ابن ابى الحديد در شرح سخن على (عليه السلام ) در خطبه 154 نهج البلاغه كهفرموده است :
(نحن الشعار والاصحاب ، والخزنة والابواب ، ولاتؤ تى البيوت الا من ابوابها،فمن اتاها من غير ابوابها سمى سارقا.)
(مائيم نزديكان و ياران (پيامبر)، و گنجينه داران و درهاى (علم و حكمت )، و به خانه هاجز از درهاى آن درنيايند، و هر كه از غير در، درآيد نام دزد بر او نهد).
گويد: بدان كه اگر امير مؤمنان (عليه السلام ) به خود ببالد و نهايت كوشش ‍ خود رادر شمارش مناقب و فضائل خويش به كاربرد با آن فصاحتى كه خداوند به او عطافرموده و ويژه او ساخته است ، و همه سخن سرايان عرب در اين كار به يارى او شتابند،به ده يك از آنچه پيامبر راستگو صلى الله عليه و آله و سلم درباره او فرموده استنمى رسند؛ و منظورم اخبار عام و شايعى كه اماميه بدان بر امامت وى احتجاج مى كنند مانندخبر غدير و منزله و داستان برات و خبر مناجات (صدقه دادن هنگام رازگويى با پيامبرصلى الله عليه و آله و سلم ) و داستان خيبر و خبر يوم الدار در مكه در آغاز دعوت ، وامثال آن نيست ، بلكه اخبار خاصى است كه پيشوايان حديث درباره او روايت نموده اند وكمترين آنها درباره ديگران به حصول نپيوسته است و من بخش اندكى را از آنچه علماىحديث - آنهايى كه در مورد آن حضرت متهم نيستند و بيشترشانقائل به برترى ديگران بر اويند - روايت نموده اند مى آورم ، زيرا روايت آنان درفضائل او بيش از روايت ديگران موجب آرامش نفس است . آن گاه گويد:
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: (اى على ، خداوند تو را به زيورى آراسته كهبندگان را به زيورى محبوب تر از آن در نظر خويش ‍ نياراسته است و آن زيور نيكاندر نزد خداست و آن زهد در دنياست ، تو را به گونه اى ساخته كه نه تو چيزى از دنيامى اندوزى و نه دنيا تواند از بهره اى برد، و دوستى بينوايان را به تو بخشيد، آنگونه كه تو به پيروى آنان دلخوشى و آنان به امامت تو دلخوش ).
به نمايندگان ثقيف كه در اسلام آوردن بهانه تراشى مى كردند فرمود: (يا اسلام مىآوريد يا آنكه مردى را كه به منزله من است - به سوى شماگسيل مى دارم ، و او گردن شما را بزند و فرزندانتان را اسير كند و اموالتان رابگيرد. عمر گفت : من آرزوى امارت نكردم مگر آن روز، و سينه ام را براى آن سپر كردم ؛بدان اميد كه پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم به من اشاره كند. ولى آن حضرتبرگشت و دست على را گرفت و دوباره فرمود: آن مرد همين است ).
(مسند احمد)
(خداوند درباره على به من سفارشى كرد، گفتم : پروردگارا، روشن تر بفرما. فرمود:بشنو، على پرچم هدايت و پيشواى دوستان من و نور فرمانبران من است ، و او همان كلمه اىاست كه همراه اهل تقوا ساخته ام ⁽¹⁴⁰⁾؛ هر كه دوستش دارد مرا دوست داشته ، و هر كهفرمانش بود مرا فرمان برده ، پس او را بدين امر مژده بده . گفتم : پروردگارا، او رامژده دادم ، وى گفت : من بنده خدا و در اختيار اويم ، اگر عذابم كند به گناهانم عذاب نمودهو هيچ ستمى روا نداشته ، و اگر آنچه را وعده ام داد سرانجام بخشد، باز هم او به منسزاوارتر است . پس من (پيامبر) در حق او دعا كرده ، گفتم : خداوندا، دلش را جلابخش وايمان را بهار آن قرار ده ، خداوند فرمود: محققا چنين كردم ، جز آنكه او را به پاره اى ازبلاها اختصاص دادم كه هيچ يك از دوستانم را بدان اختصاص ندادم . گفتم : پروردگارا،او را برادر و همراه من است (او را معاف دار)! فرمود: در علم من گذشته كه او آزمايش خواهدشد و ديگران نيز بدو مورد آزمايش قرار خواهند گرفت .
(حلية الاولياء از ابى برزه اسلمى و به سند و لفظ ديگرى از انس بن مالك چنين آورده :(پروردگار عالميان درباره على به من گوشزد نمود كه او پرچم هدايت ، و منار ايمان ،و امام دوستان من ، و نور همه فرمانبران من است ؛ آن گاه پيامبر فرمود: على در فرداىقيامت امين و پرچمدار من است ؛ كليد گنجينه هاى رحمت پروردگارم به دست على است ) ).
هر كه مى خواهد به اراده (آهنين ) نوح ، دانش آدم ، بردبارى ابراهيم ، هوشيارى موسى وزهد عيسى بنگرد، پس به على بن ابى طالب نگاه كند).
(مسند احمد و صحيح بيهقى )
(هر كه بدين دلشاد است كه چون من زيست كند، و چون من بميرد، و به شاخه اى ازياقوت - كه خداوند به دست (قدرت ) خويش آفريد و به آن گفت : (باش ) و موجود شد- بياويزد، پس بايد كه به ولاى على بن ابى طالب چنگ زند).
(حلية الاولياء ابونعيم )
(سوگند به خدايى كه جانم در دست اوست ، اگر گروهى چند از امت من درباره تو نمىگفتند آنچه را كه ترسايان درباره فرزند مريم گفتند، امروز درفصل تو سخنى مى گفتم كه به هيچ گروهى از مسلمانان نگذرى مگر آنكه خاك پايت رابراى تبرك برگيرند.
(مسند احمد)
رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم در شب عرفه به سوى حاجيان بيرون شد وفرمود: همانا خداوند به شما عموما بر فرشتگان مباهات كرد و شما را دسته جمعىبخشيد، و به على خصوصا بر آنان مباهات نمود و او را به خصوص آمرزيد. من بدونآنكه به جهت خويشى خود با على ملاحظه او را كرده باشم به شما مى گويم : (انسانخوشبخت و خوشبخت راستين كسى است كه على را در زمان حيات و پس از مرگش ‍ دوستبدارد).
(احمد در كتاب فضائل على (عليه السلام ) و مسند)
(من نخستين كسى هستم كه در روز قيامت او را فرا خوانند، پس در سمت راست عرش زيرسايه آن بايستم و حله اى بر من پوشند، سپس ‍ پيامبران ديگر را يكى پس از ديگرىفرا خوانند، آنان نيز در سمت راست عرش بايستند و حله هايى بر آنان پوشند. آن گاهعلى بن ابى طالب را به خاطر خويشى او با من و منزلتى كه با من دارد فرا خوانند وپرچم مرا كه لواى حمد است به دست او دهند و آدم و همه پيامبران پس از او زير آن پرچمقرار دارند.
سپس به على (عليه السلام ) فرمود: تو با آن پرچم حركت مى كنى تا ميان من و ابراهيمخليل مى ايستى ، آن گاه حله اى بر تو پوشند، و مناديى از عرش ندا كند: خوب بنده اىاست پدرت ابراهيم ، و خوب برادرى است برادرت على ! تو را مژدگانى باد كه آن گاهكه مرا خوانند تو را نيز خوانند، و آن گاه كه مرا جامه پوشند تو را نيز پوشند، و آنگاه كه من زنده مى شوم تو نيز زنده مى گردى .⁽¹⁴¹⁾
(فضائل على (عليه السلام ) و مسند احمد)