مقاومت اصحاب
سرانجام ، دو سپاه نابرابر، برابر هم قرار مى گيرند، جنگ درمى گيرد و كار بهمرحله حساس و سختى مى رسد. امام و برخى ديگر، صورتشان از شوق مى درخشد. ازياران امام وقتى كه يك يا دو مرد كشته مى شوند، به خاطر كمى افراد، محسوس و مشخصمى شود، ولى از جبهه دشمن هرچه هم كشته مى شوند معلوم نمى گردد و اين به خاطرانبوهى نفرات آنان است .( 70)
در اين ساعات ، كه امام ، پى درپى قربانيهاى خود را در (منا)ى دوست فدا مى كند،فلسفه ژرف و بلند خويش را يادآور مى شود و خطاب به بازمانده يارانش مى گويد:
(مقاومت ! اى بزرگ زادگان ، مرگ ، پلى است كه از رنج و سختى به سوى بهشتهاىگسترده و نعمتهاى پايدار، عبورتان مى دهد. از پيامبر است اين سخن كه : دنيا زندان مؤ مناست و بهشت كافر، و مرگ پل آنان است به سوى بهشت هاشان وپل اينان به سوى جهنم هاشان ...).( 71)
اصحاب امام ، با حمله اى برق آسا به قلب سپاه دشمن ، معركه را حساستر مى كنند. حملهاى كه از (عقيده ) سرچشمه و مدد مى گيرد و قطره هاى خونشان كه از زره ، بر زمين مىچكد، زمين كربلا را بوسه مى زند. اينان خويشتن را چنان ساخته اند كه در قاموسزندگيشان واژه (ترس ) يافت نمى شود. شناگر درياى شهادت اند و شيفته شيوهشيعه ، در ركاب امام و پيش روى او مى جنگند و از او و آرمان عدالتخواهش ، الهام مىگيرند.
حيات را در شهادت مى جويند.
بقا، را در (فنا) مى طلبند.
ماندن را در (رفتن ) مى بينند.
تجسّم جاودانگى و تبلور خلود و ابديت اند.
بر سفره (رزق الهى ) مهمانند.
(آنانكه حلق تشنه به خنجر سپرده اند.
آب حيات ، از لب شمشير، خورده اند).( 72)
امام حسين (عليه السّلام ) وقتى كه حقيقت و هدفش و آنچه بدان معتقد است به خطر مى افتد،به سادگى از هرچه كه انسان در زندگى با آن خو گرفته و پيوند دارد، مى گذرد وخود را از بندهاى بندگى آفرين رها كرده و مى گسلد و در راه مكتب و عقيده اش ،بزرگترين فداكاريها را مى كند و اين است معناى زهد در فرهنگ شيعه و قرآن .
چرا كه : (زهد، نداشتن نيست ، بلكه در بند داشته ها نبودن است ).
و... حسينى (چنين )، همرزمانى (چنان ) لازم دارد.
سلحشوران تپنده و توفنده جبهه حسين ، با عمل سخن مى گويند و با خون ، (اعلاميه )مى نويسند و به درستى ، زندگيشان و نحوه عملشان به آنان وجهه و معنى مى دهد، نهگفتارشان و حرفهاشان و شعارهاشان و ادعاهاشان ... بدون پشتوانه صدقى ازعمل .
سپاه اندك ولى پرتوان امام ، با حمله هاى خويش ، دشمن را مى پراكنند و در يورشها وحمله هاى خود مانند هر جنگجوى ديگر اشعار حماسى و سرودهاى انقلابى (رجز) مىخوانند كه عموماً در معرفى خود و والايى عقيده و نماياندن موضع و جبهه خويش است وبيانگر آنچه به آن وابسته و معتقدند و از آن موضع عقيدتى ، دفاع مى كنند و در راه آنبه جهاد و فداكارى و از خود گذشتگى و بذل جان و نام و نان مى پردازند و نشان دهندهآنچه رجزخوان بر ضد آن دست به عمل تهاجمى زده و عليه آن شوريده و پاى در ركابمبارزه نهاده است . و غالب مردم نيز با دقت ، به حماسه هاى شعرى رزم آور، گوش مىدهند، چرا كه جالب توجه است و قابل بررسى و در آن نكته هاست .
بدين گونه همرزمان امام ، پيكار را مى آغازند و زمين زير گام استوارشان مى لرزد، مىجنگند و مجروح مى شوند.
بر زمين مى غلتند،
مى كشند،
كشته مى شوند...
و بدينگونه ، زيباترين و پرشكوه ترين حماسه ها را مى آفرينند و بديعترين نمونههاى فداكارى در راه حق و دفاع از ارزش هاى جاويد را (خلق ) مى كنند.
معراج را از خاك خونين كربلا شروع مى كنند.
و پرواز در ملكوت را، با بال سرخ شهادت ، طى مى نمايند.
و... (بر خاك مى غلتند و گل مى رويد از خاك ).
حسين (عليه السّلام ) سر سلسله اين عشّاق وارسته است و مى داند كه قطرات خون پاكخود و يارانش ، آنقدر خواهد جوشيد و گسترش خواهد يافت كه دريايى عظيم گردد.
و اوّلين چيزى را كه امواج اين درياى خون ، به كام خواهد كشيد، همان كسانى خواهند بودكه اين قطره ها را بر زمين مى ريزند.
پيران جوان
ظهر عاشوراست ...
دشمن فرصت نماز خواندن هم به سپاه امام نمى دهد. حسين به نماز مى ايستد تا با ابرازنياز به آستان (اللّه )، سرود بى نيازى از هر كس جز او را بر بام بلند زمان ،برخواند و زمزمه عشق را ترنّم كند.
سعيد بن عبداللّه ( 73) يكى از همراهان امام خود را سپر بلا مى سازد و سينه خود را آماجتيرها قرار مى دهد تا آن بزرگوار آسيب نبيند. هدف تيراندازها، خود (حسين ) است ولىتيرها به امام نمى خورد و سراپاى سعيد، غرق در خون است ، سعيد كه اينك زير بارانتيرها، از تيرگيها پاك شده و در جوى خونى كه از او جارى است(غسل شهادت ) كرده است ، بى رمق و بى حال بر زمين مى افتد و اين پيام بر لب دارد:
(خدايا! از من به پيامبرت سلام برسان و به او بازگوى كه از اين تيرهاى جانسوز،در راه دفاع از فرزندش كه دفاع از (انسانيت و آزادى ) است چه ها كشيدم ).( 74)
و در اين دمادم ، مجاهدى پير و سالخورده كه خون در رگهايش هنوز جوان و جارى است ، نهچون نهرى راكد، عفن ، ساكن و ساكت ، بلكه رودى پرخروش و پرالتهاب از خون دررگهايش مى دود، با شمشير آخته به آنان حمله مى كند و مى خواند:
(من ، حبيب ، پسر مظاهرم ، فرزند سواركار ميدان نبردم ، در آن هنگام كه آتش جنگبرافروزد. شما گرچه از نظر نيروى رزمى و نفرات جنگجو از ما بيشتر ونيرومندتريد، ليكن ما از شما پرشكيب تر و پرهيزكارتريم ، ما با حق آشكار پيوندخورده ايم و سخن و منطق ما، از روى آگاهى است و نيرومندتر و استوارتر...).( 75)
در گرماگرم اين پيكار، شمشيرى بر فرق (حبيب بن مظاهر) فرود مى آيد، موهاى سپيدصورتش ، از خون ، رنگ مى گيرد، دست را بالا مى آورد تا خون را از برابر ديدگانشپاك كند تا بهتر بتواند صحنه نبرد، دوست و دشمن و حريف رزمى را تشخيص دهد وبازشناسد كه ... نيزه اى او را از كار مى اندازد و پيكرش بر خاك مى افتد.
رمقى در تن دارد. خرسند است كه (جان ) را در راه خوبى از دست مى دهد. از اين داد و ستد كه جان مى دهد و حيات جاودانه و ابدى مى ستاند شاد است و راضى . احساس غبن و زياننمى كند؛ چون مى بيند كه جانش در باتلاقى و شنزارى و يا كويرى فرو نمى رود كهآن را هيچ سودى نباشد، بلكه پاى نهال (حقيقت )، خونش را مى ريزند و از اين درخت ،ميوه هاى آگاهى و حركت و حيات و خلود به بار خواهد آمد. با چشمان خون گرفته اش همهجا را به رنگ خون مى بيند. حسين بر بالين او مى نشيند همچنان كه بر بالين هر كشتهو شهيدى از ياران حاضر مى شود تا (شكوه شهادت شگفت ) را بر او تبريك گويد.
اينك ، فدايى ديگرى مى خواهد بجنگد. تهاجمى عليه شرك مجسّم و پيكارى بر ضدهوسهاى خودكامه زرپرستان گوساله پرست كه فريب سامرى را خورده اند و بانگناخوشايند گوساله طلايى ، آنان را به اينجا كشانيد.
سالخورده است ، موهاى سفيد و پرپشت ، سر و صورت او را فراگرفته و ابروان سفيدو انبوهش ، جلوى چشمش را پوشانده است .
(انس ).( 76)
وقتى نوبت مبارزه به او مى رسد، نزد حسين رفته و از حضرتش اجازه نبرد مى خواهد.آنگاه براى اينكه موهاى درهم و انبوه ابروان ، جلوى چشمش را نگيرد، با دستمالى آنها رابه روى پيشانى خود، محكم مى بندد و آماده قدم نهادن در جبهه نبرد مى شود. شما در چهرهپرشور اين پيرمرد سالمند چه مى خوانيد؟ آيا شكوه ايمانى كه اين پير سالخورده راچونان جوانان ، شاداب و زنده دل و مهاجم ساخته است ، شما را جذب نمى كند؟! من كه ازصحنه اين روز، براى شما گزارش مى دهم ، سخت ، شيفته هيبت ملكوتى اين گوشه ازحادثه سراسر اعجاب و سراسر تحسين كربلا قرار گرفته ام ، دلى سخت تر از فولادمى خواهد كه از اين منظره ، منفجر نشود و نتركد.
چه سوزان و گدازان نغمه سر مى دهد اين عشق !
چه پرخاشجو خراب مى كند و مى سازد اين (عقيده ).
و چه الهامبخش است اين (خدا) كه كانون همه زيباييهاست ، كه پير سالمندى را بهقربانگاه مى كشد، كه در شعله هاى عشق مى سوزاند، كه ... ولى چه مى توان كرد با(دلهايى كه به قساوت در افتاده اند و چون سنگ ، بلكه سخت تر از سنگ شده اند.بعضى از سنگها شكافته مى گردد و از درون آن ، نهرهاى آب ، روان مى گردد و برخىدگر از سنگها، از هراس و خشيت خدا فرو مى ريزد)( 77) ولى دلهاى سخت تر از سنگرا با كدام سرانگشت اعجازگر مى توان گشود و بارقه اى از (ايمان ) و جرقه اى ازپرتو خدايى بر آن تاباند؟
وقتى حسين ، (انس ) را در اين حالت مى بيند، اشك در ديدگانش حلقه مى زند و دعايشمى كند كه :
(خدايا! جهاد و تلاشش را پاداشى بزرگ بخش ).
و با نگاهش كه سرشار از سپاس و رضايت است ، اين پير روشن ضميردل زنده را كه رو به (ميدان ) مى رود، بدرقه مى كند. پيرمرد در ميدان ، رزمى جسورانهمى كند و در اين مسير، موهاى سفيدش خونرنگ مى شود و تمام توانش همراه خونى كه ازاندام اين مجاهد پير، بر پيكرش جارى است بر زمين مى ريزد و رادمرد، پس از نبردىپرشور، از پاى درمى آيد.
(مرگ )، نقطه پايانى است كه خط همه زندگيها به آن منتهى مى شود، ولى همه از يكمسير نيست . (هزار و يك ) راه است و (يك ) پايان و آن مرگ است ، اما،
(بايد چگونه مرد، تا جاودانه زيست ؟
و... عفريت مرگ را
در پيشگاه زندگى پرغرور خويش
خوار و زبون نمود؟...).
باز هم قربانى ديگر،
(عابس )!
عابس بن ابى شبيب شاكرى .
مردى است بزرگوار، شجاع ، سخنور، پرهيزكار، شب زنده دار و متهجّد. و از چهره هاىبرجسته شيعه است كه در ولايت اميرالمؤ منين (عليه السّلام ) به مرحله اخلاص و عشقرسيده است و در نهضت مسلم بن عقيل هم در كوفه از پيشتازان پيوستن به صف انقلاب وجبهه حسينى بوده است .
اينك ، روز عاشورا، روز آزمون بزرگ عقيده و اخلاص و وفاست .
جمعى از ياران امام ، در خون طپيده اند.
جنگ و درگيرى شدّت يافته ، تنور رزم ، شعله ور است .
عابس ، قدم به پيش مى نهد، چرا كه ميدان ، رزم آور مى طلبد.
غلامش ، (شوذب ) هم همراه اوست . شوذب نيز، از چهره هاى سرشناس شيعه و حافظانحديث و ياران على (عليه السّلام ) و تكسواران ميدان هاى نبرد است .
از او مى پرسد: شوذب ! چه خواهى كرد؟ دردل چه دارى ؟
چه خواهم كرد؟! جز اينكه همراه تو و در كنارت ، در دفاع از فرزند دختر پيامبر،بجنگم تا كشته شوم .
جز اين هم نسبت به تو گمان نمى رفت .
اينك در پيش روى اباعبداللّه بجنگ تا تو را هم همچون ديگر اصحابش به حساب آورد ومن هم تو را به حساب آورم ، اگر كسان ديگرى هم با من بودند كه نسبت به آنان ولايتداشتم ، خشنود مى شدم كه پيش از من به شهادت برسند و من اجرتحمّل شهادتشان را داشته باشم و به حساب بگذارم . امروز، روزى است كه با تمامتوانمان ، بايد (اجر) طلب كنيم . بعد از امروز، ديگر عملى نيست . از اين پس ، حساباست نه عمل .
آنگاه ، عابس شاكرى ، خدمت امام مى رسد، سلام مى دهد و مى گويد: (يا اباعبداللّه ! بهخدا سوگند! اينك در روى زمين ، هيچ كسى از دور و نزديك ، در نظرم عزيزتر و محبوبتراز تو نيست .
اگر مى توانستم با چيزى عزيزتر از جان و گرانبهاتر از خونم از كشته شدن توجلوگيرى كنم ، چنان مى كردم .
سلام بر تو اى اباعبداللّه !
گواهى مى دهم (يا: شاهد باش ) كه من بر راه و روش و هدايت تو و پدرت هستم ...).
آنگاه با شمشيرى آخته و تيغى عريان ، به سوى دشمن مى رود، در حالى كه بهپيشانى اش ضربتى خورده است ، هماورد مى طلبد.
آنان كه او را مى شناسند و دلاوريها و حماسه هايش را در معركه نبرد، شاهد بوده اند،شهامت به ميدان آمدن ندارند و به يكديگر هشدار مى دهند كه : اين ، شير شيران است ، اوفرزند (ابى شبيب ) است ، كسى به جنگش نرود.
عابس ، همچنان در ميدان ايستاده است و ندا مى دهد:
آيا مردى نيست ؟... آيا مردى نيست ...؟
... باز كسى به ميدان نمى آيد.
(عمر سعد)، بر سر نيروهاى خود فرياد مى كشد:
واى بر شما! ... سنگبارانش كنيد.
(شگرد و شيوه عاجزانى كه از نبرد روياروى و تن به تن با شيرمردان ، وحشت دارند ومى گريزند).
از هر سوى ، سنگبارانش مى كنند.
عابس كه چنين مى بيند، زره و كلاهخود را از تن و سر برمى گيرد و پشت سر خود مىاندازد، آنگاه بر آنان حمله مى برد.
بيش از دويست نفر را از ميدان ، فرارى مى دهد. آن بزدلان از دم تيغش مى گريزند،دوباره جمع مى شوند و سرانجام از اطراف بر او حمله ور مى شوند و عابس ، در نبرديكتنه با آن گروه مهاجم به شهادت مى رسد.
سرش را از پيكرش جدا مى كنند و عدّه اى در حالى كه با هم نزاع دارند و هر كس ادعا مىكند كه : من او را كشته ام ، سر پاك آن سرباز پاكباز حق را پيش عمر سعد مى برند.
عمرسعد مى گويد:
بى خود نزاع نكنيد، او را يك نفر نكشته است ، او را همگى شما كشته ايد...
و با اين سخن ، آنان متفرق مى شوند.( 78)
نيمروز است و خورشيد زمين را مى گزد و در تاريكى هاى ستم آلود و افسون آميز، اينك(روز) مى تركد و بر اين دشتى كه آسمان خسيس از باريدن بر آن دريغ مى ورزد، اينكبارش خون است كه سيرابش مى كند.
حسين ، غلام و خدمتكار تركى دارد كه ( 79) نيكو قرآن مى خواند و آشناى به آن است ،مدتهاست كه خالصانه ، خدمتگزارى امام را به عهده دارد و همين افتخار او را بس . خود رابه حضور امام مى رساند و اجازه نبرد مى خواهد تا خون خويش را با خون ديگر شهيدانبياميزد و آخرين تير تركش خود را در راه مولا برگيرد و (جان ) را عاشقانه نثار راه حقو عدل و برابرى كند.
روى در روى امام ، ملتمسانه و بى صبرانه در انتظار پاسخ مساعد و اينك ... روانه ميدان.
شروع نبرد است و اين حماسه بر زبان :
(از ضربت تيغ تيز و نيزه ام ، از دريا شعله خيزد و از پيكان و تير من ، آسمان پر مىشود و آن دم كه تيغ عريان در دست من رقص كنان به چپ و راست بگردد، قلب حسودبدخواه از بيم آن بتركد و زهره اش آب شود...)( 80)
و پس از پيكارى خونين بر زمين مى افتد. حسين ، خويش را بر بالين او مى رساند و دركنارش مى نشيند و در اندوه مرگ اين غلام وفادار، مرواريد اشكش بر چهره مى غلتد،صورت بر صورت غلام خويش مى نهد و بر آن بوسه مى زند. چه فرقى مى كند كهنژاد و رنگ و زبان ، سفيد يا سياه ، عرب يا عجم ، رومى يا زنگى ... آنچه اينجا ملاكارزش است هيچ كدام از اينها نيست ، بلكه عقيده و ايمان است و همين برابرى نژادها،زبانها، رنگها، لهجه ها و قبيله ها است كه اسلام از آن دفاع كرده و آغوشش را به روى هركس كه پذيراى اين (ايمان ) باشد، بازمى گذارد و همين نيز رمز بسى از موفقيتها وپيشرفتها و گسترشهاى اين آيين است .
و حسين ، در صحنه نبرد و در ميدان كارزار، اين آموزش دينى و انسانى را به كار مىگيرد و سپاسى و ستايشى و تقديرى همسان ، نسبت به همه يارانش ، از پيرمرد تانوجوان ، از رئيس قبيله تا غلام ترك يا سياه روا مى دارد.
يكجا رخ غلام و پسر بوسه داد و گفت
|
در دين ما سيه نكند فرق با سفيد
|
غلام ترك ، چشم مى گشايد و امام و سرور خويش را بر بالين مى بيند، لبخند سپاسىبر لبانش نقش مى بندد و سپس مرغ روحش از قفس تن ، به ابديّت پرمى كشد).( 81)
(بر اين دشت خاموش ، بر ياد دارم كه :
مرغان سرود سفر، ساز كردند
هوا سخت تاريك و نامهربان شد
تو گفتى كه فريادى از دشت ، بر آسمان شد.
چه گلها كه بر خاك عريان فرو ريخت
چه گلها، كه غمناك ، بر خاك !...).
جوانان بنى هاشم
از اين پس ، نوبت جوانان هاشمى از دودمان خود حسين است . ياران ديگر امام ، تا زندهبودند نگذاشتند حتى يك نفر از (بنى هاشم ) به ميدان رفته ، بجنگد، ولى وقتى همهشان با روح سرخ ، به ديدار يار رفتند و پيشمرگ اولادرسول اللّه گشتند اينك نوبت اينان است . هر چند كه از شمار رزم آوران جبهه امام كاستهمى شود، بر عزم فولادين و جسارت و مقاومت بازماندگان از اين سپاه مى افزايد. امام خودرا در آخرين لحظه بر بالين شهيدانش مى رساند و آن سرهاى پاك باخته اى را كه برآستان پوچى زندگى و پليدى سازش و تسليم ، فرود نيامده است روى زانو مى نهد ومى نوازد و محبت مى كند و با نگاه رضايتمندانه اى بدرقه بهشت مى كند.
(على اكبر)، پسر جوان امام حسين ، از پدر اذن مى گيرد تا در مبارزه شركت كند. به يكبار، مهر حسين مى جوشد، تكانى در دل و انقلابى در قلب پديد مى آيد. و اشك در چشمحسين ، حلقه مى زند،( 82) مى بيند آنكه در برابر اوست جوانش است . اگر به ميدانرود تا چند لحظه ديگر، روى زمين و زير سم اسبان دشمن قرار خواهد گرفت و اين شبيهپيامبر، همچون گلى در چنگ طوفان ، خزان زده و پر پر مى شود.
اين آيه در نظر امام جرقه مى زند و بر دلش مى تابد كه :
(مؤ من بايد خدا و پيامبر و جهاد و مبارزه در راه خدا را به هنگام ضرورت و نياز، بر خانهو كسب و كار و قوم و خويش و زن و فرزند و پدر و برادر و خانواده ، برترى دهد و بهسوى جهاد بشتابد...).( 83)
اين الهام و اين بنياد فكرى و ساخت روحى ، امام را چنان فداكار و با گذشت مى سازد كهبه قتل عام فرزندان و ياران و اسارت خاندان خود و به آتش كشيده شدن خيمه هايش وسختيها و فاجعه هاى بسيار ديگر، تن در مى دهد و همه را در راه هدف مقدس خويش (فدا)مى كند و براى رسيدن به (جانان )، (جان ) مى دهد. و هرچه را كه از (او) مى رسد،نيكو مى شمارد و استقبال مى كند.
(على اكبر)، جوانى است دلاور و پرشور و جنگجويى است تكاور و بى همانند. سيمايىملكوتى دارد و ايمانى بس والا. سخنش ، چهره اش ، راه رفتنش و حركتش ، چهره و سخن وراه رفتن پيامبر را در خاطره ها تجديد مى كند و يادآور آن همه شور و حماسه و حركت وجذبه است . وقتى آرزوى ديدار رسول خدا را مى كنند به اين جوان مى نگرند. احساسىرقيق در دل دارد و در كنار آن نفرتى شديد و كينه اى مقدس از ستم و تبعيض و استضعافو استثمار و مسخ انسانها و خريدن انديشه ها...
على اكبر، معنويّت مجسّم است و اين الفاظ به سختى مى تواند چهره (على اكبر) را تااندازه اى بس اندك ، ترسيم كند.
سوار بر اسب مى شود. و آهنگ رفتن به ميدان ، در چشمان جذابش حلقه هاى اشك مى آورد.
فرزندم ! تو و گريه ؟
پدر جان ! نمى خواهم گريه كنم ولى فكرى مرا مى رنجاند و اشك در چشمانم مى آورد.
چه فكرى ، فرزندم ؟
اينكه مى روم و تو را تنها و بى ياور مى گذارم .
فرزندم ! من تنها نمى مانم ، به زودى با تو، خواهم بود.
حسين ، چنان با قاطعيت و صلابت و استحكام ، اين سخن را مى گويد كه گويى پسرش رادر يك بزم سرور و مجلس ضيافت خواهد ديد. از هم جدا مى شوند.
پسر رشيد و دلاور، روانه ميدان مى شود. پسر از جلو مى رود. نگاه پدر از پشت سر، باحسرتى دردناك ، آميخته با شوقى وصف ناپذير، به قد و بالاى اوست . نگاهش ازفرزند جدا نمى شود، نگاه كسى كه از بازگشت او نااميد و ماءيوس است .
آنگاه رو به آسمان كرده آنان را نفرين مى كند: (خدايا! شاهد باش ! شبيه ترين مردم رابه پيامبرت ، در چهره و گفتار و منطق و عمل ، به سوى اين مردم فرستادم . خدايا! جمعاين مردمى را كه از ما دعوت كردند ولى خود به روى ما شمشير كشيدند و از پشت بر ماخنجر زدند و به جبهه دشمن پيوستند، پراكنده ساز و بركات خويش را از اينان برگيرو روز خوش بر اينان نياور).( 84)
راستى كدام قلم و كدامين بيان است كه بتواند اين صحنه را مجسم و ترسيم كند؟ صحنهاى كه پسرى در برابر پدر ايستاده و اجازه نبرد مى طلبد، هر دو در يك (راه )اند و هردو نيز در يك (فرجام مشترك ) با هم . صحنه اينكه اين دو، دست در گردن هم مى اندازندتا پس از اين (پيوند)، از هم (جدا) شوند ولى پس از ساعتى باز هم (با هم ) خواهندبود. صحنه اى كه دل پسر، در چشمه چشم پدر شناور است و دو قلب ، با هم مى طپند وبه يك عشق ، مى بينى كه (كلمه ) براى توصيف اينحال ، كوچك و محدود است و ناتوان . و آن همه عظمت و ژرفاى ايثار و فداكارى در قالب(لفظ) نمى گنجد و (واژه ) عاجز است و قلم به ناتوانى خود اعتراف مى كند.
(على اكبر) در صحنه نبرد، با سلحشورى و قدرتى شگرف ، مى جنگد و گروهى را بهخاك مى افكند. در بحبوحه توان جوانى است و اوج قدرت جسمى و از نرمى عضلات ،چالاكى بدن و خسته نشدن مچ دست و بازو و پشت و كمر، كه از بايستگى ها و نيازهاىنخستين يك شمشير زن است ، برخوردار مى باشد. هنگام شمشير زدن ، آنچنان با مهارتشمشير فرود مى آورد و چنان سريع و زبردست حمله مى كند و دفاع مى نمايد كه مانورهاو حركت ها و نمايش هاى رزمى او مورد توجه قرار مى گيرد و ديد همگان را به خود مىكشد و حتى سربازان جبهه مخالف هم زبان به تحسين مى گشايند و نمى توانند ازابراز شگفتى و اعجاب ، خوددارى كنند.
على در ميدان ، هنگام حمله هايش اين رجز را مى خواند:
(من پسر حسين بن على هستم . به خداى كعبه سوگند كه ما به پيامبر سزاوارتريم وبه خدا قسم ! هرگز نبايد ناپاك زاده اى همچون يزيد، بر ما حكومت كند و سرنوشتجامعه اسلامى را در دست گيرد...).( 85)
در حمله هاى پياپى خود، گروه زيادى را مى كشد و در فرصتى كوتاه به اردوگاه اماممى آيد و آب مى طلبد تا لبى تر كند و جانى بگيرد.( 86)
فعاليت زياد و نبرد در زير شراره سوزان آفتاب نيمروز، به شدت او را خسته كرده استو سخت تشنه است . از ميدان برمى گردد ولى نه به جهت فرار از جنگ و درگيرى و بهخاطر شانه خالى كردن از مسؤ وليّت و نبرد و جهاد، بلكه تا با نوشيدن مقدارى آب وبا تجديد نيرو، توان بيشترى براى پيگيرى و ادامه مبارزه بازيابد. ولى ... آبى نيست.
دوباره با همان حال به رزمگاه مى شتابد و پيكار مى كند و در پايان اين ستيز، از هرسو مورد هجوم و يورش وحشيانه خون آشامان دشمن قرار مى گيرد و در پى ضربتهاىفراوان آنان از پاى درمى آيد و... بر زمين مى افتد.
گويى ستاره اى از سينه آسمان فرود مى آيد و روى خاك مى نشيند. حسين ، با شتاب بهسوى (على اكبر) روان مى گردد و چون ياراىتحمل اين را ندارد كه سر فرزند محبوب خود را بر خاك بيند، آن سر خون آلود را بلندمى كند و با گوشه جامه اش تا آنجا كه در امكان اوست خاك و خون را از چهره فرزند، مىزدايد. و در همان نگاه اول مى فهمد كه فرزند، زندگى را بدرود گفته است . ولى در اينحادثه ، هرگز نمى نالد و نمى گريد و به هيچ رو، اشك نمى ريزد، در حالى كه چشمبه سوى آسمان مى دوزد در چهره اش اين سخن را مى توانى خواند:
(خدايا! اين قربانى را در راه اسلام بپذير).
و اين صداى رساى حسين را در دو جبهه مى شنوند و اين روحيه بزرگ حسين ، حيرتتاريخ نگاران را نيز برمى انگيزد.
على اكبر، اولين شهيد از فرزندان ابوطالب است كه در ركاب پدرش حسين بن على(عليهما السّلام ) به فيض شهادت مى رسد.( 87)
و اينك مجاهد نوجوانى در آستانه نبرد،
با اين عقيده و روحيّه كه : (تا من سلاح بر دوشم ، عمويم كشته نخواهد شد).( 88)
صاحب اين سخن حماسى و روح بزرگ ، كيست ؟
(قاسم )! فرزند امام حسن مجتبى (عليه السّلام ).
پيش عمويش مى آيد و اجازه نبرد مى خواهد. امام در اجازه دادن به يادگار برادرش ، درنگمى كند. قاسم آن قدر التماس مى كند و بر دست و پاى امام بوسه مى زند تا رضامندىاو را جلب نمايد.
اشك شوق در ديده ، بى تاب شهادت ، با اندامى كوچك كه زره هاى بزرگسالان بر تنشگشاد است ، از امام جدا مى شود و سوار بر اسبى ، پايش به ركاب نمى رسد. فقطسيزده سال دارد، به ميدان مى رود و خويشتن را معرفى مى كند و پدر و دودمان خود را ودليرى و بى باكى و ايمان پاك خود را بر آنان مى شناساند( 89) و به پيكار مىآغازد و با هماوردان ، پنجه نرم مى كند. پس از پيكارى سخت كه تعدادى از نفرات دشمنرا مى كشد، بر او حمله مى كنند و در اين گير و دار هجوم و دفاع و زد و خورد، يكى ازجنگجويان سپاه كوفه شمشيرى بر سرش فرود مى آورد. (قاسم ) به رو در مى افتد وبا فريادى جانسوز، عمويش را به يارى مى طلبد. حسين ، چونان عقابى تيز پر، خود رابه ميدان مى رساند و پس از نبردى كوتاه ، به بالين فرزند برادر مى نشيند، درحالى كه قاسم لحظه هاى واپسين را مى گذراند و پاشنه پا بر زمين مى سايد. امام ،قاتلين او را نفرين مى كند، آنگاه مى فرمايد: قاسم ! بر عمويت بسى ناگوار و دشواراست كه او را به كمك بخواهى ولى او نتواند به موقع ، ياريت كند...
و قاسم را بر سينه مى گيرد و پيكر مجروح اين شهيد را به اردوى خود مى برد. درحالى كه هنگام بردن ، پاهاى قاسم بر زمين كشيده مى شود. و او را كنار جسد فرزندش(على اكبر) بر زمين مى نهد.( 90)
و عموزاده ها و خانواده خويش را به صبر و مقاومت وتحمّل شدايد دعوت مى كند، كه زمينه ساز عزّت آينده است .( 91)
| 
