بسم الله الرحمن الرحیم
 
نگارش 1 | رمضان 1430

 

صفحه اصلی | کتاب ها | موضوع هامولفین | قرآن کریم  
 
 
 موقعیت فعلی: کتابخانه > مطالعه کتاب چـهـل حدیث, آیت الله ناصر مکارم شیرازى ( )
 
 

بخش های کتاب

     StartFrm -
     FOOTNT01 -
     FOOTNT02 -
     FOOTNT03 -
     FOOTNT04 -
     FOOTNT05 -
     FOOTNT06 -
     FOOTNT07 -
     IStart -
     Fehrest -
     VAADEH01 -
     VAADEH02 -
     VAADEH03 -
     VAADEH04 -
     VAADEH05 -
     VAADEH06 -
     VAADEH07 -
     VAADEH08 -
     VAADEH09 -
     VAADEH10 -
     VAADEH11 -
     VAADEH12 -
     VAADEH13 -
     VAADEH14 -
     VAADEH15 -
     VAADEH16 -
     VAADEH17 -
     VAADEH18 -
     VAADEH19 -
     VAADEH20 -
     VAADEH21 -
     VAADEH22 -
     VAADEH23 -
     VAADEH24 -
     VAADEH25 -
     VAADEH26 -
     VAADEH27 -
     VAADEH28 -
     VAADEH29 -
     VAADEH30 -
     VAADEH31 -
     VAADEH32 -
     VAADEH33 -
 

 

 
 

 

next page شرح اربعين حديث امام خميني رحمةالله عليه

back page

329- پـس روى خـود همچنان به سوى آيين اسلام بدار، در حالى كه در آن استوارىبـه هـمـان سـرشـت خدا كه مردم را بر آن پديد آورد. در آفرينش ‍ خداوند هيچ دگرگونىنيست . دين راست اينست ، اما بيشتر مردم نمى دانند. (روم / 30).
330- عن الحسن الصيقلقـال قـلت لابـى عـبـدالله عـليـه السـلام : تـفـكـر سـاعـه خـيـر مـن قـيـام ليـله ؟قال : نعم . قال رسول الله ، صلى الله عليه و آله : تفكر ساعه خير من قيام ليله . (حسنصـيـقـل گـويـد بـه امام صادق عليه السلام عرض كردم : آيا ساعتى انديشيدن از يك شبعـبـادت بهتر است ؟ فرمودند: آرى و پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمود: يك ساعت فكركـردن از يـك شـب عـبـادت بهتر است . بحارالانوار ج 68، ص 325، كتاب ايمان وكـفـر، بـاب تـفـكـر، حـديـث 16. و دراصول كافى ج 2، ص 54، كتاب ايمان و كفر، حديث 2 همين آمده است .

331- قـال النـبـى صـلى الله عـليـه و آله : فـكـره سـاعـه خـيـر مـن عباده سنه . عوالىاللئالى ، ج 2، ص 57، المـسـلك الرابـع ، حـديـث 152 و در شـرح مـصـبـاحالشريعه و مفتاح الحقيقه (ص 171، باب 26 در بيان تفكر) همين معنا آمده است .
332- طريحى در مجمع البحرى در ماده فكر مى نويسد در حديث است : تفكرساعه خير من عباده ستين سنه .
333- قـال البـى صـلى الله عـليـه و آله : تـفـكـر سـاعـه خـيـر مـنعمل سبعين سنه . اسرار الشريعه و اطوارالطريقه و انوار الحقيقه ، ص 207.
334- شـرح اصـول كـافـى ، صـدرالمتالهين ، ج 1، ص 251، كتاب التوحيد،باب النهى عن الكلام فى الكيفيه . و نقد النصوص فى شرح نقش الفصوص ،جامى ، ص 27 و 28.
335- حديث 1، پاورقى 46.
336- مـحـمـد بـن ابـراهـيـم شـيـرازى (979، 1050 ) مـلقـب بـه صـدرالدين وصـدرالمـتـالهـين معروف به صدرا و ملا صدرا از بزرگان حكماى اسلامى است .وى بـنـيانگذار حكمت متعاليه است و صاحب آراء بديعى در فلسفه مى باشد. مكتبفلسفى صدر المتالهين پس از او بر ديگر مكاتب فلسفى برترى يافت . و بيشتر حكماىاسلامى پس از او از پيروان مكتب او بشمار مى روند. مهمترين اثر وى اسفار اربعه است كهدر بـردارنـده آراء و نـظريات فلسفى او بنحو گسترده مى باشد. از آثار اوست : تفسيرالقـران الكـريـم ، شـرح اصـول كافى ، مبداء و معاد، مفاتيح الغيب ، شواهد الربوبيه ،اسرار الايات ، حاشيه بر شفا. وى از شاگردان محقق داماد، مير فندرسكى و شيخ بهائىاست . ملا محسن فيض و عبدالرزاق لاهيجى (فياض ) از شاگردان معروف او هستند.
337- اشارات ، ج 3، ص 419، خاتمه و وصيه .
338- اسفار، ج 1، مقدمه ، ص 10.
339- تـفـسـيـر القـرآن الكـريـم ، ج 4، ص 421 و هـمـچنين اين مفهوم با عبارات مختلفنقل شده است . اصول كافى ، ج 1، ص 93، كتاب التوحيد باب النهى عن الكلامفـى الكيفيه ، حديث 7. توحيد صدوق ، ص 454، 457، باب 67، احاديث 1 و 2 و 9. علماليقين ج 1، ص 95. المحجه البيضاء، ج 8، ص 193 و 210.
340- كـافـى بـا سـنـد خـود از ابـو بـصـير روايت مى كند كه گفت امام باقر عليهالسلام فرمود: از آفريده هاى خداوند سخن بگوييد و از ذات خدا سخن مگوييد، زيرا سخناز ذات خـدا سـرگـردانـى بـيـشـتـر گـويـنـده اسـت .اصـول كـافـى ، ج 1، ص 92، كـتـاب تـوحـيد، باب نهى الكلام فى الكيفيه، حديث 1.
341- حديث 1، پاورقى 14.
342- مـرآة العـقـول ، ج 1، ص 322، كـتـاب تـوحيد، باب النهى عن الكلامفى الكيفيه ، حديث 1.
343- در بـاب هـر چـيـز سـخـن بـگـويـيـد ولى در ذات خـدا گـفـتـگـو مـكـنـيـد.اصول كافى ، ج 1، ص 92، كتاب توحيد، باب النهى عن الكلام فى الكيفيه، دنباله حديث 1.
344- اصـول كـافـى ، ج 1، ص 93، كـتـاب توحيد، باب النهى عن الكلامفى الكيفيه ، حديث 7.
345- پاورقى 9.
346- از عـلى بـن الحـسـيـن عـليـه السـلام درباره توحيد پرسيدند فرمودند: هماناخـداوند عزوجل مى دانست ؟ در آخر زمان پاره اى از مردم ژرف انديش ‍ خواهند آمد، پس خداوندتـعـالى قل هو الله احد و آياتى از سوره حديد تا آيه و هو عليم بذات الصدوررا فـرو فـرسـتـاد؛ پـس هـر كـس فـزون از آن را اراده كـنـد هـلاك شـده اسـت .اصول كافى ، ج 10، ص 91، كتاب توحيد، باب النسبه ، حديث 3.
347- آنچه در آسمانها و زمين است خدا را تنزيه مى كنند. حديد 1.
348- او آغاز و پايان و آشكار و نهان است و او به همه چيز داناست . حديد 3.
349- هـر كـه دربـاره چـگـونـگـى خـدا بـيـنـديـشـد هـلاك شـود.اصول كافى ، ج 1، ص 93، كتاب توحيد، باب النهى عن الكلام فى الكيفيه، حديث 5.
350- ستايش مخصوص خداست و شكايت نزد اوست .
351- ابراهيم / 12 و حديث 11، پاورقى 14.
352- كشته باد انسان ! چه قدر ناسپاس است او. عبس 17.
353- اسـلام بـرتـر اسـت و چـيـزى بـر آن بـرتـرى نـجـويـد.وسـائل الشـيعه ، ج 17 ص 376، كتاب الفرائض و المواريث ، ابواب موانعالارث ، باب 1 حديث 11.
354- وسـائل الشيعه ، ج 5، ص 268، 281، كتاب الصلوه ، ابواب بقيهالصلوات المندوبه ، باب 39، 40.
355- روضه كافى ، ج 8، ص 79، حديث 33.
356- پـيـامـبـر اكـرم صـلى الله عـليـه و آله بـهجـبـرئيـل گـفـت : مـرا انـدرزى ده . جـبـرئيـل گفت : اى محمد، هر چه مى خواهى زنده بمان كهسرانجام خواهى مرد؛ و هر چه را مى خواهى دوست بدار كه سرانجام از آن جدا خواهى شد؛ وهـر چـه مـى خواهى بكن كه سرانجام آن را نزد خدا خواهى ديد؛ و بدان كه شرف مؤ من بهپـا خـاسـتـن شـب اسـت و عـزت او بـه دورى جستن او از آن چيزى كه در دست مردم است .خـصـال ، بـاب 1، حـديـث 19. وسـائل الشـيـعـه ، ج 5، ص 275، كتاب الصلاه ،ابواب بقيه الصلوات المندويه باب 39، حديث 3.
357- وسـائل الشـيـعـه ، ج 5، ص 275، كـتـاب الصـلاه ، ابـواب بـقـيـهالصلوات المندوبه ، باب 39، حديث 29.
358- عـلل الشـرائع بـاب 32، حـديـث 4، وسـائل الشـيـعـه ، ج 5، ص 275. كتابالصلاه ، ابواب بقيه الصلوات المندويه ، باب 39، حديث 30.
359- وسـائل الشـيـعـه ، كـتاب الصلاه ، ابواب بقيه الصلوات المندوبه باب 39، احاديث 2، 28، 34.
360- عـلل الشـرائع ، ج 5، ص 280، كـتـاب الصـلاه ، ابـواب بـقـيـهالصلوات المندوبه ، باب 40، حديث 13.
361- حـق تـعـالى در وصـف نـمـاز شـب و شـب زنـده دارى مـى فـرمـايـد: ان نـاشـئهالليل هى اشد وطا و اقوم قيلا ان لك فى النهار سبحا طويلا. همانا نماز شب استوارتر وثـابـت قـدم تـر در صـفـاى نـفـس اسـت هـمانا براى تو در روز كوشش و تلاش وجود دارد.مـزمـل ، 6 و 7. امـام عـسـگـرى عـليـه السـلام نـيـز مـى فـرمـايـد:الوصول الى الله سفر لايدرك الا بامتطاء الليل . رسيدن به خدا (لقاء) سفرى است كهجز با مركوب راهوار شب بدست نمى آيد. مقدمه سرالصلوه ص ‍ 12.
362- طـبـرسـى از امـام صـادق عليه السلام روايت مى كند كه زمانى كه ابراهيم صلىالله عـليـه و آله را در مـنـجـنـيـق نـهـادنـد تـا در آتـش بـيـفـكـنـنـد،جـبـرئيـل نـزد او آمـد و گـفـت : آيـا حـاجـتـى دارى ؟ ابراهيم گفت : آرى اما نه به تو. مجمعالبيان در تفسير آيه 69 سوره انبياء.
363- حديث 10، پاورقى 24.
364- و كـسـى كـه بـر شبهه ها كار كند در حرامها افتد و از راهى كه نمى داند هلاكشـود. اصـول كـافـى ، ج 1، ص 66، 68، كـتـابفـضـل العـلم ، باب اختلاف الحديث ، حديث 10، و در كافى به جاى وقعفى ، ارتكب المحرمات است .
365- كـسـى كـه اطـراف قـرقـگـاه چـرا كـنـد، زود اسـت كـه در آن وارد شـود.وسائل الشيعه ، ج 18، ص 122. كتاب القضاء ابواب صفات قاضى ،باب 12 حديث 39. در وسائل به جاى يوشك ، اوشك است .
366- پس پايدارى كن آن گونه كه فرمان مى بايست برد. هود 112.
367- آخـريـن ردمـان ، داغ نـهـادن و سـوزاندن است . و آن مثلى است مشهور كه درنـهـج البـلاغـه خطبه 168 نيز آمده است . كى داغ يعنى آهن تافته اى است كهبـر تـعـض جـراحـات نهند. و مراد آنكه وسائل صعب را آن گاه به كار برند كه چاره هاىسهل بى اثر ماند. امثال و حكم .
368- روزى كـه در آتش دوزح سوزانده شوند و پيشانى و پهلو و پشت آنها را بهداغ كنند. توبه 35.
369-

مـا طـبـيـبـانـيـم شـاگـردان حـق
بـحـر قـزم ديـد مـا را فـانفل ق

، دفتر سوم ، بيت 2742.
370- همانا نفس امر به زشتى كند. يوسف 53.
371-
372- مرحوم شاه آبادى (ره ) و حديث 1، پاورقى 51.
373- اى ايـمـان آورنـدگـان تـقـوا پيشه كند و هر كس بايد بنگرد براى فردا چهپيش فرستاده است . حشر 18.
374- طلاق ، 3.
375- اصول كافى ، ج 2، ص 65، كتاب ايمان و كفر، باب التفويض الىالله و التوكل عليه ، حديث 5.
376- و اتـكلت على فلان فى امرى يعنى در كار خويش بر او تكيه كردم . واصل آن او تكلت است ، و حسبه يعنى او را كافى است .
377- مرآه العقول ، ج 8، ص 23. كتاب ايمان و كفر، باب التفويض ،حديث 5.
378- الا، يـالو، يـعـنـى كـوتـاهـى كـرد؛ و فلانى در خير خواهى تو كوتاهىننمود.
379- منازل السائرين . ص 33. قسم معاملات ، باب 27.
380- اين كلام از ابوتراب نخشبى نقل شده است . رساله قشيريه ، ج 1. ص 468.
381- ايـن كـلام از بـايـزيـد نـقـل شـده اسـت . شـرحمنازل السائرين ، ص 89، قسم چهارم در اخلاق باب رضا.
382- منازل السائرين ص 34. قسم البدايات ، باب تفويض .
383- هـمـانـا مـردمـى عـليـه شما گرد آمده اند از آنها بترسيد پس اين بر ايمانشانافـزود و گـفـتـنـد خـدا مـا را بـس اسـت و او چـه نـيـكـو تـكـيـه گـاهـى اسـت .آل عمران 173.
384- خدايا من نفس خود را تسليم تو كردم و به تو تكيه كردم و كار خويش را بهتو واگذار كردم .
385- مـلا عـبـدالرزاق بـن جـمـال جـلال الديـن اسـحـق كـاشـانـى سـمـرقـنـدى ، مكنى بهابـوالغـنـائم و مـلقـب بـه وكـمـال الديـن از مـشاهير عارفان قرن هشتم هجرى و ازشـارحان بزرگ فصوص مى باشد. وى در سال 730 يا 735 وفات كرده است . از آثاراوسـت : اصـطـلاحـات الصـوفـيـه ، تـاويـل الايات يا تاويلات القرآن ، شرح فصوصالحكم ، شرح منازل السائرين .
386- حديث 12، پاورقى 2.
387- شرح منازل السائرين ص 78. در باب معاملات ، باب تفويض .
388- مـنـازل السـائريـن . ص 34. قـسـم سـوم . در بـاب مـعـامـلات ، بـابتوكل .
389- ثقه مردمك چشم توكل و مرگز دايره تفويض و كانوندل تسليم است . منازل السائرين ص 35. قسم البدايات ، باب ثقه.
390- اصـول كـافـى ، ج 2، ص 67، كـتـاب ايـمـان و كـفـر، بـاب خـوف ورجاء، حديث 1.
391- اسماعيل بن حماد جوهرى (332 ه 398) پيشواى لغت دانان و اديبان است ، و در كلامو اصـول نـيـز مـتـبحر بوده است ، از شاگردان ابوعلى فارسى و ابوسعيد سيرافى مىباشد، مهمترين اثر وى الصاحاح در لغت است .
392- بـحارالانوار، ج 67، كتاب ايمان و كفر، باب 59، احاديث 28، 39، 46،71، 72 و...
393- سـوره اعـراف 99 ، يـوسف 87، زمر 53، حجر56.
394- هر خير به تو رسد از جانب خداست و هر بدى به تو برسد از جانب تو استنساء 79.
395- بگو همه از جانب خداست . (نساء، 78)
396- بيت از حافظ است :
397- در دعـاى دوازدهـم صـحـيـفـه سـجـاديـه مـى فـرمـايـد: اذ جـمـيـع احـسـانـكتـفـضـل و اذ كـل نـعـمـك ابـتـداء. زيـرا كـه هـمـه احـسـانـهـاى تـوتـفـضـل اسـت ، و هـمـه نـعـمـتهاى تو بى سابقه استحقاق است . و در دعاى 32 صحيفهسـجـاديه ، مى فرمايد: فلك الحمد على ابتدائك بالنعم الحسام . پس سپاس ‍ براىتـو اسـت كـه نـعمتهاى بزرگ را آغاز فرمودى . و در دعاى ابوحمزه از امام سجاد و دعاهاىديگر مانند دعاى افتتاح و... نظير اين مضمون وجود دارد.
398- مرآه العقول . ج 8 ص 146. كتاب ايمان و كفر، باب شكر.
399- تـو آنـچـنـان هـسـتـى كـه خـود را سـتـوده اى . از دعـاىرسـول الله صـلى الله عـليـه و آله در سـجـده . فروع كافى ، ج 3، ص 324. كتابالصـلاه ، بـاب السـجـود حـديـث 12. مـصـبـاح الشـريـعـه ، بـاب 5. مـرآهالعقول ج 8، ص 146، كتاب ايمان و كفر، باب شكر.
400- ايـن كـلام از مـنـاجـات خـواجه عبدالله انصارى است كه گفته : همه ازخاتمت بترسند و عبدالله از فاتحت .
401- ص 76، 71.
402- در حـديـث قدسى آمده است : يا ابن آدم خلقت الاشياء لاجلك و خلقتك لاجلى . اى پسرآدم ، همه چيز را براى تو آفريدم و تو را براى خودم . علم اليقين ، ج 1، ص 381، باب5، فصل 3.
403- پـس آيـا بـا ايـن زبـان قـاصـر سـپـاس تـو بگزارم . از دعاى ابوحمزهثمالى . مصباح كفعمى ، فصل 45، ص 596. مصباح المتهجد، ص 534.
404- اصـول كـافـى ، كـتـاب ايـمـان و كـفـر، ج 2، ص 71 بـاب حسن الظنبالله ، حديث 1.
405- قال الصادق ، جعفر بن محمد عليه السلام : اذا كان يوم القيامه نشر الله تباركو تـعـالى رحـمـته حتى يطمع ابليس فى رحمته . بحارالانوار، ج 7، ص ‍ 287. كتابعدل و معاد، باب 14، حديث 1.
406- چـنـانـچـه در روايـت آمـده اسـت : فـمـا لهـا عـنـداللهعـزوجل قدر و لا وزن ؛ و لا خلق فيما بلغنا خلقا ابغض اليه منها، و لا نظر اليها مذخلقها.پيش خداوند عزوجل دنيا را ارج و بهايى نيست ؛ و خداى تعالى بين موجوداتى كه آفريدهو خـبـر آن بـه مـا رسـيـده ، مـوجـودى نيافريده است كه پيش او از دنيا مبغوضتر باشد، وخداوند از وقتى كه دنيا را آفريده در او نظر نكرده است . بب ، ج 70، ص 110، كتابايمان و كفر، باب 122، حديث 109.
407- زمر، 53.
408- اقتباس است از اين آيه شريفه : و اكتب لنا فى هذاه الدنيا حسنه و فى الاخره اناهـدنـا اليـك قـال عـذابـى اصـيـب بـه مـن اشـاء و رحـمـتـى وسـعـتكـل شى ء... و تقدير فرما براى ما در اين دنيا نيكويى و در آخرت هم كه ما به سوىتـو هـدايـت يـافـتـه ايـم . فـرمـود عـذاب من به هر كه خواهم رسد و رحمت من همه چيز را دربرگرفته است . اعراف ، 156.
409- اصـول كـافـى ج 2، ص 68، كـتـاب ايـمـان و كـفـر، بـاب خـوف ورجاء، حديث 5.
410- اصـول كـافـى ، ج 2، ص 71، كـتـاب ايـمـان و كـفـر، و باب خوف ورجاء، حديث 11.
411- احياء علوم الدين ، ج 4، ص 139، (كتاب خوف و رجاء) ، بحث (حقيقت رجاء) .
412- بقره ، 218.
413- اصـول كـافـى ، ج 2، ص 71، كـتـاب ايـمـان و كـفـر، بـاب خـوف ورجاء، حديث 13.
414- اصـول كـافـى ، ج 2، ص 71، كـتـاب ايـمـان و كـفـر، بـاب خـوف ورجاء، حديث 12.
415- اصـول اكـفـى ، ج 2، ص 70 كـتـاب ايـمـان و كـفـر، بـاب خـوف ورجاء، حديث 9.
416- احـياء علوم الدين ، ج 4، ص 163، كتاب خوف و رجاء. اسرار الصلواه ازملكى تبريزى ، ص 163 و 164.
417- مـرآه العـقـول ، ج 8، ص 32، كـتـاب ايـمـان و كـفـر و بـاب خـوف ورجـاء، حـديـث 1. عـلامـه مـجـلسـى ايـن كـلام را از بـعـضـىنقل كرده است .
418- حديث 1، پاورقى 14.
419- مرآه العقول ج 8، ص 32، كتاب ايمان و كفر، باب خوف و رجاء،حديث 1.
420- بـدانـيـد كـه بر دوستان خداوند ترسى نيست و اندوهى ندارند. يونس ،63.
421- اصـول كـافى ، ج 2، ص 259، كتاب ايمان و كفر، باب شده ابتلاءالمومن ، حديث 29.
422- مـرآه العـقـول ، ج 9، ص 321، كـتـاب ايـمان و كفر، باب شده ابتلاءالمومن ، حديث 1.
423- حديث 14، پاورقى 2.
424- انفال 17.
425- گـفـتـه مـيـشـود: ايـن يـك : امـثـل از آن ديگرى است . يعنى از آن برتر و بهخوبى نزديكتر است . و اماثل الناس يعنى نيكان و برگزيدگان مردم .
426- القرار و القراره ، آنچه در آن قرار گيرند، زمين آرام .
427- سوگند به آن كسى كه پيغمبر را بحق فرستاد هر آينه در هم آميخته شويد واز هم بيخته و جدا گرديد. نهج البلاغه فيض اسلام ، ص 57 خطبه 16.
428- اصـولكافى ج 1، ص 370، كتاب الحجه ، باب التمحيص و الامتحان ، حديث 2.
429- اصـولكافى ج 1، ص 370، كتاب الحجه ، باب التمحيص و الامتحان ، حديث 3.
430- اصـولكافى ج 1، ص 370، كتاب الحجه ، باب التمحيص و الامتحان ، حديث 4،ابوالحسن عليه السلام فرمود: خالص ‍ ميشوند همانطور كه طلا خالص ميشود.
431- امام صادق عليه السلام فرمود: هيچ تنگى و فراخى نيست مگر آنكه خداوند در آنمـشـيـت و حـكـم و امـتـحـان دارد. اصـول كـافـى ، ج 1، ص 152، كتاب توحيد،باب الابتلاء و الاختبار، حديث 1.
432- اصـول كـافـى ج 1، ص 152، كـتـاب تـوحـيـد، بـاب الابـتـلاء والاختبار، حديث 2.
433- بقره 286.
434- ص 123.
435- زراره عن ابى جعفر عليه السلام قال : ما من عبدالا و فى قلبه نكته بيضاء؛ فاذااذنـب ذنـبـا، خـرج فـى النـكته نكته سوداء؛ فان تاب ، ذهب ذلك السواد. و ان تمادى فىالذنوب ، زاد ذلك السواد حتى يغطى البياض ؛ فاذا تغطى البياض ، لم يرجع صاحبهالى خـيـر ابدا... زراره از امام باقر عليه السلام روايت كرده است كه ف : هيچ بنده اىنـيـسـت مـگـر در دل او نـقطه سفيدى است ؛ و چون گناهى انجام دهد، نقطه سياهى در آن پيداشـود؛ سـپـس اگـر توبه كند، آن سياهى از بين مى رود؛ و اگر به گناه ادامه دهد بر آنسـيـاهـى افزوده شود چندانكه سفيدى را بپوشاند؛ و چون سفيدى پوشيده بود، صاحب آنهـرگـز بـه نـيـكـى و خـوبـى بـاز نـمـى گـردد...اصول كافى ، ج 2، ص 273، كتاب ايمان و كفر، باب الذنوب ، حديث 20.
436- بـه سـوى زمـين گراييد پستى طلبيد و هواى نفس خويش را پيروى كرد.اعراف ، 176.
437- اشـاره است به حديثى از على بن الحسين عليه السلام كه فرمود: حب الدنيا راسكـل خطيئه اصول كافى ج 2، ص 131، كتاب ايمان و كفر، باب ذم دنيا و زهددر آن ، حديث 11.
438- اصـول كـافـى ج 2، ص 255، كتاب ايمان و كفر، باب شدت ابتلاءمومن ، حديث 17.
439- اصـول كـافـى ج 2، ص 259، كتاب ايمان و كفر، باب شدت ابتلاءالمومن ، حديث 28.
440- در حـديـث قـدسى است : من تقرب الى شبر اتقربت اليه ذراعا. هر كسى به قدريـك وجـب بـه مـن نـزديك شود، من به قدر يك ذراع به او نزديك شوم . بحارالانوار، ج 3،ص 313، كتاب التوحيد، باب 14، كنزالعمال ، ج 1، ص 225، حديث 135.
441- نهج البلاغه ، خطبه 159 و 234 خطبه قاصعه .
442- اشاره است به حديث ... و هبط مع جبرئيل ملك لم يطا الارض قط، معه مفاتيح خزائنالارض . فـقـال : يـا مـحـمـد، ان ربـك يـقـرئك السـلام ويـقـول هـذه مـفاتيح خزائن الارض ؛ فان شئت فكن نبيا عبدا؛ و ان شئت فكن نبيا ملكا. فاشاراليـه جـبـرئيـل عـليـه السـلام : ان تـواضـع يـا مـحـمـد.فـقـال : بـل اكـون نـبـيـا عـبـدا. ثـم صعد الى السماء... و يكى از فرشتگان الهى كههـرگـز بـه زمـيـن فرود نيامده بود با جبرئيل به زمين آمد، و با او كليدهاى گنجهاى زمينبـود، و بـه پـيامبر گفت : اى محد، پروردگارت بر تو سلام كرد و فرمود اين كليدهاىگـنـجـهـاى زمـين است ، اگر خواهى پيامبرى بنده باش و اگر خواهى پيامبرى داراى ملك وسـلطـنـت باش . پس جبرئيل اشاره كرد كه يا محمد فروتنى كن . پيامبر گفت : من پيامبرىبنده خواهم بود، فرشته به سوى آسمان رفت ... امالى صدوق ، مجلس 69، حديث 2.
443- كـافر نزد خدا خوار و پست است بدان حد كه اگر دنيا را با هر چه در آن استاز خـداونـد بـخـواهـد بـه او مى دهد. اصول كافى ، ج 2، كتاب ايمان و كفر،باب شده ابتلاء المومن ، حديث 28.
444- حديث 14، پاورقى 17.
445- بـحـارالانـوار، ج 78، ص 174، كتاب الطهاره ، باب 44، حديث11. و هـمچنين در اصول كافى ، ج 2، ص 255، كتاب ايمان و كفر، باب شدهالابتلاء المومن ، حديث 14.
446- اصـول كـافى ، ج 2، ص 257، كتاب ايمان و كفر، باب شده ابتلاءالمومن ، حديث 23.
447- در بـحـار نـقـل مـى كـنـد. فـجاءه النبى و هو فى منامه فاخذه الحسين و ضمه الىصدره و جعل يقبل بين عينيه ، و يقول : بابى انت كانى اراك مرملا بدمك بين عصابه من هذهالامه يرجون شفاعتى ، مالهم عندالله من خلاق . يا بنى انك قادم على ابيك و امك و اخيك و هممـشتاقون اليك ، و ان لك فى الجنه درجات لا تنالها الا بالشهاده .پس پيامبر نزد وى آمدو او در خـواب بـود حـسـيـن را گـرفـت و بـر سـيـنه خود نهاد و ميان و چشم او بوسه داد وفرمود: پدرم فداى تو باد، چنان است كه مى بينم گروهى از اين امت كه به شفاعت من اميدبـسـتـه انـد در خونت بغلطانند. گروهى كه زند خدا بهره اى از خير ندارند. فرزندم توبـر پـدر و مادر و برادرت وارد گردى در حالى كه آنها مشتاق اند به ديدرا تو، بتحقيقتـرا در بـهشت درجاتى است كه بدان نرسى مگر به شهادت . امام اين رويا را هنگامخـروج از مـديـنـه از كـنـار قبر پيامبر مشاهده فرموده بود. بحارالانوار، ج 44، ص 313،باب 37، حديث 1.
448- اصـول كـافـى ج 2، ص 252، كـتـاب ايمان و كفر، باب شده ابتلاءالمومن ، حديث 3.
449- حديث 1، پاورقى 14.
450- بـحـارالانـوار، ج 64، ص 250، كتاب ايمان و كفر، باب شده ابتلاءالمومن .
451- مـحـمد بن حسن طوسى معروف به خواجه نصير و محقق طوسى ازحكماء و دانشمندان مشهور اسلام است در فلسفه و كلام و رياضيات و هيئت متبحر بوده است .علامه حلى ، قطب الدين شيرازى ، سيدعبدالكريم بن طاووس از شاگردان وى مى باشند،آثـار ارزشـمـندى از او بجاى مانده است مانند: شرح اشارات ، تجريد، تحرير اقليدس ،تحرير مجسطى ، اخلاق ناصرى .
452- حديث 1، پاورقى 24.
453- كشف المراد فى شرح تجريد الاعتقاد. ص 218، مقصد چهارم فى وجوب عصمه.
454- ابـوبـصير از امام صادق عليه السلام در حديثى طولانى روايت كرده است كهفرمود: پس آن را بر بدنش مگر عقل و چشمانش مسلط ساخت ، و شيطان در او دميد تا بدن اوسـراسـر زخـم شـد. مـدتـى مـديـد بر همين حال بود و خدا را پيوسته شكر مى گفت تا دربـدان او كـرم افـتـاد. و چـون كـرمـى از بـدنـش ‍ خـارج مـى شـد آن را به جاى خود بر مىگـرداند و به او مى گفت : برگرد به جايگاهى كه خداوند تو را از آنجا آفريده است .و آن گـاه انـدامـش بـو گـرفت به طورى كه مردم او را از شهر بيرون بردند و در مزبلهبيرون شهر افكندند. بحارالانوار، ج 12، ص 342، كتاب النبوه ، بابقصص ‍ ايوب ، حديث 3.
455- نحل 98، 99.
456- روضـه كـافـى ، ج 8، ص 288، حـديـث 433 و در كـافـى بـه سـنـد خـود ازابـوبـصـيـر از امـام صـادق عـليـه السلام روايت مى كند كه ابوبصير از امام از اين آياتسـوال كرد، فرمود: پس هرگاه خواستى قرآن تلاوت كنى ، از شيطان رانده شده به خداپناه ببر؛ همانا شيطان را دستى نيست بر كسانى كه ايمان آورده و بر پروردگار خويشتـوكـل كـرده انـد. امـام فرمود: اى ابا محمد، به خدا سوگند شيطان بر بدن مومنمـسـلط ميشود ولى بر دين او مسلط نمى گردد، بر ايوب پيامبر چيره گرديد و خلقت بدناو را زشت كرد ولى بر دين او چيرگى نيافت . و بسا بر بدن مومنان مسلط شود ولى بردينشان دست نيابد..
457- اصـول كـافى ، ج 2، ص 254، كتاب ايمان و كفر، باب شده ابتلاءمـومـن ، حـديـث 12، و بـا سـنـد خـود از نـاجـيه روايت كند كه گفت به امام باقر عليهالسـلام عـرض كـردم مـغـيـره مـى گـويـد مـومـن بـه مـرض جـذام و پـيـسـى وامـثـال آن مـبـتلا نمى شود. فرمود: او از صاحب ياسين حبيب نجار كه قصه اش در سوره يسآمـده اسـت غـافـل اسـت كـه دسـتـش فـلج بـود و يـا مـرتعش بود و سپس امام انگشتان خود رابـرگردانيد به صورت انگشتان مفلوج آنگاه ف : چنان است كه گويى او را مى بينم كهبا دست سست شده نزد آنها آمده و بيمشان مى دهد؛ سپس بار ديگر در روز بعد نزدشان آمدو ايـشـان او را كـشـتند. بعد امام فرمود: مومن به هر بلايى مبتلا ميشود و به هر مرگى مىميرد اما خود را نمى كشد.
458- مـرآه العـقـول ، ج 9، ص 330، كـتـاب ايـمان و كفر، باب شده ابتلاءالمومن ، حديث 12.
459- مبداء و معاد از صدر المتالهين شيرازى .
460- قلم ، 45 و 46.
461- سوره آل عمران ، آيه 172.
462- مجمع البيان ، تفسير سوره قلم .
463- الجـامـع الصـغـيـر، ج 2، ص 144، بـدونمثل .
464- اصـول كـافـى ، ج 2، ص 89، كـتـاب ايمان و كفر، باب صبر،حديث 6.
465- چنانكه آن را ضربه زدم و شكستم تا با زمين هموار شد.
466- پـس از آن گـرد مـن فراهم آمديد چون فراهم آمدن شتران تشنه هنگامى كه بهآبـشخورهاشان وارد ميشوند. نهج البلاغه ، خطبه 220 و نيز در نهايه ابناثير، ج 2، ص 128.
467- نهايه اللغه ، باب الدال مع الكاف .
468- حديث 1، پاورقى 14.
469- مـرآه العـقـول ، ج 8، ص 130، كـتـاب ايـمان و كفر، باب صبر،حديث 6.
470- مرآه العقول ، ج 8، ص 130.
471- وسائل الشيعه ، ج 2، ص 903، كتاب الطهاره ، ابواب الدفن ،باب 76، حديث 7.
472- مصباح الشريعه ص 536، باب صدم در حقيقت عبوديت .
473- در عـلل الشـرائع ج 1، بـاب 165، حـديث 3، در ضمن روايتى از على بن الحسينعليه السلام اين مضمون با اختلافى در عبارت آمده است .474- كهف ، 48.
475- بقره ، 287.
476- عـلم اليـقـيـن ، ج 1، ص 347، (مـقـصـد سـوم ، بـاباول ، فصل 8، و نيز احياء العلوم ، ج 4 ص 19، كتاب توبه .
477- اشاره است به حديثى از ابى عبدالله عليه السلام كه فرمود: الدنيا سجن المومن. اصول كافى ، ج 2، ص 250، كتاب ايمان و كفر.
478- حديث 2، پاورقى 15.
479- بيت از سعدى است .
480- حديث 15، پاورقى 32.
481- اوصـاف الاشـراف ص 108 فـصـل 5، بـاب 3.482- منازل السائرين ، ص 38 باب الصبر.
483- رضـى الديـن عـلى بـن مـوسـى بـن جعفر مشهور به ابن طاووس ، از كملين علماىشـيـعـه و عـالم و عابد و زاهد و صاحب مقامات و كرامامت و از نزديكان حضرت حجت (عج ) دردوره غـيـبت صغرى . او را كتب با ارزش در جمله علوم ، بخصوص اخلاق و عبادات ، است ؛ ازجـمـله : مـهـج الدعـوات ، اقـبـال ، جـمـال الاسـبـوع ، كـشـف المـحـجـه ، اليـقـيـن ، فـلاحالسائل .
484- كشف المحجه ، ص 31، فصل 48.
485- حديث 13، پاورقى 13.
486- پروردگارا شيطان مرا معذب ساخته است . ص 41.
487- ما ايوب را بنده اى حليم و خويشتندار يافتيم ؛ چه نيكو بنده اى بود، رجوعشدائم به درگاه ما بود. ص 44، 45.
488- شكايت غم و اندوه خويش بخدا مى برم ، يوسف 87.
489- شرح منازل السائرين ص 85، باب صبر.
490- اصـول كـافـى ، ج 2، ص 87، كـتـاب ايمان و كفر، باب صبر،حديث 2.
491- امام سجاد عليه السلام فرمود:نسبت صبر به ايمان همچون نسبت سر است بهتن . و هر كه صبر ندارد ايمان ندارد. اصول كافى ، ج 2، ص ‍ 89، كتاب ايمانو كفر، باب صبر، حديث 4.
492- اوصاف الاشراف ص 107، فصل 5، باب 3.
493- اصـول كافى ، ج 2، ص 90، كتاب ايمان و كفر، باب الصبر،حديث 1.
494- اصـول كافى ، ج 2، ص 92، كتاب ايمان و كفر، باب الصبر،حديث 17.
495- اصـول كافى ، ج 2، ص 90، كتاب ايمان و كفر، باب الصبر،حديث 8.
496- اصـول كافى ، ج 2، ص 91، كتاب ايمان و كفر، باب الصبر،حديث 15.
497- اشاره است به آيه مباركه و سارعوا الى مغفره من ربكم و جنه عرضها السموات والارض اعـدت للمـتـقين . بشتابيد به سوى آمرزش پروردگارتان و بهشتى كه وسعتآن بـه قـدر آسـمـانـهـا و زمـيـن اسـت كـه بـراى پـرهـيـزگـاران آمـاده شـده اسـت ،آل عمران ، 133.
498- مـرآه العـقـول ، ج 8، ص 138، كـتـاب ايـمان و كفر، باب صبر،حـديـث 15.499- اصـول كـافـى ، ج 2، ص 91،كـتـاب ايـمـان و كفر، بابصبر، حديث 12.
500- بحارالانوار، ج 68، ص 76، كتاب ايمان و كفر، باب 62، حديث 6.
501- الهـا، گيرم كه بر عذاب تو صبر كردم ، چگونه جدايى از تو را تاب آورم، دعـاى كـمـيـل ، مـصـبـاح المـتـهـجـد و سـلاح المـتـعـبـد ص 587 دراعمال شب نيمه شعبان .
502- شرح منازل السائرين ، ص 88، باب صبر.
503- اصـول كـافـى ، ج 2، ص 430، كـتـاب ايـمان و كفر، باب التوبه، حديث 1.
504- اصـول كـافـى ، ج 2، ص 435، كتاب الايمان و الكفر، باب التوبه ،حديث 10.
505- خـدا بـهـتـر از هـمـه مـكـر مـى كـنـد.(آل عمران 54).
506- پـيـامـبـر فـرمـود: يـهـرم بـن آدم و يـبـقـى مـعـه اثـنـتـان : الحـرص والامـل . (فـرزنـد آدم پـيـر مـى شـود و دو چـيـز بـا او مـى مـانـد: حـرص و آرزو.)خـصـال ، ج 1، ص 73، بـاب الاثـنـيـن ، حـديـث 112. احـيـاء عـلوم الديـن ، ج 4، ص 438.كـتـاب ذكـر المـوت و مـابـعـده ، فـضـيـله قـصـرالامل .
507- امـام صـادق عـليـه السـلام از پـيـامـبر صلى الله عليه و آله روايت كرده است كهفـرمـود: مـن تـاب قـبـل مـوتـه بـسـنـه ، قـبـل الله تـوبـتـه . ثـمقـال : ان السـنـه لكـثـيـره ، مـن تـاب قـبـل مـوتـه بـشـهـرقـبـل الله تـوبـتـه . ثـم قـال : ان الشـهـر لكـثـيـر، مـن تـابقـبـل مـوتـه بـجـمـعـه ، قـبـل الله تـوبـتـه . ثـم قـال : ان الجـمـعـه لكـثـيـر، مـن تـابقـبـل مـوتـه بـيـوم ، قـبـل الله تـوبـتـه . ثـم قـال : ان يـومـا لكـثـيـر، مـن تـابقبل ان يعاين ، قبل الله توبته . (هر كس يكسال پيش از مرگش توبه كند، خداوند توبهاو را مـى پـذيـرد. سـپـس ‍ فرمود: يك سال زياد است ؛ هر كس يك ماه پيش از مرگش توبهكـنـد، خـدا توبه او را مى پذيرد. سپس فرمود: يك ماه زياد است ؛ هر كس يك جمعه يك هفتهپـيـش از مـرگـش تـوبـه كند، خداوند توبه او را مى پذيرد. سپس فرمود: يك جمعه هفتهزياد است ؛ هر كس يك روز پيش از مرگش توبه كند، خداوند توبه او را مى پذيرد. سپسفرمود: يك روز زياد است ؛ هر كس پيش از مشاهده مرگ توبه كند، خداوند توبه او را مىپـذيـرد.) اصول كافى ، ج 2، ص 440، كتاب ايمان و كفر، باب فيما اعطىالله عزوجل آدم وقت التوبه .، حديث 2. و احاديث اين باب .
508- حديث 15، پاورقى 15.
509- ص 239.
510- همانا خدا بسيار توبه كنندگان را دوست دارد. بقره 222.
511- حديث 14، پاورقى 10.
512- همزه 7.
513- نهج البلاغه ، ص 1271، حكمت ، 409 .
514- ابـوالحـسـن محمد بن حسين بن موسى ، مشهور به شريف رضى ، (406، 359) ازبزرگان و مشاهير دانشمندان شيعه وى شاگرد شيخ مفيد بود و شيخ طوسى و ديگران ازاو روايـت كـرده انـد در فـنون ادب و بلاقت سر آمد ديگران بود و در ديگر علوم اسلام نيزحظى وافى داشت . زهد و مناعات وى زبانزد بود. پس از پدرش نقابت سادات بدو مفوضگـرديـد. از آثـار اوسـت : انـشـراح الصـدر، خـصائص الائمه ، تلخيص البيان عن مجازاتالقرآن ، مجازات الاثار النبويه مهمترين و مشهورترين يادگار او نهج البلاغه است .
515-
چاره آن دل عطاى مبدليست
داد او را قابليت شرط نيست

مثنوى ، دفتر پنجم ، بيت 1537.
516- حـكـايـت جـوان نـبـاش و تـوبـه او در كـتـب تـفـسـيـر و حـديـثنـقـل شـده خـلاصـه آن ايـن اسـت كـه روزى مـعـاذبـنجـبـل بـر پـيـغمبر صلى الله عليه و آله وارد شد و عرض كرد كه در آستانه درب جوانىاست كه بشدت مى گريد و تمناى ملاقات دارد. پيامبر او را پذيرفت و از سبب گريه اشپـرسـيـد. گـفت : گناهان بزرگ كرده ام و از آنها و خشم خداوند سخت مى ترسم . پيغمبروى را به رحمت و بخشايشگرى خداوند اميدوار ساخت و فرمود خداوند از گناهان بزرگ درمـى گـذرد. سـپـس از گـنـاه او سـؤ ال كـرد، جـوان گـفـت : هـفـتسـال بـود كـه نـبـش قبر مى كردم و كفن مى دزديدم تا شبى قبر دختر جوانى از انصار راشـكـافـتـم و با جنازه او بخفتم : چون از آنجا باز مى گشتم ندايى شنيدم كه مرا از عذابخـدا بـيم مى داد. پيامبر چون حكايت جوان را شنيد او را از نزد خود راند. جوان بالاى كوهىرفـت و چـهل شبانه روز بر حال خود ناليد و گريست تا آيه والذين اذا فعلوا فاحشه ...نـازل گـرديـد پـس پـيـامـبـر نـزد او رفـت و وى را بـشـارت داد كـه خـداونـد توبه او راپـذيـرفـتـه اسـت . بـحـارالانـوار، ج 6، ص 23، (كـتـابالعـدل و المـعاد) ، (باب التوبه و انواعها و شرائطها) ، حديث 26. و تفسير صافىذيل آيه 135 سوره (آل عمران ) .
517- اربـعـيـن ، شـيـخ بـهـائى ، ص 332، حـديـث 38. مـرآةالعقول ، ج 11، ص 295، كتاب ايمان و كفر، باب توبه ، حديث 1.
518- كـشـف المـراد فـى شـرح تـجـريـد الاعتقاد. ص 264، مقصد ششم . فى وجوبتوبه .
519- و ان من شى الا يسبح بحمده و لكن لا تفقهون تسبيحهم . (اسراء 44) در تفسيربرهان ذيل اين آيه 8 روايت در تسبيح موجودات آمده است .
520- اشـاره بـه آيـه مـبـاركـه عـالم الغـيـب فـلا يـظـهـر عـلى غيبه احدا الا. ارتضى منرسـول . (او دانـاى غـيـب است و بر عالم غيب او كسى آگاه نيست مگر آن كسى كه از رسولانبرگزيده است .) جن 27.
521- جنبنده اى نيست مگر آنكه زمام او به دست حق است . هود 60.
522- اصول كافى ، ج 2، ص 496، كتاب الدعاء، باب ما يجب من ذكر اللهفى كل مجلس ، حديث 4.
523- مرآة العقول ، ج 12، ص 122.
524- چـون بندگانم درباره من از تو پرسند، پس من بديشان نزديكم . بقره186.
525- ما از رگ گردن به او نزديكتريم ق / 16.
526- پـروردگـار خـويـش را بـه حـال زار و پـنـهـانـى دردل خود ياد كن . اعراف 205.
527- عـلى بـن ابـراهـيـم ، عـن ابـيـه ،... عـن احـدهـمـا عـليـه السـلامقـال : لا يـكـتـب المـلك الا مـا سـمع و قال الله عزوجل : و اذكر ربك فى نفسك تضرعا وخـيـفـه فـلا يـعـلم ثـواب ذلك الذكـر فـى نـفـسالرجـل غـيـر الله عـزوجـل لعـظـمـته . (على بن ابراهيم از پدرش ... از يكى از دو امام عليهالسـلام نـقـل كـرده كـه فـرمـود: فـرشـته جز آنچه مى شنود نمى نويسد. و خداى تعالىفـرمـوده : پـروردگـار خـود را بـه حـال زار و پـنـهـانـى دردل خـود يـاد كن .، پس كسى بزرگى پاداش اين ذكر پنهانى را كه نزد خداوند استنـمـى دانـد.) اصـول كـافـى ، ج 2، ص 502، كـتـاب الدعـاء، بـاب ذكـر اللهعزوجل فى السر، حديث 4.
528- عـلى بـن ابـراهـيـم ... عـن ابـى عـبـدالله عـليـه السـلامقـال قـال ابـو عـبـدالله عـليـه السـلام : الذاكـر عـزوجـل فـى الغـافـليـنكـالمـقـاتل فى المحاربين . اصول كافى ، ج 2، ص 502، كتاب الدعاء بابذكـر الله عـزوجـل فـى الغـافلين ، حديث 1. احمد بن محمد بن فهد اسدى حلى (841،756) فـقـيه ، محدث ، عابد و عارف كامل قرن نهم هجرى ، بزرگانى مانند محقق كركى ،ابـن ابـى جـمـهـور احـسـائى ، شيخ على بن طالبى از محضر او استفاده كرده اند. از آثاراوسـت : عـده الداعـى ، آداب الداعـى ، اسـرار الصـلوه ، التـحـريـر، المـقـتـصر فى شرحالارشاد، شرح الفيه شهيد، المهذب البارع فى شرح المختصر النافع .
529- عده الداعى ، ص 189.
530- در وسائل الشيعه (ج 4، ص 1185، كتاب الصلاه ، باب 7) 4 حديث بهاين مضمون وارد شده است .
531- هـمـچنانكه آيات ما به سوى تو آمد و تو آنها را فراموش كردى ، پس همچنانامروز نيز تو فراموش خواهى شد. طه 126.
532- منازل السائرين ، ص 15، قسم بدايات ، باب تذكر.
533- حديث 12، پاورقى 11، 12، 13.
534- (و گـفـت سـوار شويد در آن كشتى ) بنام خدا در وقت راندنش و هنگام توقفش . هود41.
535- پـيـامـبـر فـرمـود: ان الله لا يـنـظـر الى صـوركـم و اعمالكم ، و انما ينظر الىقلوبكم (همانا خداوند به صورتها و اعمالتان ننگرد، بلكه به دلهايتان نظر كند.بحارالانوار ج 67، ص 248، كتاب ايمان و كفر، باب 54، حديث 21.