چرا دولت توليد دخانيات را متوقّف نمى كند؟!

سؤال: با توجّه به ضررهاى فراوان، و مفاسدِ بسيار زياد سيگار، و در نتيجه حرمت آن، چرا دولت اسلامى مبارزه پيگير و جدّى با اين معضل بزرگِ بهداشتى، اجتماعى و اقتصادى را شروع نمى كند، و در اوّلين گام دستور تعطيلى اداره دخانيات، و ممنوعيّت توليد و پخش انواع موادّ دخانى را صادر نمى كند؟

پاسخ: اصل مسأله، كه دولت بايد مبارزه جدّى، همه جانبه، و واقع گرايى با اين امّ الفساد داشته باشد، مورد قبول همگان است. و اكنون هم اين كار انجام مى شود،(1) هر چند به كندى صورت مى گيرد، و

1. ممنوعيّت تبليغ هر نوع موادّ دخانى (كيهان، 2/4/82)، ايجاد اتاق ويژه سيگارى ها در فرودگاه ها (انتخاب، 2/4/82)، ممنوعيّت عرضه سيگار در فروشگاهها و مراكز تهيّه موادّ غذايى (آفرينش، 9/4/82)، ممنوعيّت استعمال دخانيات در اماكن عمومى (ابرار، 21/4/82)، الزام توليدكنندگان سيگار بر درج هشدار ضرر سيگار بر روى پاكت هاى سيگار (انتخاب، 1/4/82) و مجازات كسانى كه به افراد كمتر از 18 سال سيگار بفروشند (آفرينش، 9/4/82) از جمله اين اقدامات در كشور ماست. در ديگر كشورها و مجامع بين المللى نيز اقدامات شايسته اى صورت گرفته، كه به شش مورد آن اشاره مى شود:

الف) سازمان جهانى بهداشت در حال به امضا رسانيدن يك معاهده بين المللى در زمينه كنترل استعمال دخانيات است.

ب) در بسيارى از كشورهاى پيشرفته، فروش محصول دخانيات به افراد پايين تر از 18 سال جرم محسوب شده و شخص فروشنده تحت پيگرد قانونى قرار مى گيرد.

ج) به لحاظ اهميّت كنترل جهانى دخانيات، سازمان بهداشت جهانى در پنجاه و دوّمين اجلاس عمومى خود، مذاكره در زمينه معاهده كنترل جهانى دخانيات را تصويب نمود. اين معاهده به كشورها كمك مى كند تا با تصويب قوانين ملّى، استعمال دخانيات را در كشور خود به شكل موفّق ترى كنترل كنند.

د) در بسيارى از كشورهاى پيشرفته، فروش محصولات دخانيات تنها توسّط فروشگاه هاى داراى مجوّز فروش اين محصولات صورت مى گيرد.

هـ ) در بسيارى از كشورهاى پيشرفته، دو سوم قيمت بسته سيگار به عنوان ماليات از طرف دولت دريافت مى گردد.

و) در بسيارى از كشورهاى جهان، به منظور حفاظت از حقوق غير سيگارى ها، استعمال دخانيات در اماكن مسقّف از نظر قانون ممنوع است. (ايران، سال نهم، شماره 2531).

[ 31 ]

لذا بايد آهنگ آن تندتر شود، و دامنه آن فراگيرتر. امّا تعطيل كردن اداره دخانيات و ممنوعيّت توليد و پخش آن به اين راحتى نيست; زيرا قاچاق سيگار از كشورهاى ديگر به مرزهاى كشور ما با گستردگى بيشتر آغاز مى شود، و سيگارهايى به مراتب خطرناكتر وارد كشور مى گردد، و نه تنها معضل حل نمى شود، كه معضلات تازه اى نيز بر آن افزوده مى شود. و لذا آقاى دكتر عارفى از اعضاى كابينه دولت شهيد رجايى، در مقدّمه كتاب «خودكشى تدريجى»، به هنگام شماره كردن انگيزه هاى تأليف كتابش مى گويد:

[ 32 ]

«چندين بار در هيأت دولت برادر شهيد رجايى مضرّات دخانيات مطرح شد، ولى به علّت شرايط مملكتى آن موقع، و مسائل سياسى اجتماعى آن زمان، هيچ گونه اقدامى ميسّر نبود، و تنها راه براندازى دخانيات جمع آورى مطالب علمى و آگاه نمودن مردم شناخته شد. نوشتن اين كتاب، ناشى از تعصّب شخصى نيست، بلكه مجموعه نظريّه هزاران دانشمند و پزشك صاحب نظر در اين رشته مى باشد».(1)

بنابراين بايد از طرق فرهنگى، مخصوصاً ضدّ ارزش نشان دادن اين عادت زشت، مبتلايان به سيگار را تدريجاً به سوى ترك آن سوق داد.

مدير كلّ آموزش بهداشتِ وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكى نيز معتقد است:

«ما بايد كارى كنيم كه كشيدن سيگار (مخصوصاً) در ميان نوجوانان و جوانان به صورت يك ارزش تلقّى نشود».(2)

سيگار ضدّ ارزش است

خوشبختانه با توجّه به فتواى مورد بحث، و

1. خودكشى تدريجى و ديگركشى با سيگار، صفحه ج.

2. اصلاح و تربيت، سال دوم، شماره 16 .

[ 33 ]

فعاليّت مراكز مبارزه با دخانيات، و بعضى مصوّبات مجلس شوراى اسلامى، و تبليغات مؤثّر رسانه هاى عمومى و برخى جرايد كشور، و ممنوعيّت كشيدن سيگار در قطارها و هواپيماها و وسايل نقليّه عمومى، اين عمل به صورت يك ضدّ ارزش درآمده است. به گونه اى كه بسيارى از افراد هنگام كشيدن سيگار خود را پنهان مى كنند. و اگر اين موضوع گسترش يابد، تأثير قابل ملاحظه اى در ترك سيگار خواهد داشت.

تشويق و تقويت اعتقادات مذهبى دو عامل مهمّ ترك سيگار

إنذار و تبشير، مبارزه مثبت و منفى، خوف و رجاء در كنار هم عامل پيشرفت و ترقّى انسان است. بدين جهت در كنار مبارزه منفى با سيگار، از دو عامل مهمّ تقويت اعتقادات مذهبى و تشويق سيگاريها نبايد غافل شد. چرا كه اعتقادات مذهبى اثر عميقى در ترك سيگار دارد. به عنوان نمونه به يكى از ايميل هايى كه در همين رابطه به دست ما رسيده، توجّه كنيد:

«دين در جامعه ما موقعيّت خاصّى دارد، كه كسى قدرش را نمى داند. فردى كه معتقد به احكام اسلامى

[ 34 ]

است، از فقيه جامع الشرائط تقليد مى كند، و به راحتى به فتاواى او تن مى دهد. مثلا من فردى را مى شناسم كه سخت سيگارى بود، و چندين بار هم تلاش كرد كه آن را ترك كند، ولى موفّق نشد، امّا زمانى كه شما سيگار را حرام كرديد بلافاصله سيگار را ترك كرد».

همان گونه كه تشويق به ترك سيگار نيز كارساز و مؤثّر است. عدّه اى از شخصيّت ها كه شديداً گرفتار سيگار بودند، و بيم آن مى رفت كه دچار بيمارى هاى سنگينى شوند، به وسيله حضرت آية الله العظمى مكارم شيرازى(مدّ ظلّه) تشويق به ترك سيگار شدند، و حتّى معظّم له براى اين كار جايزه اى هم قرار داد. آنها سيگار را ترك كردند، و جايزه را هم گرفتند.

[ 35 ]

بازتاب گسترده فتواى تحريم سيگار

[ 36 ]

[ 37 ]

پس از آن كه حضرت آية الله العظمى مكارم شيرازى(مدّ ظلّه العالى) در پاسخ به استفتاى معاون بهداشتى دانشگاه علوم پزشكى شيراز تأكيد فرمودند كه:

«با توجّه به قطعى شدن ضررهاى مهمّ سيگار، كشيدن آن حرام است، و مبتلايان بايد آن را ترك كنند»،(1) و اين فتوا در رسانه هاى گروهى داخلى و خارجى منتشر شد، عكس العمل هايى كه غالباً حاكى از شادمانى و استقبال از اين نظريّه جديد فقهى بود، ابراز شد، كه به چند نمونه آن اشاره مى شود:

جمعيّت مذكور(2) در تاريخ 29/1/83 طىّ نامه اى به

1. جام جم، 25/6/1382 .

2. اين جمعيّت در سال 1359 تأسيس شد، و هدف اصلى آن مبارزه ريشه اى و بنيادى عليه دخانيات در ايران و جهان، با استفاده از آخرين دستاوردها، و آشنايى مردم با عوارض ناشى از استعمال دخانيات است. اطّلاع رسانى به عموم مردم از طريق پوسترها، اطّلاعيّه ها، كتاب ها و رسانه هاى گروهى (صدا و سيما و جرايد) و ارائه طرح ها و پيشنهادهايى به دولت و مجلس براى ممنوعيّت و يا كاهش توليد دخانيات در كشور، از ديگر وظايف اين جمعيّت مى باشد (سيگار، سكته، سرطان، صفحه 293).

[ 38 ]

شرح زير از معظّم له و اين فتواى تاريخى قدردانى كرد:

بسم الله الرحمن الرحيم

احتراماً ضمن عرض ارادت و آرزوى توفيقات روزافزون، نظريّه عالمانه، شفّاف و صريح حضرتعالى، در رابطه با تحريم مطلق استعمال دخانيات، موجبات خرسندى و رضايت تمامى اعضاى هيأت مديره و هيأت امناى اين جمعيّت مردمى را فراهم نمود. اين فتواى تاريخى بارقه اميدى است كه مسير مبارزه مقدّس ما را تا رسيدن به پيروزى نهايى روشن و هموار خواهد نمود. بدون هيچ ترديدى نظريّات روشنگر و راهگشاى حضرتعالى، كه در ميان جامعه دانشگاهيان و طبقه تحصيل كرده، از محبوبيّت خاصّى برخوردار هستيد، شكوفه هاى سلامتى و نشاط و آرامش را به ميهن اسلامى ما ارزانى خواهد نمود. به اميد روزى كه اين تلاش هاى مخلصانه به ثمر نشسته، و در كشور پهناور ايران، هرگز سيگارى روشن نشود.

[ 39 ]

احمدرضا المؤمن، دبير كلّ «زندگى بدون دود» عراق، نيز در جمادى الثانى 1426 هـ . ق طى نامه تشكّرآميزى خطاب به معظّم له چنين آورده است:

«اين جمعيّت (حياة بلا تدخين) تقدير و تشكّر خود را در نهايت ادب و احترام، و به پاس تلاش هاى علمى، فقهى، اصولى، اجتماعى و انديشه هاى والاى حضرت آيت الله العظمى مكارم شيرازى در بيان ضررها و زيان هاى پديده دخانيات، و تبيين نظريّه دين مبين اسلام در رابطه با كسانى كه آلوده به آن هستند، يا به نوعى در راستاى ترويج آن فعاليّت مى كنند، يا در مورد كسانى كه در روشن ساختن ضررها و زيان هاى جسمى و روحى و اقتصادى دخانيات بر فرد و جامعه و دين تساهل و كوتاهى مى كنند، اعلان مى نمايد. خداوند متعال به همه علماى دين و حوزه هاى علميّه در جهت خير و صلاح مسلمين در امور دين و دنياى آنها توفيق دهد».

* * *

آژانس بين المللى سيگار و سلامت، كه در لندن

[ 40 ]

مستقر است، از كليّه رهبران مذهبى كشورهاى جهان خواست تا براى حفظ سلامتى مردم در برابر زيان هاى غير قابل انكار سيگار، اقداماتى مشابه فتواى آية الله العظمى مكارم شيرازى در حرمت استعمال دخانيات انجام دهند.(1)

آژانس مذكور ماهنامه اى را به طور مرتّب تهيّه و به مراكز علمى، و سازمان ها و انجمن هاى مبارزه با استعمال دخانيات در سراسر جهان ارسال مى دارد. نشريه مورد اشاره (IATH) نام دارد، و در تاريخ 11 سپتامبر 2003 ميلادى فتواى انقلابى و ارزشمند تحريم دخانيات را نقل كرده است.

* * *

افراد زيادى پس از اطّلاع از حرمت سيگار عزم خود را جزم نموده، و با همّتى آهنين و تلاشى مستمر و پيگير، موفّق به ترك آن شده اند.(2) و پيامها

1. سايت بازتاب، 2/10/1382.

2. راه هاى متفاوتى براى ترك سيگار وجود دارد; از جمله در روزنامه همشهرى، مورخ 19/4/82 ده مرحله براى تحقّق اين آرزوى شيرين پيشنهاد شده است. دكتر لطفعلى پوركاظمى نيز در صفحه 215 كتابش «سيگار، سكته، سرطان» به اين بحث مهم پرداخته، و سيزده روش براى ترك سيگار پيشنهاد كرده است. علاقه مندان به ترك سيگار روش هاى مذكور را مطالعه نمايند.

[ 41 ]

و نامه هاى زيادى نيز به دفتر معظّم له رسيد كه نشان مى داد اين فتوا به حمدالله كارساز بوده است. امّا افراد انگشت شمارى بودند كه از اين فتوا خوشحال نشدند، كه ايشان در پاسخ يكى از اين افراد فرمودند:

«بسيارى از مردم به خاطر عمل به اين فتوا از بيمارى و مرگ نجات پيدا كردند، اميدواريم شما هم جزء اين افراد باشيد. البتّه لازم نيست يك شبه سيگار را ترك كنيد، بلكه به تدريج آن را كنار بگذاريد، كه اين كار سختى نيست».

* * *

آية الله حائرى، نماينده ولىّ فقيه در استان فارس، در خطبه دوّم نماز جمعه با تجليل از فتواى آيت الله العظمى مكارم شيرازى در تحريم استعمال دخانيات، از پزشكان و اطبّا نيز خواست اين فتوا را تأييد كنند. وى اين اقدام آيت الله العظمى مكارم شيرازى را همراه با فتاواى حضرات آيات ميرزاى شيرازى بزرگ و ميرزاى شيرازى دوم در تحريم تنباكو و جنگ عراق، افتخار بزرگى براى مردم شيراز

[ 42 ]

دانست، و گفت: در مسأله شرعى چيزى كه شرافت انسان را از بين مى برد، هيچ جاى بحث نيست. و از طرفى اين فتوا بيانگر زنده بودن حوزه هاى علميّه، و پويايى فقه شيعه است، كه اميدواريم اين اقدام آيت الله العظمى مكارم آغازگر ساير فتواها باشد. وى خطاب به دانشمندان، متخصّصان و پزشكان گفت: وقتى شرافت و وجدانتان چيزى را باور مى كند، آن باور را امضا كرده، و به مردم منتقل كنيد. وى همچنين از معتادين خواست به خاطر فرزندانشان از استعمال سيگار و مواد مخدّر خوددارى كنند.(1)

و در روزنامه خبر شيراز مورّخ 1/8/82 چنين آمده است:

امام جمعه شيراز در خطبه دوم از فتواى آيت الله العظمى مكارم شيرازى در مورد تحريم استعمال دخانيات تقدير و تشكّر كرد، و گفت:

«بالاخره ميرزاى شيرازى ما به سه نفر رسيد. ميرزاى شيرازى بزرگ براى برهم زدن معامله ايران و انگليس دست به تحريم تنباكو زد. و ميرزاى شيرازى دوم در جنگ استقلال عراق حضور داشت، و عراق را از شكست بازداشت. و ميرزاى سوم ما آية الله العظمى مكارم شيرازى است كه فتواى كارگشايى

1. روزنامه عصر شيراز، اوّل آبان 82 .

[ 43 ]

داده اند. و اكنون از پزشكان استدعا مى كنم كه با طومار خودشان اين فتوا را تأييد كنند. اعتياد شرافت انسان ها را از بين مى برد. اين نشان از زنده بودن حوزه هاى علميّه و اجتهاد است، و اميدواريم اين فتوا آغازگر فتاواى ديگر باشد. بعضى مى گويند، اين فتاوا موجب دورى افراد و مقلّدين از علماى بزرگ مى شود; امّا اين دليل نمى شود. و اگر يكى دو نفر دور شوند، افراد زيادى به دين متّصل خواهند شد».

* * *

بيش از يكصد تن از اساتيد دانشگاه علوم پزشكى شيراز و پزشكان استان فارس، حمايت قاطع خود را از تحريم سيگار اعلام كردند. در نامه اين عزيزان خطاب به مرجع عاليقدر حضرت آية الله العظمى مكارم شيرازى (مدّظلّه) آمده است:

«فتواى راهگشاى جنابعالى در خصوص حرمت مطلق استعمال سيگار، يادآور فتواى مراجع عظام سلف، ميرزاى اوّل و دوم شيرازى (رحمة الله عليهما) در تحريم دخانيات و جهاد با استعمارگران است. ما اساتيد دانشگاه علوم پزشكى شيراز و پزشكان و

[ 44 ]

متخصّصان شاغل در استان فارس، وظيفه خود مى دانيم از اين فتواى مهم و دورانديشانه تقدير نماييم. و اميدواريم ساير مراجع عظام تقليد نيز در نگرشى مجدّد به اين مسأله، و ساير مسائل بهداشتى و درمانى، و با لحاظ كردن نظريّات كارشناسى، راهگشاى نسل حاضر در عمل به تكاليف خود باشند. بقاى آن وجود ارزشمند را از درگاه ايزد منّان خواستاريم».

ضمن عرض سلام به محضر مبارك فاضل، دانشمند، فقيه و مجتهد زمان، حضرت آية اللّه العظمى مكارم شيرازى، جهت كسب آگاهى و اعلام نظر، سروده زير تقديم مى گردد.

از كرمانشاه غلامحسين توانا

آيت اللّه مكارم، اى فقيه نيك نام *** اى همه عزّ و كمال و رفعت و جاه و مقام

«مكتب اسلام» دارد چون تو مردى سرفراز *** فاضل و عادل به گيتى، حاذق فقه و كلام

متن «تفسير نمونه» منحصر شد در جهان *** آفرين بر ذوق و طبع و مرحبا بر آن مرام

* * *

[ 45 ]

آنچه اكنون گشته سنگين، حلّ اين معضل بود *** اين گِره بگشاى و واكن باب رحمت روى عام

نيك دانى آن چه دارد بهر انسان ها ضرر *** طبق فتواى فقيهان مصرفش باشد حرام

مصرف «سيگار» دارد بس ضررها را ز پى *** گر ندارد آن زيانى، پس ضرر باشد كدام؟

اين سموم بس كشنده روز و شب بيع و شرا *** مى شود اين جا و آن جا با كمال اهتمام(1)

فرض آن كه عايداتش باشد از انجم فزون *** مى نيارزد آن چه دارد مرگ و بيمارى مدام!

مى نيارزد تا كه انسان جان خود سازد فدا *** عقل سالم كى پسندد اين غُل و زنجير و دام؟

اين چنين چيزى كه دارد پاى تا سر شور و شر *** از چه حاضر گشته دولت بهر توزيعش مدام؟

ساليانه صدهزاران مرده اند از اين طريق *** اين ستم، گر نيست نقمت، پس چه بايد داد نام

1. شاهد اين مطلب، چيزى است كه يكى از دوستان از شخصى كه نمايندگى پخش يكى از سيگارهاى آمريكا را در مدّت بيست سال در ايران داشته، نقل مى كند. توجّه كنيد:

«يك روز از شركت آمريكايى به من زنگ زدند كه چرا فلان سيگار فروش سيّار در فرودگاه مهرآباد ديشب تعطيل كرده بود، و سيگار به مشتريان عرضه نمى كرد؟» من تحقيق كردم متوجّه شدم كه گزارشى كه به آنها داده بودند، درست بوده، و آن شخص كه نمايندگى ثابت هم نداشت، در زمان مذكور تعطيل كرده بود.

[ 46 ]

چيست فتواى شما در محو اين «امّ الفساد»؟ *** يا چه دستورى نمايد منع آن را تا قيام؟

اى فقيه بافضيلت! رأى خود كن آشكار *** هر كه گردد روسياه و يا كه گردد شادكام!

طول عمرت خواهم از درگاه حَىِّ لايزال *** در سلامت پايدار و در سعادت مستدام!

پاسخ معظّم له به آقاى توانا

مى كنم با نام حق آغاز، اكنون اين كلام *** مى فرستم بر جنابت صد درود و صد سلام!

راست گفتى، مصرف «سيگار» دارد صد ضرر *** بهر شيطان شد سلاح و بهر ديوان، هست دام!

شعله اى از نار دوزخ، آتشى از قهر ربّ *** در فسادش شك نكن از مذهب خيرالانام!

آن كه دل بندد به اين «امّ الخبائث» در جهان *** از حقيقت دور باشد، در طريقت هست خام!

گر بخواهى همچو «مِىْ» نامش بنه «امّ الفساد» *** اين به شكل «دود» باشد وان يكى «زهرى» به جام

گر بزرگى از بزرگان جايزش بشمرده است *** بر بنى آدم خطا ممكن بُوَد از خاصّ و عام!

آن چه گفتم يك اشارت بود در اين مسأله *** عاقلان را يك اشارت هست كافى، والسّلام!

* * *

[ 47 ]

چهل نكته، چهل هشدار

[ 48 ]

[ 49 ]

1ـ مبارزه با مقبوليّت سيگار

يك كارشناس مى گويد: «سيگار در جامعه ما مقبول است، كسى كارى به افراد سيگارى ندارد، در حالى كه فرد معتاد به هروئين به راحتى نمى تواند در كوچه و خيابان هروئين مصرف كند. ما بايد مقبوليّت سيگار را از بين ببريم، اگر مقبوليّت سيگار را از بين ببريم مطمئن باشيد معتاد به آن كم مى شود».(1)

2ـ تعريف سيگار!

سيگار، تجارت جهانى ميرندگى و سرطان انسان هاست.(2)

3ـ هر نخ سيگار 10 دقيقه از عمرتان مى كاهد!

سيگارى ها به طور متوسّط 15 سال زودتر مى ميرند; چرا كه كشيدن هر نخ سيگار حدوداً 10 دقيقه از طول عمر انسان مى كاهد.(3)

1. ياس نو، 7 مرداد 82 .

2. كيهان، 13 مرداد 82 .

3. سيگار، سكته، سرطان، صفحه 110 .

[ 50 ]

4ـ پدران و مادران سيگارى عامل مرگ نوزادان

طبق آمار وزارت بهداشت اتريش، 70 درصد نوزادانى كه به طور ناگهانى مى ميرند از پدران و مادران سيگارى مى باشند.(1)

5ـ رابطه نيكوتين و مرگ

هر نخ سيگار حاوى نيم ميلى گرم نيكوتين است. 60 ميلى گرم نيكوتين مى تواند موجب مرگ انسان شود.(2)

6ـ كاهش سنّ مبتلايان به سيگار

سنّ كشيدن سيگار به طور شايع در ايران پايين آمده است، به نحوى كه از سنين مدرسه راهنمايى و دبيرستان شروع مى شود. 85 درصد كسانى كه براى اوّلين بار سيگار مى كشند ديگر نمى توانند آن را كنار بگذارند، اين اعلام خطر براى نوجوانان عزيز است.(3)

7ـ راههاى ترك سيگار

ساده ترين راه كارهاى مبارزه با استعمال دخانيات، جلوگيرى از تبليغات، و نيز فرهنگ سازى و آگاه كردن قشرهاى مختلف مردم، خاصّه نونهالان و نوجوانان درباره مضرّات دود كردن سيگار است.(4)

1. سيگار، سكته، سرطان، صفحه 111 .

2. كيهان، 14 مرداد 1382.

3 و 4 . كيهان، 15 مرداد 1382.

[ 51 ]

8ـ بزرگترها پيشقدم شوند

اگر مى خواهيم كودكان و نوجوانان ما سيگار نكشند، ابتدا بزرگترها بايد سيگار را كنار بگذارند. خوشبختانه در چند سال اخير به اين نكته توجّه شده كه از نمايش سيگار كشيدن در فيلم ها و تبليغات خوددارى مى شود.(1)

9ـ اثر شگرف تبليغات در كاهش مصرف سيگار

اتّحاديّه اروپا 5 سال پيش پيشنهاد خود را در خصوص ممنوعيّت هر نوع تبليغ مستقيم و غير مستقيم دخانيات در سراسر اروپا از سال 2003 ميلادى به تصويب رساند. و حدود سه دهه پيش كلينيك هاى ترك سيگار در انگليس و آمريكا شروع به فعاليّت كردند. نتيجه اين اقدام تاكنون كاهش 50 درصدى استعمال دخانيات در بين شهروندان مصرف كننده دخانيات مى باشد.(2)

10ـ ارتباط «سل» و «سيگار»

سل سالانه 000/600/1 نفر را در سطح جهان تلف مى كند، و سه چهارم سيگارى هايى كه به مرض سل مبتلا شده اند در صورتى كه سيگار نمى كشيدند به اين بيمارى دچار نمى شدند!(3)

1 و 2 . كيهان، 16 مرداد 1382.

3. جمهورى اسلامى، 2 شهريور 1382 .

[ 52 ]

11ـ نقش رسانه ها در كاهش مصرف دخانيات

فعاليّت رسانه هاى گروهى همگام با ساير مداخلات در پيشبرد فعاليت هايى از قبيل افزايش ماليات ها و برنامه هاى آموزش عمومى در زمينه كاهش مصرف و يا ترك مصرف دخانيات مؤثّر است.(1)

12ـ هر 8 ثانيه 1 نفر!

طبق تحقيقات سازمان جهانى بهداشت، هر هشت ثانيه يك نفر به علّت استعمال دخانيات جان خود را از دست مى دهد.(2)

13ـ چهارده بيمارى حاصل از دخانيات

1ـ از دست دادن موها. 2ـ آب مرواريد. 3ـ چين و چروك. 4ـ ضايعات شنوايى. 5ـ فساد دندان ها.
6ـ آمفيزم. 7ـ پوكى استخوان. 8ـ بيمارى هاى قلبى. 9ـ زخم معده. 10ـ تغيير رنگ انگشتان. 11ـ تغيير شكل سلول جنسى در مردان. 12ـ بيمارى برگر.
13ـ داء الصدف. 14ـ انواع سرطان ها.(3)

14ـ «گودبر» از محافل بهداشتى جهان مى پرسد:

چرا اگر چند نفر به علّت حصبه و يا وبا بميرند، مراكز بهداشتى جهان با خشونت خاصّى نسبت به

1. همشهرى، 26 مرداد 1382 .

2. اطّلاعات، 19 شهريور 1382 .

3. اطّلاعات، 9 شهريور 1382 .

[ 53 ]

مرگ و مير آنها اعتراض مى كنند... ولى در هر مملكت و هر شهر روزانه تعداد زيادى به علّت مصرف دخانيات مى ميرند، و هيچ مركز بهداشتى به اين روش ناصحيح معترض نيست؟(1)

15ـ هيچ كس منكر زيانهاى سيگار نيست

در سال 1970 در كنفرانسى با شركت 25 كشور بزرگ جهان راجع به اثرات كشنده و سمّى دخانيات بحث شد. در اين كنفرانس هيچ سخنرانى منكر اثرات سوء دخانيات براى انسان نشد.(2)

16ـ نسبت ضررهاى اقتصادى سيگار و اعتبارات بهداشت

ضرر ساليانه اقتصادى ناشى از مصرف دخانيات بيش از دو برابر اعتبارات بخش بهداشت و درمان كشور است. فعاليّت بدون كنترل شركت هاى بزرگ توليد كننده دخانيات در كشور براى جامعه زيان آور مى باشد.(3)

17ـ آمار تلفات سيگار در ايران

تعداد مرگ و مير افراد سيگارى در ايران روزانه 140 نفر، و در سال به 50 هزار نفر مى رسد.(4)

1 و 2 . خودكشى تدريجى و... ، صفحه 23 و 28 .

3. كيهان، 13 مرداد 82 .

4 . سيگار، سكته، سرطان، صفحه 18.

[ 54 ]

18ـ تفاوت خودكشى با استعمال دخانيات

كشيش مسيحى «جاكاب بالد» مى گويد:

فرق خودكشى با اعتياد به توتون در اين است كه خودكشى يك مرگ ناگهانى است، امّا اعتياد به توتون يك خودكشى تدريجى است.(1)

19ـ ديوانگى و مصرف دخانيات

عشق يك ديوانگى كوتاه مدّت است، امّا مصرف توتون يك ديوانگى دراز مدّت و ثابت است.(2)

20ـ مرگ و مير كودكان بر اثر عوارض سيگار

اگر مصرف سيگار به همين ترتيب ادامه يابد، 250 ميليون كودك در جهان به علّت عوارض ناشى از دود سيگار از بين خواهند رفت.(3)

21ـ سيگار و كاهش عمر

بر اساس آمار، عمر افراد سيگارى بين 15 تا 22 سال كمتر از افراد غير سيگارى است.(4)

22ـ هم نشينان سيگارى و سرطان ريه

سالانه چهار هزار فرد غيرسيگارى در اثر

1 و 2 . سيگار، سكته، سرطان، صفحه 25.

3. اطّلاعات، 9 مرداد 82 .

4. كيهان، 13 مرداد 82 .

[ 55 ]

همنشينى با افراد سيگارى به سرطان ريه مبتلا شده، و جان مى سپارند.(1)

23ـ آمار مرگ و مير سيگارى ها در اروپا

تنها در اروپا سالانه 450 هزار نفر در اثر بيمارى هاى ناشى از استعمال دخانيات جان مى سپارند، 4000 نفر از آنها را افراد غير سيگارى تشكيل مى دهند، كه با افراد سيگارى در منزل يا محيط كار زندگى مى كنند.(2)

24ـ دستگاه تنفّسى، قربانى اصلى سيگار

بيشترين و كشنده ترين اثرات دخانيات بر دستگاه تنفّسى است.(3)

25ـ سيگار و سرطان ريه

عامل بيش از 90% بروز سرطان ريه، سيگار است. و هر ساله بيش از 100 هزار مرد، و 50 هزار زن در ايالات متّحده آمريكا در اثر سرطان ريه به بيمارستان هاى مربوطه مراجعه نموده، كه اكثر آنها در مدّت يك سال فوت مى كنند.(4)

26ـ پيام يك سيگارى به جوانان

من به عنوان كسى كه تجربه دارم به جوانانى كه

1 و 2 و 3 و 4 . سيگار، سكته، سرطان، صفحه 112 و 115 و 155 .

[ 56 ]

هنوز به طرف سيگار نرفته اند مى خواهم بگويم:

«به خدا قسم به طرف سيگار نرويد. اصلا مى توانيد براى به دست آوردن آرامش آدامس بجويد، تا اين كه دود سيگار را به جان بخريد!».(1)

27ـ سيگار كشيدن نشانه بزرگى نيست!

اكثر جوانان سيگارى مى خواهند با سيگار كشيدن به ديگران بفهمانند كه بزرگ شده اند، و احتياج به آقابالاسر ندارند; امّا سيگار كشيدن نشانه مرد شدن نيست.(2)

28ـ سيگار و آلودگى هاى ديگر

سيگارى شدن مى تواند ورودى به مرداب آلودگى هاى ديگر، و مسأله ساز باشد.(3)

يكى از فضلا در اين مورد اشعارى سروده، كه دو بيت آن تقديم شما عزيزان مى شود:

سيگار درى به اعتياد است *** كوبنده وضع اقتصاد است

ويرانگر كشور و بلاد است *** تخمى است كه ميوه اش فساد است

1 و 2 . ياس نو، 7 مرداد 82 .

3 . كيهان، 13 مرداد 82 .

[ 57 ]

29ـ سيگار دشمن سلامتى

با هر پكى كه به سيگار مى زنيم، حفره اى در هاله ظريف حياتمان ايجاد مى كنيم، و تندرستى خود را با دست غفلت و ناآگاهى خودمان نقره داغ مى كنيم.(1)

30ـ الگوهاى نامناسب و آلودگى به سيگار

52 درصد كودكانى كه بعداً سيگارى شده اند تحت تأثير شهرت و محبوبيّت ستارگانى بوده اند كه در فيلم ها سيگار مى كشند.(2)

31ـ شيوع دخانيات در بين نوجوانان

در برخى كشورهاى منطقه ميزان شيوع مصرف دخانيات بين نوجوانان 13 تا 15 ساله به 46 درصد رسيده است.(3)

32ـ آمار دانشجويان سيگارى

16 درصد دانشجويان تهران سيگارى هستند، كه اين ميزان از سال اوّل تا آخر دانشگاه رو به افزايش بوده، و در دختران حدود 3 برابر شده است.(4)

1 . كيهان، 13 مرداد 82 .

2 و 3 و 4. اطلاعات، 9 مرداد 82 .

[ 58 ]

33ـ مرگ و مير سيگارى ها در آينده

مرگ و مير ناشى از استعمال دخانيات در طول دو دهه آينده سه برابر خواهد شد!(1)

34ـ كودكان سيگارى ها

كودكانى كه در منزل افراد سيگارى زندگى مى كنند، مثل اين است كه سالانه 80 عدد سيگار كشيده اند!(2)

35ـ كودكان در معرض تنفّس دود

نزديك به 700 ميليون كودك، يا به عبارتى نيمى از كودكان دنيا، در معرض تنفّس هواى آلوده به دود تحميلى سيگار هستند.(3)

36ـ سيگار و سرطان

مركز تحقيقات بين المللى سرطان در گزارش منتشره خود اعلام كرد: سرطان هايى كه از مصرف سيگار به وجود مى آيند، بسيار فراتر از سرطان هايى هستند كه تاكنون علم پزشكى شناخته است. استعمال دخانيات (سيگار) سرطان هاى معده، كليه،

1 و 2 . اطلاعات، 9 مرداد 82 .

3 . كيهان، 13 مرداد 82 .

[ 59 ]

كبد، رحم، مغز استخوان و خون را در پى دارد. اين گزارش كه توسّط 29 محقّق از 12 كشور جهان در خصوص رابطه سيگار با سرطان تهيّه شده، نيز هشدار مى دهد افرادى كه در معرض دود سيگار بوده اند، و يا استفاده منفعلانه از سيگار داشته اند، به سرطان ريه مبتلا شده اند.(1)

37ـ دستورالعمل آمريكايى ها به عراقى ها

فقط مشروبات الكلى، سيگار و اسلحه به ايران صادر كنيد!(2)

38ـبالا رفتن سنّ ازدواج،واعتيادبه سيگار

عامل ديگر كه اصولا كمتر به آن توجّه مى شود، امّا بايد به عنوان يك دليل مهم مورد بررسى قرار گيرد، بالا رفتن سنّ ازدواج است. اين مسأله به دليل آسيب پذير بودن دختران مى تواند در كنار عواملى نظير محروميّت از ورود به دانشگاه، برآورده نشدن انتظارات پس از ورود به دانشگاه، و نيز مواجهه با بن بست هاى عاطفى، سبب انحراف از مسير درست و افزايش فرد براى موادّ اعتيادآور و در رأس آنها

1 . كيهان، 13 مرداد 82 .

2. كيهان، 16 شهريور 1382 .

[ 60 ]

سيگار باشد.(1)

39ـ سيگار و بيمارى قند

«جيم زبى وين گاردن» پرفسور طبّ داخلى از دانشگاه دوك در آمريكا مى گويد:

«مصرف دخانيات اثرات مخرّب بيمارى قند را تشديد مى كند. بنابراين، منع مصرف دخانيات در شخص مبتلا به ديابت قندى از واجبات است».(2)

40ـ رئيس بزرگترين شركت سيگارسازى سيگار نمى كشد!

«مارتين برافتون» مدير عامل 56 ساله شركت بريتيش امريكن توباكو، دومين شركت بزرگ سازنده سيگار در جهان، سيگارى نيست!(3)

1. ابرار، 11 شهريور 1382 .

2. خودكشى تدريجى و...، صفحه 29 .

3. همشهرى، 12 مرداد 1382.