1077 - نماز و طلب حاجت
قال الصادق - عليه السلام -
ان الله - عزوجل - فرض عليكم الصلوات فى احب الاوقات اليه ، فاسئلوا اللهحوائجكم عقيب فرائضكم
به درستى كه خداوند نمازهاى واجب را در محبوب ترين اوقات واجب كرد، پس بعد ازنمازهايتان حاجات خود را از خدا بخواهيد. (بحارالانوار، ج 85، ص 324).
1078 - برطرف شدن ناراحتى با نماز
عن ابى عبدالله - عليه السلام - قال
كان على - عليه السلام - اذا هاله شى ء فزع الى الصلاة ، ثم تلى هذه الاية :واستعينوا بالصبر و الصلاة
وقتى براى اميرالمؤ منين (ع ) مشكلى پيش مى آمد، به نماز پناه مى برد (ناراحتى خود رابا خواندن نماز جبران مى كرد) آيه : (از شكيبايى و نماز يارى جوييد)راتلاوت مىكرد. (وسائل الشيعه ، ج 5، ص 263).
1079 - ارجحيت نماز واجب
قال على - عليه السلام -
لاقربة بالنوافل اذا اضرت بالفرائض
اگر نمازهاى مستحبى به نمازهاى واجب ضرر برساند، موجب قرب به خداوند نخواهدشد. (الحياة ، ج 1، ص 318).
1080 - نماز مستحب در خلوت
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
صلاة الرجل تطوعا حيث لايراه الناس تعدل صلاته على اعين الناس خمسا و عشرين
نماز مستحبى كه در مكانى دور از ديد مردم خوانده شود، از نظر ثواب و ارزش معنوىمعادل با بيست و پنج نماز است كه در معرض ديد مردم به جا آورده شود. (نهج الفصاحه، حديث 1847).
1081 - فضيلت نماز مستحبى
عن ابى جعفر - عليه السلام - قال
انه ليتقرب الى بالنافلة حتى احبه فاذا احببته كنت سمعه الذى يسمع به و بصرهالذى يبصر به و لسانه الذى ينطق به ويده التى يبطش بها
به درستى كه بنده من با نمازهاى نافله به من تقرب جويد تا آن كه او را دوست بدارمپس چون او را دوست بدارم ، گوش او شوم كه با آن بشنود و چشم او بشوم كه با آنببيند و زبان او گردم كه با آن سخن گويد و دست او شوم كه با آن (به خشم و تندى )بگيرد. (اصول كافى ، ج 2، ص 352).
1082 - رفع مشكلات به وسيله نماز
فى الحديث :
الرسول -صلى الله عليه وآله -اذا اصاب اهله خصاصة قوموا الى الصلوة وقال : بهذا اءمر ربى
هنگامى كه مشكلى براى اهل خانواده پيش مى آمد، (براى رفع آن )رسول خدا (ص ) مى فرمود: برخيزيد نماز(مستحبى ) بخوانيد و بعد فرمود: اين دستورخداى من است . (قصار الجمل ، ج 1 ص 386).
1083 - تقرب با نماز مستحبى
قال الصادق - عليه السلام -
مايتقرب الى عبد من عبادى بشى ء احب الى مما افترضت عليه ، و انه يتقرب الىبالنافلة حتى احبه فاذا احببته كنت اذا سمعه الذى يسمع به و بصره الذى يبصر ولسانه الذى ينطق به و يده التى يبطش بها ان دعانى احببته و ان ساءلنى اعطته .
بنده اى از بندگان من به من نزديك نمى شود به چيزى (عملى ) كه نزد من محبوب ترباشد از آنچه براو واجب كرده ام و همانا بنده به وسيله نافله به من نزديك مى شود تاآنجا كه او را دوست بدارم چون دوستش داشتم ، گوش او هستم كه بدان مى شنود و چشمش كهبدان مى بيند و زبانش كه با آن سخن مى گويد و دستش كه باآن مى گيرد، اگر مرابخواند، جوابش ‍ مى دهم و چنانچه از من (چيزى ) بخواهد، عطايش خواهم نمود.
(اصول كافى ، ج 4 ص 53، حديث 7).
1084 - علت قرار دادن نافله
قال الصادق - عليه السلام -
انما جعلت النافلة ليتم بها ما يفسد من الفريضة
نافله براى اين قرار داده شده است تا به وسيله آن ، كاستى هاى نماز واجب جبران گردد.(علل الشرايع ، ج 2، ص 329، وسائل الشيعه ، ج 3 ص 54).
فصل بيستم : فضايل و آثار نماز شب
آيات :
93 - وصف شب زنده داران (دانايان )
امن هو قانت اناء الليل ساجدا و قائما يحذر الاخرة و يرجوا رحمة ربه .
آيا كسى كه خاضع است (به خدا) در ساعتهاى شب درحال سجده و به پا خاسته ، از آخرت مى ترسد و رحمت پروردگار خود را اميد مىبرد.(سوره زمر، آيه 9).
94 - نماز شب از ويژگيهاى (عبادالرحمن )
والذين يبتون لربهم سجدا و قياما
كسانى كه شب را براى پروردگارشان درحال سجده و قيام بيتوته مى كنند. (سورهفرقان آيه 64).
95 - قيام در دل شب
يا ايهاالمزمل ، قم الليل
اى جامه خواب به خود پيچيده ، به هنگام شب برخيز. (سورهمزمل ، آيات 1 و
96 - اوقات نماز شب
ان ربك يعلم انك تقوم ادنى من ثلثى الليل و نصفه و ثلثه و طائفة من الذين معك
پروردگار تو مى داند كه تو مقدارى كمتر از دو ثلث شب را و كمتر از (مجموع ) نصف وثلث آن را به پا مى خيزى و گروهى از كسانى كه با تو هستند. (سورهمزمل ، آيه 20).
97 - و من الليل فسبحه و ادبار النجوم
و در شبانگاه براى او سجده كن و مقدارى طولانى از شب او راتسبيح گوى . (سوره طورآيه 49).
98 - تسبيح خدا در شب
و من الليل فاسجد له و سبحه ليلا طويلا
و در شبانگاه براى او سجده كن و مقدارى طولانى از شب او را تسبيح گوى (سوره دهر آيه26).
99 - طلب استغفار هنگام سحر
الصابرين والصادقين و المنفقين و المستغفرين بالاسحار
آنها كه (در برابر مشكلات و در مسير اطاعت و ترك گناه ) استقامت مى ورزند راستگو هستند(در برابر خدا) خضوع ، و (در راه او) انفاق مى كنند و در سحرگاهان استغفار مى كنند.(سوره عمران آيه 17).
100 - نماز شب نشانه بهشتيان
كانوا قليلا من الليل ما يهجعون ، و بالاسحار هم يستغفرون
(در وصف متقين فرمايد) كمى از شب را مى خوابيدند و در سحرها استغفار مى نمودند.(سوره ذاريات ، آيات 17 و 18).
101 - تجديد قوا به وسيله نماز شب
ان ناشئة الليل هى اشد وطاء و اقوم قيلا
همانا پديده شب و به پا خاستن براى نماز شب ، پابرجاتر و نيزگفتارش استوارتراست . (سوره مزمل ، آيه 6).
102 - برخاستن از بستر براى نماز شب
تتجافى جنوبهم عن المضاجع يدعون ربهم خوفا و طمعا و مما رزقنا هم ينفقون ، فلاتعلم نفس ما اخفى لهم من قرة اعين جزاء بما كانوا يعملون
پهلوهايشان از بستر در دل شب دور مى شود (و به پاى مى خيزيد، و روى به درگاه خدامى آورند) و پروردگار خويش را با بيم و اميد مى خوانند و از آنچه به آنان روزى دادهايم انفاق مى كنند، هيچ كس نمى داند چه پاداش هاى مهمى كه مايه روشنى چشم ها است ،براى آنها نهفته شده اين پاداش كارهايى است كه انجام مى دادند. (سوره سجده آيه 15،16).
احاديث :
1085 - قلب نورانى
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
ان العبد اذا تخلى بسيده فى جوف الليل المظلم و ناجاه اثبت الله النور فى قلبه
هنگامى كه بنده اى در دل شب تاريك با خداى خود خلوت كرده و با او مناجات كند، خدا قلباو را نورانى خواهد ساخت . (ميزان الحكمه ، ج 5، ص 419).
1086 - سفارش پيامبر (ص ) به على (ع )
عن رسول الله -صلى الله عليه وآله -
ياعلى و عليك بصلاة الليل و عليك بصلاةالليل و عليك بصلاة الليل
پيامبر اكرم (ص ) سه بار فرمود: يا على بر تو باد به خواندن نماز است .(بحارالانوار، ج 87، ص 157).
1087 - محبوبترين چيزها
عن النبى -صلى الله عليه وآله -
الركعتان فى جوف الليل احب الى من الدنيا و مافيها
دو ركعت نماز در دل شب نزد من ، از دنيا وآنچه كه در آن است ، محبوبتر است .(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 276).
1088 - شرف مؤ من
قال الصادق - عليه السلام -
شرف المؤ من صلاته بالليل
شرف مومن به نماز شب او است . (بحارالانوار، ج 87، ص 141).
1089 - رضوان خدا
عن الرضا - عليه السلام -
رضوان الله الصلوة بالليل
نماز شب ، رضوان (خشنودى ) خدا را به همراه دارد. (من لايحضره الفقيه ، ج 1 ص 412)
1090 - گناه باعث محروميت از نماز شب
قال الصادق - عليه السلام -
ان الرجل يذنب فيحرم صلوة الليل
هرآينه انسان مرتكب گناهى مى شود و در نتيجه را، از نماز شب محروم مى گردد. (ميزانالحكمه ، ج 5، ص 422).
1091 - فوايد نماز
قال على - عليه السلام -
قيام الليل مصححة للبدن و تمسك باخلاق و رضى رب العالمين
برخاستن براى نماز شب موجب تندرستى و پايبندى به اخلاق پيغمبران است وخدا راخشنود مى كند. (ميزان الحكمه ، ج 5، ص 421).
1092 - سبب محروميت از نماز شب
قال الباقر - عليه السلام -
جاء الرجل الى اميرالمؤ منين - عليه السلام - فقال : يااميرالمؤ منين انى قد حرمت الصلوةبالليل فقال اميرالمؤ منين : انت رجل قد قيدتك ذنوبك
مردى نزد اميرالمؤ منين (ع ) آمد و گفت : من از نماز شب محروم شده ام ، امام على (ع ) فرمود:گناهانت تو را گرفتار نموده است . (بحارالانوار، ج 83، ص 127).
1093 - نتيجه نماز شب ابراهيم (ع )
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
ما اتخذ الله ابراهيم خليلا - عليه السلام - الا لاءطعامه الطعام و صلوتهبالليل و الناس نيام
خداوند ابراهيم (ع ) را به مقام خليلى خود برنگزيد، مگر به دو چيز:اول اين كه مردم را اطعام مى كرد و ديگر اين كه هنگامى كه مردم در خواب بودند، نماز مىخواند. (بحارالانوار، ج 74 ص 282، ميزان الحكمه ، ج 5 ص 417).
1094 - زينت آخرت
قال الصادق - عليه السلام -
ان الثمانى ركعات يصليها العبد اخر الليل زينة الاخرة
هشت ركعت نمازى كه بنده در آخر شب مى خواند، زينت آخرت است . (بحارالانوار تج 83،ص 126).
1095 - سلامتى بدن
قال على - عليه السلام -
قيام الليل مصحة للبدن
بيدارى شب ، مايه سلامتى بدن است . (بحارالانوار، ج 87، ص 144).
1096 - قالرسول الله -صلى الله عليه وآله -
من كثرت صلاته بالليل حسن وجهه بالنهار
هر كه بسيار نماز شب بخواند، روز چهره او زيبا ونوارنى است . (نهج الفصاحه ، ص580).
1097 - دروغ و محروميت از نماز شب
قال الصادق - عليه السلام -
ان الرجل ليكذب الكذبة فيحرم بها عن صلوةالليل
چه بسا مردى با گفتن دروغى ، از فيض نماز محروم مى شود. (بحارالانوار، ج 87، ص146).
1098 - نماز شب ، موجب درمان بيمارى ها
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
عليكم بصلاة الليل فانها سنة نبيكم و داءب الصالحين قبلكم و مطردة الداء عن اجسادكم
نماز شب را به پا داريد، زيرا نماز شب سنتى است از پيامبرتانرسول الله (ص ) و رسم صالحان و پاكانى است كهقبل از شما بودند نماز شب موجب طرد و دفع بلا و دردها و بيمارى ها از بدن شما مىباشد. (تفسير صافى ، ص 265، ثواب الاعمال ، ص 96).
1099 - اهميت نماز شب (نماز وتر).
قال ابوجعفر - عليه السلام -
من كان يؤ من بالله واليوم الاخر فلا يبيتن الا بوتر
هركس به خدا و روز جزا ايمان دارد، نبايد شب را به صبح برساند مگر اين كه نمازوتر را به جا آورد. (بحارالانوار، ج 87، ص 145).
1100 - دعا براى مؤ منين
عن ابى عبدالله - عليه السلام - قال :
من قدم اربعين رجلا من اخوانه فدعا لهم ثم دعا لنفسه ، استجيب له فيهم و فى نفسه
امام صادق (ع ) فرمود: كسى كه در قنوت نماز وتر براىچهل مؤ من وسپس براى خود دعا كند، خداوند دعاهاى وى را مستجاب گرداند.(وسائل الشيعه ، ج 4، باب 45).
1101 - سفارش جبرئيل
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
مازال جبرئيل يوصينى بقيام الليل حتى ظننت ان اخيار امتى لن يناموا منالليل الا قليلا
جبرئيل (ع ) همچنان مرا به قيام شب و نماز در آن سفارش مى نمود كه من گمان كردمخوبان و برگزيدگان امت من شب را نمى خوابند، مگر اندكى . (بحارالانوار، ج 76، ص ‍333).
1102 - رحمت خدا بر زوجين
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
اذا ايقظ الرجل اهله من الليل توضيا و صليا كتبا من الذاكرين الله كثيرا و الذاكرات
هرگاه مردى همسر خويش را در نيمه هاى شب بيدار كند و با هم وضو بسازند و به نمازبايستند، آنان از ذاكرانى ، كه خداوند - تبارك و تعالى - بسيار ياد مى كنند، محسوب مىگردند. (ميزان الحكمه ، ج 5، ص 418).
1103 - ريزش گناهان
قال الصادق - عليه السلام -
صلاة المؤ من بالليل تذهب بما عمل من ذنب بالنهار
نماز شب گناهانى را كه مؤ من در روز مرتكب شده است ، از بين مى برد. (ثوابالاعمال ، ص 100).
1104 - قضاى نماز شب
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
ان الله يباهى بالعبد يقضى صلوة الليل بالنهاريقول : ملائكتى عبدى يقضى ما لم افترضه عليه الشهدوا انى قد غفرت له
همانا خداوند مباهات مى كند به بنده اى كه نماز شب را در روز قضا كند و مى فرمايد: اىفرشتگان من ! بنده من قضا مى كند چيزى را كه من براو واجب نكرده ام گواه باشيد كه مناو را آمرزيدم . (بحارالانوار، ج 87، ص 202).
1105 - تاءثيرات نماز شب
قال الصادق - عليه السلام -
صلوة الليل تبيض الوجه و صلوة الليل تطيب الريح و صلوةالليل تجلب الرزق
نماز شب چهره را سفيد، بوى را خوش و روزى را جلب مى كند(گسترش مى دهد).(علل الشرايع ، ص 363، ميزان الحكمه ، ج ، ص 421).
1106 - ضمانت روزى
قال الصادق - عليه السلام -
كذب من زغم انه يصلى صلاة الليل و هو يجوع ان صلاةالليل تضمن رزق النهار
دروغ گفت كسى كه بگويد نماز شب مى خواند و گرسنگى مى كشد، زيرا نماز شب روزىروز را ضمانت مى كند. (بحارالانوار، ج 87، ص 15).
1107 - نماز شب ، چراغ قبر
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
صلوة الليل سراج لصاحبها، فى ظلمة القبر
نماز شب چراغى است در تاريكى قبر. (بحارالانوار، ج 87، ص 161).
1108 - علت زيبايى
سئل على بن الحسين - عليه السلام -
ما بال المجتهدين بالليل من احسن الناس وجها؟قال : لاءنهم خلوا بالله فكساهم الله من نوره
از امام زين العابدين (ع ) سؤ ال كردند: چرا صورتاهل نماز شب از طراوت و زيبايى ويژه اى برخوردار است ؟ آنحضرت پاسخ داد: از اين جهتكه آنان با خداوند خويش خلوت كرده اند و خداوند نيز آنان را بانور خود پوشانده است .(علل الشرايع ، ص 366، بحارالانوار، ج 87، ص 159).
1109 - آثار نماز شب
عن الصادق - عليه السلام -
صلاة الليل تحسن الوجه و تحسن الخلق ، و تطيب الريح ، و تدر الرزق و تقضىالدين ، و تذهب بالهم و تجلوا البصر
نمازشب باعث زيبايى سيما ونيكويى اخلاق و خوشبويى بدن و فراوانى رزق و مايهاداى قرض ها و از بين رفتن و تقويت نور چشم است .(ثوابالاعمال ، ص 70).
1110 - نماز شب و بهشت
عن النبى -صلى الله عليه وآله -
قال ان : فى الجنة غرفا يرى ظاهرها من باطنها و باطنها من ظاهرها يسكنها من امتى مناطاب الكلام ، و اطعم الطعام ، و افش السلام و ادام الصيام ، و صلىبالليل و الناس نيام
پيامبر اكرم (ص ) فرمود: در بهشت غرفه هايى است كهداخل آن از بيرون وبيرون آن از درون نمايان است و در آن افرادى از امت من اسكان مى يابندكه سخن شايسته بر زبان مى آورند و به اطعام طعام مى پردازند و سلام را در ميان مردمگسترش مى دهند و هميشه روزه دارند و شب هنگام كه همگان در خوابند، به نماز برمىخيزند. (نورالثقلين ، ج 3 ص ‍ 263).
1111 - عن النبى -صلى الله عليه وآله -
اذا قام العبد من لذيد مضجعه و النعاس فى عينيه ليرضى ربه -جل و عز - بصلاة ليله ، باهى الله به ملائكتهفقال : اما ترون عبدى هذا، قد قام من لذيذ مضجعه الى صلاة لم افرضها عيله ، اشهدواانى قد غفرت له
هنگامى كه انسان از بستر مطبوع خويش برمى خيزد و در حالى كه چشمانش خواب آلودهاست با نماز شب ، پروردگار خود را خشنود نميد، خداوند به وجود او بر فرشتگان مىبالد و مى فرمايد: آيا بنده مرا نمى بينيد كه از خواب خوش برخاسته تا نمازى كه منبر او واجب نكردم به جاى آورد؟ گواه باشيد كه او را بخشودم . (بحارالانوار، ج 7، ص156).
1112 - نورانيت منزل
عن الصادق - عليه السلام -
ان البيوت التى يصلى فيها بالليل بتلاوه القرآن تضى ءلاهل المساء كما تضى ء نجوم السماء لاهل الارض
خانه اى كه در آن نماز شب خوانده مى شود و تلاوت قرآن مى گردد، براى افلاكيان آنگونه مى درخشد كه ستارگان براى زمينيان مى درخشد. (ثوابالاعمال ، ص 70).
1113 - نماز شب ، نشان عشق و محبت
حديث قدسى
كذب من زعم انه يحبنى فاذا جنه الليل نام عنى اليسكل محب يحب خلوة حبيبه
دروغ مى گويد آن كس كه مدعى محبت من است ولى وقتى شب فرا مى رسد مى خوابد. مگرنه اينكه هر عاشقى ، خلوت بامعشوق را دوست دارد؟ (بحار الانوار، ج 13، ص ‍ 329).
1114 - اهميت ندادن به نماز شب
عن النبى -صلى الله عليه وآله -
ياعلى ! عليك بصلاة الليل و من استخف بصلاةالليل فليس منا .
يا على ! بر تو باد به خواندن نماز شب و از ما نيست كسى كه به نماز شب اهميت ندهد وآن را سبك بشمارد. (وسائل الشيعه ، ج 5، ص 280).
1115 - بهترين نماز مستحبى
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
افضل الصلاة بعد الصلوة المكتوبة الصلاة فى جوفالليل
برترين نماز بعد از نماز واجب ، نماز خواندن دردل شب است . (كنز العمال ، ج 7، ص 21397).
1116 - شيعه و نماز شب
قال الصادق - عليه السلام -
ليس من شيعتنا من لم يصل صلاة الليل
از شيعيان ما نيست كسى كه نماز شب را به جاى نياورد. (بحارالانوار ج 87، ص 162).
1117 - از ما نيست
قال الصادق - عليه السلام -
ليس منا من لم يصل صلاة الليل
از ما نيست ، كسى كه نماز شب را به جاى نياورد.(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 274).
1118 - محروم از قيام
قال الصادق - عليه السلام -
يا سليمان ! لاتدع قيام الليل فان المغبون من حرم قيامالليل
اى سليمان ! از شب زنده دارى غافل مباش كه مغبون آن كسى است كه از قيام شب محرومشود. (بحارالانوار، ج 87، ص 146).
1119 - روح نماز شب بخوان
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
ورجل قام من الليل فصلى وحده فسجد و نام هو ساجدفيقول تعالى : انظروا الى عبدى روحه عندى و جسده ساجد
(پروردگار مباهات مى كند) بر مردى كه شبانه بلند شو و به تنهايى نماز بخواند وسجده كند و در حال سجده به خواب رود خدا مى فرمايد: بنگريد به بنده من كه روح اوپيش من و تنش در سجده است . (بحارالانوار، ج 77، ص 86).
1120 - شريف ترين امت
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
اشراف امتى حملة القرآن و اصحاب الليل
بزرگان امت من حاملان قرآن و ياران شب هستند. (بحارالانوار ج 87، ص 138.
1121 - بهره از فصل زمستان ، و نماز شب
قال الصادق - عليه السلام -
الشتاء ربيع المؤ من يطول فيه ليله فيستعين به على قيامه و يقصر فيه نهارهفيستعين به على صيامه
زمستان (بهار)مؤ من است كه از درازاى شب براى نماز شب و از كوتاهى روز براى روزهكمك مى گيرد (خوشا به حال كسى كه از شبهاى بلند زمستانى بهره مى گيرند وبراىآخرت خويش ره توشه اى فراهم مى كنن و دست تهى وارد محشر نمى شوند.)(بحارالانوار، ج 89، ص 152).
1122 - نورانيت دل
عن النبى -صلى الله عليه وآله -
قال : يا على ! خمسة تنور القلب : كثرة قرائةقل هو الله احد و قلة الكلام و مجالسة العلماء والصلاة فىالليل و المشى ء الى المساجد
يا على ! پنج چيز دل را نورانى مى كند: كثرت تلاوت سوره(قل هو الله احد)كم گويى ، مجالست با علما، نماز شب و گام برداشتن به سوىمسجد. (المواعظ العدديه ، ص ‍ 258).
1123 - شب زنده دارى
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
من ختم له بقيام الليل ثم مات لفه الجنة
كسى كه عمرش به شب زنده دارى به پايان برسد، بهشت پاداش او است.(وسائل الشيعه ج 5، ص 274)
1124 - يك ركعت نماز در شب
عن رسول الله -صلى الله عليه وآله -
عليكم بصلاة الليل ولو ركعة واحدة ، فان الصلاةالليل منهاة عن الاثم و تطفى ء غضب الرب - تبارك و تعالى - و تدفع عن اهلها حرالنار،يوم القيامة
بر شما باد به نماز شب ، اگر چه يك ركعت باشد، زيرا نماز شب انسان را از گناه بازمى دارد و خشم پروردگار را خاموش كرده وصاحبش را از آتش قيامت درامان مى دارد.(كنزالعمال ، ج 7، حديث 21431).
1125- زينت آخرت
قال الصادق - عليه السلام -
ان الله - عزوجل - قال المال و البنوان زينة الحياة الدنيا، و ان الثمان ركعات التىيصليها العبد اخرالليل زينة الاخرة
خداوند متعال ثروت و فرزندان را زينت دنيا دانسته است هشت ركعت نماز كه انسان در آخرشب مى خواند، زينت آخرت است . (بحارالانوار ج 83، ص 126 ثوابالاعمال ، ص ‍ 69).
1126 - دستاورد نماز شب
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
صلاة الليل مرضاة الرب ، و حب الملائكة و سنة لاانبياء و نور المعرفةواصل الايمان و راحة الابدان ، و كراهة الشيطان و سلاح على الاعداء و اجابة للدعاء وقبول الاعمال وبركة فى الرزق ، و شفيع بين صاحبها و بين ملك الموت و سراج فى قبرهو فراش تحت جنبه و جواب مع منكر و نكير و مونس و زائر فى قبره الى يوم القيامة
نماز شب مايه خشنودى پروردگار و دوستى فرشتگان و روش پيامبران و نور معرفت وريشه ايمان و موجب آرامش بدن و نفرت شيطان و سلاحى درمقابل دشمنان و باعث مستجاب شدن دعا و پذيرشاعمال و بركت روزى است نماز شب بين نمازگزاران و ملك الموت واسطه مى شود و چراغقبر و فرش زير او در قبر و پاسخ نكير و منكر و مونس انسان در قبر و زيارت كننده اودر قبر تا روز قيامت خواهد بود. (بحارالانوار، ج 87، ص 162).
1127 - بهترين شما
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
خيركم من اطاب الكلام و اطعم الطعام و صلىبالليل و الناس نيام
بهترين شما كسى است كه سخن زيبا بگويد و طعام بدهد و هنگامى كه مردم در خوابندنماز شب بخواند. (بحارالانوار، ج 87، ص 142).
1128 - نماز شب بدون اثر
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
رب صائم ليس له من صيامه الا الجوع و رب قائم ليس له من قيامه الا السهر
چه بسا روزه دارى كه از روزه خويش جز گرسنگى ثمرى نبرد و نماز شب گزارى كه ازنماز خود جز بى خوابى سودى نگيرد. (نهج الفصاحه ، ص 345، حديث 1732).
1129 - خشنودى خدا.
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
ثلاثة يضحك الله اليهم : الرجل اذا قامبالليل يصلى و القوم اذا صفوا فى قتال العدو و القوم ، اذا صفوا فى الصلاة
خداوند از سه گروه خشنود است :
1 - كسى كه نماز شب مى خواند
2 - دسته اى كه در برابر دشمن (درراه خدا) صف آرايى كرده اند.
3 - جمعى كه نماز جماعت تشكيل مى دهند. (ثوابالاعمال ، ص 96).
1130 - درهاى خير و سعادت
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
لمعاذ بن جبل فى غزوة تبوك : و ان شئت انباءنك بابواب الخير؟قال قلت : اجل يا رسول الله قال : الصوم جنة و الصدقة تكفر الخطيئة و قيامالرجل فى جوف الليل يبتغى وجه الله ، ثم قرء هذه الاية : تتجافى جنوبهم عنالمضاجع
رسول خدا (ص ) در جنگ تبوك به معاذبن جبل فرمود: آيا مى خواهى كه درهاى خير وسعادت را به تو معرفى كنم ؟ گفت : آرى اىرسول خدا! پيامبر -صلى الله عليه وآله -فرمود:
1 - روزه كه سپر (ازآتش ) است .
2 - صدقه كه گناه را جبران مى كند
3 - بيدارى انسان در دل شب كه براى خدا باشد.
سپس اين آيه را خواند: تتجافى جنوبهم عن المضاجع (بحارالانوار، ج 87، ص123).
1131 - خوابيدن به نيت نماز شب
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
ما من عبد يحدث نفسه بقيام ساعة من الليل فينام عنها الا كان نومه صدقة تصدق اللهبها عليه و كتب له اجر ما نوى
كسى كه به نيت بيدار شدن براى نماز شب بخوابد، ولى خواب بماند، خواب او عطيهاى است الهى و خداوند متعال به او پاداش نماز شب را عطا مى كند. (ميزان الحكمه ، ج 5،ص ‍ 423 كنزالعمال ، حديث 21475).
1132 - بركت نماز شب
قال الرضا - عليه السلام -
عليكم بصلاة الليل فما من عبد يقوم اخرالليل فيصلى ثمان ركعات و ركعتى الشفع و ركعة الوتر و استغفر الله فى قنوتهسبعين مرة ، الا اجير من عذاب القبر و من عذاب النار و مذله فى عمره ، و وسع عليه فىمعيشته
بر شما باد به نماز شب ، زيرا هر بنده اى كه در آخر شب بيدار شود و هشت ركعت نمازشب ، و دو ركعت نماز شفع ، و يك ركعت نماز وتر بخواند و در قنوت آن ، هفتاد باراستغفار كند خداوند اورا از عذاب قبر و آتش در امان دارد وعمر او را طولانى كرده و بهزندگى اوگشايش خواهد داد. (بحارالانوار، ج 87، ص 161).
1133 - نماز شب و عبوديت
سئل عن العبودية قال - عليه السلام -
العبودية خمسة اشياء: خلوالبطن ، و قرائة القران ، وقيامالليل و التضرع عند الصبح ، والبكاء من خشية الله
از امام (ع ) سوال شد عبوديت چيست ؟ امام پاسخ داد عبوديت در پنج چيز است :
1 - خالى بودن شكم ؛
2 - قرائت قرآن ؛
3 - نماز شب ؛
4 - تضرع در پيشگاه خدا در صبحگاهان ؛
5 - گريه و زارى از خوف خدا. (المواعظ العدديه ، ص 159).
1134 - درجات نماز شب
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
من رزق صلاة الليل من عبد او امة ؛قام لله -عزوجل - مخلصا فتوضاء وضوء سابغا وصلى الله -عزوجل - بنية صادقة وقلب سليم و بدن خاشع و عين داعمة ،جعل الله - تبارك و تعالى - خلفه تسعة صفوف من الملائكة فىكل صف ما لا يحصى عددهم الا الله تعالى احد طرفىكل صف فى المشرق و الاخر بالمغرب قال : فاذا فرغ كتب له بعددهم درجات
هرگاه بنده اى موفق به نماز شب شود وبراى خدا بيدار شود و وضوىكامل بگيرد و با نيت خالص و قلب سليم و بدن خاشع وچشم گريان براى خدا نمازبخواند، خداوند نه صف از فرشتگان را پشت سر او مى گمارد كه جز خدا كسى نمىتواند آنها را شمارش كند، زيرا يك طرف هر صف در مشرق و طرف ديگر آن در مغرب استهنگامى كه او نماز را تمام كند، خدا به تعداد آن فرشتگان براى او درجه و ثواب مىنويسد. (بحارالانوار، ج 87، ص 137)
1135 - نماز مستحبى در خلوت
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
صلاة التطوع حيث لايراه من الناس احد، مثل خمس و عشرين يراه الناس
نماز مستحبى در خلوت و دور از چشم ديگران ، برابر است با بيست و پنج نماز درجايىكه مردم او را مى بينند. (كنزالعمال ، ج 7، حديث 21346).
1136 - بيدارى شب مايه قرب الهى
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
ان قيام الليل قربة الى الله
بيدارى شب انسان را به خدا نزديك مى كند. (بحارالانوار، ج 87، ص 122).
1137 - نماز شب سبب ورود به بهشت
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
افشوا السلام ، وصلوا الارحام ، و اطعموا الطعام ، و صلوابالليل ، و الناس نيام ، تدخلوا الجنة بسلام
(باسلام كرن ) سلام را ميان مردم شايع كنيد صله رحم به جاى آوريد اطعام كنيد و در شبكه همگان درخوابند به نماز برخيزيد تا به سلامتىداخل بهشت گرديد. (بحارالانوار، ج 87، ص 159).
1138 - چشم گريان در قيامت
قال الصادق - عليه السلام -
كل عين باكية يوم القيامة الا ثلاثة : عين غضت عن محارم الله و عين سهرت فى طاعةالله ، و عين بكت فى جوف الليل من خشية الله
در قيامت همه چشم ها گريان است مگر سه چشم :
1 - چشمى كه از (دين و نظر به ) آنچه خداوند حرام كره بر هم نهاده شود؛
2 - چشمى كه در شب جهت عبادت بيدار بماند.
3 - چشمى كه در دل شب از خوف خدا بگريد.(اصول كافى ، ج 2، ص 482).
1139 - نماز شب در مسافرت
قال الباقر - عليه السلام -
صل صلاة الليل الوتر فى محمل
نماز شب و نماز وتر راحتى در كجاوه بخوان.(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 96).
1140 - نماز شب سنت پيامبر و صالحان
قال الصادق - عليه السلام -
عليكم بصلاة الليل سنة نبيكم و داءب الصالحين
بر شما باد به خواندن نماز شب ، زيرا اينعمل سنت پيامبر و سيره صالحان است .
(بحارالانوار، ج 87، ص 123).
1141 - بيدار كردن اهل خانواده
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
رحم الله رجلا قام من الليل فصلى و ايقظ امراءته فصلت فان ابت نضح فى وجههاالماء، رحم الله امراءة قامت من الليل فصلت وايقظت زوجها فان ابى نضحت فى وجهه الماء
خداوند رحمت كند مردى را كه شب از خواب برخيزد ونماز شب بخواند وهمسرش را نيزبراى نماز شب بيدار كند و چنانچه بيدار نشد(بااجازه قبلى او) به صورت وى آببپاشد (و او رابيدار كند) همچنين خدا بيامرزد زنى راكه در شب برخيزد و نماز شببخواند و شوهرش را نيز براى نماز شب بيدار كند و اگر از جاى برنخاست (با اذنقبلى او) آب به صورتش ‍ بپاشد (تا او را بيدار كند) (ميزان الحكمه ، ج 5، ص 418).
1142 -نماز شب و سلامتى بدن
فى الحديث
الصوم و السفر و صلاة الليل و امراراليد فى موضع السجود و المسح بها الوجهو مانالته من البدن و البدئة بخنصر اليد اليسرى فى تقليم الاظفار والختم بخنصراليمنى .
روزه و مسافرت و نماز شب و دست كشيدن برپيشانى و مسح صورت و شروع در گرفتنناخن ازانگشت كوچك دست چپ و ختم آن به انگشت كوچك دست راست ازعوامل تندرستى به حساب مى آيند. (سفينة البحار، ج 2، ص 80).
1143 - تفسير آيه نماز شب
قال الرضا - عليه السلام -
فى ذيل آية : و سبحه ليلا طويلا فان صلاةالليل
در ذيل آيه (مقدارى طولانى از شب او را تسبيح گوى )حضرت مى فرمايد: به درستىنماز شب (منظور) است . (نورالثقلين ، ج 5، ص 449).
1144 - ذكر قنوت در نماز وتر
قال الصادق - عليه السلام -
وكان رسول الله -صلى الله عليه وآله -يستغفر الله فى الوتر سبعين مرة ويقول هذا مقام العائذ بك من النار سبع مرات
رسول خدا -صلى الله عليه وآله -در قنوت نماز وتر هفتاد بار (استغفرالله ) مى گفتو هفت بار ذكر (اين جايگاه كسى است كه از آتش به تو خدا پناه آورده است )مى گفت .(وسائل الشيعه ج 4، ص 610).
1145 - كم شدن روزى
قال موسى بن جعفر - عليه السلام -
فاذا حرم صلاة الليل حرم بها الرزق
زمانى از خواندن نماز شب محروم شد، رزق و روزىحلال او كاسته مى شود. (قصارالجمل ، ج 1، ص 392، بحارالانوار، ج 87، ص 146).
1146 - تفسير آيه نماز شب
قال الصادق - عليه السلام -
ان ناشئة الليل قال : هى القيام فى آخرالليل
امام در تفسير آيه (همانا پديده شب و به پا خاستن براى نماز شب )منظور قيام براىنماز شب در آخر است . (نورالثقلين ج 5، ص 449)
1147 - استجابت دعا در نماز وتر
قال الصادق - عليه السلام -
يستجاب الدعاء فى اربعة مواطن : فى الوتر و بعد الفجر و بعد الظهر و بعدالمغرب
دعا در چهار وقت به اجابت مى رسد:
1 - در نماز وتر؛
2 - بعد از فجر صادق
3 - بعد از ظهر؛
4 - بعد از مغرب (اصول كافى ، ج 4، ص 226).
1148 - ذكر (العفو)در قنوت نماز وتر
قال الصادق - عليه السلام -
و كان على بن الحسين سيد العابدين - عليه السلام -يقول : العفو العفو ثلاثماءة مرة فى الوتر فى السحر
امام زين العابدين - عليه السلام - در قنوت نمز وتر در وقت سحر سيصد بار(العفو)مى گفت . (وسائل الشيعه ، ج 4، ص 610).
1149 - پاداش عظيم
قال الصادق - عليه السلام -
ما من عمل حسن يعمله العبد الا و له ثواب فى القران الا صلاةالليل فان الله لم يبين ثوابها لعظيم خطره عندهفقال : تتجا فى جنوبهم عن المضاجع يدعون ربهم خوفا و طمعا ومما رزقناهم ينفقون فلاتعلم نفس ما اخفى لهم من قرة اعين جزاء بما كانوا يعملون
هيچ كار خوبى نيست كه انسان انجام دهد جز اين كه براى آن در قرآن پاداشى بيان شدهاست مگر نماز شب كه (به دليل عظمت آن ) خداوند پاداش آن را مشخص نكرد، بلكه فرمودهاست : پهلو از بستر خواب حركت مى دهد (در دل شب ) با بيم و اميد خداى خود را مى خوانندو از آن چه كه روزى آنها كرديم انفاق مى كنند. هيچ كس نمى داند كه پاداش نيكوكارى اشچه نعمت و لذتهاى بى نهايت كه روشنى بخش ديده است و در عالم غيب براى او ذخيره شدهاست . (بحارالانوار ج 8، ص 126).
1150 - طول دادن قنوت نماز وتر
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
اطولكم قنوتا فى الوتر اطولكم راحة يوم القيامة فى الموقف
هرقدر قنوت شما در نماز وتر طولانى تر باشد، آسايش شما در موقف قيامت بيشتر است .(بحارالانوار، ج 87، ص 287).
1151 - بلند خواندن قرائت نماز شب
عن على بن اسباط انه ساءل اباعبدالله - عليه السلام - عنرجل يقوم فى اخر الليل يرفع صوته بالقرائةقال : ينبغى للرجال اذا صلى بالليل ان يسمع اهله لكى يقوم النائم و يتحرك المتحرك
على بن اسباط از امام صادق (ع ) در مورد مردى كه آخر شب برمى خيزد و صدايش را بهقرائت بلند مى كند، پرسيد امام (ع ) فرمود: شايسته است كه انسان وقتى نماز شب مىخواند، صدايش را به خانواده اش برساند تا آن كه خواب رفته ، بيدار شود، و آنكسكه مى خواهد حركت كند حركت كند. (بحارالانوار، ج 87، ص 209).
1152 - كيفيت قنوت نماز وتر
قال الصادق - عليه السلام -
استغفر الله ربى و اتوب اليه فى الوتر سبعين مرة تنصب يدك اليسرى و تعدباليمنى الاستغفار
در قنوت نماز، وتر، هفتاد بار استغفار بگوييد، براى اين كار دست چپ رامقابل صورت قرار دهيد، و با دست راست استغفار را بشماريد. (بحارالانوار، ج 87، ص287).
1153 - دعاى بعد از نماز شب
قال الباقر - عليه السلام -
اذا انصرفت من الوتر فقل : سبحان ربى الملك القدوس العزيز الحكيم ثلاث مرات ،ثم تقول : يا حى يا قيوم يا بر يا رحيم يا غنى يا كريم ، ارزقنى من التجارة اعظمهافضلا و اوسعها رزقا و خيرها لى عاقبة فانه لاخير فيما لا عاقبة له
امام باقر (ع ) فرمود: پس از اتمام نماز شب سه مرتبه بگو: سبحان ربى الملكالقدوس العزيز الحكيم وسپس بگو: ياحى يا قيومساءله من لا يحضره الفقيه ، ج1، ص ‍ 313).
1154 - گناه روز مانع نماز شب مى شود
فى الحديث
جاء رجل الى سلمان الفارسى و قال : يا اباعبدالله ! اين لا اءقوى على الصلاةبالليل فقال : لاتعصى الله النهار وجاء رجل الى امير المؤ منين - عليه السلام -فقال : يااميرالمؤ منين ،! انى قد حرمت الصلاةبالليل فقال له اميرالمومنين - عليه السلام - انترجل قد قيدتك ذنوبك
در حديث آمده كه شخصى به سلمان فارسى گفت : اى اباعبدالله ! من كه توانايىخواندن نماز شب را در شب ندارم سلمان پاسخ داد: در روز گناه نكن (تا به خواندن نمازشب توفيق يابى )و نيز در خبر است كه مردى به اميرالمؤ منين (ع ) عرض كرد: ازخواندن نماز شب محروم مانده ام . امام پاسخ داد: تو اسير بند گناهان خود هستى . (تفسيرنورالثقلين ، ج 3، ص ‍ 383).
1155 - نماز شب در ليلة الهرير
قال على - عليه السلام -
ماتركت صلاة الليل منذ سمعت قول النبى -صلى الله عليه وآله - صلاةالليل النور، فقال ابن الكواء وليلة الهرير؟ ولاليلة الهرير
على (ع ) فرمود: از روزى كه شنيدم پيامبر اسلام (ص ) فرمود كه نماز شب نور استهيچگاه آن را ترك نكردم ابن كواء گفت : حتى در ليلة الهرير(شب عمليات جنگ صفين )امامفرمود: حتى در آن شب (بحار الانوار، ج 40، ص 17).
1156 - روشنى در نماز شب
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله -
صلاة الليل نور
نماز شب نور است . (ميزان الحكمه ، ج 10، ص 234).
1157 - نماز شب مسافر
عن ابراهيم بن سيابة قال :
كتب بعض اهل بيتى الى ابى محمد - عليه السلام - فى صلاة المسافراول الليل صلاة فكتب - عليه السلام - فضل صلاةالمسافراول الليل كفضل صلاة المقيم فى الحضر من اخرالليل
كسى از خانواده من به امام عسگرى (ع ) نامه نوشت و از نماز شب كه مسافر دراول شب مى خواند، سوال كرد امام (ع ) در پاسخ نوشت : فضيلت نماز شب مسافر دراول شب ، مانند فضيلت آن در آخر شب براى غير مسافر است . (بحارالانوار، ج 78، ص210).
1158 - سرور مؤ من
اوصى رسول الله -صلى الله عليه وآله - - عليا - عليه السلام -فقال له :
يا على ! ثلاث فرحات للمؤ من فى الدنياء لقاء الاخوان ، و الافطار من الصيام ، والتهجد من آخر الليل
رسول خدا -صلى الله عليه وآله - به على (ع ) وصيت نمود: اى على ! در اين دنيا سه چيزبراى مؤ من سرور آفرين است :
1 - ديدار برادران دينى ؛
2 - افطار روزه دار در پايان روزه ؛
3 - عبادت در ساعات آخر شب ؛ (اعلام الدين فى صفات ديلمى ، ص 133، بحارالانوار، ج74، ص 352).
1159 - مايه افتخار مؤ من
قال الصادق - عليه السلام -
ثلاثة هن فخر المؤ من وزينة فى الدنيا و الاخرة : الصلاة فى اخرالليل و ياءسه مما فى ايدى ، الناس ، و ولاية الامام منال محمد -صلى الله عليه وآله -
سه چيز مايه افتخار مومن و زينت اودر دنيا و آخرت است :
1 - نماز در آخر شب ؛
2 - دل كندن از آنچه دردست مردم است ؛
3 - پذيرش ولايت امام از اهل بيت پيامبر (ص ) (بحارالانوار، ج 87، ص 140).
1160 - اوصاف شب زنده داران
قال على - عليه السلام -
و انى لمن قوم لاتاءخذهم فى الله لومة لائم سيماهم سيماء الصديقين و كلامهم كلامالابرار، عمار الليل و منارالنهار، متمسكون بحبل القرآن ، يحبون سنن الله و سنن رسوله، لايستكبرون ولايعلمون و لايغلون و لايفسدون قلوبهم فى الجنان و اءجسادهم فىالعمل
من از كسانى هستم كه در راه خداوند از هيچ ملامتى نمى ترسد از كسانى كه سيمايشانسيماى صديقان و سخنانشان سخنان نيكان است شب زنده دارانند و روشنى بخش روز. بهدامن قرآن تمسك جسته اند و سنتهاى خدا و رسولش را احيا مى كنند نه تكبر مى ورزند ونه علو و برترى پيشه مى سازند نه خيانت مى كنند و نه فساد به راه مى اندازند،قلبهاشان در بهشت و پيكرهاشان در انجام وظيفه وعمل . (مكارم الاخلاق ، ص 322).
1161 - نماز شب ، سرگرمى مؤ من
قال الباقر - عليه السلام -
لهوالمؤ من فى ثلاثة اشياء،: التمتع بالنساء، و مفاهكة الاخوان ، و الصلوةبالليل ؛
سرگرمى و انس مؤ من در سه چيز است :
1 - بهره مندى از زنان
2 - حضور در بزمساءله مشروع ) برادران
3 - نماز در نيمه شب ؛ (سفينة البحار، ج 2، ص 519).
1162 - بى بهره از نماز شب
قال على - عليه السلام -
و كم من قائم ليس له من قيامه الا السهر و العناء حبذا الاكياس
چه بسا شب زنده دارى كه از عبادت شبانه خود، جز رنج و بى خوابى بهره اى نبردخوشا خواب عارفان زيرك . (نهج البلاغه ، ج 145).
1163 - وقت انجام نماز شب
عن حسين بن على بن بلال ، قال ، - عليه السلام -
كتبت اليه فى وقت صلاة الليل فكتب - عليه السلام -عندزوال الليل و هو نصفه افضل فان فات فى اوله و اخره جائز
حسين بن على بن بلال مى گويد: به امام نوشتم كه وقت خواندن نماز شب در چه موقعاست ؟ امام در پاسخ نوشت : نيمه شب بهتر است ، و اگر در اين فرصت نخواندى ،اول شب يا آخر شب هم مى توانى بخوانى . (التهذيب ، ج 2 ص 118).
1164 - نماز شب در هنگام نبرد
قال اميرالمؤ منين - عليه السلام -
الا انكم ملاقوا العدو غدا - ان شاءالله - فاطيلوا، الليلة القيام ، و اكثروا تلاوةالقرآن ، و اسئلوا الله الصبر والنصر
در جنگ صفين به همراهان خود فرمود: شما فردا با دشمن نبرد خواهيد كرد، لذا امشب رابيشتر در نماز باشيد، (نماز شب بخوانيد) و فراوان قرآن بخوانيد و از خداوند صبر ونصرت بخواهيد. (بحارالانوار، ج 100، ص 35).
1165 - اثرات دنيايى و آخرت نماز شب و تجهد
قال على - عليه السلام -
و سيق الذين اتقوا ربهم الى الجنة زمرا قد امن العذاب ، و انقطع العتاب و زخرحوا عنالنار، و اطماءنت ، و رضوا المثوى و القرار، الذين كانت اعمالهم فى الدنيا زاكية و اعينهمباكية ، و كان ليلهم فى دنياهم نهارا تخشعا و استغفارا و كان نهارهم ليلا توحشا وانقطاعا، فجعل الله لهم الجنة مابا والجزاء ثوابا و كانوا حق بها و اهلها فى ملك دائم ونعيم قائم
پرهيزكاران دسته دسته به سوى بهشت هدايت مى شوند از عذاب آسوده اند و از سرزنشايمن و از آتش دورند و بهشت براى آنان آرامش يافته (تا در مكان هاى امن بيا بياسايند) وآنان از اين قرارگاه خشنود مى باشند اينان كسانى هستند كه در اين جهان ، كردارشانپاك وچشمشانشان گريان و شب هايشان در دنيا در فروتنى (در نماز شب ) و استغفار روزو روزهايشان از بيم گناه شب بوده است از اين رو خداوند بهشت را جاى بازگشت و پاداش(كردار) آنان گردانيده و به بهشت و اهل بهشت سزاوارتردند، در جاودانگى و نعمتپايدار. (نهج البلاغه ، خطبه 190، الدليل ، ج 2 ص 1000).