و چشم پركنها ، از رفتار اكثريت و امثال اينها مورد عنايت شديد اسلاماست . پرورش اراده و كسب مالكيت بر نفس و آزادی معنوی از حكومت مطلقهءميلها مبنای بسياری از عبادات اسلامی و ساير تعليمات اسلامی است .پرورش حس حقيقت جويی و علم طلبی ، پرورش عواطف اخلاقی ، پرورش حسجمال و زيبايی ، پرورش حس پرستش ، هر كدام به نوبهء خود مورد توجهعميق اسلام است . نقش مؤثر انسان در ساختن آيندهء خويش موجودات جهان تقسيم میشوند به جاندار و بيجان . موجودات بيجان هيچگونه نقشی در ساختن خويش ندارند . آب و آتش و سنگ و خاك بیجاناند وهيچ نقشی در تكوين و يا تكميل خويش ندارند ، بلكه صرفا تحت تأثير عواملخارجی تكوين میيابند و تحت تأثير همان عوامل احيانا نوعی كمال كسبمیكنند . از اين موجودات هيچ گونه تلاشی و فعاليتی در جهت ساختن ياپرداختن به خود مشاهده نمیشود . ولی [ از ] جانداران ، مانند گياه وحيوان و انسان ، يك سلسله تلاشها در جهت حفظ و صيانت خود از آفات و درجهت جذب مواد ديگر و در جهت توليد مثل مشاهده میشود . در گياهان يك سلسله قوای طبيعی وجود دارد كه در ساختن آيندهء آنهامؤثر است . در گياه قوه يا قوههايی است كه مواد را از زمين يا هوا جذبمیكند ، قوه يا قوههايی است كه از درون به وسيلهء مواد جذب شده او رارشد میدهد و قوه يا قوههايی است كه امكان توليد مثل را فراهم میكند . |
