از حق معلوم به برادران دينى خود بدهيد:  
حضرت ابا جعفر، امام پنجم عليه السلام فرمود:
مردى به خدمت امام سجاد عليه السلام رسيد و عرض كرد: به من خبر بده ازقول خداى تعالى :
و فى اموالهم حق معلوم للسائل و المحروم ، چيست ؟ و اين حق معلوم كدامست ؟ حضرتعليه السلام به او فرمود:
الحق المعلوم ، الشى يخرجه من ماله ليس من الزكوة و لا من الصدقة المفروضتين
قال : فاذا لم يكن من الزكوة و لا من الصدقة فما هو؟
فقال هو الشى ء يخرجه الرجل من ماله ان شاء اكثر، و ان شاءاقل على قدر ما يملك .
فقال له الرجل : فما يصنع به ؟
فقال : يصل به رحما و يقوى به ضعيفا ويحمل به كلائه او يصل به اءخاله فى الله ، اءو لنائبة تنوبه
فقال الرجل : الله اعلم حيث يجعل رسالته . ⁽²⁰⁴⁾
حضرت فرمود: حق معلوم چيزى است كه شخص از مالش خارج مى كند، نه زكاتش مىباشد و نه از صدقه مفروضه ديگر.
راوى گفت : اگر نه زكات باشد و نه صدقه ، پس ان چيست ؟
حضرت فرمود: حق معلوم است كه شخص از مالش خارج مى كند، چه كم باشد و چهزياد، اگر بخواهد زياد مى دهد و اگر بخواهد كم مى دهد، به قدر تمكن و توانش .
آنمرد عرض كرد: آن پولها را چگونه خرج كند.
پس حضرت فرمود:
با آن پولها صله رحم مى كند، ضعيف و بيچاره اى را تقويت مى كند و يا با يك برادردينى در راه خدا صله مى كند يا به نائبى كه از او نيابت دارد و وضع مالى اش مطلوبنيست صله مى كند و كمك مى نمايد.
آن مرد عرض كرد: خداوند عالم و داناتر است كه مقام والاى رسالت را در چه خانواده اىبگذارد و فرود آورد.
اين دستورات امدادى در اسلام است ، خاصه در مذهب شيعه ، امداد و تعاون از تبلور خاصىبرخوردار است كه در هيچ مكتب و مذهبى اين خدمات وجود ندارد.
صفوان جمال از حضرت صادق عليه السلام درقول خداى تعالى للسائل و المحروم را پرسيد، كهسائل و محروم كيست ؟
قال : المحروم المحارف الذى قد حرم كد يده فى الشراء و البيع .⁽²⁰⁵⁾
حضرت عليه السلام فرمود:
مجروم ، صاحبان حرفه اى هستند كه از در آمد مكفى محرومند، و استفاده شان كفايتزندگيشان را نمى كند.
با حق معلوم ، از غير خمس و زكات خداوند مهربان ، ايشان را تاءمين و كفايت مى نمايد واينكه حقى غير از خمس و زكات را معين فرموده دراموال ثروتمندان ، تا بوسيله آن ضعفاء و مستمندان را تاءمين نمايند.
مسلمان ! براى همه اجزاء تو زكات است :  
جواب اين سؤ ال را در روايتى از امام جعفربن محمد الصادق عليه السلام در مى يابيم كهآن حضرت فرمود:
على كل جزء من اءجزائك زكوة واجبة الله عزوجل ،بل على كل شعرة بل على كل لحظة و...
بر هر جزئى از اجزاء تو به پيشگاه خداىمتعال زكات واجب است ، بلكه بر تار هر موئى ، بلكه بر هر لحظه اى از عمر انسانزكاتست .
آنگاه حضرت فرمود:
پس زكات چشم به هر چيز به عبرت نگريستن است و پوشيدن و پائين آوردن آن ازشهوات و... و زكات گوش ، استماع و شنيدن علم و حكمت و قرآن و هر فوائد دينى از حكمتو موعظه و نصيحت است و آنچه نجات تو در اوست ، به سبب اعراض و دورى از چيزهائىمثل : حسد، دروغ ، بخل ، غيبت ، و رياء و اشباه آن ، همچون نجوى ، فتنه انگيزى و تفرقهافكنى و غيره (يعنى بايد از دروغ ، بخل و غيبت و هر چيزى كه حرام است و نشستن در آنمجلس و شنيدن آنها حرام مى باشد بايد اجتناب نمود).⁽²⁰⁶⁾
صدر جهان و داستان او در اكرام و احسان بر مساكين  
داستانى را مولوى در مثنوى خويش آورده كه مرد شريفى بنام صدر جهان دربخارا بود كه هر روز را براى كمك طايفه اى از مساكين مقرر مى كرد، روزى نوبت رابيوه زنان ، و روزى به پيرمردان ، و روزى ديگر را به ايتام ، روزى را بر ابناءالسبيل و ديگر روز را به قرض دادن و نيز روزى را به غلامان مكاتب و... مقرر مى داشت ،و هر روز به هر دسته اى كه نوبت داشت كمكهاى لازم را مى نمود. داستانهاى شنيدنىمثنوى از صدر جهان بدين قرار است :