يكى از علماى زاهد و فرزانه مرحوم آية اللّه حاج شيخ محمد حسين تنكابنى (عمو و پدر زنخطيب توانا حجة الاسلام و المسلمين محمد تقى فلسفى ) بود كه در تهران مسجد همت آبادى، خيابان خراسان نزديك راه آهن سابق اقامه جماعت مى نمود اين بزرگوار در عصر مرجعيتآية اللّه العظمى سيد ابوالحسن اصفهانى (وفات يافته 13 آبانسال 1325 شمسى ) نماينده تام الاختيار آن مرجع در تهران بود.
آية اللّه شيخ محمد حسين تنكابنى پس از رحلت مرحوم آية اللّه العظمى سيد ابوالحسناصفهانى رحمة اللّه متحير بود با پولهايى كه از وجوهات در اختيار داشت چه كند؟
مرحوم آية اللّه العظمى حاج حسين قمى رحمة اللّه در نجف اشرف به مقام مرجعيت رسيدهبود، ولى نام افراد ديگرى نيز به عنوان مرجع ، مطرح بود، آية اللّه تنكابنى همچنانمتحير بود كه مردم را چه كسى ارجاع دهد و پولها را براى كدام مرجع بفرستد؟ (زيرابسيار وظيفه شناس و محتاط بود) گاهى در باطن به امام عصر (عج )متوسل مى شد و از ايشان مى خواست تا هدايتش كند.
خطيب توانا آقاى فلسفى مى نويسد: تا اينكه روزى بهمنزل عمويم آية اللّه تنكابنى رفتم ، گفت : ديشب در خواب ديدم نگفت امام عصر را درخواب ديدم در خواب بمن گفتند: اين پولها را به (ولوگردى ) بده . ايشان تا مدتىمتحير بود كه ولوگردى كيست ، طولى نكشيد كه آية اللّه العظمى حاج آقا حسين قمىرحمة اللّه در 17 بهمن 1325 شمسى (يعنى حدود 94 روز بعد از رحلت آية اللّه سيدابوالحسن اصفهانى ) از دنيا رفت ، كم كم مرجعيت آية اللّه العظمى بروجردى رحمة اللّهمطرح شده و مورد قبول مجتهدين و اهل خبره واقع شد، مرحوم عمويم آية اللّه تنكابنى مطمئنگرديد كه (ولوگردى ) همان آية اللّه بروجردى است ، همه وجوهات را به ايشانپرداخت .
سرانجام مرحوم آية اللّه حاج شيخ محمد حسين تنكابنى در روز 24 مردادسال 1327 شمسى از دنيا رفت .⁽³³⁾
سرانجام مرحوم آية اللّه العظمى بروجردى رحمة اللّه در پيشگاه امام زمان (عج ) مىباشد.

در اوايل مرجعيت آية اللّه العظمى بروجردى رحمة اللّه مقدارى وجوه به حوزه علميه قم مىرسيد، و آية اللّه العظمى بروجردى ، به طلاب حوزه شهريه مختصرى مى داد. درسال دوم يا سوم اقامت ايشان ، چند نفر از علماى برجسته دريافتند كه وجوه به مقدارشهريه آن ماه نرسيده است ، و آقاى بروجردى نمى تواند شهريه آن ماه را بپردازد.
چند نفر از آن علماى بزرگ از جمله آنها امام خمينى رحمة اللّه كه در آن عصر با عنوان(حاج آقا روح اللّه ) خوانده مى شد، نامه محرمانه اى براى آقاى فلسفى (خطيب توانا ومشهور) فرستادند كه در قسمتى از آن نامه چنين نوشته شده بود:
آقايان حاج علينقى كاشانى ، خسروشاهى و حاج حسين آقا شالچى و بعضى ديگر را بهمنزلتان دعوت كنيد، و به آنها بگوييد حوزه در معرض ‍ خطر است ، مبلغى به عنوان وامبدهيد، تا آقاى بروجردى شهريه اين ماه را بدهد، بعد كم كم وجوهات مى رسد و وام شماپرداخت مى گردد.
آقاى فلسفى مى نويسد: چون موضوع مربوط به آية اللّه بروجردى بود، فكر كردمبهتر است خود ايشان را ببينم و بپرسم آيا اجازه مى دهند، چنين اقدامى كنم . به قم رفتمو به محضرش رسيدم و ماجرا را عرض كردم ، ايشان باكمال صراحت و متانت فرمود:
خداوند هرگز مرا از عنايت خود، محروم نفرموده است ، من به خدا حسن ظن بسيار دارم ، اينمطلب مالى را با آنها در ميان گذاشتن و مطالبه كمك كردن ، با حسن ظنى كه من به خدادارم سازگار نيست ، اگر پولى از وجوه رسيد كه به طلاب مى دهم و گرنه از كسىتقاضا نمى كنم .
عرض كردم : (به عنوان قرض از آنها بگيريم نه رايگان ) فرمود:
(خير، من به خدا حسن ظن دارم ).
فرداى آن روز خدمت ايشان براى خداحافظى رفتم ، در آنجا حاج احمد خادمى و ديگرانگفتند: ديروز عصر وجه قابل ملاحظه اى از كويت رسيد و پرداخت شهريه طلاب شروعشده است ، به محضر آية اللّه بروجردى رفتم و عرض كردم بحمداللّه خداوند يارىنمود، فرمود:(آرى ! يارى فرمود و باز يارى مى فرمايد.)
آرى ارتباط آقاى بروجردى با ذات پاك خداوند اين گونه قوى و تنگاتنگ بود، و برحسب روايات و به تعبير خودشان ، حسن ظنى به ذات اقدس ‍ الهى داشت .⁽³⁴⁾

او از يك خانواده مسلمان ، متوسط، در يك روستا ديده به جهان گشود، پاك و بى آلايشبزرگ شد، تا زمانى كه به سن و سالى رسيد كه بايد مانند ساير بچه ها بهدبستان برود. نام او على اكبر بود، ولى او را اكبر مى خواندند.
اكبر استعداد و حافظه فوق العاده اى داشت ، به هر كلاسى كه قدم مى گذاشت ، شاگراول بود، اولياى دبستان وى را احترام و تحسين مى كردند، و از لحاظ انضباط و اخلاق نيزسرآمد همسالان خود بود، و در ميان همرديفان و دوستان ، دركمال خوشنامى مى زيست .
پس از دوره ابتدائى ، وارد دبيرستان شد و در كلاسهاى دبيرستانى نيز، معمولا رتبهاول بود و هر روز مورد تحسين و تشويق واقع مى شد، او بحدى درسخوان بود و خوبدرسهاى خويش را درك مى كرد كه همشاگردانش او را (فيلسوف ) مى خواندند، و اين لقببه اندازه اى براى او زيبنده بود كه گويا ازاول نام (فيلسوف ) بود، از آن وقت به نام اولش را فراموش شد.
استعداد، درس خوانى ، پاكدامنى ، نجابت ، آبرومندى و ايمان او زبانزد مردم بود.
با كمال تاءسف اكبر در خانواده اى نبود كه با امكانات مادى بتواند ادامهتحصيل دهد، لذا به علت نابسامانى مالى ، پس از پايان تحصيلات دبيرستانى ، دريكى از شعبه هاى ادارى ، نظامى استخدام شده و شروع به كار كرد.
او بدنى نيرومند، قامتى موزون و نجابتى خاص داشت و در همان محيط نظامى ، نيز احترام وشخصيت فوق العاده اى پيدا كرد.
اكبر به پدر و مادر و زادگاهش ، علاقه فراوان داشت و به وسيله نامه ها و رفت و آمدبراى ديدار پدر و مادر و بستگان و محل خود، ارتباطش را قطع نمى كرد.
مدتى به اين منوال گذشت .
ولى هزار افسوس .
چنگال مرگبار ماده مخدر (هروئين ) گريبان او را نيز گرفت و مانند هزاران نفر قربانىراه اين ماده شيطانى گرديد.
هروئين ، آن دشمن شماره يك انسان ، از او نيز دست برنداشت ، بلكه او را به پرتگاهخطرناكى كشاند، و از آنجا بميان (چاه كور) سرازير نموده و نابودش كرد، چرا كه اوبه رفيق بد و همنشينان شايسته ، مبتلا شده بود.
همنشينان تبهكار و ناجوانمرد، ذهن ساده لوح آن جوان آراسته بهكمال و جمال را تيره كردند، افكار پاك او را آلوده نموده ، و با زهر كشنده و مرگ(هروئين ) بجاى نوشتن داروى تسكين بخش ، ريشه انسانيت او را سوزاندند، و با اينشيطان سفيد، او را بخاك سياه نشاندند.
از آن پس پدر و مادر او با منظره هاى وحشت زايى روبرو شدند، مدتها گذشت ، از اكبرخبرى نشد، نه نامه اى و نه رفت و آمدى ! هر چه بيشتر پيرامون نامه و ديدارفرزندانشان گفتگو مى كردند، كمتر نتيجه مى گرفتند.
جستجو از مرحله نامه و پست خانه گذشت ، طبق آدرس قبلى به همان شعبه اختصاصى ادارىمراجعه نمودند چنين جواب گرفتند كه اكبر مدتى غايب است و از او خبرى نيست .
چه مى شود كرد؟ چاره اى نيست ! پدر و مادر، دندان روى جگر گذاشتند صبر و حوصلهكردند تا ببينند روزگار با فرزندشان چه بازى مى كند؟
روزها به سر آمد و شبهاى ناگوار بر آنها گذشت ، صحبت اكبرنقل مجالس ‍ گشته و هركسى پيرامون او سخنى مى گويد. تا اينكه روزى ديدند اكبر باهمان لباس نظامى به محل آمد، پدر و مادر و بستگان ،خوشحال شدند و از او احوال پرسيدند ولى ورق زندگى مهرانگيز جوان برگشته ،بدنش ‍ رنجور شده ، رنگش پريده ، در دنيايى از افكار شكننده غوطه ور است ، در مياندوستان و اجتماع نمى آيد، گاهى به بيابان مى رود و گاهى كنار ديوار مى نشيند، و بازمدتى طولانى از نظرها ناپديد مى گردد و همانند ديوانگان رفتار مى كند. دوباره و سهباره به مسافرت طولانى رفته و دير برمى گردد، اما روز به روزحال جوان رو به انحطاط است ، پس از كنكاش ‍ و كنجكاوى ، باخبر شدند، كه اكبر به دردكشنده (هروئين ) مبتلا گشته ، و مواد مخدر، اعصاب او را خورد كرده ، نظم جسم و روح اورا به هم زده ، كار از كار گذشته ، ديگر اميدى به بهبودى او نيست .
اكبر كه از وضع ناگوار خود اطلاع داشت و مى دانست كه اسير دشمن سرسخت و نابودكننده هروئين شده وانگهى تمام دار و ندار خود را براى تهيه آن از دست داده و دستش تهىگشته ، سخت ناراحت بود، وجدانش ‍ او را ناراحت و سرزنش مى كرد، و با خود مى گفت :
(اى هزاران نفرين بر اين وضع خانمانسوز! اى دو صد لعنت بر اين گرد سفيد شيطانى! و همنشينان بد سيرت )..
او از نظرها غايب مى شد، از زندگى نفرت داشت ، دردل مى گفت : انتحار و خودكشى بهترين راه نجات من است .
چه كند؟ كه مردم با خبر نشوند و براى او ننگ و عار نباشد، برود در ميان (چاه كورى )كه آب ندارد به زندگى خود خاتمه بدهد و همانجا تا ابد قبر او گردد و مردم بگوينداو رفت و ديگر سراغش را نگيرند.
اين افكار شوم ، وجود اكبر را در هم پيچيده و به سوى سرانجام مرگبار مى كشاند.
با همان لباس و كفش ادارى كه در تن داشت ، بدون اينكه كسى ازحال او اطلاع يابد، به سوى (چاه كور) كه در پنج كيلومترى روستا قرار گرفته بودرفت و در ته چاه خوابيد و به وسيله طنابى كه بگردن آويخته بود، خودكشى كرد و بهسرنوشت ويرانگر (مواد مخدر) رسيد و براى هميشه خاموش گشت .
روزها و شبها، هفته ها و ماه ها بر او گذشت ، كسى ازحال او خبرى نداشت ، تا روزى بچه اى به هواى صيد گنجشكهايى كه در ديواره همان چاهآشيانه داشتند، داخل چاه شده ، تا گنجشكها را از آشيانه بيرون آورد، ناگاه چشمش بهلباس مخصوص افتاد، ترسان و لرزان و وحشت زده ، از چاه بيرون آمده ، و با شتاب بهمردمى كه در نزديك آن چاه ، مشغول زراعت ، بودند خبر داد.
آنان كه خود را به چاه رسانده و پس از كنجكاوى ديدند: آرى اكبر به وسيله طنابى كهدر گردن دارد، خودكشى كرده است ، پيكر متلاشى شده او را چنان بيرون آورده ، و اين خبرهولناك را به مردم دادند، پدر و مادر با شنيدن اين خبر جانگداز، در دنيايى از غم و غصهافتادند، و براى هر كسى كه از حال و حسن سابقه اكبر اطلاع داشت ، اين حادثه ، دردناكو ناراحت كننده بود.
به مسؤ ولين گزارش دادند، و پس از اجازه طبيب قانونى ، پيكر سياه سوخته اكبر را درميان كيسه ريخته و با وضع رقت بارى دفن كردند.
شما اى جوانان غيور! اى انسانهاى با شخصيت ! اى جوانمردان نجيب ! اى پاك دلان پاكطينت ! اى نونهالان اجتماع ! اى رجال و زمامداران آينده ! و بالاخره شما اى كسانى كه بهانسانيت احترام مى گذاريد.
بار ديگر سرگذشت واقعى (اكبر) آن جوان خوش استعداد و فداكار كه با انتخاب دوستناباب و اعتياد به مواد مخدر، رفاقت با سنگ لحد و خاك گور را انتخاب كرد، بخوانيد، وتصميم آهنين بگيريد كه هرگز با همنشين بد همدم نشويد و به هيچ نوع از مواد مخدر حتى(دخانيات ) خود را آلوده نسازيد و فريب انواع و اقسام جالب و مدرن سيگارها كه هر روزبا نقش و نگارهاى دلربا با بازار مى آيد نخوريد.
تصميم آهنين و عزم راسخ و اراده نيرومند لازم است .
و همواره اين شعر آويزه گوشتان باشد:
تا توانى مى گريز از يار بد يار بد بدتر بود از مار بد
مار بد تنها تو را بر جان زند يار بد بر جان و بر ايمان زند

حضرت محمد صلى اللّه عليه و آله با اصحاب خود در جايى نشسته بودند، شخصى ازراه رسيد بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله سلام كرد و نشست .
او آيين اسلام را بررسى و تحقيق كرده بود و به آن گرويده بود، گرايش ‍ خود را بهعرض حضرت رسانيد و اسلام را پذيرفت ، و در راه اسلام مسلمانى جدى و پاك وفعال گرديد.
روزى با التهاب و هيجان به حضور پيامبر صلى اللّه عليه و آله رسيد و با حالى پراحساس و متاءثر گفت : آيا توبه من پذيرفته است ؟
پيامبر گفت : خداوند توبه پذير مهربان است ، البته توبه بنده اش را مى پذيرد.
او گفت : گناه من بسيار بزرگ است ، با توبه امقبول است ؟
پيامبر فرمود: اين حرف را نگو، عفو و بخشش خدا بزرگتر از گناه تو است ،حال بگو بدانم گناهت چيست ؟
او گفت : اين پيامبر خدا! در زمان جاهليت من در حالى كه همسرم باردار بود مسافرت دورىكردم كه چهار سال طول كشيد، وقتى كه از سفر برگشتم ، همسرم بسيارخوشحال شد، و به من خير مقدم گفت ، در اين ميان دختركى كه در خانه ديدم ، به همسرمگفتم اين دخترك ، دختر كيست ؟ گفت : دختر يكى از همسايه ها است .
با خود گفتم لابد پس از ساعتى به خانه اش مى رود، ولى چند ساعت گذشت و او نرفت ،راستش او دختر خودم بود، مادرش اين موضوع را از من پنهان مى داشت تا مبادا دخترك را بهرسم جاهليت بكشم .
به همسرم گفتم راست بگو، اين دخترك ، دخترك كيست ؟ گفت : آيا به ياد دارى كه وقتىيه مسافرت مى رفتى ، من باردار بودم ، وقتى كه به سفر رفتى ، اين بچه از من بهدنيا آمد كه دختر تو است .
وقتى كه فهميدم او دختر من است ، بسيار ناراحت و پريشان شدم ، شب را آرام نبودم ، صبحهنوز روشن نشده بود كه به بستر دخترك رفتم و دستش ‍ را گرفتم و محكم كشيدم ،بيدار شد، گفتم مى خواهم با من به باغ برويم ، از اين پيشنهاد بسيار خرسند شده باشوق و ذوق از بستر برخاست و دنبال من به راه افتاد، وقتى كه به نزديك باغ رسيديم، زمينى را در نظر گرفتم و شروع كردم چاله اى در آن كندن ، دخترك مرا كمك مى كرد،خاكها را كنار مى زد، وقتى كه از كندن چاله خلاص شدم ، دخترك را گرفتم و در ميان چالهانداختم .
وقتى كه سخن به اينجا رسيد، بى اختيار اشك دو چشمان پيامبر حلقه زد، و باران اشك ازديدگانش باريد.
او ادامه داد: دست چپم را بر شانه اش گذاشتم و با دست راست ، خاك بر رويش مى ريختم، او دست و پا مى زد و مى گفت : پدر جان چرا با من چنين مى كنى ؟ به او اعتنا نكردم ، دراين ميان مقدارى خاك به ريشم پاشيد، دست كوچكش را دراز كرد و خاك را از ريشم پاك مىكرد، در عين حال ، همچنان خاك به رويش ريختم تا زير آن پنهان شد، او را به اينترتيب زنده به گو كردم و به خانه ام برگشتم .
پيامبر كه سخت از اين ماجرا متاءثر و منقلب شده بود فرمود: اگر رحمت خدا بر غضبشپيش نگرفته بود، بر او سزاوار بود كه همان لحظه تو را به سزاى عملت برساند.
به قدرى پيامبر صلى اللّه عليه و آله از شنيدن اين تراژدى ، اشك ريخت كه مرتب اشكهايش را در اطراف گونه هايش پاك مى كرد.⁽³⁵⁾

طاووس كه از پارسايان زمان امام سجاد عليه السلام بود گويد: كنار كعبه رفتم از دورديدم مردى زير ناودان كعبه با حال پريشانى ، دعا مى كند و اشك مى ريزد، پس از آن بهنماز برخاست ، نزديك شدم ديدم امام سجاداست ، پس از نماز به حضورش رفته و عرضكردم اى فرزند رسول خدا! تو را بسيار پريشان و گريان ديدم ، از چه ترس دارى بااينكه تو داراى سه امتياز هستى ، اميد آنست كه هر يك از آنها موجب نجات تو گردد.
نخست اينكه فرزند پيامبر هستى ، دوم اينكه شفاعت جدت پيامبر صلى اللّه عليه و آله دركار است سوم اينكه رحمت خداوند همه جا را گرفته است .
جوابم را با قرآن داد و فرمود: اما اينكه فرزندرسول خدا هستم ، اين موضوع مرا نجات نخواهد داد زيرا قرآن مى فرمايد.
در روز قيامت نسبت و خويشاوندى به كار نيايد (فلا انساب بينهم يومئذ) (مؤمنون 101)
اما در مورد شفاعت جدم ، اين نيز مرا نجات نمى دهد، زيرا قرآن مى گويد:
آنها فقط كسانى را كه خدا بپسندد شفاعت كنند (و لايشفعون الا لمن ارتضى ) (انبياء 28)
اما در مورد رحمت خدا، قرآن مى گويد:
رحمت خدا به نيكوكاران نزديك است (ان رحمت اللّه قريب من المحسنين ) (اعراف 56)
من نمى دانم كه نيكوكاران هستم يا نه ؟!

عبورم به صحرا افتاد، از دور ديدم شخصى به طورفعال ، مشغول كشاورزى و آماده كردن زمين براى زراعت است ، نزديك رفتم ديدم امام هفتمحضرت كاظم عليه السلام است ، مشاهده كردم ، در گرماى سوزان آنچنان كار مى كند، كهاز پاهايش عرق سرازير بود، دلم به حالش ‍ سوخت ، به پيش رفتم و گفتم :
(عذر مى خواهم ، سؤ ال دارم ، و آن اينكه چرا اين كار و فعاليت را به عهده ديگران نمىگذارى ؟)
در پاسخ فرمود:
اى فرزند حمزه ! چرا به عهده ديگران بگذارم ، افراد بهتر از من هميشه به كشاورزى وامثال آن از كارهاى توليد اشتغال داشتند؟
گفتم : مثلا چه كسانى ؟ فرمود:
مانند پيامبر اسلام صلى اللّه عليه و آله على عليه السلام و همه پدران و نياكانم ،كشاورزى و كار و تلاش براى كسب معاش از كارهاى پيامبران و رسولان خدا و بندگاننيك پروردگار است .⁽³⁶⁾

گويند: وقتى كه برادران يوسف عليه السلام ، او را در چاه آويزان كردند تا او را بهآن بيفكنند، طبيعى است كه يوسف خردسال در اينحال محزون و غمگين بود، اما در اين ميان غم و اندوه ، ديدند لبخندى زد، خنده اى كه همهبرادران را شگفت زده كرد، از هم مى پرسيدند، يعنى چه ؟ اينجا جاى خنده نيست ؟ گفتندبهتر است از خودش بپرسيم .
يكى از برادران كه يهودا نام داشت ، با شگفتى پرسيد: برادرم يوسف ! مگرعقل خود را باخته اى ، كه در ميان غم و اندوه ، مى خندى ؟ خنده ات براى چيست ؟
يوسف با جمال ، كه به همان اندازه و بيشتر باكمال نيز بود، دهانش چون غنچه بشكفيد و گفت :
روزى به قامت شما برادران نيرومندم نگريستم ، با خود گفتم : (ده برادر نيرومند دارم ،ديگر چه غم دارم ! آنها در فراز و نشيب زندگى مرا حمايت خواهند كرد و اگر دشمنى بهمن سوء قصد داشته باشد، با بودن چنين برادران شجاع و برومندى ، چنين قصدى نخواهدكرد، و اگر سوء قصدى كند، آنها مرا حفظ خواهند كرد.
اما چرا خدا را فراموش كردم ، و به برادرانم باليدم ، اكنون مى بينم همان برادرانم كهبه آنها باليدم ، پيراهنم را از بدنم بيرون كشيدند و مرا به چاه مى افكنند.
اين راز را دريافتم كه بايد به غير خدا تكيه نكنم ، خنده ام خنده عبرت بود، نه خندهخوشحالى .⁽³⁷⁾

يكى از پادشان ، آهويى براى يكى از علماى بزرگ اسلام فرستاد، و پيام داد كه اين آهوحلال است ، از گوشت آن بخور، زيرا من آن را با تيرى كه به دست خودم آنرا ساخته ام ،صيد كرده ام ، و در هنگام صيد آن ، بر اسب سوار بودم كه آن اسب را از پدرم ارث بردهام .
آن عالم در پاسخ گفت : بياد دارم يكى از پادشان به حضور استادم آمد و دو پرندهدريايى به او تقديم كرد و گفت : از گوشت اين دو بخور، من اين دو پرنده را با سگشكارى خودم صيد كرده ام .
استادم گفت : سخن درباره اين دو پرنده نيست ، سخن در غذايى است كه به سگ شكارىخود مى دهى ؟ آيا آن سگ ، مرغ كدام پيره زنى را خورده تا براى صيد، نيرومند شده است؟
بنابراين اين آهويى كه تو خودت با تير ساخته خودت در حالى كه بر اسب به ارثرسيده از پدرت سوار شدى ، صيد كردى ، همه اش فرضا درست ، ولى آن است از جوكدام ستم كشيده خورده است ؟ كه نيروى حمل تو را براى صيد يافته است ؟ سخن در ايناست ! آرى بايد علاوه بر غذاى حلال ، غذاى طيب خورد.

عمه پيامبر صلى اللّه عليه و آله به حضور پيامبر صلى اللّه عليه و آله رسيد، پيامبراز او احترام كرد و پس از احوالپرسى ، فهميد كه او در خانه خود دامپرورى ندارد فرمود:
عمه جان ! چه باعث شده كه تو در منزل داراى بركت باشى .
عرض كرد: بركت در چيست ؟
فرمود:(بركت در گوسفند شيرده است ) سپس اضافه كرد: هركس در خانه خود گوسفندشيرده از بز و ميش يا گاو داشته باشد سرچشمه بركت را دارا است ، زيرا اينها مايهبركت هستند⁽³⁸⁾

سال چهارم هجرت ، ماجراى جنگ ذات الرقاع در سرزمين نجد، با شورشيان سه طايفه بنىمحارب و غطفان و بنى ثعلبه رخ داد. سربازان اسلام به فرماندهى پيامبر صلى اللّهعليه و آله براى سركوبى شورشيان كارشكن به ميدان آنها رفتند، نبرد و درگرفت وشورشيان با شكست عقب نشينى كردند، در اين پيكار يك زن يهودى به اسارت مسلمانان درآمد.
سربازان به مدينه برگشتند، شب فرا رسيد، آنها خسته بودند، بنا بر اين شد كه شبرا در بيابان استراحت كند، پيامبر صلى اللّه عليه و آله دو نفر از افسران رشيدشبنامهاى عمار ياسر و عبادبن بشر را نگهبان آن شب قرار داد.
سپاهيان روى خاكهاى بيابان خوابيدند، عمار و عباد با هم توافق كردند كه پاسى از شبرا يكى از آنها نگهبانى كند و پاس ديگر را ديگرى ، عمار خوابيد، عبادمشغول نگهبانى شد، عباد با خود گفت : به به عجب شبى آنهم در بيابان و آنهم پس ازجنگ ، و فعلا خبرى از دشمن نيست خوبست ، نمازى بخوانم ، اسلحه اش را كنار گذاشت ومشغول نماز شد، وسطهاى نمازش بود، مردى يهودى كه همسرش اسير مسلمانان شده بود،خود را به لشكر مسلمانان رساند، فهميد كه همه خواب رفته اند، و در مورد (عباد)تشخيص نمى داد كه انسان است يا درخت يا حيوان ، با خود گفت : فرصت خوبى است كههمسرش را فرارى دهد، براى اينكه از آن سياهى ايستاده خاطر جمع شود كه آيا انسان استيا درخت ، يا حيوان ، آنرا هدف تير خود قرار داد، تير بر پيكر عباد وارد شد، اما اونمازش را ادامه داد، بار دوم و سوم نيز هدف تير قرار گرفت ، ولى نمازش ‍ را نشكستكوتاهتر كرد و تمام كرد.
عمار را بيدار كرد، وقتى عمار از جريان آگاه شد، گفت : چرا مرا بيدار نكردى ، عباد گفت: آن وقت من در نماز سوره كهف را شروع كرده بودم ، نمى خواستم آن سوره را ناتمامبگذارم ، اگر از شبيخون دشمن نمى ترسيدم ، و ترس آسيب به پيامبر صلى اللّه عليهو آله و قصور در نگهبانى نبود، هرگز نماز را كوتاه نمى كردم ، هر چند جانم به لبمى رسيد.⁽³⁹⁾

يك نفر يهودى ، انگشتر گرانقيمت خود را گم كرد، اتفاقا يك نفر مسلمان تهيدست آن راپيدا كرد، پس از آنكه براى مسلمان ثابت شد كه انگشترمال آن يهودى است ، نزد او رفته و انگشتر را به او داد.
يهودى با شگفتى پرسيد: آيا قيمت انگشتر را مى دانستى ؟
مسلمان : آرى
يهودى : آن گونه كه پيداست ، تو فقير هم هستى .
مسلمان : آرى
يهودى : فكر نكردى كه اين انگشتر را بفروشى و زندگى خود را تاءمين نمايى ، بهويژه اينكه يهودى بودن من بهانه خوبى بود كه اين انگشتر را تصاحب كنى !
مسلمان : چرا همين فكر را كردم !
يهودى : پس چرا انگشتر را به من دادى ، من كه نمى دانستم تو پيدا كرده اى ؟
مسلمان : ما به روز معاد معتقديم ، با خود گفتم اگر امروز اين انگشتر را به صاحبش ندهم، فرداى قيامت هنگام حساب و كتاب ، ممكن است وقتى كه پيامبر ما حضرت محمد صلى اللّهعليه و آله همراه پيامبر شما حضرت موسى عليه السلام با هم نشسته باشند، تو شكايتمرا به پيامبر خود موسى عليه السلام كنى ، و حضرت موسى عليه السلام اين شكايت رابه پيامبر ما حضرت محمد صلى اللّه عليه و آله كرده و بگويد اين شخص كه از امت تواست ، چنين كارى كرده است ، آنگاه پيامبر ما جواب پيامبر شما را نداشته باشد. من امروزبراى اينكه آبروى پيامبرمان در روز قيامت را خريده باشم ، انگشتر را آوردم وتحويل دادم !⁽⁴⁰⁾

روزى امام صادق عليه السلام دوستان خود را نصيحت مى كرد كه حسود خودبين نباشند،آنگاه اين قصه را بازگو كرد:
سياحت و گردش از دستورهاى آيين عيسى عليه السلام بود، لذا عيسى خودش بسيار بهگردش مى پرداخت در يكى از گردشها با شخصى همسفر شد، همچنان با هم در صحرا وبيابان مى گشتند، تا به دريا رسيدند، عيسى عليه السلام از روى حقيقت گفت : بنام خدا،و بر روى آب به راه افتاد، همسفر عيسى عليه السلام از روى حقيقت گفت : بنام خدا، و برروى آب به راه افتاد، همسفر عيسى عليه السلام از روى آب به راه افتاد، به وسط درياكه رسيدند، همسفر عيسى عليه السلام با خود گفت من با عيسى عليه السلام چه فرقدارم ، او اگر روى آب راه مى رود، من هم راه مى روم ، خودبينى او را به اين گفتار واداشت .
هماندم در آب فرو رفت ، آه و ناله اش بلند شد، عيسى دستش را گرفت و پرسيد چهگفتى كه در آب فرورفتى ؟
گفت : گفتم : من با عيسى عليه السلام چه فرق دارم ، خودبينى مرا گرفت كه چنين گفتم.
عيسى عليه السلام گفت : بلند پروازى كردى ، از اين رو نزديك بود غرق شوى ،حال از كرده خود توبه كن و با من بيا، او توبه كرد و با عيسى به راه خود ادامه داد، امامصادق عليه السلام پس از نقل اين ماجرا فرمود: بنابراين پرهيزكار باشيد و بريكديگر حسد نبريد.⁽⁴¹⁾

سال پنجم هجرت پيامبر صلى اللّه عليه و آله به مدينه بود، مى توان گفت آغازتوسعه پيروزى انقلاب به رهبرى پيامبر صلى اللّه عليه و آله بود، ضد انقلاب ازمشركان و يهود و نصارى و منافقان دست به دست هم داده بودند تا انقلاب نوپاى اسلامرا از پاى در آورند، در جنگ بدر و... با اينكه جمعيت دشمن چند برابر بود، از دستسربازان رشيد اسلام شكست مفتضحانه خوردند، ولى همچون مار زخم خورده ، اين بارتمام حزبها و طوايف و يهود و نصارى را براى يك جنگ بزرگ بر ضد اسلام دعوتكردند، دعوت آنها پذيرفته شد، سپاه انبوهى از دشمن براى سركوبى مسلمانان بهسوى مدينه حركت كردند.
مدينه در محاصره دشمن در آمد، قبل از ورود دشمن ، مسلمانان به فرمان پيامبر صلى اللّهعليه و آله دور تا دور مدينه ، خندق كنده بودند، خندق مانع از آن شد كه دشمن به طورگروهى وارد مدينه شود، اما پشت خندق همچنان ماند، عبور و مرور مسلمانان مدينه را بهبيرون از مدينه قطع كرد.
و در حقيقت وقتى كه دشمن نتوانست جنگ كند، مسلمانان را در فشار اقتصادى قرار داد، حدوديكماه از اين جريان گذشت ، فشار گرسنگى ، محاصره ، سرما و دلهره و ناامنى ،مسلمانان را سخت نگران و ناراحت كرده بود، آنچنان فشار زياد بود كه ابوسعيد بهحضور پيامبران صلى اللّه عليه و آله رسيده ، و عرض كرد جانها به لب آمده و كارد بهاستخوان رسيده است .
پيامبر صلى اللّه عليه و آله همان لحظه با ياران خود به مسجد (فتح ) رفتند و درآنجا دست به دعا و نيايش پرداختند، ناگهان ديدند پيامبر صلى اللّه عليه و آله رو بهجمعيت كرد و گفت : آيا در ميان شما كسى هست كه برود بيرون مدينه نزديك اردوگاه دشمن، از آنها خبر بياورد، گرسنگى و فشار در حدى بود كه كسى جواب اين سؤال را نداد، پيامبر بار سوم به يكى از مسلمانان به نام (حذيفه ) فرمود: تو برو وخبر بياور، حذيفه فرمان پيامبر صلى اللّه عليه و آله را گوش كرد، شبانه در راهى كهدشمنان او را نبينند، به طرف اردوگاه دشمن رفت ، ديد باد و طوفان ، تمام تشكيلات ،دشمن را به هم زده و خيمه ها را در هم ريخته است .
حذيفه گويد: ابوسفيان از خيمه اى بيرون آمد و گفت : اى گروه قريش ديگر جاى توقفنيست ، زيرا حيوانات سم دار و بى سم هلاك شدند، فرار كنيد جز فرار چاره اى نيست .
اين را گفت و سوار بر مركب شده و فرار كرد و دنبالش ، پيروانش پا به فرارگذاشتند، برگشتم به حضور پيامبر صلى اللّه عليه و آله ، ديدم هنوز پيامبر در مسجدبه نماز و دعا مشغول است ، تا مرا ديد عباى خود را به من پيچيد تا از سرما محفوظ شوم ،آنگاه گزارش خود را دادم .⁽⁴²⁾