737 - استغفار فرشتگان براى اذان گو
روى ان الملائكة اذا سمعت الاذان من اهل الارض قالت هذه اصوات امة محمد - صلى الله عليهوآله - بتوحيد الله فيستغفرون الله لامة محمد - صلى الله عليه و اله - حيث يفرغوا من تلكالصلاة ؛
(روايت شده است ) كه فرشتگان هنگامى كه اذان مردم زمين را مى شنوند مى گويند: اينآواز امت محمد (ص ) به وجدانيت خداوند است از اين رو براى امت او تا آن گاه كه مردم از آننماز فارغ شوند استغفار مى كنند.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 288)
738 - تاثير اذان و اقامه در گوش نوزاد
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من ولدله مولود فليؤ ذن فى اذنه اليمنى ، و ليقم فى اليسرى ، فان ذلك عصمة منالشيطان ؛
كسى كه فرزندى به او داده شد (به دنيا آمد) در گوش راستش اذان و در گوش چپشاقامه بگويد، زيرا اين عمل ، نوزاد را از شر شيطان حفظ مى نمايد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 162)
739 - اقامه تنها در سفر
قال الصادق - عليه السلام -:
يجزى فى السفر اقامة بغير اذان ؛
در سفر فقط اقامه كفايت مى كند.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 291)
740 - اذان ، درمان بداخلاقى
قال الصادق - عليه السلام -:
من لم ياكل اللحم اربعين يوما ساء خلقه و من ساء خلقه فاذنوا فى اذنه ؛
كسى تا چهلروز گوشت نخورد بداخلاق مى شود، وقتى كه بداخلاق شد در گوش او اذان بگوييد.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 296)
741 - فايده اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا تغولت لكم الغيلان فاذنوا باذان لصلوة ؛
هرگاه غول زده شديد (يعنى دربيابان وحشت زده شديد و پنداشتيد كهغول بيابانى سر راه شمارا خواهد گرفت ) اذان بگوييد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 169)
742 - اجابت نداى موذن
قال على - عليه السلام -:
اجابة المؤ ذن يزيد فى الرزق ؛
اجابت دعوت اذان گو، سبب افزايش روزى مى شود.
(بحارالانوار، ج 84، ص 177)
743 - تكرار اذان موذن
قال الباقر - عليه السلام -:
كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - اذا سمع المؤ ذن يوذنقال مثل ما يقوله فى كل شى ء؛
رسول خدا (ص ) وقتى صداى اذان مؤ ذن را مى شنيد، و آن جملات را تكرار مى كرد.
(الكافى ، ج 3، ص 310، ج 29)
744 - علاقه بلال به رسول خدا (ص )
قال الصادق - عليه السلام -:
ان بلالا كان عبد صالحا، فقال : لااوذن لاحد بعدرسول الله - صلى الله عليه وآله - ؛
همانا كه بلال بنده اى شايسته بود و گفت : من براى احدى بعد ازرسول خدا (ص ) اذان نمى گويم .
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 286)
745 - همسايگان پيامبر (ص )
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اجاب المؤ ذن و اجاب العلماء كان يوم القيامة تحت لوائى و يكون فى الجنة فىجوارى و له عند الله ثواب ستين شهيدا؛
هركس به موذن و دانشمند روى آورد روز قيامت در زير پرچم من و در بهشت همسايه من خواهدبود و براى او در نزد خدا ثواب شصت شهيد است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 154)
746 - موذن ، دشمن ابليس
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ذات يوم لابليس : كم اصدقاؤ كم من امتى يا ابليس؟قال الامير الجائر، و الغنى المتكبر، والذى لايبالى من اين يكتسب و فيما ينفقه ، و العالمالذى صدق الامير على جوره ، و التاجر الخائن ، و المحتكر، و الزانى ، واكل الربا، و البخيل ، و الذى لايبالى من اين يجمعالمال . و قال النبى - صلى الله عليه وآله -: كم اعداءك من امتى؟قال ستة عشر نفرا، انت يا محمد! انى ابغضك و العالمالعامل بالعلم ، و حامل القران اذا عمل بما فيه ، و الموذن لله خمسة اوقات ، محب الفقراء والمساكين و اليتامى ، و ذوقلب رحيم ، و المتواضع للحق و شاب نشا فى طاعة الله الذىيصلى بالليل و الناس نيام ، و الذى يمسك نفسه عن الحرام ، و الذى ينصح فى الله ، (وفى رواية يدعو للاخوان و ليس فى قلبه شى ء)، و الذى ابدا يكون على الوضوء، وحسن الخلق ، و المصدق بما ضمن الله له ، و المحصنات المستورات ، و المستعد للموت ، وصاحب السخاء؛
پيامبر اسلام (ص ) از ابليس پرسيد: در ميان امت من دوستان تو چه كسانى هستند؟ابليسپاسخ داد: (ده نفر) و افزود، فرمانرواى ظالم ، ثروتمند متكبر، آن كس كه باكى ندارداز چه راهى مال به دست آورد و در چه راهى مصرف كند، دانشمند در خدمت ظالم ، تاجر خائن، محتكر، زناكار، رباخوار، بخيل ، و كسى كه باكى ندارد كه چگونه اموالش جمع وانباشته است . و سپس پيامبر (ص ) فرمود: چند نفر در ميان امت من دشمنان تواند؟ پاسخداد: شانزده نفر اولشان تويى يا رسول الله !دانشمندى كه به علمش ‍عامل است اهل قرآن كه به قرآن عمل كند، موذن اذان پنجگانه ، كسى كه دوستدار فقراء ومساكين و يتيمان است ، آدم رحيم و مهربان ، شخص ‍ متواضع در برابر حق ، جوانى كهاهل نماز شب باشد. كسى كه خود را از ارتكاب به حرام باز مى دارد، كسى كه به خاطرخدا ديگران را نصيحت كند، كسى كه هميشه درحال وضو است ، و صاحب اخلاق خوب ، آدم تصديق كننده به وعده هاى خدا، زنان پاكدامن وافرادى كه خود را براى مرگ آماده مى سازند، و آدم سخاوتمند.
(المواعظ العدديه ، ص 226)
747 - اذان با صداى بلند
قال ابوعبدالله - عليه السلام -:
اذا انت فلاتخفين صوتك فان الله ياجرك مد صوتك فيه ؛
زمانى كه اذان گفتى ، صدايت را كوتاه مكن ، زيرا كه خداوند به مقدار بلندى صداى تودر اذان ، پاداش مى دهد.
(التهذيب ، باب اذان ، حديث 45)
748 - آشنايى به وقت اذان
قال ابوعبدالله - عليه السلام -:
لايستقيم الاذان و لايجوز ان يوذن به الارجل مسلم عارف ؛
اذان بر پا نمى شود و نبايد آن را بگويد، مگر مرد مسلمانى كه به وقت آن آشنا باشد.
(فروع كافى ، ج 3، ص 307، حديث 13)
749 - تحقير اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
سياتى على الناس زمان يتركون الاذان على ضعفائهم ؛
زمانى خواهد آمد كه اذان را تحقير كرده و آن را به افراد ناتوان مى سپرند.
(كنزالعمال ، ج 7، ص 690)
فصل چهاردهم : اهميت نماز جماعت
آيات
68 - توصيه به نماز جماعت
واقيموا الصلوة و اتوا الزكوة و اركعوا مع الراكعين ؛
نماز را بر پا داريد و زكات بدهيد و ركوع كنيد با ركوع كنندگان .
(سوره بقره ، آيه 43)
69 - توصيه به حضرت مريم براى نماز
يا مريم اقنتى لربك و اسجدى و اركعى مع الراكعين ؛
اى مريم فرمانبردار خدا باش و سجده براى حضرت حق به جاى آر و بااهل ركوع و عبادت به ركوع و بندگى براى پروردگارت برخيز.
(سوره آل عمران ، آيه 43)
احاديث
751 - علت نماز جماعت
عن الرضا - عليه السلام -:
انما جعلت الجماعة لئلا يكون الاخلاص و التوحيد و الاسلام و العبادة لله الا ظاهرامكشوفا مشهورا؛
نماز جماعت قرار داده شده است ، تا اخلاص و يگانگى و اسلام و عبادت براى خداوندآشكار، باز و ظاهر باشد.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 372. بحارالانوار، ج 88، ص 12)
752 - خوش گمانى به نمازگزار
قال الصادق - عليه السلام -:
من صلى خمس صلوات فى اليوم و الليلة فى جماعة فظنوا به خيرا و اجيرواشهادته ؛
هر كه پنج نماز شبانه روز را به جماعت مى خواند به او خوش گمان باشيد و گواهىاش را بپذيريد.
(بحارالانوار، ج 88، ص 8. وسائل الشيعه ، ج 5، ص 371)
753 - ثواب پشت سر عالم
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
من صلى خلف عالم فكانما صلى خلف رسول الله ؛
كسى كه پشت سر عالم نماز به جا آورد، مانند كسى است كه پشت سر پيغمبر خدا نمازخوانده است .
(بحارالانوار، ج 88، ص 119)
754 - صف جهاد و صف جماعت
قال ابوالحسن موسى بن جعفر - عليه السلام -:
ان الصلوة فى الصف الاول كالجهاد فىسبيل الله - عز و جل - ؛
نماز خواندن در صف اول ، مانند جهاد در راه خداست .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 387)
755 - ثواب اقتدا به عالم
قال الصادق - عليه السلام -:
الصلاة خلف العالم بالف ركعة ؛
نماز در پشت سر يك عالم برابر هزار ركعت است .
(بحارالانوار، ج 88، ص 5)
756 - صف اول جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
ان الله و ملئكته يصلون على الذين يصلون الصفوفالاول ؛
به حقيقت خداوند و فرشتگانش بر كسانى كه صفهاىاول نماز جماعت را به هم پيوند مى دهند، درود مى فرستند.
(كنزالعمال ، ج 2، ص 623)
757 - لبيك به اذان نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا سمعت الاذان فات ولو حبوا؛
هنگامى كه اذان نماز را شنيدى ، هرچه سريعتر به مسجد بيا، گرچه سينه خيز باشد.
(كنزالعمال ، ج 7، ص 548)
758 - امام جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
امام القوم وافدهم فقدموا فى صلاتكم افضلكم ؛
امام جماعت هرجمعى نماينده آن در پيشگاه خداوند مى باشد، پس براى امامت جماعت خودبهترينها را برگزينيد.
(بحارالانوار، ج 88، ص 109)
759 - عذاب دنيوى براى تارك نماز جماعت
قال الصادق - عليه السلام -:
ان قوما جلسوا عن حضور الجماعة فهم رسول الله - صلى الله عليه وآله - انيشعل النار فى دورهم حتى خرجوا و حضروا الجماعة مع المسلمين ؛
عده اى در هنگام وقت نماز جماعت مى نشستند (و به نماز جماعت حاضر نمى شدند) پيامبراسلام تصميم گرفت كه خانه هاى آنها راآتش بزند تا از منازلشان بيرون آمده و درجماعت مسلمين حاضر شوند.
(بحارالانوار، ج 88، ص 16)
760 - نماز جماعت در صبح
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
لان اصلى الصبح فى جماعة احب الى من ان اصلى ليلتى حتى اصبح ؛
اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم ، در نظرم محبوبتر از عبادت و شب زنده دارى تاصبح است .
(كنزالعمال ، ج 8، حديث 22792)
761 - آفات جدايى از جمعيت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
من فارق جماعة المسلمين فقد خلع ربقة الاسلام من عنقهقيل : يا رسول الله و ما جماعة المسلمين ؟قال : جماعةاهل الحق و ان قلوا؛
كسى كه از جمعيت مسلمان جدا شود، رشته اسلام را از گردنش باز نموده . از حضرت سؤال شد: منظور كدام جمعيت است ؟آن حضرت فرمود: مردم واهل حق ، هرچند كم باشند.
(امالى شيخ صدوق ، ص 272)
762 - فضيلت نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
صلاة الرجل فى جماعة خير من صلاته فى بيته اربعين سنة .قيل : يا رسول الله !صلوة يوم ؟ فقال : صلوة واحدة ؛
نماز خواندن انسان در جماعت بهتر است از نمازى كهچهل سال در خانه خوانده شود. عرض كردند: يارسول الله ! نماز يك روز؟ حضرت فرمود: بلكه يك نماز.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 374)
763 - اخطار پيامبر و ترك نماز جماعت
قال الصادق - عليه السلام -:
هم رسول الله - صلى الله عليه وآله - باحراق قوم فى منازلهم لايصلون بالجماعة؛
حضرت پيغمبر (ص ) خواست خانه ها را بر قومى كه درمنازل خود نماز مى گزاردند و به جماعت حاضر نمى شدند، بسوزاند.
(لئالى الاخبار، ج 4، ص 205)
764 - بى اعتنايى به نماز جماعت
عن ابى جعفر - عليه السلام - قال : قال على - عليه السلام -:
من سمع النداء فلم يجبه من غير علة فلا صلاة له ؛
هركس كه صداى اذان جماعت را بشنود و بدون هيچ عذرى پاسخ ندهد، نماز ندارد (نمازشمقبول نيست ).
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 375)
765 - برائت از آتش دوزخ و نفاق
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من صلى اربعين يوما جماعة يدرك التكبيرة الاولى ، كتب له برائتان برائة من النار وبرائة من النفاق ؛
كسى كه نماز خود را با جماعت و با درك تكبيراول نماز، چهل روز انجام دهد، خداوند دو برائت را براى او مقرر مى سازد:
1 - برائت از آتش دوزخ .
2 - برائت از نفاق .
(بحارالانوار، ج 88، ص 4)
766 - ترك نمازجماعت
قال الباقر - عليه السلام -:
من ترك الجماعة رغبة عنها و عن جماعة المسلمين من غير علة فلا صلاة له ؛
كسى كه از روى بى ميلى ، بدون عذر و علت نماز جماعت را كه اجتماع مسلمانان است ترككند، نمازى براى او نيست .
(امالى شيخ صدوق ، ص 290)
767 - نماز جماعت با هر دشوارى
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الصلاة جماعة ولو على راءس زج ؛
در نماز جماعت شركت نماييد، گرچه آن رابر سر آهن نوك نيزه و انجام دهيد (يعنى هر قدرسخت و دشوار باشد، از حضور در جماعت دريغ نكنيد).
(بحارالانوار، ج 88، ص 4)
768 - رعايت حال ماءمومين
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
انى لاكون فى الصلوة فاسمع بكاء الصبى فاخفف مخافة ان اشق على امه ؛
من گاهى در حال نماز كه هستم صداى گريه كودكى را مى شنوم و نماز را سبك و كوتاهمى كنم ، چرا كه مى ترسم مادرش را به رنج افكنم .
(كنزالعمال ، ج 7، ص 601، حديث 20455)
769 - دورى از ايمان
قال الصادق - عليه السلام -:
من خلع جماعة المسلمين قدر شبر، خلع ربقة الايمان من عنقه ؛
كسى كه به اندازه يك وجب از جماعت مسلمانان (عملا) دورى كند، ريسمان ايمان را از گردنشدرآورده و به دور افكنده است .
(بحارالانوار، ج 88، ص 13)
770 - ترك نماز جماعت بدون عذر
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
لاصلوة لمن لم يصل فى المسجد مع المسلمين الا من علة ؛
كسى كه بدون عذرى در جماعت مسلمانها در مسجد شركت نكند، نمازش ‍ پذيرفته نيست .
(وسائلالشيعه ج 3، ص 377)
771 - نظم صفهاى جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
يا ايها الذين اقيموا صفوفكم و امسحوا بمناكبكم لئلايكون فيكمخلل ، و لا تخالفوا فيخالف الله بين قلوبكم الا و انى اراكم من خلفى ؛
رسول خدا (ص ) خطاب به جمعيتى فرمود: اى مردم صفهاى (نمازجماعت ) را منظم و مساوىكنيد و دوش به دوش بايستيد تا فاصله و جدايى ميان شما نيفتد و نامرتب نباشيد كهخداوند دلهاى شما را از يكديگر دور گرداند و بدانيد كه من شما را از پشت سر مى بينمكه چگونه نظم را در صفهاى جماعت برقرار مى كنيد.
(ثواب الاعمال ، ص 520)
772 - نماز و وحدت اسلامى
قال الصادق - عليه السلام -:
من صلى معهم فى الصف الاول كان كمن صلى خلفرسول الله فى الصف الاول ؛
كسى كه در صف اول نماز جماعت شركت نمايد، مانند آن است كه در صفاول پشت سر پيامبر (ص ) نماز خوانده باشد.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 381)
773 - نماز به صورت نماز جماعت
قال الرضا - عليه السلام -:
الصلوة فى جماعة افضل ؛
نماز به صورت جماعت با فضيلت ترين است .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 450)
774 - نماز جماعت پيامبران در بيت المقدس
ان رسول الله - صلى الله عليه وآله - قال :
اتيت بدابة ... فركبت و معى جبرئيل - عليه السلام - فسرت ... ثم دخلت بيت المقدسفجمع لى الانبياء - عليهم السلام - فقدمنى جبرئيل حتى اممتهم ؛
دابه اى (مركبى آسمانى ) براى من آورده شد... و در حالى كهجبرئيل (ع ) با من بود سوار شديم و به سير پرداختيم (سفر معراج را آغاز كردم )...سپس ‍ به بيت المقدس داخل شدم ، همه پيامبران (ع ) به خاطر من گرد آمده بودند، سپسجبرئيل مرا پيش فرستاد تا امامتشان را (در نماز) به عهده گيرم .
(الاحاديث القدسيه ، ج 1، ص 136)
775 - پرخاش رسول خدا (ص )
قال الصادق - عليه السلام -:
صلى رسول الله - صلى الله عليه وآله - الفجر فلما انصرفاقبل بوجهه على اصحابه فسال عن اناس هل حضروا؟ فقالوا: لايارسول الله ، فقال اغيب هم ؟ فقال : اما انه ليس من صلاة اشد على المنافقين من هذهالصلاة و العشاء؛
رسول خدا (ص ) روزى پس از اداى نماز صبح در مسجد رو به اصحاب كرده و ازحال مردى كه نامشان را يك به يك برد پرسيد كه آيا اينان به جماعت حاضر شدهاند؟اصحاب عرض كردند: نه يا رسول الله . حضرت با تعجب پرسيد آيا آيا غايبند؟بعد فرمود: به راستى كه هيچ نمازى بر منافقان از اين نماز (صبح ) و نماز عشاءدشوارتر نخواهد بود.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 378. ثواب الاعمال ، ص 275)
776 - تاخير نماز به خاطر جماعت
عن جميل بن صالح انه سال ابا عبدالله - عليه السلام - ايهماافضل ؟يصلى الرجل لنفسه فى اول الوقت او يؤ خرها قليلا و يصلىباهل مسجده اذا كان امامهم ؟ قال : يوخر و يصلىباهل مسجده اذا كان الامام ؛
جميل بن صالح از امام صادق (ع ) سؤ ال كرد: كدام يك از اين دوافضل است : انسان در اول وقت نمازش را بخواند يا مقدارى نماز را تاخير بيندازد تا بااهل مسجد به جماعت نماز بخواند، زمانى كه مسجد امام جماعت دارد؟ حضرت فرمود: نماز رابه تاخير بينداز، با اهل مسجد نماز بخوان ، زمانى كه مسجد امام جماعت دارد.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 388)
777 - آفات بى ميلى به مساجد
قال الصادق - عليه السلام -:
و من صلى فى بيته جماعة رغبة عن المساجد فلا صلاة له و لمن صلى معه الا من علةتمنع من المسجد؛
و هر كس از روى بى ميلى به مساجد در خانه اش هرچند نماز جماعت بخواند براى او نمازىنخواهد بود و حتى براى كسانى كه با او نماز خوانده اند، مگر آن كه واقعا علتى مانعاز حضور در مسجد بوده باشد.
(امالى طوسى ، ج 2، ص 307)
778 - جبران و فوت تكبيراول
عن عبدالله بن مسعود - رحمه الله - انه فاتته تكبيرة الافتتاح يوما فاعتق رقبة و جاءالى النبى - صلى الله عليه وآله - فقال يارسول الله فاتتنى تكبيرة الافتتاح يوما فاعتقت رقبةهل كنت مدركا فضلها؟ فقال : لافقال ابن مسعود ثم اعتق اخرىهل كنت مدركا فضلها؟ فقال : لايابن مسعود! و لو انفقت ما فى الارض جميعا لم تكن مدركفضلها؛
عبدالله بن مسعود روزى به تكبير اول نماز جماعت نرسيد و براى جبران فوت اين ثوابيك بنده آزاد كرد، آمد خدمت رسول خدا (ص ) عرض كرد: يارسول الله من به تكبير اول نماز جماعت نرسيدم و جهت جبران يك بنده آزاد كردم . آيا بااين كار آن ثواب فوت شده را درك خواهم كرد؟ حضرت فرمود: خير، ابن مسعود گفت : يكبنده ديگر آزاد خواهم كرد آيا به ثواب فوت شده خواهم رسيد؟ حضرت فرمودند: خير،اى ابن مسعود اگر آن چه در زمين است در راه خدا انفاق كنى ثواب فوت شده را دركنخواهى كرد.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 488)
779 - مداومت بر نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
و من لزم جماعة المسلمين حرمت عليهم غيبته و ثبتت عدالته ؛
كسى كه بر نماز جماعت مداومت داشته باشد، غيبت او بر مسلمانان حرام و عدالتش ثابت مىشود.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 394)
780 - فضيلت نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
صلاة الجماعة افضل من صلاة الفرد بخمس و عشرين درجة ؛
يك نماز كه به جماعت برگزار گردد، برترى و فضيلت دارد بر بيست و پنج نمازفرادى .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 374)
781 - غيبت و قطع رابطه با تارك نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
لاصلاة لمن لايصلى فى المسجد مع المسلمين الا من علة و لاغيبة لمن صلى فى بيته ورغب عن جماعتنا و من رغب عن جماعة المسلمين سقطت عدالته و وجب هجرانه ؛
كسى كه بدون عذر موجهى با مسلمين در مسجد نماز جماعت نمى خواند نمازشكامل نيست ، و كسى كه در منزلش نماز مى خواند و نسبت به جماعت مسلمين بى توجه استغيبتش جايز است و كسى كه نسبت به جماعت مسلمين بى توجه است از عدالت ساقط است وواجب است دورى كردن از او.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 394)
782 - امام جماعت فكر مامومين
قال الصادق - عليه السلام -:
ينبغى للامام ان يكون صلاته صلاة اضعف من خلفه ؛
بر امام جماعت شايسته است كه نمازش بر اساس نماز ضعيفترين مامومين خود باشد (نمازرا در حال نماز جماعت طولانى نكند).
(من لايحضره الفقيه ، ص 381)
783 - اهميت نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الصلاة جماعة و لو على راس زج اذا سئلت عمن لايشهد الجماعةفقل : لا اعرفه ؛
نماز بايد به صورت جماعت خوانده شود، ولو بر نوك تيز پيكان باشد، زمانى كه ازشما سؤ ال شد در مورد كسى كه به جماعت حاضر نمى شود، بگوييد او را نمى شناسيم.
784 - تنظيم صفوف نماز جماعت
فى الرواية :
كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - يسوى صفوفنا كانما يسوى بها القداح ؛
راوى مى گويد: رسول گرامى اسلام (ص ) وقت نماز جماعت آن چنان صفوف جماعت ما رامنظم مى كرد كه تو گويى كاسه ما را پهلوى هم مى چيند و منظم مى كند.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 470)
785 - فضيلت دو ركعت نماز جماعت
قال الصادق - عليه السلام -:
ان الصلاة فى الجماعة تفضل على صلاة الفرد ثلاث و عشرين درجة تكون خمسا وعشرين صلاة ؛
(دو ركعت ) نماز جماعت فضيلت دارد بر نماز فرادى به بيست و سه درجه و بيست و پنجنماز محسوب مى شود.
(ثواب الاعمال ، ص 87)
786 - فضيلت سمت راست
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
فضل ميامن الصفوف على مياسرها كفضل صلوة الجماعة على صلوة الفرد؛
فضيلت سمت راست بر سمت چپ ، صفهاى جماعت همانند فضيلت نماز جماعت است بر نمازفرادى .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 465)
787 - پاداش قدم برداشتن براى نماز جماعت
عن جعفر بن محمد عن ابائه - عليهم السلام -:
وفى وصية النبى - صلى الله عليه وآله - لعلى - عليه السلام -قال ثلاث درجات منها المشى بالليل و النهار الى الجماعات ؛
رسول خدا (ص ) در وصيتى به على (ع ) فرمود: سه چيز موجب درجه و قرب به خداستيكى از آن سه چيز، روز و شب به طرف نماز جماعت قدم برداشتن است .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 372)
788 - انتظار نماز جماعت كفاره گناهان
عن ابى الحسن - عليه السلام -:
انتظار الصلوة جماعة من جماعة الى جماعة كفارةكل ذنب ؛
انتظار نماز جماعت ، از نماز جماعتى تا نماز جماعتى ديگر، كفاره همه گناهان است .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 388)
789 - محو گناه
ابا الحسن موسى بن جعفر عليهما السلام يحدث عن ابيه - عليه السلام - انهقال :
من اسبغ وضوئه فى بيته و تمشط و تطيب ثم مشى من بيته غيرمستعجل و عليه السكينة و الوقار الى مصلاة رغبة فى جماعة المسلمين لم يرفع قدما و لميضع اخرى الا كتب له حسنة ، و محت عنه سيئة و رفعت له درجة فاذا مادخل المسجد الى ان قال - عليه السلام - ثم افتتح الصلوة مع الامام جماعة الا وجبت له منالله المغفرة و الجنة من قبل ان يسلم الامام ؛
امام موسى بن جعفر (ع ) از پدر بزرگوارشنقل فرمود: كسى كه در منزلش ‍ وضوى كامل بگيرد و مويش را شانه كند و خود را معطرنمايد، سپس از خانه اش بدون عجله و با آرامش و وقار بيرون آيد و به طرفمحل نماز برود در حالى كه ميل به جماعت مسلمين دارد قدمى از زمين بر نمى دارد و نمىگذارد مگر اين كه يك حسنه برايش نوشته شود و يك گناه از او محو گردد و يك درجهبه خدا نزديك شود تا زمانى كه داخل مسجد شود. تا اينكه فرمود: سپس نماز را با امامجماعت شروع كند از طرف خدا مغفره و بهشت بر او واجب مى شودقبل از اينكه امام سلام نماز را بدهد.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 387)
790 - پاداش حركت به سوى مسجد
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
و من مشى الى مسجد يطلب فيه الجماعة كان لهبكل خطوة سبعون الف حسنة ، و يرفع له من الدرجاتمثل ذلك ، فان مات و هو على ذلك و كل الله به سبعين الف ملك يعودونه فى قبره ويبشرونه و يونسونه فى وحدته و يستغفرون له حتى يبعث ؛
كسى كه به قصد شركت در نماز جماعت به سوى مسجد گام بر مى دارد، خداوندمتعال در مقابل هرگامى كه بر مى دارد، هفتاد هزار حسنه به او پاداش مى دهد و به همينميزان نيز درجات وى بالا خواهد رفت و اگر در چنين حالى بميرد، خداوندمتعال هفتاد هزار فرشته را مامور مى نمايد تا در قبر به ديدار او رفته ، وى را بشارتدهند و در تنهايى قبر انيس او باشند و تا روز قيامت برايش طلب آمرزش كنند.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 372)
791 - برترى نماز جماعت در مسجد
وساله رجل فقال : ان لى مسجدا على باب دارى فايهماافضل اصلى فى منزلى فاطيل الصلاة او اصلى لهم و اخلف فكتب :صل بهم و احسن الصلاة و لاتثقل ؛
مردى از حضرت امام صادق (ع ) سؤ ال كرد: مسجدى در همسايگى من قرار دارد من در خانه(با انجام مستحبات ) و طولانى نماز بخوانم بهتر است يا در مسجد با جماعت (به طورمختصر) نماز بخوانم بهتر است ، امام در جواب نوشت : با جماعت نماز بخوان و از نمازفرادى طويل بپرهيز.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 477)
792 - كامل كننده نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
سووا صفوفكم فان تسوية الصف تمام الصلاة ؛
صفهاى نماز جماعت ، را مساوى كنيد، پس همانا كه مساوى كردن صفها،كامل كننده نماز است .
(بحارالانوار، ج 88، ص 20)
793 - ترك همسايگى مسجد
قال الصادق - عليه السلام -:
رفع الى اميرالمؤ منين - عليه السلام - بالكوفة ان قوما من جيران المسجد لايشهدونالصلاة جماعة فى المسجد فقال : ليحضرن معنا صلاتنا جماعة او ليتحولن و لايجاوروناو لانجاورهم ؛
به حضرت على (ع ) خبر دادند كه در كوفه قومى هستند در همسايگى مسجد، كه به جماعتمسلمين در مسجد حاضر نمى گردند امام فرمود: بايد به جماعت ما و نماز با ما در مسجدحاضر شوند، و گرنه بايد كوچ كنند و از همسايگى مسجد دور شوند و با ما همسايهنباشند و ما نيز با آنان مجاور نباشيم .
(بحارالانوار، ج 88، ص 13)
794 - همسايه مسجد و حضور در نماز جماعت
قال الباقر - عليه السلام -:
لاصلاة لمن لايشهد الصلاة من جيران المسجد الامريض اومشغول ؛
كسى كه همسايه مسجد است و به نماز (جماعت ) حاضر نمى شود نمازش ‍كامل نيست ، مگر مريض باشد يا عذر موجهى داشته باشد.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 375)
795 - حضور در نماز جماعت با قصد پاك
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اتى الجماعة ايمانا و احتسابا استانفالعمل ؛
كسى كه در نماز جماعت با ايمان و قصد پاك و خشنودى خداداخل شود، اعمال خود را از سر گيرد. (كنايه از اين است كه گناهان گذشته اش بخشيدهمى شود.)
(ثواب الاعمال ، ص 87)
796 - سبب ورود بهشت
قال الصادق - عليه السلام -:
من صلى عن يمين الامام اربعين يوما دخل الجنة ؛
كسى كه سمت راست امام جماعت چهل روز نماز بخواند وارد بهشت مى شود.
(جامع احاديث ، ج 6، ص 465)
797 - اخطار به همسايه مسجد
عن رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
و ما منكم من احد يخرج من بيته متطهرا فيصلى الصلوة فى الجماعة مع المسلمين ثميقعد ينتظر صلوة الاخرى الا و الملائكة تقول : اللهم اغفر له ، اللهم ارحمه ؛
وقتى شما از خانه خارج مى شويد، با طهارت باشيد، و شركت در جماعت با مسلمين بكنيد،و انتظار نماز باشيد، در اين صورت ملائكه براى شما دعا مى كنند، خدايا او را بيامرز،خدايا بر او رحم كن .
(جامع احاديث ، ج 6، ص 387)
798 - صفوف نماز جماعت ، مثل صفوف ملائكه
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اما الجماعة صفوف امتى كصفوف الملائكة و الركعة فى الجماعة اربع و عشرون ركعة، كل ركعة احب الى الله - عز و جل - من عبادة اربعين سنة ؛
اما نماز جماعت ، به درستى كه صفوف امت من ،مثل صفوف ملائكه است و يك ركعت نماز در جماعت بيست و چهار ركعت به حساب مى آيد، كههر ركعتى محبوبتر است نزد خدا از عبادت چهلسال .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 372)
799 - صف اول و صف ملائكه
قال على - عليه السلام -:
افضل الصفوف اولها و هو صف الملائكة وافضل المقدم ميا من الامام ؛
بهترين صفهاى نماز جماعت ، صف اول است ، و آن صف ملائكه است و بهترين جاى صفاول سمت راست امام است .
(بحارالانوار، ج 88، ص 18)
800 - فضيلت يك ركعت
قال الرضا - عليه السلام -:
فضل الجماعة على الفرد بكل ركعة الفا ركعة ؛
فضيلت نماز جماعت بر نماز فرادى هريك ركعت برابر با دو هزار ركعت است .
(بحارالانوار، ج 88، ص 4)
801 - نماز جماعت سبب ورود به بهشت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
فما من مؤ من مشى الى الجماعة الا خلف الله عليهاهوال يوم القيامة ، ثم يامر به الى الجنة ؛
پس مؤ منى نيست كه در راه نماز جماعت قدم بردارد مگر اين كه خداوند تبارك و تعالىترس و هراس روز قيامت را براى او سبك مى گيرد، سپس او را امر مى كندبه ورود بهبهشت .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 372)
802 - اقتداء به امام جماعت اهل ولايت
قال الرضا - عليه السلام -:
و لاتصلى خلف فاجر و لايقتدى الا باهل الولاية ؛
پشت سرآدم فاجر نماز نخوان ، اقتدافقط بر شخصاهل ولايت اهل بيت عصمت و طهارت جايز است .
(تحف العقول ، ص 308)
803 - بهترين صفوف نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
خير صفوف الصلاة المقدم ، و لو يعلم الناس ما فى الصفالاول لم يصل اليه احد الا باستهام ؛
بهترين صفوف نماز جماعت صف اول است ، اگر مردم مى فهميدند صفاول چقدر فضيلت دارد، (همه مردم در صف اول شركت مى كردند) و در نتيجه با قيد قرعهدر صف اول نماز مى خواندند.
(بحارالانوار، ج 88، ص 18)
804 - استجابت دعا
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان الله يستحيى من عبده اذا صلى فى جماعة ثم ساله حاجة ان ينصرف حتى يقضيها؛
زمانى بنده اى نمازش را به جماعت بخواند، خداوند از او حياء مى كند، و هنگامى كه از اوطلب حاجت كرد، منصرف نشود ؛ مگر اينكه حاجتش را برآورد.
(بحارالانوار، ج 88، ص 4)
805 - اقتداء به امام جماعت عادل
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا كان العبد خلف الامام كتب الله له مائة الف الف و عشرين درجة ؛
هرگاه بنده خدا پشت امام عادل به نماز بايستد براى او صد هزار هزار و بيست درجهخداوند ثواب منظور مى كند.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 386)
806 - محافظت بر صف اول
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
و من حافظ على الصف الاول و التكبيره الاولى لايوذى مسلما اعطاه الله من الاجر مايعطى الموذنون فى الدنيا و الاخرة ؛
كسى كه محافظت و مداومت بر صف اول و تكبيراول نمايد، و مسلمانى را اذيت نكند، خداوند به او اجرىمعادل اجرى كه موذن در دنيا و آخرت دريافت مى كند عطا خواهد كرد.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 387)
807 - تنظيم صفوف نماز جماعت
قال على - عليه السلام -:
سدوا فرج الصفوف و من استطاع ان يتم الصفالاول او الذى يليه فليفعل ذلك فان ذلك احب الى نبيكم و اتموا الصفوف فان الله وملائكته يصلون على الذين يتمون الصفوف ؛
صفوف نماز جماعت ، كه خالى است آن را پركنيد، و هركس كه قدرت دارد بر اين كه صفاول را تمام كند يا پهلوى صف اول را پر كند اين كار را انجام دهد پس به درستى كه اينكار نزد پيامبر اسلام محبوب است و تمام كنيد صفهاى (نماز جماعت ) را ناقص نگذاريد،پس به درستى كه خدا و ملائكه درود مى فرستند بر آنان كه صفوف راتكميل كند.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 474)
808 - اقتداء به سه گروه ممنوع است
قال الصادق - عليه السلام -:
ثلاثة لايصلى خلفهم : المجهول ، و الغالى و ان كانيقول بقولك ، و المجاهر بالفسق و ان كان مقتصدا؛
پشت سر سه گروه نماز نخوان (اقتداء نكن ):
1 - پشت سر شخص ناشناخته .
2 - مرد غلو كننده ، هرچند كه امامى و هم عقيده تو باشد.
3 - شخص متظاهر به فسق و گناه ، اگر چه مردى ميانه رو ومعقول باشد.
(خصال صدوق ، ص 154)
809 - آفات بى نظمى در نماز جماعت
قال الباقر - عليه السلام -:
ينبغى للصفوف ان تكون تامة متواصلة بعضها الى بعض ، و يكون بينكل صفين قدر مسقط جسد الانسان اذا سجد؛
سزاوار است كه صفها كامل و به هم پيوسته باشند، و ميان دو صف فاصله به اندازه اىباشد كه يك انسان بتواند سجده كند و اگر در نماز جماعت فاصله دو صف جلو و عقب كمتراز اين باشد، چنين نمازى ، نماز كامل و درستى نيست .
(دعائم الاسلام ، ج 1، ص 155)
810 - فضيلت صف اول بر صف دوم
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
فضل الصف الاول على الثانى كفضلى على امتى ؛
فضيلت صف اول بر صف دوم (نماز جماعت ) مثل فضيلت من است بر امتم .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 465)
811 - تاثير تكبير اول
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من ادرك التكبيرة الاولى اربعين يوما فى خمس صلوات كتب له براءة من النار و برائةمن النفاق ؛
كسى تكبير اول نماز پنجگانه را در نماز جماعتچهل روز درك كند، براى او آزادى از آتش جهنم و آزادى از نفاق نوشته مى شود.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 488)
812 - مانع اقتدا به مامومين
قال الصادق - عليه السلام -:
من قال بالجسم فلا تعطوه شيئا من الزكاة و لاتصلوا خلفه ؛
هركس قائل به جسمانيت خدا باشد از زكات چيزى به او ندهيد و در پشت سرش نمازنخوانيد.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 379)
813 - توجه رسول خدا (ص ) به نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اقيموا صفوفكم ، فانى اريكم من خلفى كما اريكم من قدامى و من بين يدى ولاتخالفوا فيخالف الله بين قلوبكم ؛
صفهاى نماز را مرتب كنيد، پس همانا من شما را از پشت سر مى بينم ، همان طور شما را ازجلو مى بينم ، و بين صفهاى خود جدايى و فاصله نيندازيد، كه خدا بين قلبهاى شماجدايى مى اندازد.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 468)
814 - آفات بى نظمى در نماز جماعت
عن ابن مسعود قال :
كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - يمسح منا كبنا فى الصلوة ويقول : استووا و لاتختلفوا فتختلف قلوبكم ؛
رسول خدا (ص ) شانه هاى نمازگزار را در نماز جماعت مى گرفت و منظم مى كرد، و مىفرمود: مساوى و منظم باشيد، نامنظم و جدا از هم نباشيد كه قلبهاى شما از همديگر جدامى شود.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 470)
815 - فضيلت تكبيراول
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
التكبيرة الاولى مع الامام خير من الدنيا و ما فيها؛
تكبير اول نماز را با امام جماعت گفتن بهتر است از دنيا و آن چه در آن است .
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 488. بحارالانوار، ج 88، ص 15)
816 - خروج بدون علت از مسجد
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من سمع النداء فى المسجد فخرج منه من غير علة فهو منافق الا ان يريد الرجوع اليه؛
كسى كه بانگ نماز را در مسجد بشنود و بدون علت از آن جا خارج شود، منافق است ،مگرآن كه قصد بازگشت به آن جا را داشته باشد.
(بحارالانوار، ج 88، ص 9)
817 - نمازهاى پنجگانه با جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من صلى الخمس فى الجماعة و حافظ على الجمعة فقداكتال الاجر بالمكيال الاوفى و قال تعالى : (ثم يجزيه الجزاء الاوفى ) ؛
كسى كه نماز پنج وقت خود را به جماعت بخواند و به نماز جمعه حاضر شود، پس بهتحقيق اجر خود را به حد كافى دريافت كرده است . سپس ‍رسول خدا (ص ) اين آيه كريمه را تلاوت فرمود: (پس جزا داده شود بر آن ، جزاىكاملتر).
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 386)
818 - محروميت از امور اجتماعى
عن اميرالمؤ منين - عليه السلام -:
بلغه ان قوما لايحضرون الصلاة فى المسجد فخطبفقال : ان قوما لا يحضرون الصلاة معنا فى مساجدنا فلايواكلونا و لايشاربونا ولايشاورونا و لايناكحونا و لاياخذوا من فيئنا شيئا او يحضروا معنا صلاتنا جماعة ؛
به اميرالمؤ منين على (ع ) خبر رسيد كه گروهى براى نماز در مسجد حاضر نمى شوند.حضرت خطبه اى خواندو در آن خطبه چنين فرمود: به درستى كه گروهى براى نماز درمساجد ما حاضر نمى شوند پس با ما هم ، نه غذا بخورند، نه آب بياشامند و نه مشورتكنند و نه از ما (زن ) بگيرند و از غنايم ما چيزى اخذ نكنند، تا اين كه در نماز جماعت با ماحاضر شوند.
(بحارالانوار، ج 88، ص 14)
819 - مقدار نماز جماعت
قال على - عليه السلام -:
و اذا قمت فى صلاتك للناس ، فلا تكونن منفرا و لامضيعا فان فى الناس من بهالعلة و له الحاجة ؛
و هنگامى كه به نماز جماعت براى مردم مى ايستى بايد نمازت نه نفرت آور و نه تضييعكننده باشد (نه آن قدر آن را طول بده كه موجب تنفر مامومين شود و نه آن قدر سريع كهنماز را ضايع كنى ) چرا كه در بين مردمى كه با تو به نماز ايستاده اند، هم بيماروجود دارد و هم افراد حاجتمند هست .
(نهج البلاغه ، نامه 52)
820 - بهترين جاى صف اول
قال الرضا - عليه السلام -:
و ان كنت خلف الامام فلا تقوم فى الثانى ان وجدت فىالاول موضعا؛
اگر مى خواهى در پشت امام جماعت قرار بگيرى ، تا زمانى كه در صفاول جاى خالى براى تو هست در صف دوم قرار نگير.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 490)
821 - مورد شفيع امام جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان امامك شفيعك الى الله - عز و جل - فلاتجعل شفيعك سفيها و لا فاسقا؛
همانا امام و پيشنماز تو، شفيع و واسطه تو به درگاه با عظمت الهى است ، پس هرگزكسى را كه فاسد و بى خرد است وسيله و شفيع خود به درگاه الهى قرار مده .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 492)
822 - اولين نماز جماعت
قال الصادق - عليه السلام -:
اول جماعة كانت ان رسول الله - صلى الله عليه وآله - كان يصلى و اميرالمؤ منين علىبن ابى طالب - عليه السلام - معه ؛
نخستين جماعتى كه برگزار شد، روزى بود كهرسول خدا (ص ) داشت نماز مى خواند و على بن ابيطالب اميرالمؤ منين (ع ) همراه آنحضرت بود.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 373)
823 - سفارش رسول خدا (ص ) در مقدار نماز جماعت
قال على - عليه السلام -:
و قد سالت رسول الله - صلى الله عليه وآله - حين وجهنى الى اليمن كيف اصلىبهم ؟فقال : صل بهم كصلاة اضعفهم ، و كن بالمؤ منين رحيما؛
من از رسول خدا (ص ) به هنگامى كه مرا به سوى (يمن ) فرستاد، پرسيدم ، چگونهبا آنان نماز بخوانم ؟ آن حضرت در پاسخم فرمود: (نمازى بخوان همچون نمازى كهناتوان ترين آن ها مى خواند و نسبت به مؤ منان رحيم و مهربان باش ).
(نهج البلاغه ، نامه 52)
824 - شفاعت كننده
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان الله وعد ان يدخل الجنة ثلاثة نفور بغير حساب و يشفعكل واحد منهم فى ثمانين الفا، المؤ ذن و الامام ، ورجل يتوضا ثم يدخل المسجد فيصلى فى الجماعة ؛
همانا خداوند به سه گروه وعده داد، بدون حساب وارد بهشت شوند، و هر يك از اين سهگروه (روز قيامت ) مى توانند هشتاد هزار نفر را شفاعت كنند و آن ها عبارتند از:
1 - موذن .
2 - امام جماعت .
3 - كسى كه وضو بگيرد، سپس داخل مسجد شود و نماز را به جماعت به جا آورد.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 488)