نهى فرمود از غيبت كردن و گوش دادن بآن واز سخن چينى وگوش دادن بآن و فرمود كهسخن چين داخل بهشت نميشود و نهى فرمود ازرفتن بضيافت فاسقان ، و نهى فرمود ازقسم دروغ و فرمود كه اهل خانها را از خانها بر مياندازد وفرمود كه هركه قسم دروغبخورد براى انكه مال مسلمانى را ببرد در قيامت خدا با اوغضب باشد مگر انكه توبه كندو مال آن شخص را پس دهد، و نهى فرمود از نشستن برخوانى كه بر آن شراب خورند، ونهى فرمود از آنكه كسى زن خودرا بحمام فرستد يعنى در بلادى كه احتياج بحمامنباشد ونهى فرمود از داخل شدن حمام بى لنگ ، و نهى فرمود از طپانچه بر روزدن دروقت مصيبت ، و نهى فرمود از سخن گفتن كه آدمى را از ياد خداغافل گرداند، و نهى فرمود ازآشاميدن در ظرف طلا ونقره ، و نهى فرمود از پوشيدنحرير و ديبا و كنجينه مردان را اما زنان را باكى نيست ، و نهى فرمود از فروختن خرما دردرخت پيش از آنكه سرخ يا زرد شود، و نهى فرمود از آنكه رطب را در درخت بخرمابفروشند و انگور را در درخت بمويز بفروشند، و نهى فرمود از فروختن آلت نرد وشطرنج ونهى فرمود از خريدن و خورانيدن شراب و فرمود كه حق تعالى لعنت كرده استشراب را وآن را كه درخت انگور را بقصد شراب ميكارد و آنكه انگور را براى شرابميفشارد و آنكه ميخورد و آنكه ساقى ميشود و آنكه ميفروشد وانكه ميخرد و آنكه قيمتش راميخورد و آنكه بر ميدارد و انكه از براى او بر ميدارد و آنكه از براى او ميبرند همهملعونند و فرمود كه هركه شراب بخورد تاچهل روز نمازش مقبول نيست و اگر بميرد و در شكمش از شراب چيزى باشد بر خدا لازماست كه بخوراند باو آنچه از فرج زناكاران از چرك و ريم بيرون آمده باشد و سالهادر ديگهاى جهنم جوشيده است پس چون بخورد بگدازد حشا و امعا وپوست ايشان را.
نهى فرمود از خوردن سود واز شهادت ناحق دادن و از نوشتن كاغذ سود و لعنت كرده استخدا گيرنده سود ودهنده سود ونويسنده سود و گواه سود را، ونهى فرمود از مصافحهكردن با كافران اهل ذمه ، و نهى كرد از خواندن شعر درمسجد و براى گمشده فريادكردن در مسجد، نهى فرمود از آنكه در مسجد شمشير برهنه كنند و واز آنكه چيزى بر روىجانوران بزنند، نهى نمود از آنكه كسى بعورت مسلمانى نظر كند و فرمود كه هركهدانسته بر عورت مسلمانى نظر كند هفتاد هزار ملك اورا لعنت كنند، نهى فرمود از آنكه زنىبعورت زنى نظر كند، نهى فرمود از آنكه بدمند در طعام يا آب يا بر موضع سجده ،نهى نمود از نماز كردن در قبرستان و در ميان راه و آسياها ورودخانه ها و در جاها كهشتران را بندند و بر بام كعبه معظمه ، نهى فرمود از كشتن مگسعسل و از داغ كردن بر روى چهارپايان ، نهى نمود از آنكه كسى بغير خدا قسم بخورد وفرمود كه هركه بغير خدا قسم خورد از رحمت خدا برى شده است ونهى فرمود از قسم يادكردن بسوره قرآن و فرمود كه هركه بسوره از قران قسم ياد كند بهر آيه از آن ، يككفاره لازم است خواه راست قسم خورده باشد و خواه دروغ و علماءحمل بر استحباب كرده اند كفاره ، نهى فرمود از آنكه كسى قسم بخورد بجان تو وبجانفلان ، نهى فرمود از آنكه كسى جنب در مسجد بنشيند، نهى فرمود از برهنه شدن درشب ودر روز، نهى فرمود از حجامت كردن در روز چهارشنبه و در روز جمعه ، نهى نمود از سخنگفتن در روز جمعه در هنگاميكه پيشنماز خطبه خواند پس اگر چنين كند اورا ثواب جمعهكامل نيست ، نهى نمود نهى نمود از آنكه انگشتر برنج و آهن در انگشت كنند، نهى فرمود ازآنكه صورت حيوان در نگين نقش كنند، نهى فرمود از نماز نافله كردن نزد بيرون آمدن وفرورفتن آفتاب ودرنزديك زوال ، نهى نمود ازروزه گرفتن در عيد رمضان و عيد قربانو سه روز بعد از عيد قربان در منى و يوم الشك بقصد ماه رمضان ، نهى نمود از آنكهبه روش ‍ چهار پايان دهن بر آب گذارند وبياشامند و فرمود كه بادستهاى خودبرداريد و بياشاميد كه بهترين ظرفهاى شماست ، نهى نمود از آب دهن انداختن در چاهىكه آب از آن خورند، نهى فرمود از آنكه مزدوريرا كار فرمايند پيش از آنكه مزدش راقرار كنند و نهى فرمود از آنكه دوكس با يكديگر بآزردگى دورى كنند، و اگرناچارباشد زياده از سه روز نكنند كه هركه چنين كند آتش جهنم باو اولى است نهى فرمود ازآنكه طلا را بطلا ونقره را بنقره بفروشند با زيادتى بلكه ميبايد برابر يكديگربفروشند، نهى فرمود از مدح كردن مردم در برابر ايشان وفرمود كه هركه قرآن را يادگيرد و ازروى بى اعتنائى فراموش كند در قيامت دستهايش در گردنش بسته باشد و حقتعالى بهر آيه مارى براو مسلط گرداند مگر خدا اورا بيامرزد، فرمود، كه هركه قرآنرا بياموزد پس بعد از آن حرامى بخورد يا محبت دنيا و زينت دنيا را برعمل كردن بقرآن اختيار كند مستوجب غضب الهى گردد مگر آنكه توبه كند و اگر بىتوبه بميرد قرآن با او خصمى كند.
هركه زنا كند با زن مسلمان يا زن ترسائى يا جهودى يا گبرى خواه آزاد باشد و خواهبنده و بى توبه بميرد حق تعالى در قبرش سيصد در از جهنم بگشايد كه از آنها مار وعقرب و اژدها از جهنم بقبرش در آيند واو در آتش سوزد تا روزقيامت پس چون از قبرشمبعوث شود مردم از گند او متاذى باشند و همه كس اورا به اينعمل قبيح بشناسند تا به جهنم رود و فرمود كه هركه در خانه مؤ منى نظر كند كه برامر مستور او مطلع شود خدا اورا محشور كند با منافقانى كه عيبهاى مسلمانان را تفحصميكردند و از دنيا بيرون نرود تا خدا اورا رسوا كند مگر آنكه توبه كند، فرمود كههركه راضى نباشد بآنچه خدا روزى او گردانيده است و شكايت كند از براى خدا و صبربرتنگى نباشد بآنچه خدا روزى او گردانيده است و شكايت كند از براى خدا و صبر وبرتنگى روزى نكند هيچ حسنه از او بالا نرود و در قيامت خدا ازاو در خشم باشد مگر آنكهتوبه كند و فرمود كه هركه ظلم كند بر زنى كه مهر اورا ندهد او نزد خدا زنا كار است وحقتعالى در قيامت باوعتاب ميفرمايد كه من كنيز خودرا بعقد تو درآوردم بر مهرى و پيمانىتو وفابه به پسمان من نكردى و بركنيز من ستم كردى از حسنات او بگيرند و در عوضمهر به آن زن بدهند واگر حسنه اشت تمام شود اورا امر كنند كه بجهنم برند و نهىنمود از پوشانيدن گواهى و فرمود كه هركه گواهى نزد اوباشد بپوشاند حق تعالىدر قيامت در حضور خلايق گوشت بدن اورا بخورد اودهد.
وفرمود كه پيوسته جبرئيل مرا وصيت ميكرد درباب حق همساگان كه من گمان كردم كهميراثى براى او قرار خواهد داد، و مرا وصيت مى كرد درباب غلامان و كنيزان كه من گمانكردم كه ميراثى مقرر خواهد كرد كه چون آنقدر خدمت كنند آزاد شوند، وصيت ميگرد مرابمسواك كردن تا آنكه گمان كردم كه واجب خواهد كرد، وصيت ميكرد مرا بنماز شب تا آنكهگمان كردم كه نيكان امت من اصلا درشب نخواهند خوابيد.
وفرمود كه هركه سبك شمارد مسلمان فقيرى را، حق خدا سبك شمرده است و حقتعالى اورا درقيامت سبك شمارد مگر آنكه توبه كند و هركه مسلمانبى چيزى را گرامى دارد درقيامت خدااز اوراضى و خوشنود باشد و هركه گناهى و خواهش حرامى اورا پيش آيد وازترش خدا آنرا ترك نمايد حق تعالى جهنم را براو حرام گرداند و اورا از ترس بزرگ قيامت ايمنگرداند و دوبهشت كه در قران آن را وعده فرموده است باو عطا فرمايد، هركه در ميان دنياو آخرت متردد شود پس دنيا را بر آخرت اختيار كند در قيامت اورا حسنه نباشد كه بسبب آناز جهنم نجات يابد و هركه آخرت را اختيار كند بر دنيا خدا از او خوشنود گردد وگناهانش را بيامرزد وهركه چشمش را پر كند از نظر كردن بسوى كسى كه براو حرامباشد ديدن او، حقتعالى در قيامت ديده اورا از آتش پر كند مگر آنكه توبه كند، هركهمصافحه كند بازنى كه براو حرام باشد خدا ازاو خشمناك گردد و هركه زنى را بحرامدر برگيرد اورا باشيطانى در يك زنجير آتش بكشند و هردو را بجهنم اندازند وهركهفريب دهد مسلمانى را در خريد و فروش از ما نيست و در روز قيامت بايهودان محشور شود،فرمود كه هرزنيكه شوهر خودرا به زبان آزار دهد حقتعالى هيچ حسنه اوراقبول نفرمايد تا اورا از خود راضى گرداند هرچند روزها به روزه باشد و شبها بنمازبايستد و بنده آزاد كند و مردانرابر اسبان سوار كرده وبجهاد بفرستد، همچنين استحال مرد اگر بزن خود ستم كند و هركه خشمى ازكسى فرو برد كه تواند از او انتقامبكشد حقتعالى باو ثواب شهيدى كرامت فرمايد، نهى فرمود از خيانت كردندراموال مردم و فرمود كه هركه خيانت كند امانتى را در دنيا وباهلش پس ندهد تا مرگ او رادريابد بر غير ملت من مرده است وحقتعالى در قيامت از او در خشم باشد و هركه شهادتناحقى بر احد ازمردم بدهد حقتعالى اورا برزبانش در آويزد در دركاسفل جهنم با منافقان وهركه مال خيانتى را بخرد دانسته چنانست كه خود خيانت كرده باشدو هركه حق برادر مؤ من را حبس كند حقتعالى بركت روزى را براو حرام گرداند مگر انكهتوبه كند وهركه گناهى ازكسى بشنود و آنرا فاش كند چنانستكه خود كرده باشد، هركهبراد مسلمانش باو محتاج شود درقرضى وقادر باشد وندهد حقتعالى بوى بهشت را براوحرام گرداند، وهركه صبركند ازبراى خدا بركج خلقى زن خود حقتعالى ثواب شكركنندگان اورا كرامت فرمايد و هرزنيكه سازگارى و مدارا با شوهر خود نكند و اورا بداردبر چيزى چند كه برآنها قادر نباشد حقتعالى هيچ حسنه اوراقبول نفرمايد و در قيامت از او درخشم باشد و هركه گرامى دارد برادر مسلمان خودراچنانست كه خدا راگرامى داشته باشد، نهى فرمود ازآنكه كسى پيشنمازى گروهى كندكه ايشان باوراضى نباشند وهركه پيشنمازى گروهى به رضاى ايشان بكند و در وقتمناسب حاضر شود و نمازرا بجاآورد مثل ثواب آن گروه داشته باشد بى آنكه از ثوابمالى از براى اوببرد حقتعالى ثواب صد شهيد اورا كرامت فرمايد وبهر گامىچهل هزار حسنه براى او نوشته شود و چهل هزار گناه ازاو محو شود وچهل هزار درجه براى او بلند شود و چنان باشد كهصدسال از براى خدا عبادت كرده باشد و هركه از براى كورى حاجتى از حوائج دنياىاورا برآورد و ازبراى او در آن حاجت راه رود تا آن حاجت بر آورده شود حق تعالى بيزارىاز نفاق و بيزارى از آتش جهنم باو عطا فرمايد و هفتاد حاجت از حاجات دنياى اورا بر آوردو پيوسته در رحمت الهى باشد تا برگردد، هركه يك روز ويك شب بيمارى بكشد و بهعيادت كنندگان خود شكايت نكند حق تعالى اورا با حضرت ابراهيم مبعوث گرداند تاآنكه بر صراط بگذرد مانند برق لامع ، هركه سعى نمايد از براى بيمارى در حاجتىخواه برآورده شود و خواه نشود از گناهان بيرون آيد مانند روزيكه از مادر متولد شدهباشد، پس شخصى از انصار عرض كرد كه اگر آن بيمار ازاهل خانه او باشد آيا ثوابش بيشتر هست ؟ فرمود كه بلى و فرمود كه هركه از مؤ منىشدتى و غمى ازغمهاى دنيا بردارد حقتعالى هفتاد و دوغم از غمهاى آخرت را از او بردارد وهفتاد ودو بلا از بلاهاى دنيا را از او دفع كند كه آسانتر آنها درد شكم باشد و فرمود كههرشخصى از او حقى طلبد وقادر بر دادن آن باشد و تاخير كند هرروز گناه تمقاچى ازبراى او نوشته شود و هركه احسانى بربرادر خؤ من خود بكند و براومنت گذارد حقتعالى عملش را حبط كند و اورا ثواب ندهد.
حق تعالى ميفرمايد كه من بهشت را حرام كردم بر منت نهنده و بربخيل و بر سخن چين و هركه تصدقى بكند بوزن هر درهمى براىمثل كوه احد باشد از نعيم بهشت و هركه تصدقى ببرد براى محتاجىمثل ثواب آنكس داشته باشد كه آن تصدق را داده است بى آنكه از ثواب او چيزى كم شودو هركه از ترس خدا آب از ديده هاى او جارى شود بهر قطره كه ازديده او بيرون آيدحقتعالى قصرى در بهشت باوعطا فرمايد كاخ مزين باشد بمرواريد و ساير جواهرات ودر آن قصر باشد آنچه چشمى نديده و گوشى نشنيده و به خاطرى خطور نكرده باشد وهركه بسوى مسجد برود براى نماز جماعت بهرگامى كه بر دارد هفتاد هزار حسنه براىاو نوشته شود و هفتاد هزار درجه براى او اوبلند شود و اگر به اينحال مرگ دراو برسد حقتعالى هفتاد هزار ملك باوموكل گرداند كه در قبر او را عيادت كنند و مونس او باشند در تنهائى و از براى او طلبآمرزش كنند تا مبعوث شود و هركه اذان بگويد از براى خدا حقتعالى باوثوابجهل هزارشهيد و چهل هزار صديق كرامت فرمايد و بشفاعتاوچهل هزار گناه كار داخل بهشت شوند و بدرستيكه چون مؤ ذن اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاّاللّهُ ميگويد براى او هفتاد هزار ملك صلوات ميفرستند و ازبراى او استغفارميگويند و درروزقيامت در سايه عرش الهى باشد تا حقتعالى از حساب خلايق فارغ گرددوثواب گفتن او اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللّهِچهل هزار ملك باشد و اگر در نماز جماعت محافظت نمايد بر صفاول و تكبير اول و آزار مسلمانى نكند حقتعالىمثل ثواب مؤ ذنان در دنيا و آخرت اورا كرامت فرمايد و فرمود كه هيچ بدى را حقيرمشماريد هرچند در نظر شما كوچك نمايد بدرستى كه گناه كبيره نميماند باستغفار، وگناه كبيره نميباشد باصرار بلكه چون برگناه صغيره اصراركردى و توبه نكردىكبيره ميشود.
درحديث ديگر منقول است كه نهى فرمود از كشتن مارهائى كه درخانه ها ميباشد و نهىفرمود از آن كسى كه گوش دهد بسخن جماعتى كه نخواهند كه او سخن ايشان را بشنوداگر چنين كند درقيامت درگوشش سرب خواهند ريخت و نهى فرمود ازخنديدن درقبرستانها.
درحديث معتبر از حضرت صادق (عليه السلام )منقول است كه سه كسند كه حقتعالى درقيامت نظر رحمت بسوى ايشان نمى افكند واعمال ايشان را قبول نميفرمايد و به عذاب دردناك ايشان را معذب مى گرداند مردى كهدويت باشد و كسى كه فحش گويد و شنود پروا نكند و كسى كه چيزى داشته باشد و ازمردم سؤ ال كند.
ازحضرت رسول (صلى الله عليه وآله وسلم )منقول است كه بهشت حرام است بر هر فحش گوينده كم حيائى كه پروا نكند از آنچه خودگويد و از آنچه باو گويند چنين كسى را اگر تفتيش كنى ازاحوال او يا ولد الزناست يا شيطان در نطفه او شريك شده است .
درحديث معتبر ديگر فرمود كه بوى بهشت از پانصد ساله راه ميرسد و عاق پدر ومادر وديوث آن را نميشنوند پرسيدند كه ديوث كيست ؟ فرمود كه كسى كه زنش زنا كند واوداند و تغافل كند. و درحديث معتبر ازحضرت صادق (عليه السلام )منقول است كه زنانى كه بايكديگر مساحقه مى كنند در قيامت ايشان را مياويزند و جامههائى ازآتش درشكم ايشان مى كنند و درجهنم مياندازند ايشان رااول كسى كه اين عمل كرد قوم لوط بودند.
ازحضرت رسول (صلى الله عليه وآله وسلم )منقول است كه كافرند بخداى عظيم ده كس از امت من : كشنده مردم بناحق و جادوگر و دويت وكسى كه در دُبُر زن بحرام جماع كند و كسيكه با حيوانى جماع كند و كسيكه با محرمانخود مانند مادر و خواهر جماع كند و كسيكه سعى برفتنه و فساد كند و كسيكه حربهبكافران بفروشد و كسيكه زكوة مال خودرا ندهد و كسيكه توانائى رفتن حج داشتهباشد و براو واجب باشد و نرود.
ازحضرت امام موسى (عليه السلام ) منقول است كه هركه مست شود از شراب بعداز آنتاچهل روزبميرد نزد خدا مانند بت پرست باشد.
درحديث ديگر منقول است كه هركه درخانه او طنبور يا عود يا چيز ديگر از آلتهاى ساز ويا نرد ياشطرنج چهل روز بماند مستوجب غضب الهى گردد و اگر در اينچهل روز بميرد فاجر و فاسق مرده باشد و جاى اودر جهنم باشد.
ازحضرت امير المؤ منين (عليه السلام ) منقول است كه كبوتر در خوانندگى كه ميكندنفرين ميكنند بر آنها كه سازها ميزنند و كنيزان خواننده نگاه ميدارند و عود و نى مينوازند.
درحديث معتبر از حضرت صادق (عليه السلام )منقول است كه هركه چهل روز در خانه او طنبور بنوازند حقتعالى بر او مسلط گرداندشيطانى را كه اورا قفندر ميگويند پس هيچ عضوى از اعضاى او نماند مگر آنكه شيطان برآن بنشيند پس چون چنين شود حيا از او برطرف شود وپروا نكند ازآنچه گويد يا شنود وغيرت از اوزايل شود تا آنكه اگر گرداند كه بازنانش زنا ميكنند غيرت نورزد.
ازحضرت (عليه السلام ) پرسيدند از تفسير اين آيه كريمه فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَمِنَ الاَْوْثانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُورِ كه ترجمه لفظش اينست كه اجتناب كنيد ازنجس و بد كه آنها بتها ست واجتناب كنيد از گفتارباطل فرمود كه آن بتها شطرنج است و گفتارباطل غناو خوانندگيست و نرد بدتر ازشطرنج است و اما شطرنج پس نگاه داشتن آن كفراست و بازى كردن با آن شرك و ياد دادنش بكسى گناه كبيره هلاك كننده است و سلام كردنبر كسيكه بازى كند گناه است و كسيكه دست درميان آن گرداند چنان است كه دست درميانگوشت خوك گرداند و كسى كه نظر بسوى آن كند چنان است كه بفرج مادر خود نظر كندو كسيكه نرد بازى كند بقمار مثل كسى است كه گوشت خوك خورده و كسيكه بقمار وگروبندى بازى كند، چنانست كه دست درميان گوشت و خون خوك گذاشته و جايز نيستانگشتر بازى و تخته كه بر رويش ريگهاى ميچينند و بازى ميكنند و اينها وامثال انها تمام قمار است حتى بازى كردن اطفال بگردكان ، و زنهار كه سنج مزن ، كهشيطان با تو ميدود و ملائكه از تو دورى ميكند.
ازحضرت امام رضا (عليه السلام ) منقول است كه هركه با پسرى لواط كند حدش آنستكه اورا بآتش بسوزانند، يا ديوارى برسرش خراب كنند، يا شمشيرى بر آن بزنند كهكشته شود و خواهر و مادر آن پسر بر آن مرد حرام ميشود و درقيامت اورا بحلق بكشند دركنار جهنم ، تا حق تعالى ازحساب خلايق فارغ شود، پس اورا در آتش اندازند، پس در هرطبقه از طبقات جهنم اورا عذاب كنند تا بآخر طبقات جنهم برسد و لواط بدتر از زنا استزيرا كه حقتعالى امى را بزنا هلاك نكرد و بلواط شهرى چند را هلاك كرد.
ازحضرت اميرالمؤ منين (عليه السلام ) منقول است كه لواط آن است كه در غير دبر باپسر عمل بكند اما اگر در دبر فروبرد پس آن كفر است بخدا.
ازحضرت رسول (صلى الله عليه وآله وسلم )منقول است كه هركه مصر باشد بر وطى دبر پسران نميرد تا آنكه مبتلا شود بآنكهمردم را تكليف كند كه با او اين عمل قبيح بكنند.
از حضرت امام محمد باقر (عليه السلام ) منقول است كه حقتعالى ميفرمايد كه بعزت وجلال خود سوگند ميخورم كه بر استبرق و حرير بهشت ننشيند كسيكه در دبراو وطىكنند.
درحديث موثق منقول است كه شخصى بخدمت حضرت امام جعفر صادق (عليه السلام ) آمد وگفت مرا موعظه بگو فرمود كه اگر حقتعالىمتكفل روزى مردم شده است پس غم خوردن تو براى چيست ؟ و اگر روزى از جانب خدا قسمتشده است پس حرص از براى چيست ؟ و اگر حساب قيامت حق است پس جمع كردنمال از براى چيست ؟ واگر آنچه در راه خدا ميدهى خدا عوض ميدهد پسبخل ورزيدن براى چيست ؟ واگر عقوبت خدا بآتش جهنم است پس نافرمانى خدا براىچيست ؟ و اگر مرگ حق است پس شادى براى چيست ؟ و اگرهمه چيز برخدا عرض ميشود پسمكر براى چيست ؟ و اگر شيطان دشمن تست پسغافل شدن ازآن براى چيست ؟ واگر همه كس را بر صراط ميبايد گذشت پس عجب و خودستائى براى چيست ؟ پس اگر همه چيز بقضا وقدر الهى است پس اندوه براى چيست ؟ واگر دنيا فانيست پس دل بستن براى چيست ؟
درحديث معتبر از حضرت رسالت پناه (صلى الله عليه وآله وسلم )منقول است كه عابد ترين مردم كسى است كه آنچه خدا بر اوواجب كرده است بجاآورد وسخى ترين مردم كسى است كه زكوة مال خود را بدهد و زاهد ترين مردم كسى است كه درهمه جا حق بگويد، خواه براى او نفع داشته باشد و خواه ضرر داشته باشد وعادل ترين مردم كسى است كه از براى مردم بپسندد آنچه از براى خود مى پسندد و ازبراى مردم نخواهد آنچه از براى خود نميخواهد وزيرك ترين مردم كسى است كه ياد مرگبيشتر كند و محسود ترين مردم كسى است كه بزير خاك رفته باشد و از عقاب الهى ايمنشده باشد واميد ثواب خدا داشته باشد و غافل ترين مردم كسى است از گرديدنيهادنيا ازحالى بحالى پند نگيرد و صاحب قدر ترين مردم كسى است كه دنيا نزد او قدرى نباشد وداناترين مردم كسى است كه علم مردم را با علم خود جمع كند و شجاعترين مردم كسى استكه برخواهشهاى نفس خود غالب شود و گرانبهاترين مردم كسى است كه عملش فراوانترباشد و كم بهاترين مردم كسى است كه عملش كمتر باشد و و كم لذت ترين مردم كيساست كه رشك بر مردم برد و كم راحت ترين مردم كسى است كهبخيل است و بخيل ترين مردم كسى است كه بخل ورزد در چيزيكه خدا براو واجب گردانيدهاست واولاى مردم بحق كسى است كه عمل بحق بيشتر كند وبيحرمت ترين مردم فاسق است وفاسقترين مردم پادشاه است و كم دوست ترين مردم پادشاه است و فقير ترين مردم صاحبطمع است و بى نيازترين مردم كسى است كه اسير حرص نباشد و كسيكه ايمانش بهتراست خلقتش نيكوتر باشد و گرامى ترين ايشان حرص نباشد و كسيكه ايمانش بهتر استخلقش نيكوتر باشد و گرامى ترين ايشان پرهيزكارترين ايشانست و كسى قدرش عظيمتراست كه بچيزها كه فايده باو نداشته باشد متعرض نشود و پرهيزكارترين مردمكسى است كه مجادله و منازعه نكند هرچند حق بااو باشد و بيمروت ترين مردم دروغگوستو شقى ترين مردم پادشاهانند و دشمن ترين مردم نزد خدا و خلق خدا متكبرانند و كسيكه درطاعت الهى سعى بيشتر كرده است كه ترك گناه كرده باشد و داناترين مردم كسى استكه از جاهلان بگريزد و سعادتمند ترين مردم كسى است كه بانيكان خلطه نمايد وعاقل ترين مردم كسى است كه بامردم مدارا بيشتر كند و سزاوارترين مردم بتهمت كسىاست كه با اهل تهمت همنشينى كند و طاغى ترين مردم كسى است كه بكشد كسى را كه قصدكشتن او ندارد و بزند كسى را كه اورا نزند و سزاوارترين مردم بعفو كردن كسى استكه قدرت بر عقوبت بيشتر داشته باشد و سزاوارترين مردم بگناه كارى كسى است كهدر حضور مردم سفاهت كند و در غايبانه غيبت كند وذليل ترين مردم كسى است كه مردم را خوار كند و دور انديش ترين مردم كسى است كه خشمخود را بيشتر فرو خورد و شايسته ترين مردم كسى است كه براى مردم شايسته ترباشد وب و بهترين مردم كسى است كه مردم از اومنتفع شوند.