَرَدَّدْتُفى شَىْءٍ اءَنَا فاعِلُهُ كَتَرَدُّدى فى قَبْضِ رُوحِ عَبْدِىَ الْمُؤ مِنِ، يَكْرَهُ الْمَوْتَ وَ [اءَنَا]اءَكْرَهُ مَسآئَتَهُ. اءَللّهُمَّ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَعَجِّلْ لِوَلِيِّكَ الْفَرَجَ وَالعافِيَةَ وَالنَّصْرَ، وَلا تَسُؤْنى فى نَفْسى و لا فى اءَحَدٍٍ مِنْ اءَحِبَّتى .
- خداوندا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست ، خدايا، براستى كه حضرت صادق (ع)فرمود: كه تو فرموده اى : من در هيچ كارى همانند تردّد و دو دلى اى كه در گرفتن روحبنده مؤمن دارم ، دو دلى ندارم ، [زيرا] او از مرگ بدش مى آيد، و من از بدى رساندن بهاو بدم مى آيد. خداوندا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست ، و در فرج و تندرستى وپيروزى ولىّات تعجيل فرما، و در رابطه خود و هيچ كدام از دوستانم به من بدى مرسان.
اگر خواستى دوستانت را يكايك نام مى برى . يا به صورت جداگانه ، و يا مجموعاً) آنمرد مى گويد: به خدا سوگند، آن قدر زنده ماندم تا اينكه از زندگانى خسته و رنجورشدم .
ابومحمّد هارون بن موسى - رَحِمَهُ اللّه - مى گويد: محمّد بن حسن بن شمون [يا: سمون ]بصرى پيوسته اين دعا را مى خواند، تا اينكه صدوبيست و هشتسال همراه با آسايش زندگانى كرد، تا اينكه از زندگانى خسته شد و اين دعا را ترككرد و از دنيا رفت . خداوند رحمتش كند.
دعا جهت حفظ
14 - از تعقيبات مهمّ دعايى است كه پيامبر اكرم (ص ) به علىّ (ع ) آموخت تا هر چيزى راكه مى شنود حفظ كند. از پيامبر اكرم (ص ) روايت شده كه به اميرالمؤمنين (ع ) فرمود:هرگاه خواستى هر چه را كه مى شنوى و مى خوانى حفظ كنى ، اين دعا را در تعقيب تمامنمازها بخوان ، و آن دعا به اين صورت است :
سُبْحانَ مَنْ لايَعْتَدى عَلى اءَهْلِ مَمْلَكَتِهِ، سبُحْانَ مَنْ لاَيَاءْخُذُ اءَهْلَ الاَْرْضِ بِاءَلْوانِالْعَذابِ، سُبْحانَ الرَّؤُفِ الرَّحيمِ، اءَللّهُمَّ، اجْعَلْ لى فى قَلْبى نُوراً وَ بَصَراً وَ فَهْماً وَعِلْماً، إ نَّكَ عَلى كُلِّ شَىْءٍ قَديرٌ.
- پاك و منزّه است خداوندى كه بر اهل مملكت خود ستم و تجاوز روا نمى دارد، و پاك و منزّهاست خدايى كه اهل زمين را به انواع گوناگون عذاب ، نمى گيرد، پاك و منزّه است خداوندرؤ وف مهربان ،، خداوندا، در قلب من نور و بينايى و فهم و آگاهى قرار ده ، براستىكه تو بر هر چيز توانايى .
دعا جهت برآورده شدن حوايج
15 - از تعقيبات مهمّ جهت برآورده شدن حوايج ، آن است كه وقتى از نماز فراغت پيدا كرد،بخواند دعايى را كه ادريس بن عبداللّه مى گويد: از امام صادق (ع ) شنيدم مى فرمود:وقتى از نماز فراغت پيدا كردى بگو:
اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَدينُكَ بِطاعَتِكَ وَ وِلايَتِكَ وَ وِلايَةِ رَسُولَكِ وَ وِلايَةِ الاَْئِمَّةِ مِنْ اءَوَّلِهِمْ وَ[يا: إِلى ] آخِرِهِمْ.
و همه ائمّه [(عليهم السلام )] را يكايك نام مى برى ، سپس مى گويى :
اءَللّهُمَّ، اءَدينُكَ بِطَاعَتِهِمْ وَ وِلايَتِهِمْ وَ الرِّضا بِما فَضَّلْتَهِمْ بِهِ غَيْرَ مُتَكَبِّرٍ [يا:مُنْكِرٍ] وَ لا مُسْتَكْبِرٍ عَلى مَعْنى ما اءَنْزَلْتَ فى كِتابِكَ عَلى حُدُودِ ما اءَتانا فيهِ وَ مالَمْيَاءْتِنا، مُؤْمِنٌ مُعْتَرِفٌ مُسَلِّمٌ بِذلِكَ، راضٍ بِما رَضيتَ بِهِ، يارَبِّ، اءُريدُ بِهِ [وَجْهَكَالْكَريمَ وَ] الدّارَ الاَّْخِرَةَ مَرْهُوباً وَ مَرْغُوباً إِلَيْكَ فيهِ، فَاءَحْيِنى عَلى ذلِكَ وَ اءَمِتْنى إِذااءَمَتَّنى عَلى ذلِكَ، وَ ابْعَثْنى عَلى ذلِكَ. وَ إِنْ كانَ مِنّى تَقْصيرٌ فيما مَضى ، فَإِنّىاءَتُوبُ إِلَيْكَ، وَاءَرْغَبُ إِلَيْكَ فيما عِنْدَكَ، وَ اءَسْاءَلُكَ اءَنْ تَعْصِمَنى بِوِلايَتِكَ عَنْمَعْصِيَتِكَ، وَ لا تَكِلْنى إِلى نَفْسى طَرْفَةَ عَيْنٍ اءَبَداً وَ لا اءَقَلَّ مِنْ ذلِكَ وَ لا اءَكْثَرَ، إِنَّالنَّفْسَ لاََمّارَةٌ بِالسَُّّوءِ إِلاّ ما رَحِمْتَ، يا اءَرْحَمَ الرّاحِمينَ، وَ اءَسْاءَلُكَ بِحُرْمَةِ وَجْهِكَ الْكَريمِوَ بِحُرْمَةِ اسْمِكَ الْعَظيمِ وَ بِحُرْمَةِ رَسُولِ اللّهِ(ص ) وَ بِحُرْمَةِ اءَهْلِ بَيْتِ رَسُولِكَ(عليهمالسلام ) و آن بزرگواران را [يك به يك ] نام مى برى - اءَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَاءَنْ تَفْعَلُ بى كَذا وَ كَذا.
خدايا، من به طاعت و ولايت و دوستى تو ولايت رسولت و ولايت امامان ازاوّل تابه آخرشان ، از تو اطاعت نموده و مى پرستمت . خداوندا، من به واسطه اطاعت وولايت و دوستى آنان ، و خشنودى از آنچه كه ايشان را به آن برترى دادى ، بدون اينكهتكبّر نموده [يا: انكار نموده ] و يا گردنكشى نمايم ، بر اساس آنچه كه در كتابت فروفرستادى ، و بر اساس ‍ احكام و حدودى كه در آن به ما رسيده و يا نرسيده ، از تو اطاعتنموده و مى پرستمت . و به آن ايمان آورده و معترف و تسليم آن هستم ، و به هرچه كه توبدان خشنودى ، خرسندم ، پروردگارا، مقصودم از اين [روى و اسماء و صفات - گرامى اتو رضاى تو و] دار آخرت مى باشد، در حالى كه در اين باره هم از تو هراسانم و هم بهسوى تمايل و رغبت دارم . پس مرا بر همين [اعتقاد] زنده بدار، و هنگامى كه مى ميرانى برهمان بميرانم ، و بر همان [در قيامت ] مبعوثم بدار، و اگر در گذشته تقصير و كوتاهىاز من سرزده [از آن ] به سوى تو توبه مى نمايم ، و نسبت به آنچه در نزد توستميل و رغبت دارم ، و از تو درخواست مى كنم كه مرا به سرپرستى خود از نافرمانى اتنگاه دارى ، و هيچگاه به اندازه چشم برهم زدنى مرا به خود وامگذار، نه كمتر از اين و نهبيشتر از آن ، زيرا نفس بسيار بدفرماست ، مگر اينكه تو رحم آرى . اى مهربانترينمهربانان ، و از تو درخواست مى نمايم به حرمت روى [و اسماء وصفات ] گرامى ات ، وبه احترام اسم بزرگت ، و به حرمت رسول خدا(ص ) و به احتراماهل بيت رسولت (عليهم السلام ) - و ايشان را نام مى برى - اينكه بر محمّد وآل او درود فرستى ، و به من چنين و چنان كنى .
به جاى اين لفظ چنين و چنان كن حوايج خويش را ذكر مى كنى كه إِنْ شاءَ اللّه .برآورده مى شود.
دعاى امام صادق (ع ) در تعقيب نمازها
16 - از تعقيبات مهمّ در تعقيب نمازها براى نيل به سعادتمنديهاى افزونتر، اقتدا به امامصادق (ع ) در دعاهايى است كه ذكر مى كنيم .
در روايت آمده كه امام صادق (ع ) فرمود: روزى به خدمت پدر بزرگوارم وارد شدم كه [درهمان روز] هشت هزار دينار به فقراى اهل مدينه صدقه داده و خانواده اى را كه به يازدهبرده مى رسيدند آزاد فرمود بود، و اين كار مرا به شگفت آورد. حضرتش به من نگريستو فرمود: آيا مى خواهى كارى انجام دهى كه اگر آن را يكبار در تعقيب نمازهاى واجب انجامدهى ، برتر از كارى كه من انجام دادم باشد، اگر چه من آن را در هر روز به اندازه عمرتحضرت نوح (ع ) انجام دهم ، حضرت فرمود: عرض كردم آن چيست ؟ فرمود بعد از نماز مىگويى :
اءَشْهَدُ اءَنْ لا إِلهَ إِلا اللّهُ، وَحْدَهُ لاشَريكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ، يُحْيى وَ يُميتُ، وَ يُميتُوَ يُحْيى ، بَيْدِهِ الْخَيْرُ، وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَىْءٍ قَديرٌ، وَلا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلاّ بِاللّهِ الْعَلِىِّالْعَظيمِ. سُبْحانَ ذِى الْمُلْكِ وَالْمَلَكُوتِ، سُبْحانَ ذِى الْعِزَّةِ وَ الْجَبَروُتِ، سُبْحانَ ذِىالْكِبْرِيآءِ وَ الْعَظَمَةِ، سُبْحانَ الْحَىِّ الَّذى لا يَمُوُت ، سُبْحانَ رَبِّىَ الاَعْلى ، سُبْحانَرَبِّىَ الْعَظيمِ، سُبْحانَ اللّهِ وَ بِحَمْدِهِ، كُلُّ هذا قَليلٌ يا رَبِّ، وَ عَدَدَ خَلْقِكَ وَ مِلاَْ عَرْشِكَ وَرِضى نَفْسِكَ وَ مَبْلَغَ [يا: يَبْلُغُ] مَشِيَّتَكَ وَ عَدَدَ ما اءَحْصى كِتابُكَ وَ مِلاَْ ما اءَحْصَىكِتابُكَ وَ زِنَةَ ما اءَحْصى كِتابُكَ وَ مِثْلَ ما اءَحْصَى كِتابُكَ، وَ مِثْلَ ذلِكَ اءَضْعافاًمُضاعَفَةً [لا تُحْصى وَ عَدَدَ خَلْقِكَ وَ مِلْءَ خِلْقِكَ وَ زِنَةَ خَلْقِكَ، وَ مِثْلَ ذلِكَ اءَضْعافاً لاتُحْصى ، وَعَدَدَ بَرِّيَّتِكَ وَ مِثْلَ ذلِكَ وَ مِلْءَ بَرِيَّتِكَ، وَ زِنَةَ بَرِيَّتِكَ وَ مِثْلَ ذلِكَاءَضْعافاً لاتُحْصى وَ عَدَدَ ما تَعْلَمُ، و زِنَةَ ما تَعْلَمُ وَ مِلْءَ مَا تَعْلَمُ وَ مِثْلَ ذَلِكَ اءضْعافاًلايُحْصى ، وَ مِنَ التَّحْميدِ وَ التَّعْظيمِ وَ التَّقْديسِ وَ الثَّنآءِ وَالشُّكْرِ وَ الْخَيْرِ وَالْمَدْحِ وَالصَّلاةِ عَلَى النَّبِىِّ وَ اءَهْلِ بَيْتِهِ - صَلَّى اللّهُ عَلْيهِ وَ عَلَيْهِمْ - [مِثْلَ ذلِكَ] وَ اءَضْعافَذلِكَ وَ عَدَدَ ما خَلَقْتَ وَ ذَرَاءْتَ وَ بَرَاءْتَ وَ عَدَدَ مَا اءَنْتَ خالِقُهُ مِنْ شَىْءٍ وَ مِلاَْ ذلِكَ كُلِّهِ وَاءَضْعافَ ذلِكَ كُلِّهِ اءَضْعافاً لَوْ خَلَقْتَهُمْ فَنَطَقُوا بِذلِكِ مُنْذُ قَطُّ إِلَى الاَْبَدِ لاَ انْقِطاعَ لَهُيَقُولُونَ كَذلِكَ، لا يَسْاءَمُونَ وَ لا يَفْتُرُونَ اءَسْرَعَ مِنْ لَحْظِ الْبَصَرِ، وَ كَما يَنْبَغى لَكَ،وَ كَما اءَنْتَ لَهُ اءَهْلٌ، وَ اءَضْعافَ ما ذَكَرْتُ، وَرِنَةَ ما ذَكَرْتُ، وَ عَدَدَ ما ذَكَرْتُ، وَ مِثْلَ جَميعِذلِكَ، كُلُّ هذا قَليلٌ يا إِلهى ، تَبارَكْتَ وَ تَقَدَّسْتَ وَ تَعالَيْتَ عُلُوّاً كبيراً، يا ذَاالْجَلالِ وَالاِْكْرامِ، اءَسْاءَلُكَ عَلى إِثْرِ هذَا الدُّعآءِ بِاءَسْمآئِكَ الْحُسْنى وَ اءَمْثالِكَ الْعُلْيا وَ كَلِماتِكَالتَّامّآتِ، اءَنْ تُعافِيَنى فِى الدُّنْيا وَ الاَّْخِرَةِ.
- گواهى مى دهم كه معبودى جز خداوند يگانه وجود ندارد و شريكى براى او نيست ، وسلطنت و فرمانروايى تنها از آن توست ، و حمد وستايش ‍ مختصّ اوست ، زنده مى گرداند ومى ميراند، و مى ميراند و زنده مى گرداند، خير و خوبى تنها به دست[جمال ] اوست ، و او بر هر چيز تواناست ، و هيچ دگرگونى و نيرويى نيست جز بهخداوند بلند مرتبه بزرگ . پاك و منزّه است خداوند صاحب مُلك و ملكوت ، پاك و منزّه استخداوند صاحب عزّت و جبروت ، و پاك و منزّه است خداوند صاحب كبرياء و عظمت ، پاك ومنزّه است خداوند زنده اى كه هرگز نمى ميرد. پاك و منزّه است پروردگار برترم . همراهبا حمد و ستايش پروردگار بزرگم را به پاكى مى خوانم ، همه اينها اندك است ، اىپروردگار من ، بلكه به شماره مخلوقاتت و پُرىِ عرشت و به اندازه خشنودى ات و تاآنجا كه مشيّت و خواستت مى رسد و به شماره و پُرى و وزن و مشابهِ آنچه كه كتابت بهشمار درآورده ، و چندين و چندين برابر آن ، [كه به شمار نمى آيد و به شماره و پُرىو وزن مخلوقاتت ، و مثل و چندين برابر آن كه به شمار درنمى آيد، و به شماره و مشابهويرى ، و وزن خلائقت و مثل و چندين برابر آن كه به شمار درنمى آيد، و به شماره ووزن و پُرى و مثل آنچه كه خود مى دانى [و چندين برابر آن كه به شمار درنمى آيد] تورا مى ستايم ، و از ستايش و تعظيم و تقديس و ثناء و سپاسگزارى و خير و مدح و درودبر پيامبر اكرم و اهل بيتش - كه درود خداوند بر او و ايشان باد -[مثل آن ] و چندين برابر آن ، و به شماره آنچه آفريده و خلق فرموده و پديد آوردى ، وبه شماره اشيايى كه مى آفرينى ، و به اندازه پُرى همه اينها و چندين و چندين برابرهمه اگر بيافرينى و زبان بگشايند و از ازل تا زمانى كه پايانى نداشته باشد، درحالى كه به اندازه كم تر از چشم بر هم زدن نه خسته شده و نه سستى كنند، چنينبگويند، و به همان صورتى كه شايسته توست ، و تو زيبنده آن هستى ، و به اندازهچندين برابر و وزن و شماره آنچه يادآور شدم ، و همانند همه اينها تو را مى ستايم ، اىمعبود من ، همه اينها كم و اندك است ، تو بلند مرتبه و مقدّس و برترى ، به برترىبزرگ . اى صاحب بزرگى و بزرگوارى ، در تعقيب اين دعا، به حقّ نامها [و كمالات ]نيكوتر و صفات والاتر، و كلمات كاملت از تو درخواست مى كنم كه در دنيا و آخرت به منعافيت و تندرستى عنايت فرمايى .
ابويحيى مى گويد: از امام باقر (ع ) شنيدم كه مى فرمود: اين دعا، مستجاب است .
دعا براى حضرت مهدى (ع )
17 - از تعقيبات مهمّ نماز ظهر، اقتدا به حضرت صادق (ع ) در دعا براى حضرت مهدى (ع) است (هم او كه حضرت محمّد، رسول خدا (ص ) در روايات صحيح بشارتش را به اُمّتخود داده ، و نويد داده كه حضرتش در آخر زمان ظهور مى نمايد.) چنانكه عباد بن محمّدمداينى مى گويد: در مدينه به حضور امام صادق (ع ) وارد شدم ، در حالى كه از نمازواجب ظهر فراغت پيدا نموده و دستانش را به سوى آسمان بالا برده و مى فرمود:
اءَىْ سامِعَ كُلِّ صَوْتٍ، اءَىْ جامِعَ كُلِّ فَوْتٍ، [يا: اءَىْ جامِعَ كُلِّ شَمْلٍ]، اءَىْ بارِى ءَ كُلِّنَفْسٍ بَعْدَ الْمَوْتِ، اءَىْ باعِثُ، اءَىْ وارِثُ، اءَىْ سَيِّدَ السّادَةِ، اءَىْ إِلهَ الاَّْلِهَةِ، اءَىْ جَبّارَالْجَبابِرَةِ، اءَىْ مَلِكَ الدُّنْيا وَالاَّْخِرَةِ، اءَىْ رَبَّ الاَْرْبابِ، اءَىْ مَلِكَ الْمُلُوكِ، اءَىْ بَطّاشُ، اءَىْذِى الْبَطْشِ الشَّديدِ، اءَىْ فَعّالاً لِما يُريدُ، اءَىْ مُحْصِىَ عَدَدِ الاَْنْفاسِ وَ نَقْلِ الاَْقْدامِ، اءَىْمَنِ السِّرُّ عِنْدَهُ عَلانِيَةٌ، اءَىْ مُبْدِئُ، اءَىْ مُعيدُ، اءَسْاءَلُكَ بِحَقِّكَ عَلى خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ وَبِحَقِّهُمُ الَّذى اءَوْجَبْتَ لَهُم [عَلى نَفْسِكَ]، اءَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ اءَهْلِ بَيْتِهِ، وَ اءَنْتَمُنَّ عَلَىَّ السّاعَةَ بِفَكاكِ رَقَبَتى مِنَ النّارِ، وَ اءَنْجِزْ لِوَلِيِّكَ وَ ابْنِ نَبِيِّكَ الدّاعىإِلَيْكَ بِإِذْنِكَ، وَ اءَمينِكَ فى خَلْقِكَ، وَ عَيْنِكَ فى عِبادِكَ، وَ حُجَّتِكَ عَلى خَلْقِكَ - عَلَيْهصَلَواتُكَ وَ بَرَكاتُكَ - وَعْدَهُ، اءَللّهُمَّ، اءَيِّدْهُ بِنَصْرِكَ، وَ انْصُرْ عَبْدَكَ، وَ قَوِّ[يا: وَفِّقْ]اءَصْحابَهُ، وَ صَبِّرْهُمْ، وَافْتَحْ لَهُمْ مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصيراً، وَعَجِّلْ فَرَجَهُ، وَ اءَمْكِنْهُ مِنْاءَعْدائِكَ وَ اءَعْدآءِ رَسُولِكَ، يا اءَرْحَمَ الرّاحِمينَ،
- اى شنونده هر صدا، اى گرد آورنده هر امرى كه از دست رفته باشد [يا: اى گردآورندهامور پراكنده ] آفريننده هر جان دار بعد از مرگ ، اى برانگيزاننده ، اى وارث ، اى سرورسروران ، اى معبود معبودها، اى سركش ‍ سركشان ، اى فرمانرواى دنيا و آخرت ، اىپروردگار پروردگاران ، اى پادشاه پادشاهان ، اى خدايى كه سخت با سلطه وچيرگى مى گيرى ، اى خدايى كه هر چه را بخواهى [بى درنگ ] انجام مى دهى ، اىشمارنده شماره نَفَسها و گامهاى برداشته شده ، اى خدايى كه نهان در نزد تو آشكاراست ، اى آغازگر، اى برگرداننده ، به حقّى كه بر برگزيدگان از خلقت دارى و بهحقّى كه نسبت به ايشان [برخود] واجب فرموده اى ، از تو مساءلت دارم كه بر محمّد واهل بيت او درود فرستى ، و در همين لحظه به آزادى ام از آتش ‍ جهنّم منّت نهى و به وعدهولىّات و پسر پيامبرت كه به اذن تو [بندگان را] به سويت مى خواند، و امين تو درميان خلق ، و حجّت و راهنماى تو بر خلق مى باشد - كه درودها و بركاتت بر او باد -وفا نمايى ، خداوندا، به يارى خويش او را يارى فرما، و آن بنده ات را ياورى كن ، ويارانش را نيرومند [يا: مؤفَّق ] فرما، و آنان را شكيبا گردان و از جانب خويش تسلّطيارى گرى براى ايشان عنايت فرما، و در فرج اوتعجيل فرما، و او را بر دشمنانت و دشمنان رسولت چيره گردان ، اى مهربانترينمهربانان .
عرض كردم : فدايت شوم ، آيا براى خودتان دعا نموديد؟ فرمود: براى نورآل محمّد و راهبر و ايشان و كسى كه به فرمان خدا از دشمنانشان انتقام مى گيرد دعا نمودم. عرض كردم : خداوند مرا فداى تو گرداند، آن بزرگوار كى خروج خواهد نمود، فرمود:هر گاه كه خداوندى كه خلق و امر به دست اوست بخواهد. عرض كردم : آيا او نشانه اىپيش از خروج خواهد داشت ؟ فرمود: بله ، نشانه هاى گوناگون ، عرض كردم : مانند چه ؟فرمود: خروج پرچمى از مشرق زمين ، و پرچمى از مغرب زمين ، و فتنه و آشوبى كهبر اهل زوراء (و بغداد) سايه مى افكند، و خروج مردى از فرزندان عمويم زيد دريَمَن ، و به غارت و تاراج رفتن پوشش و پرده خانه خدا. خداوند هرچه بخواهدانجام مى دهد.
دعاى رسول خدا(ص ) در تعقيب نمازظهر
18 - از تعقيبات مهمّ نماز ظهر، دعايى است كه روايت شدهرسول خدا(ص ) آن را بعد از نماز ظهر مى خواندند، بنابر روايتى كهنقل شده حضرت ابوالحسن علىّ بن محمّد عسگرى (ع ) بهنقل از پدر بزرگوارش از پدرانش از امام صادق - صلوات الله عليه - از اميرالمؤمنين (ع)، از رسول خدا - صلوات اللّه عليهم اجمعين - فرمود كه از جمله دعاهاى آن بزرگوار درتعقيب نمازظهر اين بود:
لا إِلهَ إِلاّ اللّهُ الْعَظيمُ الْحَليمُ، لا إِلهَ إِلا اللّهُ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَريمُ، اءَلْحَمْدُللّهِِ رَبِّالْعالَمينَ، اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَسْاءَلُكَ مُوجِباتِ رَحْمَتِكَ وَ عَزآئِمَ مَغْفِرَتِكَ وَ الْغَنيمَةَ مِنْ كُلِّخَيْرٍ، وَ السَّلامَةَ مِنْ كُلِّ إ ثْمٍ، اءَللّهُمَّ لاتَدَعْ لى ذَنْباً إِلاّ غَفَرْتَهُ، وَ لا هَمّاً إِلاّ فَرَّجْتَهُ، وَ لاسُقْماً إِلاّ شَفَيْتَهُ، وَ لا عَيْبَاً إِلاّ سَتَرتَهُ، وَ لارِزْقاً إِلاّ بَسَطْتَهُ، وَ لا خَوْفَاً إِلاّ آمَنْتَهُ، وَ لاسُوَّءاً إِلاّ صَرَفْتَهُ، وَ لا حاجَةً هِىَ لَكَ رِضا وَ لِىَ صَلاحٌ إِلاّ قَضَيْتَها، يا اءَرْحَمَ الرّاحِمينَ،آمينَ، [يا] رَبَّ الْعالَمينَ.
- معبودى جز خداوند بزرگ بردبار نيست ، معبودى جز خداوندى كه پروردگار عرشبزرگوار است وجود ندارد، و ستايش خدايى را كه پروردگار عالميان است ، خداوندا، ازتو رحمتهاى لازم ، و آمرزشهاى حتمى و مسلّم ، و بهره مند شدن از هر خير و خوبى ، وسلامتى از هرگناه را درخواست مى نمايم . خداوندا، گناهى بر من مگذار مگر اينكه آن راآمرزيده باشى ، و نه همّ و غمّى مگر اينكه برطرف نموده باشى ، و نه بيمارى ومرضى مگر اينكه بهبودى بخشيده باشى ، و نه عيبى مگر اينكه پوشانده باشى ، و نهروزى اى مگر اينكه وسعت داده باشى ، و نه ترسى مگر اينكه از آن ايمن فرموده باشى، و نه بدى اى مگر اينكه بر طرف نموده باشى ، و نه حاجتى كه خشنودى تو در آن وبه صلاح من است ، مگر اينكه برآورده نموده باشى ، اى مهربانترين مهربانان ، اجابتفرما، اى پروردگار عالميان .
دعاى اميرالمؤمنين (ع ) در تعقيب نمازظهر
19 - از ديگر تعقيبات مهمّ، اقتدا به مولايمان اميرالمؤمنين (ع ) در دعاهاى تعقيب نمازهاىپنجگانه واجب است ، از آن جمله دعاى آن بزرگوار در تعقيب نمازظهر كه به اين صورتاست :
اءَللّهُمَّ، لَكَ الَحَمْدُ كُلُّهُ، [وَلَكَ الْمُلْكُ كُلُّهُ]، وَ بِيَدِكَ الْخَيْرُ كُلُّهُ، وَ إِلَيْكَ يَرْجِعُ الاَْمْرُكُلُّهُ، عَلانِيَتُهُ وَ سِرُّهُ، وَ اءَنْتَ مُنْتَهَى الشَّاءْنِ كُلُّهُ، اءَللّهُمَّ، لَكَ الْحَمْدُ عَلى عَفْوِكَ بَعْدَقُدْرَتِكَ، وَ لَكَ الْحَمْدُ عَلى غُفْرانِكَ بَعْدَ غَضَبِكَ [يا: عَظَمَتِكَ]، اءَللّهُمَّ، لَكَ الْحَمْدُ رَفيعَالدَّرَجاتِ، مُجيبَ الدَّعَواتِ، مُنَزِّلَ الْبَرَكاتَ مِنْ فَوْقِ سَبْعِ سَماواتٍ، مُعْطِىَ السُّؤُلاتِ [يا:السُّؤ الاتِ]، مُبَدِّلَ السَّيِّئآتِ، وَ جاعِلَ الْحَسَناتِ دَرَجاتٍ، وَ الُْمخْرِجَ إِلَى النُّورِ مِنَالظُّلُماتِ، لَكَ الْحَمْدُ غافِرَ الذَّنْبِ، وَ قابِلَ التَّوْبِ، شَديدَ الْعِقابِ، ذَاالطَّوْلِ، لا إِلهَ إِلاّاءَنْتَ، وَ إ لَيْكَ الْمَصيرُ، اءَللّهُمَّ، لَكَ الْحَمْدُ فِى اللَّيْلِ إِذا يَغْشى ، وَلَكَ الْحَمْدُ فِىالنَّهارِ إِذا تَجَلّى ، وَلَكَ الْحَمْدُ فِى الاَّْخِرَةِ وَالاُْولى ، اءَللّهُمَّ، لَكَ الْحَمْدُ فِى اللَّيْلِ إِذاعَسْعَسَ، وَلَكَ الْحَمْدُ فِى الصُّبْحِ إِذا تَنَفَّسَ، وَلَكَ الْحَمْدُ عِنْدَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ غُرُوبِها،وَلَكَ الْحَمْدُ عَلى نِعَمِكَ الَّتى لا تُحْصى عَدَداً، وَ لاتَنْقَضى مَدَداً سَرْمداً، اءَللّهُمَّ، لَكَ الْحَمْدُفيما مَضى ، وَلَكَ الْحَمْدُ فى مابَقِىَ.
اءَللّهُمَّ، اءَنْتَ ثِقَتى فى كُلِّ اءَمْرٍ، وَعُدَّتى فى كُلِّ حاجَةٍ، وَ صاحبى فى كُلِّ طَلِبَةٍ، وَاءُنْسى فى كُلِّ وَحْشَةٍ، وَ عِصْمَتى عِنْدَ كُلِّ هَلَكَةٍ. اءَللّهُمَّ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَوَسِّعْ لى فى رِزْقى ، وَبارَكْ لى فيما آتَيْتَنى ، وَاقْضِ عَنّى دَيْنى ، وَاءَصْلِحْ لىشَاءْنى ، إِنَّكَ رَؤُوفٌ رَحيمٌ، لا إِلهَ إِلاّ اللّهُ الْحَليمُ الْكَريمُ، لا إِلهَ إِلا اللّهُ رَبُّ الْعالَمينَ، لاإِلهَ إِلا اللّهُ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظيمِ.
اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَسْاءلُكَ مُوجِباتِ رَحْمَتِكَ، وَ عَزآئِمَ مَغْفِرَتِكَ، وَالْغَنيمَةَ مِنْ كُلِّ خَيْرٍ [يا:بِرِّ]، وَالسَّلامَةَ مِنْ كُلِّ إِثْمٍ، وَالْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ، وَالنَّجاةَ مِنَ النّارِ، اءَللّهُمَّ، لا تَدَعْ لى ذَنْباًإِلاّ غَفَرْتَهُ، وَ لاَهمّاً إِلاّ فَرَّجْتَهُ، وَلا غَمّاً إِلاّ كَشَفْتَهُ، وَلا سُقْماً إِلاّ شَفَيْتَهُ، وَلا دَيْناً إِلاّقَضَيْتَهُ، وَ لا خَوْفاً إِلاّآمَنْتَهُ، وَ لا حاجَةً إِلاّ قَضَيْتَها بِمَنِّكَ وَلُطْفِكَ، بِرَحْمَتِكَ، يااءَرْحَمَ الرّاحِمينَ.
- خداوندا، همه ستايش براى توست ، [و فرمانروايى همگى براى توست ]، و خوبىهمگى به دست [جمال ] توست ، و تمام امر و آشكار و نهان امور به سوى تو رجوع مىكند، و تويى منتهى و سرانجام همه امور. خدايا، ستايش براى توست به جهت عفو وگذشتت با وجود قدرتت ، و ستايش براى تو به خاطر آمرزشت با وجود خشم و غضبت [يا:با وجود عظمتت ]. خداوندا، ستايش مى كنم تو را، اى بالا برنده درجات ، اجابت كنندهدعاها، فرو فرستنده نيكيها از بالاى آسمانهاى هفتگانه ، عطا كننده درخواستها و حوايج ،[يا: پرستشها] و تبديل كننده گناهان و بديها به كارهاى خوب وتبديل كننده حسنات و كارهاى نيك به درجات و پايه هاى ايمانى ، و بيرون برنده ازتاريكيها به سوى نور، خدايا، ستايش براى توست اى آمرزنده گناه وقبول كننده توبه ، سخت كيفر دهنده ، صاحب عطا و بخشش ، معبودى جز تو نيست ، وبازگشت همه مخلوقات تنها به سوى توست ، خداوندا، ستايش تو را در هنگامى كه شبفرا مى گيرد، و سپاس تو را هنگامى كه روز آشكار مى گردد، و حمد براى تو در آخرتدنيا. خداوندا، سپاس براى تو در وقتى كه شب روى مى آورد، و پشت مى كند، و ستايش ‍براى تو هنگامى كه صبح گشوده مى گردد، و سپاس براى تو هنگام طلوع و غروبآفتاب . و سپاس براى تو به جهت نعمتهايت كه به شماره در نمى آيد، و از لحاظافزونى و جاودانگى پايان نمى پذيرد. خدايا، ستايش براى تو درگذشته ، و ستايشبراى تو در باقى مانده عمر.
خداوندا، تويى مورد اعتماد من در هر امر، و توشه ام در هر حاجت ، و دوست و همراهم در هرخواسته ، و انيس و مونسم در هر وحشت و تنهايى ، و نگاهدارنده ام در هر هلاكت و نابودى .خدايا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست ، و روزى ام را وسعت ده ، و هرچه را كه به من عطافرموده اى مبارك گردان ، و قرضم را ادا كن ، و حالم را اصلاح فرما، براستى كه تورؤ وف و مهربانى . معبودى جز خداوند بردبار بزرگوار نيست ، معبودى جز پروردگارعالميان نيست ، معبودى جز خداوندى كه پروردگار عرش بزرگ است وجود ندارد.
خداوند براستى كه از تو رحمتهاى لازم و مغفرتهاى حتمى ، و بهره مندى از هر خوبى [يا:نيكى ]، و سلامتى از هر گناه ، و كاميابى به بهشت ، و رهايى از آتش جهنّم را درخواستمى نمايم . خداوندا، هيچ گناهى براى من مگذار مگر اينكه آن را آمرزيده باشى ، و نهاندوهى مگر اينكه برطرف فرموده ، و نه ناراحتى و غمى مگر اينكه زدوده باشى ، و نهبيمارى اى مگر اينكه بهبودى بخشيده ، و نه وامى مگر اينكه ادا نموده ، و نه خوف وهراسى مگر اينكه ايمنى بخشيده ، و نه حاجتى مگر اينكه به منّت و لطف خود برآوردهباشى . به رحمتت ، اى مهربانترين مهربانان .
دعاى حضرت فاطمه زهراء(عليهاالسلام ) در تعقيب نمازظهر
20 - از تعقيبات مهمّ نمازهاى پنجگانه ، دعاهايى است كه حضرت زهرا، فاطمه ، سرورزنان عالمين (عليهاالسلام ) (عليها السّلام ) مى خواندند. از آن جمله دعاى حضرتش درتعقيب نمازظهر، كه به اين صورت است :
سُبْحانَ ذِى الْعِزِّ [الشّامِخِ الْمُنيفِ، سُبْحان ذِى الْجَلالِ الْباذِخِ الْعَظيمِ]، سُبْحان ذِىالْمُلْكِ الْفاخِرِ الْقَديمِ، وَالْحَمْدُللّهِِ الَّذى بِنِعْمَتِهِ بَلَغْتُ ما بَلَغْتُ مِنَ الْعِلْم بِهِ وَالْعَمَلِلَهُ، وَ الرَّغْبةِ إِلَيْهِ، وَ الطّاعَةِ لاَِمْرِهِ، وَ الْحَمْدُللّهِِ الَّذى لَمْ يَجْعَلْنى جاحِدةً [يا: جاحِداً] لِشَىْءٍمِنْ كِتابِهِ، وَ لا مُتَحَيِّرةً [يا: مُتَحَيِّراً] فى شَىْءٍ مِنْ اءَمْرِهِ، وَالْحَمْدُللّهِِ الَّذى هَدانى إِلىدينِهِ، وَ لَمْ يَجْعَلْنى اءَعْبُدُ شَيْئاً غَيْرَهُ.
اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَسْاءَلُكَ قَوْلَ التَّوّابينَ وَ عَمَلَهُمْ، وَ نَجاةَ الُْمجاهِدينَ وَ ثَوابَهُمْ، وَ تَصْديقَالْمُؤْمِنينَ وَ تَوَكُّلَهُمْ، وَ الرّاحَةَ عِنْدَ الْمَوْتِ، وَالاَْمْنَ عِنْدَ الْحِسابِ، وَاجْعَلِ الْمَوْتَ خَيْرَ غآئِبٍاءَنْتَظِرُهُ، وَ خَيْرَ مُطَّلِعٍ يَطَّلِعُ عَلَىَّ، وَ ارْزُقْنى عِنْدِ حُضُورِ الْمَوْتِ وَ عِنْدَ نُزُولِهِ وَ فىغَمَراتِهِ، وَ حينَ تَنْزِلُ النَّفَسُ مِنْ بَيْنِ التَّراقى ، وَ حينَ تَبْلُغُ الْحُلْقُومَ، وَ فى حالِخُرُوجى مِنَ الدُّنْيا، وَ تِلْكَ السّاعَةَ الَّتى لا اءَمْلِكُ لِنَفْسى فيها ضَرّاً وَ لا نَفْعاً وَلاشِدَّةً وَلا رَخاءً، رَوْحاً مِنْ رَحْمَتِكَ، وَ حَظّاً مِنْ رِضْوانِكَ، وَ بُشْرى مِنْ كَرامَتِكَ، قَبْلَ اءَنْتَتَوفّى نَفْسى ، وَ تَقْبِضَ رُوحى ، وَ تُسَلِّطَ مَلَكَ الْمَوْتِ عَلى إِخْراجِ نَفْسى ،بِبُشْرى مِنْكَ يارَبِّ ، لَيْسَتْ مِنْ اءَحَدٍ غَيْرِكَ، تُثْلِجُ بِها صَدْرى ، وَ تُسِرُّ بِها نَفْسى، وَ تُقِرُّ بُها عَيْنى ، وَ يَتَهَلَّلُ بِها وَجْهى ، وَ يُسْفِرُ بِها لَوْنى ، وَ يَطْمَئِنُّ بِها قَلْبى، و يَتَباشَرُ بِها سائِرُ جَسَدى ، يَغْبِطُنى ⁽¹⁹⁷⁾ بِها مَنْ حَضَرَنى مِنْ خَلْقِكَ، وَ مَنْسَمِعَ بى مِنْ عِبادِكَ، تُهَوِّنُ عَلَىَّ بِها سَكَراتِ الْمَوْتِ، وَ تُفَرِّجُ عَنّى بِها كُرْبَتَهُ، وَتُخَفِّفُ عَنّى بِها شِدَّتَهُ، وَ تَكْشِفُ عَنّى بِها سُقْمَهُ، وَ تَذْهَبُ عَنّى بِها هَمَّهُ وَ حَسْرَتَهُ، وَتَعْصِمَنى بِها مِنْ اءَسَفِهِ وَ فِتْنَتِهِ، وَ [تُجيرُنى ] بِها مِنْ شَرِّهِ وَ شَرِّ ما يَحْضُرُ اءَهْلَهُ،وَ تَرْزُقُنى بِها خَيْرَهُ وَ خَيْرَ ما يَحْضُرُ عِنْدَهُ، وَ خَيْرَ ما هُوَ كآئِنٌ بَعْدَهُ.
ثُمَّ إِذا تَوَفَّيْتَ نَفْسى ، وَ قَبَضْتَ رُوحى ، فَاجْعَلْ رُوحى فِى الاَْرْواحِ الرّابِحَةِ، وَاجْعَلْنفسى فِى الاَْنْفُسِ الصّالِحَةِ، وَاجْعَلْ جَسَدى فِى الاَْجْسادِ الْمُطَهَّرَةِ، وَاجْعَلْ عَمَلى فِىالاَْعْمالِ الْمُتَقَبَّلَةِ، ثُمِّ ارْزُقْنى فى خِطَّتى مِنَ الاَْرضِ حِظَتى [يا: حِصَّتى ]، وَ مَوْضعجُثَّتى [يا: جَنْبى ] حَيْثُ يُرْفَتُ⁽¹⁹⁸⁾ لَحْمى ، وَ يُدْفَنُ عَظْمى وَ اءُتْرَكَ وَحيداً لاحيلَةَلى ، قَدْ لَفَظَتْنِى الْبِلادُ، وَ تَخَلّى [يا: يَجْلى ] مِنِّى الْعِبادُ، وَافْتَقَرْتُ إِلى رَحْمَتِكَ،وَاحْتَجْتُ إِلى صالِحِ عَمَلى ، وَاءَلْقى ما مَهَّدْتُ لِنَفْسى ، وَ قَدَّمْتُ لاَِّخِرَتى ، وَ عَمِلْتُ فىاءَيّامِ حَياتى ، فَوْزاً مِنْ رَحْمَتِكَ، وَ ضِيآءً مِنْ نُورِكَ، وَ تَثْبيتاً مِنْ كَرامَتِكَ بِالْقَوْلِالثّابِتِ فِى الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِى الاَّْخِرَةِ، إِنَّكَ تُضِلُّ الظّالِمينَ، وَ تَفْعَلُ ما تَشآءُ.
ثُمَّ بارِكْ لى فِى الْبَعْثِ وَالْحِسابِ إِذَا انْشَقَّتِ الاَْرْضُ عَنّى ، وَ تَخَلَّى الْعِبادُ مِنّى ، وَغَشِيَتْنِى الصَّيْحَةُ، وَ اءَفْزَعَتْنِى النَّفْخَةُ، وَ نَشَرْتَنى بَعْدَ الْمَوتِ، وَ بَعَثْتَنىلِلْحسابِ، فَابْعَثْ مَعَى يا رَبِّ، نُوراً مِنْ رَحْمَتِكَ، يَسْعى بَيْنَ يَدَىَّ وَ عَنْ يَمينى ، تُؤْمِنّىبِهِ، وَ تَرْبِطُ بِهِ عَلى قَلْبى ، وَ تُظْهِرُ بِهِ عُذْرى ، وَ تُبَيِّضُ بِهِ وَجْهى ، وَ تُصَدِّقُبِها حَديثى ، وَ تُفْلِجُ بِهِ حُجَّتى ، وَ تُبَلِّغُنى بِهَا الْعُرْوَةَ الْقُصْوى [يا: الْوُثْقى ] مِنْرَحْمَتِكَ، وَ تُحِلِّنى الدَّرَجَةَ الْعُلْيامِنْ جَنَّتِكَ، وَ تَرْزُقُنى بِهِ مُرافَقَةَ مُحَمَّدٍ النَّبِىِّ عَبْدِكَوَ رَسُولِكَ(ص ) فى اءَعْلَى الْجَنَّةِ دَرَجَةً، وَ اءَبْلَغِها فَضيلَةً، وَاءَبَرِّها عَطِيَّةً، وَ اءَوْفَقِهانَفْسَةً، مَعَ الَّذينَ اءَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيّينَ وَالصِّدِّيقينَ وَالشُّهَدآءِ وَ الصّالِحينَ، وَ حَسُنَاءُولئِكَ رَفيقاً.
اءَللّهُمَّ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِيِّينَ وَ عَلى جَميعِ الاَْنْبِيآءِ وَ الْمُرْسَلينَ، وَ عَلَى الْمَلائِكَةِ اءَجْمَعينَ، وَ عَلى آلِهِ الطَّيِّبينَ الطّاهِرينَ، وَ عَلى اءَئِمَّةِ الْهُدى اءَجْمَعينَ، آمينَ، رَبَّالْعالَمينَ، اءَللّهُمَّ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ كَما هَدَيْتَنا بِهِ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ كَما رَحِمْتَنا بِهِ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ كَما عَزَّزْتَنا بِهِ، وَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ كَما فَضَّلْتَنا بِهِ، وَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍكَما شَرَّفْتَنا بِهِ، وَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ كَما بَصَّرْتَنا بِهِ، وَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ كَما اءَنْقَذْتَنابِهِ مِنْ شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النّارِ. اءَللّهُمَّ، بَيِّضْ وَجْهَهُ، وَ اءَعْلِ كَعْبَهُ، وَ اءَفْلِجْ حُجَّتَهُ، وَاءَتِمَّ نُورَهُ، وَثَقِّلْ ميزانَهُ، وَ عَظِّمْ بُرْهانَهُ، وَافْسَحْ لَهُ حَتّى يُرْضى ، وَبَلِّغْهُ الدَّرَجَةَ وَالْوَسيلَةَ مِنَ الْجَنَّةِ، وَابْعَثْهُ الْمَقامَ الَْمحْمُودَ الَّذى وَعَدْتَهُ، وَاجْعَلْهُ اءَفْضَلَ النَّبِيِّينَ وَالْمُرْسَلينَ عِنْدَكَ مَنْزِلَةً وَ وَسيلَةً، وَاقْصُصُ بِنا اءَثَرَهُ، وَاسْقِنا بِكَاءْسِهِ، وَ اءَوْرِدْناحَوْضَهُ، وَاحْشُرْنا فى زُمْرَتِهِ، وَ تَوَفَّنا عَلى مِلَّتِهِ، وَ اسْلُكْ بِنا سَبيلَهُ [يا: سُبُلَهُ]،وَاسْتَعْمِلْنا بِسُنَّتِهِ، غَيْرَ خَزايا وَ لا نادِمينَ، وَلا شاكِّينَ وَلا مُبَدِّلينَ [يا: مُذَلّينَ].
يا مَنْ بابُهُ مَفْتُوحٌ لِداعيهِ، وَ حِجابُهُ مَرْفُوعٌ لِراجيهِ، يا ساتِرَ الاَْمْرِ الْقَبيحِ وَ مُداوِىَالْقَلْبِ الْجَريحِ، لا تَقْضَحْنى فى مَشْهَدُ الْقِيامَةِ بِمُوبِقاتِ الاَّْثامِ، وَ لا تُعْرِضْبِوَجْهِكَ الْكَريمِ عَنّى مِنْ بَيْنِ الاَْنامِ، يا غايَةَ الْمُضْطَرِّ الْفَقيرِ، و يا جابِرَ الْعَظْمِالْكَسيرِ، هَبْ لى مُوبِقاتِ الْجَرآئِرِ، وَاعْفُ عَنْ فاضِحاتِ السَّرآئِرِ، وَاغْسِلْ قَلْبى مِنْوِزْرِ الْخَطايا، وَ ارْزُقْنى حُسْنَ الاِْسْتِعْدادِ لِنُزُولِ الْمَنايا، يا اءَكْرَمَ الاَْكْرَمينَ وَ مُنْتَهىاءُمْنِيَّةِ السّآئِلينَ، اءَنْتَ مَوْلاىَ، فَتَحْتَ لى بابَ الدُّعآءِ وَالاِْنابَةِ، فَلا تُغْلِقْ عَنّى بابَالْقَبُولِ وَالاِْجابَةِ، وَ نَجِّنى بِرَحْمَتِكَ مِنَ النّارِ، وَ بَوِّئْنى غُرُفاتِ الْجِنانِ، وَاجْعَلْنىمُسْتَمْسِكاً بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى ، وَاخْتِمْ لى بِالسَّعادَةِ، وَاءَحْيِنى بِالسَّلامَةِ، ياذَا الْفَضْلِوَالْكَمالِ وَ الْعِزَّةِ وَالْجَلالِ، لا تُشْمِتْ بى عَدُوّاً وَ لا حاسِداً، وَلا تُسَلِّطْ عَلَىَّ سُلْطاناً عَنيداً،وَلا شَيْطاناً مَريداً، بِرَحْمَتِكَ يا اءَرْحَمَ الرّاحِمينَ، وَلا حَوْلَ وَ لاقُوَّةَ إِلاّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظيمِ،وَصَلَّى اللّهُ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ تَسْليماً.
- پاك و منزّه است خداوند صاحب عزّت [والا و بلند، پاك و منزّه است خداوند صاحبجلال و عظمت بلند و بزرگ ،] پاك و منزّه است خداوند صاحب فرمانروايى بالنده وگرانمايه و ديرينه ، حمد و سپاس خدايى را كه منحصراً به وسيله نعمت او، به شناختاو، و عمل براى او و ميل و رغبت به سوى او و اطاعت از دستورشنايل گشتم ، ستايش خداوندى را كه مرا منكر چيزى از كتابش نگردانيد، و در هيچ امرىسرگشته نفرمود، سپاس ‍ خداوندى را كه مرا به دين خود رهنمون گشت ، و به گونه اىقرار نداد كه چيزى غير او را بپرستم .
خداوندا، از تو گفتار و عمل توبه كنندگان ، و نجات و پاداش جهاد گران ، و تصديق وتوكّل مؤمنان ، و آسودگى در هنگام مرگ ، و ايمنى هنگام حساب و بازپرسى راخواستارم ، مرگ را در نزد من بهترين چيز غايبى كه انتظارش را مى كشم ، و بهترينچيزى كه بر من مُشْرِف مى گردد قرار ده ، و در هنگام حضور مرگ و در نزد فرود آمدن آن، و در سختيها و ناگواريهاى آن ، و هنگامى كه نَفَس از ميان دو استخوان كنار گلويمفرو مى آيد، و هنگامى كه نَفَسم به گلو مى رسد، و درحال بيرون رفتنم از دنيا، و در آن ساعت و لحظه اى كه بر هيچ ضرر و سود و يا سختىو آسايش قادر نيستم ، نسيمى از رحمتت ، و بهره اى از خشنودى ات ، و مژده اى از كرامتت را -پيش از آنكه جانم را كاملاً بگيرى ، و روحم را قبض فرمايى ، و فرشته مرگ را بربيرون آوردن جانم چيره گردانى - همراه با بشارتى از جانب خويش اى پروردگار من ،روزى ام گردان ، به گونه اى كه آن مژده از جانب هيچ كس جز تو نباشد، و سينه ام رابدان خُنَك ، و جانم را شادمان ، و چشمم را روشن گردانى ، و چهره ام برافروخته ، ورنگم باز و روشن ، و قلبم آرام و آسوده ، و ساير [و يا همه ] اعضاى بدنمخوشحال گردد [و يا: آنها به يكديگر بشارت دهند.]، به گونه اى كه هركس ازآفريدگانت كه مرا مى بيند و هر كدام از بندگانت كه مى شنود، به من رشك بَرَد، و بهگونه اى كه بى هوشهاى مرگ را به واسطه آن را بر من آسان ، و ناراحتى سخت وگلوگير هنگام مرگ را از من برطرف گردانده ، و سختى آن را بر من تخفيف داده ، وبيمارى و درد آن را برطرف نموده ، و غم و اندوه و حسرت آن را از بين برده ، و ازافسوس خوردن و امتحان و گرفتارى مرگ نگاه داشته ، و به واسطه آن از شرّ مرگ وشرّ آنچه بر اهل مرگ پيش مى آيد، [در پناه خويش درآورده ،] و خير مرگ و خير آنچه را كهدر هنگام مرگ و بعد از آن پيش مى آيد روزى ام گردانى .
سپس وقتى كه نَفْسم را كاملاً ستانيده و روحم را گرفتى ، روحم را در ميان ارواحبرخوردار، و جانم را در ميان جانهاى شايسته ، و جسمم را در ميان پيكرهاى پاكيزه ، وعملم را در ميان اعمال پذيرفته شده قرار ده ، سپس در محدوده مشخّص و سهم من از زمين ، وجايگاه جَسَدم [يا: پهلويم ] - همآنجا كه گوشتم خورد و كوبيده ؟، و استخوانم به خاكسپرده شده ، و تنها و در حالى كه هيچ راه چاره اى ندارم رها مى شوم ، و شهرها [وآباديها] مرا بيرون رانده ، و بندگان از من كنار گرفته ، و به رحمتت نيازمندم ، و محتاجعمل صالح خود مى باشم ، و با آنچه كه براى خود آماده نموده و براى آخرت خويش پيشفرستاده و در روزگار زندگى ام عمل نموده ام ملاقات مى كنم - رستگاريى از رحمتت ، وروشنايى از نورت ، و استواريى از كرامتت را با گفتار و اعتقاد استوار در زندگانى دنياو در آخرت روزى ام فرما، براستى كه تو ستمكاران را گمراه نموده و هر چه بخواهىانجام مى دهى .
سپس وقت برانگيختن و حساب كشى بر من مبارك گردان ، آن هنگام كه زمين براى منشكافته شده و بندگان از من كناره گرفته ، و صداى آسمانى مرا فرا گرفته ، وصداى دميدن [در صُور] هراسناكم نموده ، و بعد از مرگ محشورم مى فرمايى ، و براىحساب كشى بر مى انگيزانى اى پروردگار من ، پس نورى از رحمتت را همراه من برانگيز،به گونه اى كه در پيشاپيش و از سمت راستم پيش رفته و مرا به آن ايمنى بخشيده ، وقوّت قلبم عنايت فرموده ، و عُذر و دليلم را آشكار و محكم ، و روى و تمام وجودم را بدانسپيد گردانيده ، و سخنم را تصديق فرموده ، و حجّتم را پيروز، و به دستاويز بلند[يا: استوار] از رحمتت نايل گردانيده ، و در درجه والاى از بهشتت جاى داده ، و رفاقت باحضرت محمّد(ص ) پيامبر، بنده و رسولت را در بالاترين درجه بهشت ، و برترين وپر عطاترين ، و سازگارترين جاى بهشت از لحاظ گشايش و گستردگى ، با كسانىكه نعمت [ولايت ] خويش را بر آنان ارزانى داشته اى ، يعنى پيامبران و صدّيقان وگواهان [اعمال ] و شايستگان - و چه همراهان و رفيقان خوبى ، - روزى ام گردان .
خداوندا، بر حضرت محمّد خاتم پيامبران و بر تمام پيامبران و فرستادگان و بر همهفرشتگان و بر خاندان پاك و پاكيزه او، و بر همه ائمّه هدى درود فرست . اجابت فرما،اى پروردگار عالميان ، خدايا، بر حضرت محمّد درود فرست همان گونه كه ما را بهوسيله او هدايت فرمودى ، بر حضرت محمّد درود فرست همان گونه ما را به واسطه اومورد رحمت خويش قرار دادى ، بر حضرت محمّد درود فرست همان گونه ما را به واسطه اوسرافراز فرمودى ، بر حضرت محمّد درود فرست همان گونه ما را به وسيله او برترىدادى ، بر حضرت محمّد درود فرست همان گونه كه ما را به وسيله او شرافت دادى ، برحضرت محمّد درود فرست همان گونه ما را به وسيله او بينا گردانيدى ، بر حضرتمحمّد درود فرست همان گونه ما را به او از كناره و پرتگاهگودال آتش جهنّم رهايى بخشيدى ، خداوندا، روى او را سپيد، و شرافت او را افزون وبلند، و حجّتش را پيروز، و نورش را كامل ، و ميزان و ترازوى [عملش ] را سنگين ، وبرهان و دليلش را بزرگ گردان ، و جاى او را بحدّى گسترده بگردان تا اينكه خشنودگردد، و او را به دو مقام والاىِ درجه و وسيله از بهشتنايل گردان ، و به مقام ستوده اى كه وعده اش داده اى برانگيز، و او را برترين پيامبرانو فرستادگان از لحاظ منزلت و وسيله قرار ده ، و ما را پيرو آثار [و راه و روش آنبزرگوار] قرار ده ، و به پيمانه او ما را سيراب ، و در حوضش وارد، و در گروه آنبزرگوار محشور گردان ، و بر آيينش بميران ، و در راهش [يا: راههايش ] رهسپار گردان ،و به سنّت و سيره اش بكارمان گير، بدون اينكه رسوا و پشيمان و يا شكّ و ترديدداشته و يا آن را تغيير دهيم .[يا: خوار گرديم .]
اى كسى كه دَرِ رحمتش به روى دعا كنندگانش گشوده ، و حجاب و پرده درگاهش براىاميدوارانش برداشته شده و باز است ، اى پوشاننده امر زشت و درمان كننده قلب مجروح ،مرا در محلّ حضور [مردمان در روز] قيامت با گناهان هلاك كننده رسوا و مفتضح منما، و ميانمردمان روى [و اسماء و صفات ] گرامى ات را از من برمگردان ، اى منتهاى آرزوى شخص ‍درمانده و بيچاره و نيازمند، و اى به هم آورنده استخوان شكسته ، گناهان هلاكت كننده مراببخش ، و از امور درونى و نهانى رسوا كننده ام درگذر، و قلبم را از بار گناهانشستشو ده ، و آمادگى نيكو براى فرود آمدن مرگ را روزى ام گردان ، اىبزرگوارترين بزرگواران و منتهاى آرزوى درخواست كنندگان ، تويى مولاى من ، دَرِ دعاو توبه و بازگشت و به تمام وجود به سوى خود را براى من گشودى ، پس دَرِقبول و اجابتت را به روى من مبند، و به رحمت خويش از آتش جهنّم نجات ده ، و در طبقاتبالاى بهشت جايم ده ، و از چنگ زنندگان به دستاويز استوارت بگردان ، و نهايت امر مرابه نيكبختى ختم فرما، و با تندرستى زنده ام بدار. اى صاحبفضل و كمال و عزّت و جلال ، هيچ دشمن و يا حسودى را نسبت به من دشْمن شادْ مگردان ، وهيچ فرمانرواى خيره و سركش و يا شيطان گردنكش را بر من چيره مگردان ، به رحمتت اىمهربانترين مهربانان ، و هيچ دگرگونى و نيرويى نيست جز به خداوند بلند مرتبهبزرگ ، و درود و رحمت وسلامتى و امنيّت بر محمّد وآل او باد.