 |  |  |
7120 50- و اللّه ما فجعنى من الموت وارد كرهته و لا طالع انكرته،و ما كنت الّا كغارب ورد أو طالب وجد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 196
6 241به خدا سوگند از مراحل مرگ چيزى نبود كه ناگهان بر من واردشود، و آن را خوش نداشته باشم، و نه سرزدهاى كه آن را نشناسم، و نبودم در اينباره مگر همانند مسافرى كه در آيد، يا جويندهاى كه خواسته خود را جسته باشد.
7121 51- و اللّه لئن ابيت على حسك السّعدان مسهّدا، و اجرّ فىالاغلال مصفّدا، أحبّ الىّ من أن القى اللّه و رسوله ظالما لبعض العباد، أو غاصبالشيء من الحطام، و كيف أظلم لنفس يسرع الى البلى قفولها و يطول فى الثّرى حلولها.6 249 به خدا سوگند اگر شب را بر روى خارهاى سه پهلو بيدار به سر برم، و در غل وزنجيرها بسته و كشيده شوم، نزد من محبوبتر است از اين كه خدا و رسول او را درحالى ديدار كنم كه به بعضى از بندگان خدا ستم كرده، يا چيز بىارزشى از دنيا راغصب نموده باشم، چگونه به كسى ستم كنم آن هم بخاطر بدنى كه تار و پودش به سرعت بهسوى كهنگى مىرود، و مدتهاى طولانى در ميان خاكها مىماند 7122 52- و لقد علمالمستحفظون من أصحاب رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله أنّنى لم أردّ على اللّهسبحانه و لا على رسوله ساعة قطّ، و لقد واسيته بنفسى فى المواطن الّتى تنكص فيهاالأبطال و تتأخّر عنها الأقدام، نجدة أكرمنى اللّه بها، و لقد بذلت فى طاعته صلواتاللّه عليه و آله جهدى و جاهدت أعداءه بكلّ طاقتى و وقيته بنفسى، و لقد أفضى الىّمن علمه بما لم يفض به الى أحد غيرى. 6 250 اصحاب و ياران رسول خدا صلّى اللّهعليه و آله كه حافظان و نگهداران اسرار اويند بخوبى مىدانند كه من حتى يك لحظه بهمعارضه و مخالفت با خدا و رسول او برنخاستم، بلكه در صحنههاى ترسناكى كه شجاعان ودلاوران گامهاشان مىلرزيد، و قدمها از رفتن باز مىايستاد با جان خويش با آن حضرتمواسات كردم، و اين شجاعتى است كه خداوند مرا بدان گرامى داشته است، و هر آينه درراه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 197
اطاعت و فرمانبردارى آن بزرگوار از كوشش خود فروگذار نكردم، وبا تمام توان خود با دشمنانش پيكار كردم، و با جان خويش از او نگهدارى كردم، و ازعلم خويش بهرهام فرمود آنچه را به احدى غير از من بهره نداد.
7123 53- و لقد قبض رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و انّ رأسهعلى صدرى، و لقد سالت نفسه فى كفّى فأمررتها على وجهى، و لقد وليت غسله صلّى اللّهعليه و آله و الملائكة أعوانى، فضجّت الدّار و الأفنية، ملأ يهبط و ملأ يعرج، و مافارقت سمعى هينمة منهم، يصلّون عليه حتّى و اريناه صلوات اللّه عليه فى ضريحه فمنذا أحقّ به منّى حيّا و ميّتا 6 252 و به راستى كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آلهقبض روح گرديد در حالى كه سرش بر سينه من بود، و جانش در دست من جريان پيدا كرد ومن آن را به چهرهام كشيدم، من متصدّى غسل آن حضرت گشته و فرشتگان كمكم بودند، گويىدر و ديوار خانه ضجّه مىزدند، گروهى از فرشتگان بر زمين فرود مىآمدند و گروهى برآسمان مىرفتند، گوش من از صداى آهسته آنان كه بر آن حضرت نماز مىخواندند خالىنمىشد، تا آن گاه كه او را در ضريح خود به خاك سپرديم، پس چه كسى از من سزاوارتراست به آن حضرت در زمان حيات و پس از مرگ آن بزرگوار 7124 54- و الّذى فلق الحبّةو برأ النّسمة لو لا حضور الحاضر و قيام الحجّة بوجود النّاصر، و ما أخذ اللّهسبحانه على العلماء أن لا يقارّوا على كظّة ظالم و لا سغب مظلوم، لألقيت حبلها علىغاربها، و لسقيت آخرها بكأس أوّلها، و لألفيتم دنياكم هذه عندى أزهد من عفطة عنز.6 256 سوگند به آن خدايى كه دانه را شكافت و انسان را آفريد، اگر نه اين بود كهگردم را گرفتند، و حجت با وجود ياور بر من تمام شد، و اگر نبود آن عهد و پيمانى كهخداوند از دانشمندان (هر جامعه) گرفته است كه در برابر شكمخوارى ستمگران، و گرسنگىستمديدگان سكوت نكنند، من
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 198
مهار شتر خلافت را رها مىكردم و صرف نظر مىنمودم، و پايان آنرا با جام آغازش سيراب مىكردم (و آن زمان) مىدانستيد و مىديديد كه دنياى شما(با همه زرق و برقش) نزد من بىارزشتر است از آب بينى بز ماده.
7125 55- يا دنيا يا دنيا اليك عنّى، ابى تعرّضت أم الىّ تشوّقت،لا حان حينك، غرّى غيرى لا حاجة لى فيك قد طلّقتك ثلاثا لا رجعة لى فيها، فعيشكقصير و خطرك يسير و أملك حقير، آه من قلّة الزّاد و طول الطّريق و بعد السّفر وعظم المورد. 6 461 اى دنيا اى دنيا از من دور شو (و فاصله بگير) آيا خود را به منعرضه مىكنى يا مىخواهى مرا به شوق آورى هرگز آن زمان فرا نرسد ديگرى را فريب ده،مرا در تو نيازى نيست، من تو را سه طلاقه كردهام كه در آن رجوعى نيست، زندگى توكوتاه، موقعيّت تو اندك، و آرزوى تو كوچك و پست، آه از كمى توشه و طولانى بودنراه، و دورى سفر 7126 56- انّى لعلى جادّة الحقّ و إنّهم لعلى مزلّة الباطل. 3 43به راستى كه من در شاهراه حق هستم و آنها در لغزشگاه باطل.
باب العمر
7127 1- لا تفن عمرك في الملاهي فتخرج من الدّنيا بلا أمل. 6 314تباه مكن عمر خود را در بازيها و بازيچهها كه بيرون روى از دنيا بدون اميدى (بهآخرت).
7128 2- العمر تفنيه اللّحظات. 1 92 عمر را لحظات زندگى فانىسازد.
7129 3- السّاعات تنهب الاعمار. 1 94 ساعتها به غارت و يغما برندعمرها را.
7130 4- العمر انفاس معدّدة. 1 144 عمر نفسهايى چند است كه شمردهشده.
7131 5- السّاعات تنقّص الاعمار. 1 267 ساعتها كوتاه كنند عمرهارا.
7132 6- السّاعات تخترم الاعمار و تدنى من البوار. 2 115 ساعتهااز جاى بركند عمرها را و نزديك
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 199
گرداند به هلاكت و مرگ.
7133 7- العمر الّذى اعذر اللّه سبحانه فيه الى ابن آدم و انذرالسّتّون. 2 104 عمرى كه خداى سبحان پسر آدم (آدميزاده) را در آن معذور دارد و بيمآن را داده است شصت سال است (كه پس از آن عذرى نيست).
7134 8- العمر الّذى يبلغ الرّجل فيه الاشدّ الاربعون. 2 104 عمرىكه مرد در آن مدت، به سنّ قوّت خود مىرسد چهل سال است.
7135 9- احفظ عمرك من التّضييع له فى غير العبادة و الطّاعات. 2224 نگه دار عمر خود را از تباه ساختن آن در غير از عبادتها و فرمانبرداريهاىخداوند.
7136 10- احذروا ضياع الاعمار فيما لا يبقى لكم ففائتها لا يعود.2 282 بپرهيزيد از ضايع شدن عمرها در آنچه براى شما باقى نماند كه آنچه از عمررفته باز نمىگردد.
7137 11- انّ عمرك مهر سعادتك ان انفذته فى طاعة ربّك. 2 499 بهراستى كه عمر تو كابين سعادت و خوشبختى تو است اگر آن را صرف كنى در فرمانبردارىپروردگار خويش.
7138 12- انّ انفاسك اجزاء عمرك فلا تفنها الّا فى طاعة تزلفك. 2499 به راستى كه نفسهاى تو اجزاى عمر تو هستند پس فانى مكن آن را مگر در اطاعتى كهتو را به خدا نزديك كند. 7139 13- انّ عمرك وقتك الّذى انت فيه.
2 500 به راستى كه عمر (مفيد) تو همان زمانى است كه تو در آنهستى. 7140 14- انّ عمرك عدد انفاسك و عليها رقيب يحصيها.
2 500
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 200
به راستى كه عمر تو به شماره و عدد نفسهاى تو است، و بر آنهانگهبانى است كه آنها را مىشمارد.
7141 15- انّ اللّيل و النّهار مسرعان فى هدم الاعمار. 2 507 بهراستى كه شب و روز شتابان مىروند به سوى ويران كردن عمرها. 7142 16- انّ ماضىعمرك اجل و آتيه امل و الوقت عمل. 2 507 به راستى كه گذشته عمر زمانى است كه بسرآمده، و آينده آن نيز فقط اميدى است (كه معلوم نيست بدان برسى) و هم اكنون وقت عملاست.
7143 17- انّ غاية تنقصها اللّحظة و تهدمها السّاعة لحريّة بقصرالمدّة.
2 523 به راستى سرانجام زندگى كه بكاهد آن را چشم بر هم زدن ولحظات اندك، و ويران كند آن را ساعت (مرگ) سزاوار است به كوتاهى مدت. (يعنى حتماكوتاه خواهد بود).
7144 18- انّ غائبا يحدوه الجديدان اللّيل و النّهار لحرىّ بسرعةالاوبة.
2 524 به راستى آن مرگ يا قيامت دور از نظرى كه گذشت شب و روز آنرا به پيش مىراند، شايسته آمدن سريع است.
7145 19- انّ من كان مطيّته اللّيل و النّهار فانّه يسار به و انكان واقفا، و يقطع المسافة و ان كان مقيما وادعا.
2 563 به راستى كسى كه مركبش شب و روز باشد دائما او را به پيشمىبرند اگر چه ايستاده باشد، و همواره قطع مسافت كند اگر چه در استراحت و آرامشباشد.
7146 20- انّ اوقاتك اجزاء عمرك فلا تنفذ لك وقتا الّا فيماينجيك. 2 607 به راستى كه وقتهاى زندگى تو اجزاى عمر تو است، پس مواظب باش وقتى ازاوقات خود را از دست ندهى مگر در آنچه تو را نجات دهد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 201
7147 21- انّ اللّيل و النّهار يعملان فيك فاعمل فيهما، و يأخذانمنك فخذ منهما. 2 667 به راستى كه شب و روز در تو كار مىكنند (و از عمرتمىكاهند) پس تو نيز در آنها براى خود كار كن، و از تو برگيرند تو نيز از آنهابرگير.
7148 22- رحم اللّه امرء علم انّ نفسه خطاه الى اجله، فبادر عملهو قصّر امله. 4 44 خدا رحمت كند كسى را كه بداند نفسهاى او گامهايى است كه به سوىمرگ بر مىدارد، پس شتاب كند در عمل، و كوتاه كند آرزويش را. 7149 23- كلّ معدودمنتقص. 4 528 هر معدودى (كه به شماره در آيد) نقصان پذير است.
7150 24- كيف يفرح بعمر تنقصه السّاعات. 4 561 چگونه شادمانى شودبه عمرى كه ساعتها آن را كم مىكند (و هر ساعتى كه مىگذرد قسمتى از آن رامىكاهد).
7151 25- ليس شيء اعزّ من الكبريت الاحمر الّا ما بقى من عمرالمؤمن.
5 90 چيزى عزيزتر و كميابتر از كبريت احمر نيست مگر باقيمانده عمرانسان مؤمن.
7152 26- من افنى عمره فى غير ما ينجيه فقد اضاع مطلبه. 5 315 كسىكه عمر خود را سپرى كند در غير از چيزى كه او را نجات و رستگارى دهد آرمان و هدفخود را ضايع كرده.
7153 27- من عطف عليه اللّيل و النّهار أبلياه. 5 456 كسى كه شب وروز بر او بگذرد، او را كهنه كنند.
7154 28- من عطف عليه اللّيل و النّهار ادّباه و أبلياه، و الىالمنايا ادنياه. 5 471 كسى كه شب و روز بر او بگذرند او را ادب كنند، و كهنهاشسازند، و به مرگ نزديكش كنند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 202
7155 29- ما انقضت ساعة من دهرك الّا بقطعة من عمرك. 6 82 هيچساعتى از روزگار تو نگذرد جز به وسيله بخشى از عمر تو.
7156 30- ما اسرع السّاعات فى الايّام و اسرع الايّام فى الشّهورو اسرع الشّهور فى السّنة و اسرع السّنة فى العمر. 6 91 چه سريع و شتابان استساعتها در روزها، و سريع است روزها در ماهها، و سريع است ماهها در سال، و چه سريعو شتابان است سال در عمر انسانى.
7157 31- لا بقاء للاعمار مع تعاقب اللّيل و النّهار. 6 396 با پىدر پى آمدن شب و روز دوامى براى عمرها نيست.
7158 32- لا يعرف قدر ما بقى من عمره الّا نبىّ او صدّيق. 6 406قدر و ارزش باقيمانده عمر خود را نمىشناسد مگر پيامبرى يا صدّيقى.
باب التعمق (باريك بينى)
7159 1- من تعمّق لم ينب الى الحقّ.
5 381 كسى كه در باره خداى تعالى تعمّق كند به سوى حق بازنگردد (وبه جايى نرسد بلكه متحيّر و سرگردان شود).
باب العمل (كار كردن)
7160 1- العلم بلا عمل وبال. 2 8 علم بدون عمل وبال و خسران است.
7161 2- العمل الصّالح افضل الزّادين.
2 22 عمل شايسته برترين زاد و توشه از دو توشه زندگى است.
7162 3- العالم من شهدت بصحّة اقواله افعاله. 2 31 عالم و دانشمند(واقعى) كسى است كه كارهايش گواهى به درستى گفتارش دهد.
7163 4- الدّاعى بلا عمل كالقوس بلا وتر. 2 55 دعا كننده بدون عمل(يعنى كسى كه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 203
صرفا با زبان دعا كند و دست به اقدام عملى نزند) همچون كمانبىزه است (كه كارى از آن ساخته نيست).
7164 5- المؤمن بعمله. 1 61 مؤمن به عمل خود مؤمن است (نه به زبانفقط).
7165 6- العلم بالعمل. 1 62 علم و دانش با عمل (علم) است (نه بهدرس خواندن تنها).
7166 7- العمل عنوان الطّويّة. 1 80 عمل دليل و نشانه درون ومكنون خاطر است.
7167 8- العمل شعار المؤمن. 1 112 عمل شعار و جامه زيرين مؤمناست.
7168 9- العمل اكمل خلف. 1 130 عمل كاملترين باقيمانده انساناست.
7169 10- العمل رفيق الموقن. 1 240 عمل رفيق و دوست انسانى است كهداراى يقين است.
7170 11- المرء لا يصحبه الّا العمل.
1 246 چيزى جز عمل همراه انسان نخواهد بود.
7171 12- المحسن من صدّق اقواله أفعاله. 1 297 نيكوكار كسى است كهكردارهاى او گفتارش را تصديق كند.
7172 13- العلم كثير و العمل قليل. 1 321 علم و دانش بسيار استولى عمل كم است.
7173 14- الاعمال فى الدّنيا تجارة الآخرة. 1 345 عملها در دنياكالاى تجارت آخرت است.
7174 15- العلم كلّه حجّة الّا ما عمل به.
1 368 علم و دانش همهاش حجّت است مگر آنچه بدان عمل شده (و ما بقىمورد احتجاج و بازخواست قرار گيرد).
7175 16- العامل بالعلم كالسّائر على الطّريق الواضح. 1 396 كسىكه به علم خود عمل كند، مانند كسى است كه در راه روشن راه مىرود.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 204
7176 17- التّارك للعمل غير موقن بالثّواب عليه. 1 398 كسى كه عملرا ترك كند، يقين به ثواب و پاداش بر عمل خويش ندارد (و گرنه عمل را ترك نمىكرد).
7177 18- شتّان بين عمل تذهب لذّته و تبقى تبعته، و بين عمل تذهبمئونته و تبقى مثوبته. 4 180 چه دور است فاصله ميان عملى كه لذت آن رفته و پى آمدآن به جاى مانده، و ميان آن عملى كه رنجش رفته و پاداش نيكش بجاى مانده.
7178 19- طوبى لمن بادر صالح العمل قبل أن تنقطع أسبابه. 4 243خوشا به حال كسى كه مبادرت كند به عمل شايسته پيش از آنكه اسباب آن بريده شده و ازدست برود.
7179 20- طوبى لمن قدّم خالصا و عمل صالحا و اكتسب مذخورا و اجتنبمحذورا. 4 245 خوشا به حال كسى كه پيش فرستد عمل خالصى و كار شايستهاى انجام دهدو اندوختهاى كسب كند، و از آنچه دستور دورى آن را دادهاند، دورى كند.
7180 21- يقبح بالرّجل أن يقصر عمله عن علمه، و يعجز فعله عنقوله.
6 493 براى مرد زشتتر است كه كوتاه آيد عمل او از علمش و ناتوانباشد كارش از گفتارش.
7181 22- العمل ورع راجح. 1 147 عمل پارسايى و ورعى است غالب.
7182 23- أفضل العمل ما أريد به وجه اللّه. 2 391 بهترين عمل آناست كه بخاطر خداوند انجام شود.
7183 24- اعمال العباد فى الدّنيا نصب اعينهم فى الآخرة. 2 71عملهاى بندگان كه در دنيا انجام دهند برابر ديدگان آنها است در روز قيامت.
7184 25- الشّرف عند اللّه سبحانه بحسن الاعمال لا بحسن الاقوال.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 205
2 81 شرافت در پيشگاه خداى سبحان به نيكويى عمل است نه به نيكويىگفتار.
7185 26- العلم مقرون بالعمل فمن علم عمل. 2 87 علم (حقيقى) مقرونو بسته است به عمل، و هر كس بداند عمل كند.
7186 27- العلم يهتف بالعمل فان اجابه و الّا ارتحل. 2 87 علم ودانش آواز مىدهد و صدا مىزند عمل را، پس اگر پاسخش داد و گرنه كوچ مىكند ومىرود.
7187 28- العاقل يجتهد فى عمله و يقصّر من امله. 2 92 آدم عاقل درعمل خود مىكوشد و آرزوى خود را كوتاه مىكند.
7188 29- العمل بالعلم من تمام النّعمة.
2 121 عمل كردن به علم و دانش از كمال نعمت الهى است.
7189 30- النّاس فى الدّنيا عاملان: عامل فى الدّنيا للدّنيا قدشغلته دنياه عن آخرته، يخشى على من يخلّف الفقر و يأمنه على نفسه، فيفنى عمره فىمنفعة غيره، و عامل فى الدّنيا لما بعدها فجاءه الّذى له بغير عمل فأحرز الحظّينمعا و ملك الدّارين جميعا.
2 149 مردمى كه در دنيا كار مىكنند دو گروه هستند: يكى آنكه كارمىكند در دنيا براى دنيا و سرگرم ساخته او را دنيا از آخرتش، مىترسد بربازماندگان خود از فقر و تنگدستى و ايمن است از تنگدستى خويش، چنين كسى تباهمىكند عمر خود را براى سود رساندن به ديگرى، و ديگر آنكه كار مىكند در دنيا براىعالم پس از آن، كه در اين صورت آنچه مقدّر او است بدون كار و تلاش به وى مىرسد، واين كسى است كه به هر دو بهره (دنيا و آخرت رسيده) و مالك هر دو خانه (دنيا وآخرت) شده است.
7190 31- القرين النّاصح هو العمل الصّالح. 2 153 قرين و همراهخيرخواه، همان عمل
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 206
شايسته است.
7191 32- اعمل تدّخر. 2 170 عمل نيك كن و اندوخته بگذار.
7192 33- اعمل بالعلم تدرك غنما.
2 177 عمل كن به علم تا غنيمت يابى.
7193 34- اجعل رفيقك عملك و عدوّك املك. 2 182 رفيق خويش را عمل،و دشمنت را آرزوى خود قرار ده.
7194 35- اعمل عمل من يعلم انّ اللّه مجازيه بإساءته و احسانه. 2194 همانند كسى عمل كن كه مىداند خداى تعالى او را به بدى و خوبىاش كيفر دهد.
7195 36- اعملوا بالعلم تسعدوا. 2 239 عمل كنيد به علم تا نيكبختشويد.
7196 37- اعملوا اذا علمتم. 2 239 هرگاه دانستيد عمل كنيد.
7197 38- اعملوا و العمل ينفع و الدّعاء يسمع و التّوبة ترفع. 2256 عمل كنيد در اين زمانى كه عمل سود دهد، و دعا شنيده (و مستجاب) گردد، و توبهبالا رود (و پذيرفته شود).
7198 39- اعملوا ليوم تذخر له الذّخائر و تبلى فيه السّرائر. 2269 عمل كنيد براى روزى كه براى آن اندوخته كنند، و پنهانها در آن روز آشكار گردد.
7199 40- ايّاك و كلّ عمل ينفّر عنك حرّا او يذلّ لك قدرا او يجلبعليك شرّا او تحمل به الى القيامة وزرا.
2 316 زنهار بپرهيز از هر كار و عملى كه آزادهاى را از تو برماند،يا قدر و منزلتى را از تو خوار گرداند، يا به زيان تو شرّى را به سويت جلب كند، يابه خاطر آن براى روز قيامت گناه سنگينى را بردارى.
7200 41- الا فاعملوا و الالسن مطلقة و الابدان صحيحة و الاعضاءلدنة و المنقلب فسيح و المجال عريض، قبل ازهاق الفوت و حلول الموت
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 207
فحقّقوا عليكم حلوله و لا تنتظروا قدومه. 2 342 آگاه باشيد، وعمل كنيد در حالى كه زبانها باز است و بدنها سالم، و اعضاى بدن نرم، و بازگشتگاهفراخ، و مجال وسيع است، پيش از آنكه زمان بگذرد، و مرگ در رسد، پس رسيدن آن رابراى خود مسلّم و قطعى بدانيد، و به انتظار آمدنش نباشيد (بلكه پيش از آنكه بيايدخود را آماده كنيد).
7201 42- انفع العلم ما عمل به. 2 386 سودمندترين علم و دانش آناست كه بدان عمل شود.
7202 43- انفع الذّخائر صالح الاعمال.
2 403 سودمندترين اندوختهها كارهاى شايسته است.
7203 44- اقرب النّاس من الانبياء اعملهم بما امروا به. 2 410نزديكترين مردم به پيامبران كسى است كه به دستورهاى آنان بهتر عمل كند.
7204 45- احسن العلم ما كان مع العمل.
2 420 بهترين علم آن است كه همراه با عمل باشد.
7205 46- اشرف العلم ما ظهر فى الجوارح و الاركان. 2 422شريفترين علمها آن است كه در اعضا و جوارح بدن آشكار شود.
7206 47- اسعد النّاس بالخير العامل به.
2 453 نيكبختترين مردم به كار خير آن كسى است كه بدان عمل كند.
7207 48- احسن المقال ما صدّقه حسن الفعال. 2 463 بهترين گفتار آناست كه كردارهاى نيك آن را تصديق كند.
7208 49- انّ اللّه سبحانه اذا اراد بعبد خيرا وفّقه لانفاذ اجلهفى احسن عمله، و رزقه مبادرة مهله في طاعته قبل الفوت. 2 567 به راستى كه خداىسبحان هر گاه خير و خوبى بندهاى را بخواهد او را موفق دارد
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 208
به اين كه عمر خود را در بهترين عمل خود به كار گيرد و پيشىگرفتن مهلت او را در طاعت قبل از مرگ روزى فرمايد.
7209 50- ان احببت ان تكون اسعد النّاس بما علمت فاعمل. 3 6 اگردوست دارى كه نيكبختترين مردم باشى بدانچه مىدانى، پس به آن عمل كن.
7210 51- ان كنتم عاملين فاعملوا لما ينجيكم يوم العرض. 3 20 اگربه راستى مرد عمل هستيد، پس عمل كنيد براى آنچه شما را در روز قيامت نجات بخشد.
7211 52- انّك لن يغنى عنك بعد الموت الّا صالح عمل قدّمته فتزوّدمن صالح العمل. 3 58 به راستى كه تو را بىنياز نسازد پس از مرگ مگر عمل شايستهاىكه از پيش فرستادهاى، (پس هر چه مىتوانى) توشه برگير از عمل شايسته.
7212 53- انّكم باعمالكم مجازون و بها مرتهنون. 3 59 به راستى كهشما پاداش عملهاى خود را دريافت كرده و در گرو آنها هستيد.
7213 54- انّك لن تحمل الى الآخرة عملا انفع لك من الصّبر والرّضا و الخوف و الرّجاء. 3 58 به راستى كه تو برندارى براى آخرت عملى را كه پرسودتر باشد از صبر و خوشنودى و بيم و اميد.
7214 55- انّكم الى العمل بما علمتم احوج منكم الى تعلّم ما لمتكونوا تعلمون. 3 60 به راستى كه شما به عمل كردن بدانچه دانستهايد نيازمندترهستيد تا به ياد گرفتن آنچه را نمىدانيد.
7215 56- انّكم الى اعراب الاعمال احوج منكم الى اعراب الاقوال. 361 به راستى كه شما به اعراب گذارى و تصحيح عملها نيازمندتريد تا به اعراب گذارى وتصحيح گفتارها.
7216 57- انّكم الى اكتساب صالح الاعمال احوج منكم الى مكاسب
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 209
الاموال. 3 62 به راستى كه شما به كسب كردن (و به دست آوردن)عملهاى شايسته نيازمندتريد تا به كسب كردن اموال.
7217 58- انّكم ان اغتنمتم صالح الاعمال نلتم من الآخرة نهايةالآمال. 3 66 به راستى كه شما اگر عملهاى شايسته را غنيمت بشماريد، به نهايت آرمانهاىخود در آخرت مىرسيد.
7218 59- انّما زهّد النّاس فى طلب العلم، كثرة ما يرون من قلّةمن عمل بما علم. 3 86 جز اين نيست كه آنچه مردم را در تحصيل و طلب علم بىرغبتكرده آن است كه بسيار مىبينند كه عمل كنندگان به علم اندكند (و همين سبب بىرغبتىآنها در تحصيل علم شده).
7219 60- آفة العلم ترك العمل به. 3 107 آفت علم عمل نكردن بداناست.
7220 61- اذا احسنت القول فاحسن العمل، لتجمع بذلك بين مزيّةاللّسان و فضيلة الاحسان. 3 179 هر گاه گفتار خود را نيكو كردى كردار خود را نيزنيكو كن تا بدينوسيله گرد آورى ميان مزيّت و برترى زبان و فضيلت و برترى احسان.
7221 62- اذا رمتم الانتفاع بالعلم فاعملوا به و اكثروا الفكر فىمعانيه تعه القلوب. 3 187 هرگاه خواستيد سودمند گرديد به علم و دانش، عمل كنيدبدان، و بسيار انديشه كنيد در معناهاى آن، تا در نتيجه دلها آن را حفظ كند و نگهدارد.
7222 63- بحسن العمل تجنى ثمرة العلم لا بحسن القول. 3 228 به عملنيكو است كه ميوه علم و دانش چيده شود نه به گفتار نيكو.
7223 64- بالاعمال الصّالحات ترفع الدّرجات. 3 229 به وسيلهكارهاى شايسته است كه درجهها و مرتبهها بالا رود.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 210
7224 65- بالصّالحات يستدلّ على حسن الايمان. 3 224 به وسيلهكارهاى شايسته راهنمايى شود بر نيكويى ايمان.
7225 66- بادروا العمل و اكذبوا الامل و لاحظوا الاجل. 3 241 بهعلم و كار مبادرت ورزيد، و آرزو را دروغ بدانيد، و مرگ را ملاحظه كنيد (كه ناگهاندر رسد).
7226 67- بادروا العمل و خافوا بغتة الاجل تدركوا افضل الامل. 3242 شتاب كنيد به سوى عمل، و بترسيد از ناگهان رسيدن مرگ، تا در نتيجه برسيد بهبرترين آرمان خويش (كه سعادت جاويدان است).
7227 68- بادروا بالعمل عمرا ناكسا.
3 243 پيشى گيريد به عمل، به عمر نگونسار و سرافكنده (يعنى تا بهآن زمان از عمر نگونسار نرسيدهايد شتاب كنيد).
7228 69- بادروا بالعمل مرضا حابسا و موتا خالسا. 3 243 شتاب كنيدبه عمل، بيمارى بازدارنده، و مرگ رباينده را (يعنى تا بيمارى آن چنانى و مرگ اينچنينى نرسيده به سوى عمل بشتابيد).
7229 70- بادروا صالح الاعمال و الخناق مهمل و الرّوح مرسل. 3 249بشتابيد به عملهاى شايسته، در حالى كه گلوى شما (از فشار مرگ) رها است، و جان شماآزاد است (و تا آن حالت نرسيده به سوى عمل بشتابيد).
7230 71- بركة العمر فى حسن العمل.
3 262 بركت عمر در عمل نيكو است.
7231 72- تمام العلم استعماله. 3 276 تمامى علم و كمال آن، در بهكار گرفتن آن است.
7232 73- تصفية العمل اشدّ من العمل.
3 278 تصفيه و پاك كردن عمل، سختتر از خود عمل است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 211
7233 74- تمام العلم العمل بموجبه.
3 280 تمامى علم و كمال آن در عمل كردن به لوازم آن است.
7234 75- تارك العمل بالعلم غير واثق بثواب العمل. 3 290 كسى كهعمل به علم را واگذارد، چنان است كه اطمينانى به پاداش عمل ندارد.
7235 76- ثمرة العمل الاجر عليه. 3 329 ميوه عمل پاداش آن است.
7236 77- ثمرة العقل العمل للنّجاة.
3 329 ميوه عقل، عمل كردن براى رستگارى و نجات است.
7237 78- ثمرة العمل الصّالح كاصله.
3 333 ميوه عمل شايسته همچون اصل و ريشه آن شايسته است.
7238 79- ثمرة العمل السّيّىء كاصله.
3 333 ميوه كار بد همچون اصل و ريشه آن بد است.
7239 80- ثمن الجنّة العمل الصّالح.
3 349 بهاى بهشت، عمل شايسته است.
7240 81- ثقّلوا موازينكم بالعمل الصّالح. 3 350 ترازوهاى عمل خودرا با عمل شايسته سنگين كنيد.
7241 82- ثواب العمل ثمرة العمل. 3 353 پاداش عمل ميوه عمل است.
7242 83- جماع الخير فى العمل بما يبقى و الاستهانة بما يفنى. 3360 مجموعه خير و نيكى در كار كردن به آنچه به جاى ماند، و خوار شمردن آنچه فانىشود، خواهد بود.
7243 84- ثواب عملك افضل من عملك.
3 346 پاداش عمل و كار تو، بهتر از خود عمل است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 212
7244 85- جمال العالم عمله بعلمه. 3 363 زيبايى عالم و دانشمندعمل كردن او است به علم و دانش خود.
7245 86- حسن العمل خير ذخر و افضل عدّة. 3 394 عمل نيكو بهتريناندوخته و برترين توشه آماده است.
7246 87- خير الاعمال ما اصلح الدّين.
3 424 بهترين عملها آن است كه دين را اصلاح كند.
7247 88- خير عملك ما اصلحت به يومك، و شرّه ما استفسدت به قومك.3 434 بهترين عمل تو آن است كه وضع امروزت را اصلاح كنى، و بدترين آن چيزى است كهبه وسيله آن فساد و تباهى قوم و مردم خود را بخواهى.
7248 89- خذ من صالح العمل و خالل خير خليل، فانّ للمرء ما اكتسبو هو فى الآخرة مع من احبّ. 3 464 عمل شايسته را برگير، و بهترين دوست را بگير، كهبراى انسان خواهد بود آنچه را كسب كرده و در آخرت نيز با كسى خواهد بود كه او رادوست مىداشته.
7249 90- شكر المؤمن يظهر فى عمله.
4 159 شكر و سپاس مؤمن در عمل و كردار او آشكار شود.
7250 91- شكر العالم على علمه، عمله به و بذله لمستحقّه. 4 160سپاسگزارى عالم بر علم و دانشش، عمل كردن او است به آن علم، و بخشيدن آن به كسى كهشايسته آن است. 7251 92- شرّ العمل ما افسدت به معادك. 4 167 بدترين عملها آناست كه معاد و آخرت خود را بدان تباه كنى.
7252 93- شرّ العلم علم لا يعمل به. 4 170
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 213
بدترين علمها علمى است كه بدان عمل نشود.
7253 94- صلاح المعاد بحسن العمل.
4 195 صلاح و شايستگى معاد و آخرت به نيكويى عمل است.
7254 95- طلب الجنّة بلا عمل حمق.
4 250 طلب كردن بهشت بدون عمل حماقت و نادانى است.
7255 96- عليك بصالح العمل فانّه الزّاد الى الجنّة. 4 289 بر توباد به عمل شايسته كه توشه بهشت همان است.
7256 97- عليك بادمان العمل فى النّشاط و الكسل. 4 291 بر تو بادمداومت عمل در خوشحالى و بى حالى.
7257 98- على العالم ان يعمل بما علم ثمّ يطلب تعلّم ما لم يعلم.4 317 بر عالم (لازم) است كه (نخست) عمل كند بدانچه مىداند، و سپس بجويد يادگرفتن آنچه را نمىداند.
7258 99- عجبت لمن يعلم انّ للاعمال جزاء، كيف لا يحسن عمله. 4342 در شگفتم از كسى كه مىداند عملها را كيفرى است چگونه عمل خود را نيكونمىكند.
7259 100- علم المؤمن فى عمله. 4 350 علم و دانش مؤمن در عمل اواست.
7260 101- علم بلا عمل كشجر بلا ثمر.
4 350 علم بى عمل همچون درخت بى ثمر و بى ميوه است.
7261 102- علم بلا عمل كقوس بلا وتر.
4 350 علم بى عمل همچون كمان بىزه است.
7262 103- علم بلا عمل حجّة للّه على العبد. 4 351 علم بى عملحجّت و دليلى است براى خدا نسبت به بندهاش (كه خداى تعالى به
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 214
وسيله آن بر بنده خود احتجاج كند).
7263 104- غاية العلم حسن العمل. 4 370 نهايت علم، عمل نيكو است.
7264 105- فى كلّ وقت عمل. 4 396 در هر وقتى (از اوقات) عملى است(كه انسان مىتواند در آن وقت عملى انجام دهد و وقت خود را بيهوده نگذراند).
7265 106- فى الدّنيا عمل و لا حساب.
4 402 در دنيا عمل است و حسابى نيست.
7266 107- ربّ آمر غير مؤتمر. 4 78 بسا دستور دهندهاى كه خوددستور نپذيرد (و به دستورش عمل نكند). 7267 108- زكاة العلم بذله لمستحقّه واجهاد النّفس فى العمل به. 4 106 زكات علم عطا كردن آن است به كسى كه شايسته آناست، و به تلاش واداشتن نفس است در عمل كردن به آن.
7268 109- كن عاملا بالخير ناهيا عن الشّرّ منكرا شيمة الغدر. 4607 عمل كننده باش به كار خير، و بازدارنده باش از كار بد، و انكار كننده باش خوىبى وفايى را.
7269 110- قليل العلم مع العمل خير من كثيره بلا عمل. 4 506 كمىاز علم توأم با عمل، بهتر است از بسيار آن كه عمل با آن نباشد.
7270 111- قد سمّى اللّه سبحانه آثاركم و علم اعمالكم و كتبآجالكم. 4 486 خداى سبحان به دقّت آثار شما را ثبت كرده، و عملهاى شما را دانسته وعمرهاى شما را نوشته است.
7271 112- فضيلة العلم العمل به. 4 427 فضيلت و برترى علم، به عملكردن آن است.
7272 113- فالارواح مرتهنة بثقل اعبائها، موقنة بغيب انبائها، لا
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 215
تستزاد من صالح عملها، و لا تستعتب من سيّىء زللها. 4 443 (درقيامت) ارواح در گرو اعمال خويشند، و در آنجا به اسرار نهانى يقين حاصل كنند، نهبر كارهاى شايسته آنها چيزى افزوده شود، و نه از كارهاى زشتشان مىتوانند توبهكنند. 7273 114- من حسن عمله بلغ من اللّه امله. 5 376 كسى كه عملش نيكو باشد بهآرمان خويش از خداى تعالى رسيده است.
7274 115- من لم يعمل بالعلم كان حجّة عليه و وبالا. 5 410 كسى كهبه علم (خود) عمل نكند، آن علم حجّتى به زيان او و بارى بر دوش او خواهد بود.
7275 116- من كمال العلم العمل بما يقتضيه. 6 11 از كمال علم، عملكردن به مقتضاى آن است.
7276 117- من المروّة العمل للّه فوق الطّاقة. 6 19 از مردانگىاست عمل كردن براى خداوند بيش از توان و طاقت.
7277 118- ما علم من لم يعمل بعلمه.
6 61 ندانسته است (و عالم نيست) كسى كه به علم خود عمل نكند.
7278 119- ما احسن من اساء عمله. 6 62 نيكى نكرده است هر كس كهعمل خود را بد كرده است.
7279 120- ما زكا العلم بمثل العمل به.
6 73 پاكيزه نگردد علم به چيزى مانند عمل بدان.
7280 121- ملاك العلم العمل به. 6 117 ملاك و معيار علم عمل به آناست.
7281 122- نعم الزّاد حسن العمل. 6 160 نيكويى عمل توشه خوبى است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 216
7282 123- لا تكن ممّن يرجو الآخرة بغير عمل، و يسوّف التّوبةبطول الامل، يقول فى الدّنيا بقول الزّاهدين، و يعمل فيها بعمل الرّاغبين. 6 332مباش از كسانى كه بدون عمل اميد به آخرت دارد و به تأخير مىاندازد توبه را بهخاطر درازى آرزو، سخن مىگويد در باره دنيا به گفته زاهدان (و مذمّت دنيا كند) ولىعمل كند در باره آن همانند عمل علاقهمندان به آن.
7283 124- لا تجارة كالعمل الصّالح.
6 364 تجارتى همچون عمل صالح (و كار شايسته) نيست.
7284 125- لا ذخر أنفع من صالح العمل.
6 378 اندوختهاى سودمندتر از عمل شايسته نيست.
7285 126- لا ثواب لمن لا عمل له. 6 400 كسى كه عمل ندارد پاداشندارد. 7286 127- لا يتمّ حسن القول الّا بحسن العمل. 6 405 گفتار نيك كامل نشودمگر با عمل نيك.
7287 128- لا ينفع قول بغير عمل. 6 405 گفتارى كه عمل با آن نباشدسودى ندهد.
7288 129- لا يستغنى عامل عن الاستزادة من عمل صالح. 6 426 هيچعمل كنندهاى از افزودن عمل شايسته بىنياز نيست.
7289 130- لا يستغنى المرء الى حين مفارقة روحه جسده، عن صالحالعمل. 6 416 انسان تا آن هنگامى كه روح از بدنش جدا شود از عمل شايسته بىنيازنيست.
7290 131- لا يترك العمل بالعلم الّا من شكّ فى الثّواب عليه. 6423 وانگذارد عمل به علم را مگر كسى كه در پاداش و ثواب آن شك دارد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــص 217
7291 132- لا يعمل بالعلم الّا من ايقن بفضل الاجر فيه. 6 424 عملنكند به علم مگر كسى كه يقين دارد به فضيلت پاداش در آن عمل.
7292 133- لا خير فى عمل الّا مع اليقين و الورع. 6 436 خيرى درعمل نيست مگر با داشتن يقين و پارسايى.
7293 134- من احسن العمل حسنت له المكافاة. 5 277 كسى كه نيكو عملكند جبران و پاداش آن نيكو خواهد بود.
7294 135- من نصح فى العمل نصحته المجازاة. 5 277 كسى كه در عملخالص باشد پاداش او نيز خالص و پاك خواهد بود.
7295 136- من عمل باوامر اللّه احرز الاجر. 5 281 كسى كه بهدستورات خداوند عمل كند اجر و پاداش آن را فراهم كرده.
7296 137- من انف من عمله اضطرّه ذلك الى عمل خير منه. 5 333 كسىكه عمل خود را خوش ندارد و آن را لايق خود نداند اين حالت او را به عملى بهتر ازآن وادارد.
7297 138- ليكن اوثق الذّخائر عندك العمل الصّالح. 5 51مطمئنترين اندوختهها نزد تو بايد عمل شايسته باشد.
| | |
