مجلسى (ره ) گويد: عقيده صاحب بريد اين بوده كه هر كه امر امامت را نشناسد چه حجتبر او قائم شود و چه انكار هم بكند يا نكند كافر است ، ولى عقده محمد بن مسلم اين بودهكه در صورتى كافر است كه انكار كند، و اگر انكار نكند كافر نيست ، و اين همانواسطه بين ايمان و كفر است كه متضعف و گمراه ناميده شود، و گويا مقصود از كافر دراينجا كسى است كه احكام كفر مانند نجاست و عدم جواز مباشرت و نكاء و غيره آن بر او بارباشد چناچه برخى از اصحاب گفته اند و گرنه در استحقاق عقوبت و خلود برخى ازآنان در آتش خلافى نيست .
و اين كه حضرت فرمود:
((اين گفتار خوارج است
)) زيرا آنها گويند: هر كه گناه كبيرهكندو اصرار بر صغيره كند كافر است و از اسلام بيرون رود و سزاوار كشتن است ، و ازاين رو بكفر اميرالمؤ منين (عليه السلام ) در قصه حكميت حكم كنند، با اينكه خود آنهاحضرت را بر قبول حكميت وا داشتند، و او را مجبور برقبول حكم آن مرد احمق و جائر و دشمن اميرالمؤ منين (عليه السلام ) كردند، و با اينكه آنبزرگوار بطور مطلق بحكم آنان رضا نداد، بلكه در صورتى كه بر طبق كتاب و سنتحكم كنند رضايت داد، و آن دو ملعون بر خلاف كتاب و سنت حكم كردند و آنچه آن حضرت(عليه السلام ) انجام داد معصيت نبود و تفصيل اين مطلب را در كتاب كبيرمان گفته ايم .فيض (ره ) گويد: اين كه راوى حاضر نشد كه حضرت صادق عليه السلام بحقآگاهشان كند براى اين بوود كه دانست كه حضرت بر خلاف عقيده او بگويد، و آنگاه نزدآن دو نفر كه طرف نزاعش بودند رسوا شود از اين رو حاضر نشد و شايد پيش خود مطلبرا قبول كرده بود و از حرف سابقش برگشته است .
2- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنْ رَجُلٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عقَالَ قُلْتُ لَهُ فَمَا تَقُولُ فِى مُنَاكَحَةِ النَّاسِ فَإِنِّى قَدْ بَلَغْتُ مَا تَرَاهُ وَ مَا تَزَوَّجْتُ قَطُّفَقَالَ وَ مَا يَمْنَعُكَ مِنْ ذَلِكَ فَقُلْتُ مَا يَمْنَعُنِى إِلَّا أَنَّنِى أَخْشَى أَنْ لَا تَحِلَّ لِى مُنَاكَحَتُهُمْفَمَا تَأْمُرُنِى فَقَالَ فَكَيْفَ تَصْنَعُ وَ أَنْتَ شَابٌّ أَ تَصْبِرُ قُلْتُ أَتَّخِذُ الْجَوَارِيَ قَالَفَهَاتِ الْآنَ فَبِمَا تَسْتَحِلُّ الْجَوَارِيَ قُلْتُ إِنَّ الْأَمَةَ لَيْسَتْ بِمَنْزِلَةِ الْحُرَّةِ إِنْ رَابَتْنِيبِشَيْءٍ بِعْتُهَا وَ اعْتَزَلْتُهَا قَالَ فَحَدِّثْنِى بِمَا اسْتَحْلَلْتَهَا قَالَ فَلَمْ يَكُنْ عِنْدِى جَوَابٌفَقُلْتُ لَهُ فَمَا تَرَى أَتَزَوَّجُ فَقَالَ مَا أُبَالِى أَنْ تَفْعَلَ قُلْتُ أَ رَأَيْتَ قَوْلَكَ مَا أُبَالِى أَنْتَفْعَلَ فَإِنَّ ذَلِكَ عَلَى جِهَتَيْنِ تَقُولُ لَسْتُ أُبَالِى أَنْ تَأْثَمَ مِنْ غَيْرِ أَنْ آمُرَكَ فَمَاتَأْمُرُنِى أَفْعَلُ ذَلِكَ بِأَمْرِكَ فَقَالَ لِى قَدْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص تَزَوَّجَ وَ قَدْ كَانَ مِنْ أَمْرِ امْرَأَةِنُوحٍ وَ امْرَأَةِ لُوطٍ مَا قَدْ كَانَ إِنَّهُمَا قَدْ كَانَتَا تَحْتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَيْنِ فَقُلْتُ إِنَّرَسُولَ اللَّهِ ص لَيْسَ فِى ذَلِكَ بِمَنْزِلَتِى إِنَّمَا هِيَ تَحْتَ يَدِهِ وَ هِيَ مُقِرَّةٌ بِحُكْمِهِ مُقِرَّةٌبِدِينِهِ قَالَ فَقَالَ لِي مَا تَرَى مِنَ الْخِيَانَةِ فِى قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَخ انَت اهُم ا مَا يَعْنِىبِذَلِكَ إِلَّا الْفَاحِشَةَ وَ قَدْ زَوَّجَ رَسُولُ اللَّهِ ص فُلَاناً قَالَ قُلْتُ أَصْلَحَكَ اللَّهُ مَا تَأْمُرُنِىأَنْطَلِقُ فَأَتَزَوَّجُ بِأَمْرِكَ فَقَالَ لِى إِنْ كُنْتَ فَاعِلًا فَعَلَيْكَ بِالْبَلْهَاءِ مِنَ النِّسَاءِ قُلْتُوَ مَا الْبَلْهَاءُ قَالَ ذَوَاتُ الْخُدُورِ الْعَفَائِفُ فَقُلْتُ مَنْ هِيَ عَلَى دِينِ سَالِمِ بْنِ أَبِي حَفْصَةَقَالَ لَا فَقُلْتُ مَنْ هِيَ عَلَى دِينِ رَبِيعَةِ الرَّأْيِ فَقَالَ لَا وَ لَكِنَّ الْعَوَاتِقَ اللَّوَاتِي لَايَنْصِبْنَ كُفْراً وَ لَا يَعْرِفْنَ مَا تَعْرِفُونَ قُلْتُ وَ هَلْ تَعْدُو أَنْ تَكُونَ مُؤْمِنَةً أَوْ كَافِرَةًفَقَالَ تَصُومُ وَ تُصَلِّى وَ تَتَّقِى اللَّهَ وَ لَا تَدْرِى مَا أَمْرُكُمْ فَقُلْتُ قَدْ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ هُوَ الَّذِى خَلَقَكُمْ فَمِنْكُمْ ك افِرٌ وَ مِنْكُمْ مُؤْمِنٌ لَا وَ اللَّهِ لَا يَكُونُ أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ لَيْسَبِمُؤْمِنٍ وَ لَا كَافِرٍ قَالَ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع قَوْلُ اللَّهِ أَصْدَقُ مِنْ قَوْلِكَ يَا زُرَارَةُ أَ رَأَيْتَقَوْلَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ خَلَطُوا عَمَلًا ص الِحاً وَ آخَرَ سَيِّئاً عَسَى اللّهُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ فَلَمَّاقَالَ عَسَى فَقُلْتُ مَا هُمْ إِلَّا مُؤْمِنِينَ أَوْ كَافِرِينَ قَالَ فَقَالَ مَا تَقُولُ فِى قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ إِلَّاالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّج الِ وَ النِّس اءِ وَ الْوِلْد انِلا يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَ لا يَهْتَدُونَ سَبِيلًا إِلَى الْإِيمَانِ فَقُلْتُ مَا هُمْ إِلَّا مُؤْمِنِينَ أَوْكَافِرِينَ فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا هُمْ بِمُؤْمِنِينَ وَ لَا كَافِرِينَ ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَيَّ فَقَالَ مَا تَقُولُ فِيأَصْحَابِ الْأَعْرَافِ فَقُلْتُ مَا هُمْ إِلَّا مُؤْمِنِينَ أَوْ كَافِرِينَ إِنْ دَخَلُوا الْجَنَّةَ فَهُمْ مُؤْمِنُونَ وَ إِنْدَخَلُوا النَّارَ فَهُمْ كَافِرُونَ فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا هُمْ بِمُؤْمِنِينَ وَ لَا كَافِرِينَ وَ لَوْ كَانُوا مُؤْمِنِينَلَدَخَلُوا الْجَنَّةَ كَمَا دَخَلَهَا الْمُؤْمِنُونَ وَ لَوْ كَانُوا كَافِرِينَ لَدَخَلُوا النَّارَ كَمَا دَخَلَهَاالْكَافِرُونَ وَ لَكِنَّهُمْ قَوْمٌ قَدِ اسْتَوَتْ حَسَنَاتُهُمْ وَ سَيِّئَاتُهُمْ فَقَصُرَتْ بِهِمُ الْأَعْمَالُ وَأَنَّهُمْ لَكَمَا قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَقُلْتُ أَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ هُمْ أَمْ مِنْ أَهْلِ النَّارِ فَقَالَ اتْرُكْهُمْ حَيْثُتَرَكَهُمُ اللَّهُ قُلْتُ أَ فَتُرْجِئُهُ.J.إِنَّنِى أَقُولُ مَا شَاءَ اللَّهُ وَ أَنْتَ لَا تَقُولُ مَا شَاءَ اللَّهُ أَمَا إِنَّكَ إِنْ كَبِرْتَ رَجَعْتَ وَ تحَلَّلَتْعَنْكَ عُقَدُكَ
اصول كافى جلد 4 صفحه :122 رواية :2
| زراره گويد: بحضرت باقر (عليه السلام ) عرض كردم : چه فرمائى دربارهزناشوئى با اين مردم (كه قائل بامامت شما نيستند يعنى سنيها) زيرا من باين سن كه مىبينيد رسيده ام و هنوز زن نگرفته ام ؟ فرمود: چه چيز جلو گيريت كرده از ازدواج ؟ عرضكردم : چيزى جلوگيريم نكرده جز اين كه ميترسم ازدواجشام بر منحلال نباشد، پس در اين باره چه دستورى بمن ميدهيد؟ فرمود: پس توجه مى كنى بااينكه جوانى ؟ آيا برد بارى ميكنى ؟ عرض كردم : كنيزها را (براى زناشوئى ) ميگيرم ،فرمود: اكنون بياور (آنچه درباره آنها دارى ، و بگو بدانم ) بچهدليل كنيزان را حلال دانى ؟ عرض كردم : كنيز كه همانند زن آزاد نيست اگر چيزى از اوديدم كه مرا بشك انداخت او را مى فروشم و از او كناره ميگيرم ، فرمود: برايم بيان كنبچه دليل او را بر خود حلال ميدانى ؟ گويد: من جوابى (و پاسخى ) نداشتم كه بآنحضرت عرض كنم .
(مجلسى (ره ) گويد: علت ترس زراره از ازدواج با آنها اين بود كه زراره اصرار داشتهكه واسطه اى ميان ايمان و كفر نيست (چنانچه پيش از اين نيز بدان اشاره شد) و همهمخالفين و گرچه از فرق شيعه غير از اماميه باشند كافر ميدانسته ، و احكام كفر را دردنيا و آخرت بر آنان جارى مى كرده ، و امام (عليه السلام ) درباره آميزش كنيزان از اومطالبه دليل كرد يعنى او هم زن كافره است و خصوص اگراهل كتاب نباشد وطيش حرام است چنانچه نكاح كافره حرام است ، پس چه فرقى ميان آندواست ؟)
(زراره گويد): پس بآنحضرت عرض كردم : چه فرمائى (بالاخره ) ازدواج كنم (يانه )؟فرمود: من باكى ندارم كه ازدواج كنى ، عرضكرد: اين كه فرمودى : من باكى ندارم كهازدواج كنى ، عرضكردم : اين كه فرمودى : من باكى ندارم كه ازداج كنى دو معنى دارد:يكى اينكه ميفرمائى من باك ندارم تو گناهى مرتكب شوى بى آنكه من بتو دستور دهم(ديگر اينكه براى من جايز است ؟) پس چه دستور دهى آيا بفرمان شما اينكار را بكنم ؟فرمود: رسولخدا (ص ) زن گرفت ، و داستان زن نوح و زن لوط (را نيز كه ) ميدانى چهبوده (كه در سوره تحريم آيه 10 خداوند داستان آنها را بيان فرمايد:) ((و بودند درزير سرپرستى (حباله نكاح ) دو بنده از بندگان شايسته ما))؟ من عرض كردم :رسولخدا مانند من نبوده ، همانا زن زير دست او بوده : و بحكمش اقرار داشته ، و بدين اواعتراف مى كرده ؟ گويد:
بمن فرمود: درباره آن خيانت كه در گفتار خداىعزوجل (در همان آيه است كه فرمايد:) ((پس خيانت كردند آن دو زن )) چه نظرى دارى ؟(آيا خداوند) مقصودى جز فاحشه (يعنى زنا) ندارد؟ (اينطور نيست بلكه مقصود از خيانتشر و كفر باطنى است و آندو پيغمبر، آنها را بزنى گرفته بودند) و رسولخدا (ص )بفلانى (يعنى عثمان ) زن دارد (در صورتيكه مطلب در اينجا بعكس آنچه تو درباره خودرسولخدا و زنانش گوئى بوده )؟ گويد: عرضكردم : خداوند كار شما را به نيكگرداند (بالاخره ) چه دستورى بمن فرمائى ؟ آيا بروم و بدستور شما (از اينها) زنبگيرم ؟ بمن فرمود: اگر اينكار را ميكنى بتو سفارش كنم كه از زنهاى بى تميز و سادهبگيرى ، عرض كردم : زنهاى بى تميز و ساده كيانند؟ فرمود: پرده نشينان پارسا.عرض كردم : آنكه بركيش سالم بن اءبى حفصه است ؟ فرمود: نه ؛ عرضكردم : آنكهبركيش ربيعة الراءى است ؟ فرمود: نه .
(مترجم گويد:سالم بن اءبى حفصه از رؤ ساى زيديه است و روايات حضرت صادقعليه السلام او را لعن و تكذيب و تكفير كرده ، و ربيعه فقيهاهل مدينه بوده و چون براى خود فتوى ميداده او را ربيعة الراءى ناميده اند).
(سپس فرمود:) ولى تزويج كن دختران جوانى كه در تحت سرپرستى پدرانشان هستند واظهار كفرى نكنند و اطلاعى هم از آنچه شما دانيد (و اعتقاد شما بامامت ما) ندارند، عرضكردم : جز اينست كه آن دختر هم يا مؤ من است و يا كافر؟ فرمود: او نماز ميخواند و روزهميگيرد و از خدا ميترسد ولى عقيده شما را نميداند؟ عرض كردم : بتحقيق خداىعزوجل فرموده است : ((او است آنكه شما را آفريد پس برخى از شما كافر است و برخىمؤ من )) (سوره تغابن آيه 2 مقصود زرارة اين است كه مردم از اين دو دسته خارج نيستند)نه بخدا سوگند كسى از مردم نيست كه نه مؤ من باشد و نه كافر (و واسطه اى در بيننيست ؟)
گويد: حضرت باقر (ع ) فرمود: اى زراره گفتار خداوند از گفته تو راست تر است ،آيا ديده اى گفتار خاى عزوجل را كه فرمايد: (سوره توبه آيه 102) ((در آميختند كردارنيك را با كردار بد اميد است كه خداوند توبه آنها را بپذيرد)) (زراره گويد:) همينكهفرمود: ((عسى : اميد است كه ، من عرض كردم : آنها هم نيستند جز مؤ من و يا كافر (يعنىزراره صبر نكرد تا امام (ع ) آيه را تمام كند و عقيده خود را تكرار كرد) گويد: پسفرمود: چه گوئى در گفتار خداى عزوجل : ((سوره نساء آيه 98) ((مگر مستضعفان(ناتوانان ) از مردان و زنان و كودكانى كه نه چاره توانند راه برند)) كه بايمانرسند؟ عرض كردم : آنها هم نيستند جز مؤ من يا كافر، فرمود: بخدا، سوگند آنها نه مؤمنند و نه كافر، سپس رو بمن كرد و فرمود: چه گوئى درباره اصحاب اعراف ؟ (اعرافنام ديوارى است ميان بهشت و جهنم چنانچه از روايات و تفاسير استفاده شود و پيش از ايننيز كافرند، فرمود: بخدا سوگند نه مؤ منند و نه كافر و اگر مؤ من بودند ببهشتميرفتند چنانچه ديگر مؤ منان ببهشت ميروند، و اگر كافر بودند بدوزخ ميرفتند چنانچهديگر كافران بدوزخ روند، ولى آنها مردمى هستند كه كارهاى نيك و كارهاى بد آنهابرابر است ، كردار نيك آنها را (ببهشت ) نرساند وحال اينها چنانست كه خداى عزوجل فرموده .
پس من عرض كردم : آيا ايشان از اهل بهشتند يا ازاهل دوزخ ؟ فرمود: آنها را واگذار همانجا كه خدا واگذارده (يعنى كارشان با خداست )عرض كردم : آيا كار آنها را بتاءخير اندازى (كه خدا هر چه خواهد با آنها انجام دهد)؟فرمود: آرى من هم بتاءخير اندازم چنانچه خداوند بتاءخير انداخته ، اگر بخواهد بسببرحمت خود آنها را ببهشت برد، و اگر خواهد بسبب گناهانشان بدوزخشان كشد و ستمى همبآنها نكرده ، عرض كردم : آيا كافرى ببهشت ميرود؟ فرمود: نه ، عرض كردم : آيا بجزكافر كسى بدوزخ رود، فرمود: نه ، جز آنكه خدا بخواهد، اى زراره من ميگويم آنچه خداخواهد. (همان شود) و تو نميگوئى آنچه خدا خواهد، هر آينه اگر تو بزرگ شوى از اينحرف برگردى و خشمت (نسبت بمخالفان ) فرو نشيند (يا عقده هاى دلت باز شود)
| |
توضيح :از روى هم رفته اين حديث مذمت بزرگى براى زراره استفاده شود در صورتى كه تمامىدانشمندان شيعه بر جلالت مقام و عدالت و راستگوئى زراره اتفاق دارند، و از اين رو درپاسخ گوئى باين حديث فرموده اند: اين گفتگوى زراره در آغاز كار او بوه چنانچه ازخود حديث هم استفاده شود كه در سنين جوانى بوده و دلش راضى نمى شده كه مخالفينببهشت روند و آنان را كافر مى دانسته ، و بعد از اين عقيده برگشته و با بيان امام(عليه السلام ) قانع شده است ، و گذشته از اين حديث درمقابل احاديث بسيارى كه مدح و وثاقت او رسيده است مقاومت نكند مخصوصا كه از جهتارسال اين حديث در مقابل احاديث بسيارى كه مدح و ثاقت او رسيده است مقاومت نكند خصوصاكه از جهت ارسال اين حديث را ضعيف دانسته اند، و وجه ديگر ضعف آن ، بودن محمد بنعيسى در سند آن است كه گرچه مدح و توثيقى از برخى از علماء اماميه درباره او رسيدهلكن سيد بن طاووس و صدوق و استادش ابن وليد او را ضعيف شمرده اند، مجلسى (ره ) ازشهيد ثانى نقل كند كه فرموده : روشن شده است كه تمام اختارى كه در مذمت زراره رسيدهاست سندش بمحمد بن عيسى ميرسد، و اين قرينه بزرگى است بر اين كه نسبت باوحسادت ورزيده و انحرافى از او داشته است .
*باب مستضعف ناتوان در دين* بَابُ الْمُسْتَضْعَفِ |
1- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ زُرَارَةَ قَالَسَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنِ الْمُسْتَضْعَفِ فَقَالَ هُوَ الَّذِى لَا يَهْتَدِى حِيلَةً إِلَى الْكُفْرِفَيَكْفُرَ وَ لَا يَهْتَدِى سَبِيلًا إِلَى الْإِيمَانِ لَا يَسْتَطِيعُ أَنْ يُؤْمِنَ وَ لَا يَسْتَطِيعُ أَنْيَكْفُرَ فَهُمُ الصِّبْيَانُ وَ مَنْ كَانَ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ عَلَى مِثْلِ عُقُولِ الصِّبْيَانِمَرْفُوعٌ عَنْهُمُ الْقَلَمُ
اصول كافى جلد 4 صفحه :126 رواية :1
| زرارة گويد: از حضرت باقر (عليه السلام ) راجع به مستضعف پرسش كردم : فرمود: اوكسى است كه حيله به كفر ندارد كه كافر شود، و راهى به ايمان نيابد (تا مؤ من گردد)نتواند مؤ من شود و نتواند كافر گردد، و آنها كودكانند، و هر مرد و زنى كهعقل (و خرد) آنها چون عقل كودكان است ، و قلم (تكليف ) از آنان برداشته شده است .
| |
توضيح :مجلسى (ره ) گويد: اين كه حضرت در كفر تدبير به حيله فرمود و در ايمان تعبير بهراه براى اين كه كفر راهى و دليلى ندارد، و اگر چيزى هم باشد كه انسان را به كفربكشاند همان حيله گرى و نيرنگ و شبهات شيطانى است ، ولى اين كلام مجلسى (ره ) باحديث آينده سازگار نيست .
2- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ جَمِيلٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عقَالَ الْمُسْتَضْعَفُونَ الَّذِينَ لا يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَلا يَهْتَدُونَ سَبِيلًا قَالَ لَا يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً إِلَى الْإِيمَانِ وَ لَا يَكْفُرُونَ الصِّبْيَانُ وَأَشْبَاهُ عُقُولِ الصِّبْيَانِ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ
اصول كافى جلد 4 صفحه :126 رواية :2
| و نيز زراره از آن حضرت (عليه السلام ) حديث كند كه فرمود: مستضعفان ((آن كسانند كهچاره اى نتوانند و راه به جائى نبرند)) فرمود: (يعنى ) چارهاى به سوى ايمان نتوانندو كافر هم نشوند، (و اينها كودكانند و كسانى كه عقلشان چون كودكان است از مردان وزنان .
| |
3- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَسَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنِ الْمُسْتَضْعَفِ فَقَالَ هُوَ الَّذِى لَا يَسْتَطِيعُ حِيلَةً يَدْفَعُ بِهَا عَنْهُالْكُفْرَ وَ لَا يَهْتَدِى بِهَا إِلَى سَبِيلِ الْإِيمَانِ لَا يَسْتَطِيعُ أَنْ يُؤْمِنَ وَ لَا يَكْفُرَ قَالَ وَالصِّبْيَانُ وَ مَنْ كَانَ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ عَلَى مِثْلِ عُقُولِ الصِّبْيَانِ
اصول كافى جلد 4 صفحه :127 رواية :3
| و نيز زراره گويد: از حضرت باقر(ع ) از مستضعف پرسيدم ؟ فرمود او كسى است كهحيله اى كه بوسيله آن كفر را از خود دور كند نتواند و چاره اى ندارد كه بدان براه ايمانرود، نتواند كه مؤ من شود، و نه كافر گردد، فرمود: و (آنها) كودكانند و هر كه از مردانو زنان كه عقلشان چون عقل كودكان است .
| |
4- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِجُنْدَبٍ عَنْ سُفْيَانَ بْنِ السِّمْطِ الْبَجَلِيِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع مَا تَقُولُ فِيالْمُسْتَضْعَفِينَ فَقَالَ لِي شَبِيهاً بِالْفَزِعِ فَتَرَكْتُمْ أَحَداً يَكُونُ مُسْتَضْعَفاً وَ أَيْنَالْمُسْتَضْعَفُونَ فَوَ اللَّهِ لَقَدْ مَشَى بِأَمْرِكُمْ هَذَا الْعَوَاتِقُ إِلَى الْعَوَاتِقِ فِى خُدُورِهِنَّ وَتُحَدِّثُ بِهِ السَّقَّايَاتُ فِى طَرِيقِ الْمَدِينَةِ
اصول كافى جلد 4 صفحه :127 رواية :4
| سفيان بن سمط بجلى گويد: به حضرت صادق عرض كردم : چه گوئى دربارهمستضعفان ؟ حضرت مانند اشخاص حراسناكى به من فرمود: كگر شما مستضعفىگذارديد؟ كجايند مستضعفان ؟ به خدا سوگند عقيده شما را دوشيزگان پشت پرده بهمرسانده اند، و زنان آبكش و سقا در راه مدينه (درباره مذهب شما) گفتگو كنند.
| |
شرح :مجلسى (ره ) گويد: گويا اين اضطراب و فزع حضرت به خاطر خشم و انكارى بودهكه بر فاش كنندگان اسرار اهل بيت از شيعه داشته ، زيرا آنان به سبب ترك تقيه مذهباهل بيت را برملا كردند تا آنجا كه دوشيزه گان پشت پرده با اينكه از خانه بدر نروندو زنان سقائى كه كارشان تفتيش مذهب نيست و در جستجوى آن نبودند از اسرار مذهب شيعهآگاه شدند، و اين فاش كردن اسرار موجب زيان بر ائمه و شيعيان آنها مى شد و براىهدايت مردمان هم سودى نداشت ، و سبب مى شد كه مستضعفان ناصبى گردند و معذورنباشند. و بدانكه مستضعف نزد بيشتر اصحاب ما كسى است كه امام را نشناسد و منكر او همنباشد و ولايت شخص معينى را هم نداشته باشد چنانچه شهيد در ذكرى فرمود، و از شيخمفيد در كتاب غريه نقل كند كه فرمود: آنكس است كه ولايت را شناخته ولى در برائت توقفكند. (و به اصطلاح تولى دارد ولى تبرى ندارد)، و ابن ادريس گفته است : آنكسى استكه اختلاف مذاهب را نداند و با اهل حق هم دشمن نيست ، سپس مجلسى (ره ) گويد: و اين موافقتر با اخبار است .
 | اصول كافي ثقةالاسلام كليني جلد چهارم | | 
|
