" يادآوری و تلخيص فصل شانزدهم " ( 1 ) هدف اصلی فصل شانزدهم اثبات اين مطلب است كه هر حادث زمانی از يكامر ديگر متولد میشود و به وجود میآيد و به تعبير ديگر علت مادی دارد كهآن علت مادی به وجهی قبل از خودش وجود دارد . و نيز میتوانيم چنينتعبير كنيم كه برای حادث زمانی علت فاعلی كافی نيست و نياز به يكعلت مادی نيز هست . برای اثبات اين مطلب برهانی ذكر كردند كه گفتيمدر آن برهان نوعی مغالطه به كار رفته است و برهان ديگری بايد اقامه كرد. اين برهان را مرحوم آخوند در جاهای ديگر [ در غير اين مبحث ] ذكر كردهاست و خلاصه آن چنين است : شیء يا واجب است يا ممكن يا ممتنع . ممكن يا نفس امكان ذاتيش برایموجود شدنش كافی است يا نه . اگر كافی باشد ، اين همان حادث و معلولیاست كه از علت مادی بی نياز است . قدر مسلم اين است كه درباره چنينشی ای ازپاورقی : [ 1 - استاد در ضمن تدريس فصل 16 مكررا متذكر میشوند كه اين فصل هم ازنظر ترتيب مطالب و هم از نظر عبارت بسيار مشوش و مبهم است . به هميندليل بعد از چند جلسه تدريس اين فصل كه از تكرار مطالب گريزی نبوده ،در عين حال اين جلسه را به مروری مجدد و اجمالی در اين فصل اختصاص دادهاند . در همين درس نيز مطالب به تبع متن كتاب ارتباط منسجم و منطقیلازم را ندارد و ليكن كليه مطالب آن را بيان كرده و از بيان هيچ نكته ایغفلت نفرموده اند ] . |