آيا امام حسن (ع ) عثمانى بود؟!  
عده اى مى گوشند تا بگويند: امام حسن (ع ) به معناى دقيق كلمه عثمانى بود ؛ مىگويند:
((احتمالا حسن (ع ) در گرايش به عثمان غلو كرده باشد، تا جايى كه روزى چيزى را كهخوش نداشت به پدرش گفت . راويان نقل كرده اند: روزى على (ع ) از كنار پسرش حسنعبور مى كرد و او در حال وضو گرفتن بود. به او گفت :
حسن ! وضويت را كامل كن ! حسن با اين سخن تلخ ، پاسخ پدر را داد: ديشب مردى را كشتيدكه وضوى كامل مى گرفت . على گفت : خداوند اندوه تو را درباره عثمان طولانى كند.))
در نص بلاذرى آمده :
((مردى را كشتى كه وضوى كامل مى گرفت .))
در داستان ديگرى مى گويند: (حسن (ع ) گفت :)
((اى اميرالمومنان ! من نمى توانم با شما سخن بگويم . آن گاه گريست . پس ‍ علىفرمود: حرف بزن و همچون زن نوحه مكن !حسن گفت :
مردم عثمان را محاصره كردند ؛ به تو امر كردم كه از آنان فاصله بگير و به مكه برو،تا اين كه مردم به هوش آمده ، بيدار شوند، اما تو سرپيچى كردى . مردم او را كشتند،به تو امر كردم كه از آنان كناره بگير...امروزه به تو امر كردم كه به عراق نرو،زيرا مى ترسم كه در آن ديار غربت ، گمنام كشته شوى . پس ‍ على فرمود....))
روايات ديگرى نيز هست كه همين معنا را مى رساند و فعلا مجالى براى ذكر آن نيست .
از نظر ما همه اين گفته ها مردود است ، زيرا:
اولا: چگونه مى توان بين اين حديث و حديث سابق جمع كرد كه مى گفت :
اميرالمؤ منين فرزندانش حسن و حسين (ع ) را براى دفاع از عثمان فرستاد، و يا آن گاه كهاز واقعه با خبر شد، چون آشفته اى حزين از راه رسيد و حسن را كه خون بر صورتشجارى بود، سيلى زد و با دست ديگرش به سينه حسين كوبيد، به اين گمان كه آن دو درماموريت خود كوتاهى كرده اند؟ چگونه مى توان تنهايت و تناقض بين اين دو حديث را برطرف نمود؟!
ثانيا: هر كه در مواضع و زندگانى امام حسن (ع ) تتبع و بررسى كند، در مى يابد كهامام همواره با اصرار فراوان ، ياريگر پدر و مدافع حق غصب شده اش بود و در دفعاستدلالهاى دشمنانش كوشش فراوان داشت . حتى در جنگ هاى نبرد وجمل و صفين ، خود را در اين راه در معرض خطرهاى بزرگ قرار داد، تا جايى كه - همانطور كه ديديد - پدرش فرمود: ((جلو اين پسر را بگيريد!))
در مورد دفاع امام حسن (ع ) ازاهل (ع ) و حقانيت آنان به خلافت ، مواضع واقوال آن حضرت آن قدر زياد است كه در اين فرصت كوتاه نمى توان همه آن را بيانكرد، ليكن به نمونه اى از آن ها اكتفا مى كنيم :
1. امام حسن (ع ) فرمود:
(( ان ابابكر و عمر عمداالى هذا الامر و هولنا كله فاخذاه دوننا و جعلا لنا فيه سهماكسهم الجده اما و الله لتهمنهما انفسهما يوم يطلب الناس فيه شفاعتنا ؛))
راستى كه ابوبكر و عمر تمام توجه خود را به امر خلافتمبذول داشتند و آن را از چنگ ما ربودند، و حال آن كه همه اختيارات آنمال ما بود. پس ‍ بدون مشاركت دادن ما، آن را به دست گرفتند و براى ما سهمى همچونسهم جده قرار دادند. هان به خدا سوگند !آن روزى كه مردم شفاعت ما را طلب كنند، آن دوشديدا درگير نجات خود از غم و اندوهى هستند كه آنها را احاطه كرده است .))
شوشترى مى گويد:
((ظاهرا مراد خضرت از اين كه فرمود: مانند سهم جده ، اين است كه آن دو از خلافت و باقىحقوق اهل بيت (ع ) تنها به قدر بخور و نمير به آنها مى دادند، همان طور كه والدين باجده رفتار مى كنند.))
2. امام حسن (ع ) در خطبه اى فرمود:
(( ((ولولا محمد (ص ) واوصياؤ ه ، كنتم حيارى لا تعرفون فرضا من الفرائض ...؛))
اگر محمد (ص ) و اوصياى او نبودند، شما در بيابانجهل و ضلامت ، سردرگان و حيران بوديد و فريضه اى كه از فرايض الهى را نمىشناختند....))
اين مطلب را حضرت پس از بيان فرايض و تكاليف الهى فرمود. از جمله اين فرايض ،ولايت اهل بيت (ع ) بود.
3. بعد از بيعت مردم با امام حسن (ع ) حضرت خطبه اى ايراد كرد و طى آن فرمود:
((پس ، از ما اطاعت كنيد كه اطاعت ما را واجب است ، چرا كه به طاعت خداىعزوجل و رسولش (ص ) مقرون گشته است . خدا مى فرمايد:
(( يا ايها الذين امنو اطيعوا الله و اطيعوا الرسول و اولى الامر منكم فان تنازعتم فىشى ء فردوه الى الله و الرسول . )) ))
4. اربلى مى گويد:
((بين معاويه و امام حسن نامه هاى مبادله شد. حسن (ع ) در اين نامه بر استحقاق خود بهخلافت احتجاج كرد و بر كسانى كه بر پدرش پيشى گرفتند و خلافترسول خدا (ص ) را به زور از چنگ آنان ربودند يورش ‍ برد.))
امام حسن (ع ) در نامه اى به معاويه ، بعد از اين كه مجاهده قريش پس از رحلترسول خدا (ص ) را با اهل بيت (ع ) گوشزد كرده ، جنين مى نويسد:
(( ((و قد تعجبنا لتئثب الوتوثبين علينا فى حقنا وساطان نبينا (ص )...فامسكنا عنمنارعتهم مخافه على الدين ان يجد المنافقون و الا حزاب بذلك مغمزا يثلمونه به ... و بعدفان اميرالمومنين على بن ابى طالب (ع ) لمانزل به الموت و لانى الامر بعده ؛))
ما به راستى در شگفتيم از كسانى كه در ربودن حقمان بر ماريوش برده و خلافپيامبرش را كه حق مسلم ماست ، از چنگ ما ربودند... ما ديديم اگر در گرفتن حق خويش بهمنازعه با ايشان بپردازيم ، ممكن است منافقان و ساير احزاب مخالفت دين ، وسيله اىبراى خراب كارى و رخنه در دين به دست آورند و نيت هاى فاسد خود را عملى سازند، پسدم فرو بستم ... همانا اميرالمومنين ، على بن ابى طالب (ع ) چون مرگ به سراغش آمد، امرخلافت پس از خود را به من واگذار كرد.))
5. كافى است بگوييم كه پدرش او را به كوفه فرستاد. حضرت ، ابوموسى اشعرىرا كه مانع حمايت مردم كوفه از اميرالمومنين (ع ) مى شد از كارگزارى آن جا خلع كرد. امامحسن (ع ) پس از سفر به كوفه با ده هزار جنگجو به خدمت پدر رسيد. در اين قضيه ،حوادث مهم و مهيجى به وقوع پيوست كه بيانگر فناى مطلق امام حسن (ع ) در مساءلهپدرش كه در نظر امام ، مساءله اسلام و ايمان بود، مى باشد. حضرت جان به كف آمادهبود تا براى دفاع از پدر، بهاى سنگينى بپردازد.
6. امام حسن (ع ) با موضع قدرتمندى كه داشت ، احتجاجات معترضان به مساله حكمت را درهم كوبيد و استدلال هاى مهمى ايراد كرد كهقابل بحث و مطالعه بوده ، بيانگر عمق و انديشه ژرف و آگاهى عميق نسبت به همه امور ومسائل مى باشد. (در اين باره به منافع مربوط مراجعه فرماييد.)
7. امام حسن (ع ) فرمود:
(( ((نحن اولى الناس بالناس فى كتاب الله و على لسان نبيه ؛ ))
ما در كتاب و سنت رسول خدا (ص ) نسبت به مردم ار خودشان سزاوار تريم .))
8. امام در خطبه اى فرمود:
(( ((ان علينا باب من دخله كان مومنا و من خرج عنه كان كافرا ؛))
على (ع ) درى است كه هر كس از آن وارد شود، مؤ من و هر كس از آن خارج شود، كافر است.))
9. آن حضرت (ع ) به حيب بن مسلمه فرمود:(( ((رب مسير لك فى غير طاعه الله ؛))
چه بسا مسيرى را بپيمايى كه در طاعت خدا نباشد.))
حبيب گفت : اما مسير من به سوى پدرت از قبل نيست .
حضرت فرمود:
(( ((بلى و الله ! ولكنك اطعت معاويه على دنيا قليله زائله فلئن قام بك فى دنياك لقدقعد بك فى آخرتك ولو كنت اذفعلت شرا قلت خيرا...؛ ))
به خدا سوگند كه چنين است ! لكن تو به خاطر مقدار كمى از دنياى زودگذر از معاويهپيروى كردى . اگر معاويه دنيايت را ساخت ، آخرتت را ويران كرد ؛ اگر كار بدى كردى، سخن خوبى گفتى ...))
10. امام حسن (ع ) در خطبه اى اين اتهام را كه وى معاويه را سزاوار خلافت مى دانسته ، ردكرده است . ما اين خطبه را در بحث ((مبارزه ائمه (ع ) با اين توطئه )) با ذكر منابع آوردهايم .
فعلا به همين اندازه بسنده مى كنيم . از طرفى نيز قصد نداريم كه در اين باره بهتفصيل سخن بگوييم ، بلكه منظور ما اين است كه نمونه هايى از اين مطلب را بيان كنيم .راغبان مى توانند به كتب تاريخ و حديث مراجعه كنند.
ثانيا مطالب و كلماتى را كه به امام حسن (ع ) نسبت مى دهند كه وى آنها را به پدرشگفته است ، نه تنها با ساده ترين اصول ادب اسلامى و اخلاق نيكوى انسانى منافاتدارد، بلكه با اين مطلب كه خداوند سبحان وى را تطهير كرده و نيز با گفته هاى پيامبر(ص ) در حق حضرت و همچنين با اخلاق و سجاياى ارزشمندى كه از او سراغ داريم ، درتضاد و تنافى است ، خصوصا اين كه ادعا مى كنند حضرت اين سخنان را به پدرش على(ع ) گفته است ، در حالى كه وى قبل از هر كسى مى داند كه پيامبر (ص ) در مورد على (ع) گفته است :(( انه مع الحق و الحق معه يدور معه حيث دار ))
چگونه مى توان پذيرفت كه چنين سخنانى را اما مجتبى (ع ) بر زبان جارى كرده باشد،در حالى كه مردم كوچه و بازار عار دارند كه آن را بر زبان آورند، چه رسد به دابعاهل كساء و فردى كه از نظر اخلاق و خوى و سياست و رفتار و سلوك ، شبيه ترين مردمبه رسول خدا (ص ) بود؟!
رابعا: از همه اين ها گذشته ، آيا معقول است كه بگوييم : امام حسن (ع ) نمى توانست خوبو كامل وضو بگيرد؟ در حالى كه در كنار جدش ،رسول اكرم (ص ) و پدر بزرگوار، على (ع ) روزگارى را سپرى كرده بود و دريايىبى پايان از علم و فضيلت بود و از آغاز طفوليت به همه پرسش هايى كه از سوى جدگرامى اش ، رسول اكرم (ص ) و پدرش ، اميرالمؤ منين (ع ) در مناسبت هاى مختلف به وىحواله مى شد، پاسخ مى داد
خامسا: اگر آن طور كه طه حسين مى پندارد - امام حسن (ع ) به معناى دقيق كلمه عثمانىبود، پس حتما حضرت با تصرفات و اعمال ناشايست و خلاف شرع عثمان كه با كتاب وسنت رسول اكرم (ص ) سازگار نبود، موافق بوده است ! وحال اين كه چنين احتمالى در حق حضرت مجتبى كاملا مرود است ؛ چرا كه خود در تعريفسياست فرمود:
((از جمله حقوق زندگان ، اين است كه مادامى كه زمامدار با تو به درستى رفتار كند، تونيز با وى به درستى و اخلاص عمل نمايى ، و آن گاه كه از راه راست منحرف شود،فريادت را در برابر او بلند كنى ...))
و واضح است - همان طور كه طه حسين نيز قبول دارد - عثمان و كارگزارانش از مصاديقبارز اين فرمايش امام بودند.
سادسا: در مورد روايت ديگر مى گوييم : اين كه در اين روايت آمده است حسن (ع ) بهپدرش گفت كه مدينه را ترك كند، به نظر ما نمى تواند درست باشد؛ چرا كه طلحه وزبير و ديگر دنيا خواهان و فرصت طلبان در كمين چنين موقعيتى بودند، تا به اهدافشوم خود برسند ابن ابى الحديد پس از رد اين نظر كه اميرالمؤ منين مى بايست از مردمفاصله مى گرفت و يا از مدينه به مزرعه اش (ينبع ) مى رفت و در شورا شركت نمىكرد، تا آن ها وى را دعوت مى كردند و كسى را به دنبالش مى فرستادند، مى گويد:
((به نظر من اين راءى ، راءى درستى نيست ، زيرا اگر على (ع ) چنين مى كرد آنها عثمانيا يكى را از ميان خود براى خلافت انتخاب مى كردند و آن قدر به على (ع )تمايل و رغبت نداشتند تا او را دعوت كنند، بلكه بر عكس ، كناره گيرى او از شوراخواسته ديرينه آن ها بود؛ چرا كه قريش شديدا كينه على (ع ) را بهدل داشت و از او در غضب بود. من ، اعراب و بالاخص ‍ قريش را در اين باره و در موردانحرافشان از على (ع ) ملامت نمى كنيم ، زيرا على (ع ) بود كه آنان را تارومار كرد وخونشان را بر زمين ريخت ...حتى اگر اسلام آنان هم درست باشد، باز بغض و كينه هاباقى است ...؛ اما اسلام اعراب چنين نبود چه گروهى از آنان به پيروى از سرانقبايل خود مسلمان شده بودند و گروهى نيز به طمع غنائم ، عده اى به خاطر ترس ازشمشير اسلام و گروهى هم بر اثر غيرت و عصبيت قوى و براى پيروزى بر ديگرقبايل . عده اى ديگر مسلمانى را انتخاب كردند، چون با دشمنان و مخالفان اسلام دشمنىداشتند.))
مردم نمى توانستند در اين شرايط بحرانى به على (ع ) اجازه دهند كه از مدينه خارجشود و از طرفى نيز همين مردم بودند كه مدتها بهدنبال حضرت روان بودند تا با وى بيعت كنند.
اما در اين كه روايت فوق مى گويد: ((حسن (ع ) به پدرش گفت : منتظر باش تا اهالىشهرهاى ديگر هم براى بيعت بيايند))، بايد بگويم : امام حسن (ع ) خود پس از شهادتپدرش چون مردم با او بيعت كردند، بيعتشان را پذيرفت و منتظر نماند تا اهالى ديگرشهرها با وى بيعت كنند.
حضرت مجتبى (ع ) آن هنگام كه درباره حكميت سخن مى گفت ، در مورد اين عمر فرمود:
(( ((وثالثة : انه لم يجتمع عليه المهاجرون و الانصار، الذين يعقدون الامارة ، ويحكمون بها على الناس ؛))
سوم : مهاجرين و انصار كه منعقد كننده امارت هستند و از راه امارت بر مردم حكومت دارند، درمورد وى (ابن عمر) اجماع و اتفاق نكردند.))
از سوى ديگر، آيا غيبت امام على (ع ) و خروج وى از مدينه مى توانست جلو بنى اميه وديگر افراد بيمار و كوردل را بگيرد و نگذارد كه وى را به تحريك و تشويق مردم عليهعثمان متهم كنند و نگويند كه مردم را براى محاصره عثمان گرد آورده است ؟!
آرى ، همان طور كه گذشت ، حضرت به مزرعه خود (ينبع ) رفت ، اما اين كار نتوانست جلوآنان را بگيرد كه حضرت را متهم نكنند و بر او افترا نبندند.
اين كه مى گويند: امام حسن (ع ) با جنگ پدرش با طلحه و زبير مخالف بود، اين هم درستنيست . چرا كه وى خود به كوفه رفت و ابوموسى راعزل كرد و مردم را براى پيوستن به اميرالمؤ منين (ع ) ترغيب كرد تا پدرش بتواند بهكمك آنان با عايشه و طلحه و زبير بجنگد و بالاتر از اين كه خود امام حسن (ع ) در اينجنگ شركت داشت . شايد منظور از نقل اين نقل اين روايات ، اين باشد كه امان على (ع ) رابه دشمنى با عثمان و قتل او متهم كنند يا حداقل وانمود كنند كه حضرت ، مردم را بهقتل خليفه ترغيب كرده است ؛ سپس اشكال كنند كه مسلمين در مورد خلافت على (ع ) اجماعنكردند و از سويى موضع كسانى را توجيه كنند كه دست از يارى امام كشيدند و او راتنها گذاردند.
از سوى ديگر، ملاحظاتى به چشم مى خورد كه بايد متذكر شويم :
1. ظاهرا كسى كه امام على (ع ) را از ماندن در مدينه منع كرد، اسامة بن زيد بود، اما بعدهااين عمل با كمى تعديل و تغيير به امام حسن (ع ) نسبت داده شد. روايت مى گويد:
((اسامه به على (ع ) گفت : اى اباالحسن ! به خدا سوگند، تو از چشم و گوشم برايمعزيزترى . من تو را آگاه مى كنم كه اين مرد كشته خواهد شد ؛ پس از مدينه خارج شو وره مزرعه خود (ينبع ) برو! زيرا اگر وى كشته شود و تو در مدينه شاهد ماجرا باشى ،مردم تو را به قتل او متهم خواهند كرد، اما اگر كشته شد و تو حضور نداشتى ، احدى ازمردم بعد از اين از تو كناره گيرى نخواهد كرد.
على (ع ) به او گفت :
(( ((ويحك ، والله انك لتعلم انى ما كنت فى هذا الامر الا كالا خذ بذنب الاسد و ما كان لىفيه من امر و لانهى ؛))
واى بر تو! به خدا سوگند، تو خوب مى دانى كه من در اين امر همچون كسى هستم كه ازدم شير گرفته است ، نه بدان امر كردم و نه از آن نهى نمودم .))
2. درباره روايت وضو، در بعضى از كتاب ها آن را با كمى اختلاف به حسن بصرى - كهدو سال قبل از پايان خلافت عمر متولد شد - تسبا مى دهند. ابن ابى الحديد مى گويد:
((از چيزهايى كه گفته شده ، يكى اين است كه ابوسعيد، حسن بن بصرى با على (ع )كينه داشت و او را مذمت مى كرد...از وى نقل شده كه گفت : روزى على (ع ) او را ديد كهوضو مى گرفت در وضو گرفتن وسواس به خرج مى داد از اين رو آب زيادى ريخت .على (ع ) به او گفت : حسن ! آب زيادى ريختى ! گفت : اميرالمؤ منين ! از خون هاى مسلمانانكه بيشتر ريخته نشد. على (ع ) گفت : آيا تو را ناراحت كرده است ؟ گفت : آرى . على (ع )فرمود: پس همواره غمگين و محزون باش ! گويند: از آن پس همواره حسن بصرى عبوس ومحزون بود، تا از دنيا رفت .))
در روايت ديگرى (حسن بصرى ) مى گويد:
((چون اميرالمؤ منين (ع ) به شهر ما (بصره ) وارد شد، عبورش بر من افتاد كه وضو مىگرفتم . فرمود: اى جوان ! نيكو وضو ساز تا خدا با تو نيكويى كند. سپس از پيش منرفت . به دنبال او روان شدم . برگشت و به من نگريست و فرمود: اى جوان ! حاجتى دارى؟ عرض كردم : آرى ، به من سخنى بياموز كه برايم سودمند باشد.))
حسن بصرى سخنان على (ع ) را نقل مى كند، اما جواب خود را بيان نمى كند، بلكه تلاشدارد تا فضيلتى براى خود دست و پا كند كه شبهه انحراف وى از على (ع ) را مستبعدگرداند. در صورتى كه روايت ابن ابى الحديد، انحراف وى از حضرت (ع ) را بهصراحت بيان مى كند. شايد روايتى نيز كه مى گويد: اميرالمؤ منين (ع ) وى را از مسجدبيرون كرد و نگذاشت كه سخن بگويد، به انحراف وى از حضرت (ع ) اشاره داشتهباشد.
حسن بصرى هر جا مى نشست ، اگر موقعيت را مناسب مى ديد به يادآورى عثمان مى پرداخت وسه مرتبه بر او رحمت مى فرستاد و سه مرتبه نيز قاتلانش را لعن كرده و مى گفت :اگر ما آنان را لعن نكنيم ، ديگران ما را لعن خواهند كرد آن گاه ذكر على را به ميان مىآورد و مى گفت : اميرالمؤ منين صلوات الله عليه همواره از جانب خداوند مؤ يد و پيروزبود تا اين كه حكميت را پذيرفت . سپس مى گفت : اگر حق با توست ، پس چرا حكميت رامى پذيرى ؟ اى بى پدر! چرا يك قدم پيش نمى روى ؟
بغض و كينه حسن بصرى نسبت به اميرالمؤ منين مشهور است . مردى نزد او آمد و گفت : اباسعيد! مردم فكر مى كنند كه تو با على (ع ) كينه دارى . حسن گريست . روايت مى گويد:وى خود را از اين اتهام تبرئه و اميرالمؤ منين را تمجيد و ستايش كرد
در نص ديگرى دارد: آن مرد به وى گفت :
((به ما خبر رسيده كه مى گويى : اگر على در مدينه مى ماند و از خرماى خشك آن (نانخشك نيز آمده ) مى خورد، برايش بهتر بود از كارى كه كرد حسن به او گفت ....))
3. اين روايت ساختگى كه براى اهداف پست سياسىجعل شده ، ما را به ياد روايت هاى ساختگى ديگرى مى اندازد كه براى همين منظور ساختهشده اند. از اين قبيل است روايتى كه داستان ازدواج ام كلثوم ، دختر اميرالمؤ منين (ع ) باعمربن خطاب را بيان مى كند. در اين روايت آمده :
((اميرالمؤ منين به فرزندايش گفت : عمويتان (عمر) را داماد كنيد! گفتند: ام كلثوم زن استو اختيارش به دست خود اوست ، هر كس را بخواهد انتخاب مى كند. سپس على (ع ) در حالىكه خشم گرفته بود، برخاست (گفت ) تا بيرون رود، اما حسن دامان پدر را گرفت وعرض كرد: اى پدرجان ! طاقت هجران تو را ندارم . على گفت : پس خواهرتان را بهازدواج او (عمر) در آوريد.))
هدف اصلى از جعل اين روايت اين است كه بگويند: على (ع ) اهتمام زيادى به ازدواجدخترش با عمر داشت ، در حالى كه حقيقت كاملا برعكس ‍ است و نصوص تاريخى نيز برهمين امر دلالت دارد.
امام صادق الَرَسُولُ اللّه (ع) نيز در اين مورد فرمود: ((اين ناموسى كه به زور و غصباز ما گرفته شد.))
4. روايت ديگرى مى گويد:
((اميرالمؤ منين (ع ) فرزندش امام حسن (ع ) را چنين توصيف كرد: حسناهل خورد و خوراك ويكى از جوانان قريش است . آن هنگام كه درگيرى شديدى پيش آيد،شما را در جنگ از چيزى كفايت نمى كند.))
در صورتى كه امام حسن (ع ) خود مى فرمايد:
((لم يكن معاوية باءصبر عند اللقاء ولا اءثبت عند الحرب منى ؛
معاويه در مواجه با دشمن از من صبورتر و در جنگ از من با ثبات تر نبود.))
از سوى ديگر، حملات قهرمانانه حضرتش در دو نبردجمل و صفين معروف و مشهور است ، تا جايى كه اميرالمؤ منين (ع ) همان طور كه قبلا اشارهكرديم از مردم خواست كه اين پسر را نگهدارند.
از طرف ديگر، وقتى به معاويه خبر رسيد كه زياد بر امام حسن (ع ) جراءت پيدا كرده وجرى شده است ، ابياتى برايش نوشت و فرستاد. (اين ابيات در سخنان علامه احمدىنقل خواهد شد.))
5. مدائنى گفته :
((امام حسن (ع ) از دختر مردى خواستگارى كرد. آن مرد با ازدواج دخترش ‍ با حضرت موافقتكرد، اما گفت : من دخترم را به همسرى تو در مى آورم ، اما بدان كه تو مردى تهى دست ،كثير الطلاق وافسرده و دل تنگ هستى ، لكن از نظر حسب و نسب از همه مردم بهتر و از لحاظجد و پدر از همه تالاترى .))
از نظر ما جاى هيچ گونه شك و ترديدى نيست كه اين روايت هم ساختگى ومجعول است ؛ چرا كه امام حسن (ع ) آدم فقير و بى بضاعتى نبود كه وى از حضرت بهلفظ ((ملق ))(تهى دست ) تعبير كند و از طرفى بخشش ها وجود و كرم حضرت چيزى نيستكه بتوان منكر آن شد. (طالبان به كتب تاريخ و حديث مراجعه كنند)
در مورد كثرت طلاق و ازدواج حضرت (ع ) دانشمندان و پژوهشگران به قدر كافى بحثكرده اند ؛ از اين رو نيازى به بحث مجدد آن نمى بينيم و فعلا متعرض آن نمى شويم ؛به طور مثال به كتاب هاى زير رجوع شود:
الف ) صلح الحسن (ع ) علامه سيد محمد جوادفضل الله (ره ) ؛
ب ) حياة الحسن بن على (ع ) باقر شريف القرشى .
در مورد اين كه آن مرد گفت : تو آدم افسرده و دلتنگى هستى ، ابن ابى الحديد مى گويد:
((ما نمى توانيم آن را قبول كنيم ، زيرا غلق به معناى (فرد) بسياردل تنگ است و حال اين كه حسن (ع ) در ميان مردم : از همه سعه صدر بيشترى داشت واخلاقش از همه نيكوتر بود.))
آرى ، مخالف و موافق اقرار دارند كه امام حسن (ع ) در خلق و خوى و خلقت و ساير خصلتهاى كريمانه و افعال نيكو به پيامبر اكرم (ص ) شبيه بود.
معلوم است كه منظور از جعل روايت فوق اين بوده كه وانمود كنند امام حسن (ع ) به خودىخود شخصيت مهمى نبوده ، بلكه عمده فضيلتش اين است كه جدش پيامبراكرم (ص ) بود وپدرش على بن ابى طالب (ع )... و بالاتر اين كه بگويند: جز يافتن زنان زيبا ودل فريب و كام جويى از آنان و سپس واگذارى شان به ديگران ، هم و غم ديگرى نداشتهاست ؛ پس چرا بايد يزيد دائم الخمر و فاجر، به خاطر كارهاى ناشايست خود مورد ملامتو سرزنش قرار گيرد؟ زيرا اگرچه وى نيز بهدنبال خوش گذارنى و كام جويى از زنان است ، اما صفاتى را كه حسن داشت ، ندارد ؛ نهكثيرالطلاق است و نه تنگ دست و نه افسرده ودل تنگ ؛ همچنان كه در مورد ديگران نيز وضع به همينمنوال است . ضرب المثل عربى است كه مى گويد:
(( ((ما عشت اراك الدهر عجبا؛))
اگر عمر طولانى كنى ، چيزهاى عجيب بينى .))
در پايان به عنوان حسن ختام ، گفتار علامه احمدى رانقل مى كنيم كه مى گويد:
جاى شگفتى نيست كه سخنان دروغ و اكاذيب بى اساس به حسنين نسبت دهند. همين ها مىگويند: حسن (ع ) كه ديد در آن وضع بحرانى و خطرناك پدرش قصد دارد خلافت رابپذيرد، به پدر گفت :
عقيده من اين است كه طلحه و زبير به قبول خلافت شما وادار نشوند و مردم را نيز همچنانبه حال خود واگذارى تا در اين كار ب مشورت با هم بپردازند، هر چند كه يكسال به طول انجامد. به خدا قسم ! اگر يك سال به مشاورهمشغول باشند، باز از شما دست بردار نخواهند بود و بالاخره خلافتمال شماست و چاره اى جز قبول خلافت شماندارند، و نيز بيعت طلحه و زبير را بهخودشان واگذار! زيرا من در چهره آنان آثار كراهت و پيمان شكنى و مكرو خدعه را نمايانمى بينم .))
سخنان ديگرى نيز به حضرت مجتبى (ع ) نسبت داده اند كه همين مضمون را مى رساند.
به رغم تناقض گويى اين متون ، متذكر مى شويم كه اين روايت به نفع طلحه و زبيرساخته شده ، تا اظهار نمايد كه بيعت آن دو از روى اكراه و اجبار بوده و بيعت مردم هم ازروى دورانديشى و مشاوره نبوده است . مى پرسيم : مگر امام حسن (ع ) سرپيچى پدرش رااز قبول بيعت نمى ديد، و مگر با گوش ‍ خود نشنيد كه پدرش مى گفت : ((دعونى والتمسواغيرى ؛ مرا واگذاريد و به دنبال ديگرى برويد؟! آيا اصرار شديد على (ع ) رادر رد تقاضاى مردم نمى ديد؟
مگر حسن (ع ) نديد كه چگونه مردم براى بيعت با على (ع ) همچونيال كفتار، زنجيروار به خانه حضرت هجوم آوردند، طورى كه نزديك بود حسنين (ع )زير دست و پاى مردم پايمال شوند؟
آيا حسن (ع ) نديد كه همه مردم ، حتى كودكان و پيران نيز از بيعت خود با على (ع )مسرور و شادمان بودند؟
آيا مشاهده نكرد كه شخصيت هاى اسلامى آن روز اصرار مى كردند كه حضرت بيعت رابپذيرد؟ آيا نديد كه شخص طلحه و زبير پيشاپيش ‍ جمعيت بيعت كننده حركت مى كردند؟سخنان مردم در آن روز، بهترين گواه بر مدعاى ماست . آيا حسن (ع ) نمى ديد كه دشمناموى ستمكار، مترصد فرصتى است كه بر پيكر اسلام و مسلمين ضربه وارد كند و باقىمانده صحابه را از بين ببرد و نابود سازد؟
آيا امام حسن (ع ) نمى دانست كه با وجود ياور، بر عالم فرض است كه قيام كند و خلافترا بپذيرد؟
آرى ، امام حسن (ع ) همه آن مسائل را مى ديد و هم مى دانست و كلمات جاودانه اش در مناسبتهاى مختلف ، دليل قاطعى است كه با سياست هاى پدر در بيعت و جنگ و ساير مواضع ومواقف كاملا موافق بوده ، و حضرتش ‍ را در گفتار و كردار وقول و عمل تاءييد مى كرده است . مگر حسن (ع ) نبود كه مردم كوفه را براى جهاد درركاب على (ع ) و عليه ناكثين تحريك و تشويق كرد، و مگر همون نبود كه در جنگ آن قدرغرق شده بود كه پدرش فرياد بر آورد: اين پسر را نگهداريد؟!
دروغ ديگرى هم به امام مجتبى نسبت داده اند كه در ربذه - در حالى كه گريان بود - بهپدرش گفت :
((امرتك فعصيتنى ، فاءنت اليوم تقتل بمضيعة لا ناصرلك ؛
تو را فرمان دادم ، اما سرپيچى كردى . امروز در ديار غربت بدون ياور كشته مى شوى!))
اميرالمؤ منين فرمود: ((مالك تحن المراءة ؟ ما الذى امر تنى فعصيتك ؟ ؛
تو را چه شده است كه مانند زنان نوحه مى كنى ؟ مرا به چه فرمان دادى كه اطاعت نكردم.))
ابن قتيبه نيز مطالبى نقل مى كند كه امام مجتبى (ع ) از هماناول قصد داشت خلافت را به معاويه واگذارد.
اقوال و سخنان امام حسن (ع ) همه اين گفته ها را تكذيب مى كند و از اساس ‍باطل مى گرداند. چه اين ها به طمع مال و مقام آن ها را ساختند و در ميان مردم شايع كردندكه بگويند: امام (ع ) آدم ضعيفى بود و نه مرد سياست و قاطعيت و تصميم و شجاعت .
اماساير مواضع و احتجاجات حضرت (ع ) را درقبال معاويه و دار و دسته اموى و نيز خطبه ها، نامه ها و مواضع وى را در جنگ ها فراموشكرده يا از ياد برده اند و خود را به فراموشى زده اند! گويى به گوششان نخوراهكه امام على (ع ) از مردم خواست كه مانع رفتن حسن به ميدان نبرد شوند، آن جا كه فرمود:((املكوا عنى هذا الغلام لايهدنى )). حتى معاويه درباره حضرت به زياد نوشت :