بسم الله الرحمن الرحیم
 
نگارش 1 | رمضان 1430

 

صفحه اصلی | کتاب ها | موضوع هامولفین | قرآن کریم  
 
 
 موقعیت فعلی: کتابخانه > مطالعه کتاب فلاح السائل, علاّمه سید بن طاووس ( )
 
 

بخش های کتاب

     FEHREST -
     FALAH001 -
     FALAH002 -
     FALAH003 -
     FALAH004 -
     FALAH005 -
     FALAH006 -
     FALAH007 -
     FALAH008 -
     FALAH009 -
     FALAH010 -
     FALAH011 -
     FALAH012 -
     FALAH013 -
     FALAH014 -
     FALAH015 -
     FALAH016 -
     FALAH017 -
     FALAH018 -
     FALAH019 -
     FALAH020 -
     FALAH021 -
     FALAH022 -
     FALAH023 -
     FALAH024 -
     FOOTNT01 -
 

 

 
 

 

next page

fehrest page

back page

توجّهات معنوى و توبه در هنگام خوابيدن
توجّه داشته باش كه وقتى خواستى بخوابى - چه خواب بر تو غلبه باشد، و يا درحالت اختيار بوده و ميل تمايل به خوابيدن داشته باشى - بدان كه خواب عبارت است ازمرگ و نبودِ بيدارى ، و وفات و از كار افتادنِ اعضا و جوارح از زندگانى استقامت وايستادگى در انجام امور مربوط به خود. خداوند - جلّ جلاله - در اين باره مى فرمايد:
وَ هُوَ الَّذى يَتَوفّاكُمْ بِاللَّيْلِ، وَ يَعْلَمُ ما جَرَحْتُمْ بِالنَّهارِ، ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فيِه .(285)
- و اوست خداوندى كه شب [و هنگام خواب ، جان شما را] كاملاً مى گيرد، و به تمامگناهانى كه در روز انجام مى دهيد، آگاه است ، سپس شما را در روز برمى انگيزاند.
بر اين پايه ، خداوند - جلّ جلاله - خواب را وفات ، و بيدارى را برانگيختن و زندگانىقرار داده . و آگاه هستى كه شخص خوابيده مانند شخص كور و كر ولال و زمين گير و و گرفتار به بيمارىِ رماتيسم مى گردد، وعقل و تمام بهره هاى اعضا و جوارحش را كه به وسيله آن با مولاى علاّم الغيوب خويشمعامله مى نمود، از دستش مى رود، و گويى وقتى كه مى خوابد اختيار افراد تحتتكفّل و اموال و حوايج و امور ضرورى او از دست او خارج مى شود، و نمى داند كه بر آنهاچه خواهد گذشت ، و نيرويى براى نگهدارى نفس خويش و حفظ امور مهمّى كه بدان اشارهنموديم باقى نمى ماند. و اگر آنها را به وسيلهقفل و پاسبان هم مصون سازد، وقتى خوابيد ممكن است در هرحال خلاف آنچه را كه اراده نموده ، واقع شود.
بنابراين ، هنگامى كه مى خوابى ، گويى كه به مصيبهاى هولناكى مبتلا، و درگرفتاريهاى فراموش كننده واقع شده اى ، و جز خداوند - جَلَّ جَلالُهُ وَ تَقَدَّسَ كَمالُهُ -نمى تواند با بيدار نمودن و عافيت بخشيدن به اعضا و جوارح وكمال زندگانى وبرگرداندن نيروى گوش و چشم و زبان وعقل و تمام [يا: ساير] مقاصدت را كه به واسطه خوابيدن ، پراكنده و پريشان گشته ،امور پراكنده تو را جمع سازد.
از اين رو، به پيشگاه خدا توبه نما، توبه اى كه از هر كوتاهى كه پيش از خوابيدنداشتى ، خالص و پاكيزه باشد. و اگر به خاطر قلّت معرفتت به مولايت كه تو را مىبيند، نفس و عقل و قلبت در توبه حقيقى با تو موافقت ننمودند، از رحمت و بخشش خدا طلبِعفو و گذشت بنما، كه او - جلّ جلاله - كه خداوندگار بردبار و مهربان و شفيق است ، براساس نيكيها و بخششهايى كه به بندگان خود دارد، زيبنده آن است كه بر تو نيزتفضّل نمايد.
و اگر بسان شيوه جنايتكاران و گناهكاران در نزد بزرگترين مالكان كه سيطره و چيرهگى دارد، طلب عفو و گذشت ننمودى ، پس حدّاقل مانند تسليم شدن و سرسپردگى شخصبيچاره و نيازمند و ذليل خود را تسليم خدا نموده ، و دين و نفس ومال و افراد تحت تكفّل و آرزوهاى خويش و هر چيزيى را كه بدان نيازمندى ، در تحتنگاهدارى آن خداوند مهربان و بردبار و بزرگوارى كه در پيشگاهش بسيار گستاخى وسوء ادب نموده اى ، در آورده و تسليم اوساز. و در باطن توجّه داشته باش كه تمام آنچهرا كه خداوند به تو بخشيده و تو در نزد او به وديعه گذاردى ، در حقيقت مِلْك اوست ، وتو در نزد او به عاريت و وديعه گذارده اى ؛ بنابراين حتّى در ذهن و خاطر و يا دردل خويش با مالكيّت او مخالفت منما، تا مبادا خود را شريك خداوند شمرده ، و به هلاكتمبتلا گشته و خشنودى او از دستت برود.
بى گمان اگر اين سفارش مرا بپذيرى و توبه يا طلب عفو نموده ، و يا چنانكه گفتيمخود را تسليم خداوند نمايى ، و به شرحى كه ذكر كرديم ، همه چيز خود را در نزد اوبه وديعه گذارى ، خداوند حافظ و نگاهبان تو بوده ، و از تو حمايت نموده و پناه خواهدداد، و هيچ فساد و تباهى در هيچ امرى در كم و زياد و كوچك و بزرگ ، بر تو وارد نخواهدشد.
در بعضى از اخبار ديدم كه مردى مى گويد: عقربى نايابى را ديدم كه بر پشت لاكپشتى سوار شده و لاك پشت آن را از يك سوىِ رودِنيل به سوى ديگر كه من در آنجا بودم ، مى گذارند، وقتى آن را به كنار آب رسانيد،عقرب بر زمين فرود آمد، و من دنبال آن روانه شدم ، و با خود گفتم كه اين عقرب جريانىدارد، تا اينكه به پايين تنه درختى رسيد و از آن بالا رفت و بر روى شاخه اى رفت كهمارى بر روى آن آويزان بود و جوانى در زير آن خوابيده بود، عقرب دُمِ مار را گزيد،به گونه اى كه مار مرده به زمين افتاد. اين امر در نظر من بسيار بزرگ آمد، به سوىآن جوان آمدم و بيدارش نمودم و گفتم : به اين مار كه خداوند تو را از آن سالم نگاه داشتنگاه كن ، و اين ابيات را براى او خواندم :

يا نائِماً وَالْجَليلُ يَحْرُسُهُ
مِمّا [يُلاقى ] فى حِنْدِسِ الظُّلَمِ
كَيْفَ تَنامُ الْعُيُونُ عَنْ مَلِكٍ
تَاءْتيكَ مِنْهُ فَوآئِدُ النِّعَمِ؟
- اى به خواب رفته اى كه خداوند بزرگ ، تو را از امورى كه در تاريكيهاى بسيارشديد براى تو پيش مى آيد، پاس مى دارد.
چگونه چشمهايت از توجّه به پادشاهى كه بهره هاى نعمتها از سوى او به تو مى آيد،به خواب مى رود؟
و نيز در كتاب اءَلْياقُوتُ الاَْحْمَر تاءليف احمد بن حسن اهوازى آمده كه : از بعضى ازغُلامان [و پسران نوجوان خدمتكار] برخى از كه كسرايان شنيدم كه گفت : هرگز كسرىنخوابيد مگر اينكه پيش از خوابيدن براى خداوند - عزّوجلّ - سجده نمود، و از او خواستكه بعد از مرگش او را زنده بدارد. و مقصودش از مرگ ، خوابيدن ، و از زندگانى ،بيدارى بود.
اينك مى گويم : اگر پادشاهى كه به جاىاشتغال به خداوند به غير او مشغول شده و به او - جلّ جلاله - معرفت و آگاهى نداشتمانند تو معرفت و شناخت داشت ، مسلّماً بهتر از تو با خداوند معامله مى نمود، پس ‍ عذر تودر غفلت از مالك دنيا و آخرت چيست ؟
ناگفته نماند كه اگر فرضاً بعد از عمل به آنچه كه پيشتر ذكر نموديم ، درحال خواب ضررى متوجّه تو شد، و برخى از چيزهايى را كه تحت تصرّف توست از دستترفت ، شايد اين براى آن باشد كه خداوند - جلّ جلاله - مى خواهد با اين كار نشانه هاىخود را در برگرداندن آن به تو نشان دهد، چنانكه نسبت به كسانى كه بر مالكِ روزجزا توكّل نموده اند، چنين شده و خداوند آيات خود را نشان داده ،نقل شده است كه :
عرب بيابان نشينى به در مسجد الحرام آمد و شتر خود را رها نمود گفت : خداوندا، اينشتر و بار آن را در حفظ و نگاهدارى تو درآورده ، و در نزد تو به وديعه مى گذارم .و وارد مسجد الحرام شد، و طواف نمود و بيرون آمد و شتر را پيدا نكرد، و ايستاد و گفت :پروردگارا، چيزى از مالِ من دزديده نشده ، بلكهمال تو دزديده شده است ، زيرا اگر اعتماد نداشتم كه تو شتر و بارش را حفظ مى كنى ،آن را رها نمى كردم . و امثال اين سخنان را تكرار مى كرد. و مردم از سخن گفتن او باخداوند - عزّوجلّ - تعجبّ مى كردند، تا اينكه ناگهان مردى - كه با يك دست افسار شتر راگرفته و دست ديگرش بريده بود - پيش آمد، و به عرب بيابان نشين گفت : شتر رابگير، كه من از آن خير نديدم . گفت : جريان تو چگونه بود؟ گفت : با آن به پشت كوهرفتم و پنهان شدم ، ولى ناگهان سوارى كه نمى دانم از كجا رسيد، فرود آمد و مراپريشان نمود و از جايم بلند كرد و دستم را قطع نمود و دستور داد كه شتر رابازگردانم .
من نيز به ياد ندارم كه هيچگاه چيزى را به خداوند - جلّ جلاله - سپرده باشم و آن چيزگم شده باشد. واگر هم به خاطر ارتكاب گناهى گم شده ، هنگامى كه از رحمتحضرتش اعاده سپرده ام را خواسته ام ، آن را به من بازگردانده و محجوب و محروممنساخته [يا: شرمسارم ننموده ]، و بر طبق گناهى كه باعث گم شدن آن از پناهگاهنگاهدارى اش شده ، با من معامله ننموده است .
در سال 627 هجرى قمرى راهىِ حجّ شدم ، و تمام آنچه را كه همراهم بود به حفظ وپاسدارىِ مراحم الهى سپردم ، ولى تازيانه اى كه از چوب بادامِ تَلْخ همراهم بود و بهكجاوه بسته شده بود هنگام سير شبانه به زمين افتاد، هنگامى كه روز روشن شد و فرودآمديم ديدم كه تازيانه گم شده است ، به دوست همراهم - كه مردى علوىّ بود و علىّ بنزكىّ رحمه اللّه نام داشت - گفتم : تازيانه من گم شده ، در جستجوى آن باش . وى ازگفته من تعجّب كرد و گفت : تازيانه اى را كه ديشب در راهپمايى سريع حاجيان افتادهجستجو كنم ؟ گفتم : بله ، زيرا من هرچه را كه همراهم بود به خداوند - جلّ جلاله - سپردهام ، و او - جلّ جلاله - از آنها نگاهدارى مى كند. وى گفته مرا نپذيرفت و آفتابه اىبرداشت و رفت تا به دور از ديد حاجيان به دستشويى برود، ولى در حالى كهتازيانه در دستش بود آمد. گفتم : چگونه آن را پيدا كردى ؟ گفت : ديدم كه بر روىكوزه مردى آويزان است ، گفتم اين تازيانه از آنِ فلانى است و ديشب در راهپيمايى شبانهافتاده است . گفت : بله ، ما آن را شب يافتيم و برداشتيم ، بگير و براى او ببر.
و اگر امثال اين امور را كه برايم اتّفاق افتاده ذكر كنم ، خسته وملول مى گردى .
آداب و اعمال پيش از خواب
الف - آداب وقت در قرار گرفتن در رختخواب
1 - وقتى به صورتى كه گفتيم عمل نموده و به كيفيّتى كه توضيح داديم همهوسايلى و امور مربوط به خويش را نزد خدا به ويعه گذاشتى ، مانند وضوى نماز،طهارت نموده و سپس برخيز به سوى رختخواب يا هر جا كه مى خواهى بخوابى .
2 - هنگام قرار گفتن در رختخواب بگو آنچه را كهنقل شده امام صادق (ع ) فرمود: هنگامى كه در رختخوابت جاى گرفتى مى گويى :
اءَعُوذُ بِعِزَّةِ اللّهِ، وَ اءَعُوذُ بِقُدْرَةِ اللّهِ، وَ اءَعُوذُ بِكَمالِ اللّهِ، وَ اءَعُوذُ بِسُلْطانِ اللّهِ، وَاءَعُوذُ بِجَبَرُوتِ اللّهِ، وَ اءَعُوذُ بِمَلَكُوتِ اللّهِ، وَ اءَعُوذُ بِدَفْعِ اللّهِ، وَ اءَعوُذُ بِجَمْعِ اللّهِ، وَاءَعُوذُ بِمُلْكِ اللّهِ، وَ اءَعُوذُ بِرَحْمَةِ اللّهِ، وَ اءَعُوذُ بِرَسُولِ اللّهِ(ص ) - مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ وَذَرَاءَ وَ بَرَاءَ، وَ مِنْ شَرِّ الْهامَّةِ(286) وَ السّامَّةِ، وَ مِنْ شَرِّ فَسَقَةِ الْجِنِّ وَ الاِْنْسِ، وَ مِنْ شَرِّفَسَقَةِ الْعَرَبِ وَالْعَجَمِ، وَ مِنْ شَرِّ كُلِّ دآبَّةٍ فِى اللَّيْلِ وَ النَّهارِ، اءَنْتَ آخِذٌ بِناصِيَتِها،إِنَّ رَبّى عَلى صِراطٍ مُسْتَقيمٍ.
- پناه مى برم به عزّت و سربلندى خداوند، و پناه مى برم به قدرت الهى ، و پناه مىبرم به كمال خدا، و پناه مى برم به تسلّط و چيرگى خداوند، و پناه مى برم بهسركشى و عظمت خداوند، و پناه مى برم به فرمانروايى و چيرگى بزرگ الهى ، پناهمى برم به دفع و جلوگيرى خدا، و پناه مى برم به جمع و گردآوردن خدا، و پناه مىبرم به سلطنت [ويا: مالكيّت ] خداوند، و پناه مى برم به رحمت خدا، و پناه مى برم بهرسول خدا(ص ) - از شرّ تمام آنچه خداوند خلق فرموده و پديد آورده و به وجود آورده ، واز گزند حشرات غير سمّى و سمّى و از آسيب گناهكاران جنّ و انس ، و از شر گناهكارانعَرَب و عَجَم ، و از شرّ هر جنبنده در شب و روز كه [موى ] پيشانى [و تمام اختيار] آن بهدست دوست ، براستى كه پروردگار من بر راه راست استوار است .
و در ادامه دعا هركس را كه خواستى به پناه خداوند درآور.

3 - در روايت آمده كه رسول خدا(ص ) پيوسته در جنگ و يا مسافرت هنگام فرا رسيدن شبمى فرمود:
يا اءَرْضُ، رَبّى وَ رَبُّكِ اللّهُ، اءَعُوذُ بِاللّهِ مِنْ شَرِّكِ وَ شَرِّ ما فيكِ، وَ شَرِّ ما خُلِقَ فيكِ،وَ شَرِّ ما دَبَّ عَلَيْكِ، اءَعُوذُ بِاللّهِ مِنْ شرِّ كُلِّ اءَسَدٍ وَ اءَسْودٍ، وَ حَيَّةٍ وَ عَقْرَبٍ، وَ مِنْ ساكِنِالْبَلَدِ، وَ مِنْ شَرِّ والِدٍ وَ ما وَلَدَ]
- اى زمين ، پروردگار من و تو خداست . به خدا پناه مى برم از شرّ تو و شرّ هرچه درتوست ، و شرّ هرچه در تو خلق شده ، و شرّ هر چه بر روى تو مى جنبد، به خدا پناه مىبرم از شرّ هر شير و مار بزرگ و مار و عقرب و از ساكنان آباديها و از شرّ انسانهايىكه زاده و زاييده شده اند.
4 - همچنين از جمله اعمال بنده در هنگام قرار گرفتن در رختخواب بايد اين باشد كه درروايت آمده كه امام صادق (ع ) فرمود: هركس هنگامى كه در رختخواب قرار مى گيرد يازدهبار قُلْ هُوَ اللّهُ اءَحَد بخواند، گناهش آمرزيده شده ، و شفاعت او دربارههمايشگانش پذيرفته مى شود، و اگر صد بار قرائت كند، گناهان پنجاهسال آينده او آمرزيده مى گردد.
5 - و نيز هنگامى كه در رختخواب رفتى بگو آنچه را كه در روايت آمده كه امام صادق (ع )فرمود: هركس هنگام جاى گرفتن در رختخوابش ‍ بگويد:
اءَللّهُمَّ، إِنّى اءُشْهِدُكَ اءَنَّكَ افْتَرَضْتَ عَلَىَّ طاعَةَ عَلَىِّ بْنِ اءَبى طالِبٍ وَ الاَْئِمَّةِ مِنْوُلْدِهِ.
- خداوندا، تو را گواه مى گيرم كه طاعت و پيروى از حضرت علىّ بن ابى طالب و امامانو فرزندان او [(عليهم السلام )] را بر من واجب فرمودى .
و همه ائمّه [(عليهم السلام )] تا امام عصر خويش را يكايك نام ببرد، و بعد در همان شبجان بسپارد، وارد بهشت مى گردد.

ب - اعمال و آداب بعد از دراز كشيدن در رختخواب
1 - وقتى در هنگام نشستن در رختخواب و جايگاه خوابيدن خود امورى را كه يادآور شديم ،گفتى ، توجّه داشته باش كه تو بنده مملوك ناچيزى هستى كه مى خواهى بخوابى وپاهايت را دراز كنى ، و در حركات و سكنات خويش در پيشگاه خداوندى كه مالك عظيم وبزرگ است احساس ‍ راحتى كنى ، پس در گفتار و كردار مؤدّب باش . زيرا به هرچهبيشتر مؤدّب باشى و اظهار خاكسارى نمايى مولايت اهليّت آن را دارد، و مقام تو كوچكتر وپست تر از آن است ، و نيز با حالت تسليم و واگذارى وتوكّل [به خداوند و با هر حالت ديگر كه در اين مقام شايسته است ، بر سمت راست بدنخويش دراز بكش .
2 - بگو آنچه را كه در روايت آمده امام صادق (ع ) فرمود: هرگاه در رختخواب خويشقرار گرفتى ، بر سمت راست بدن خويش دراز بكش و بگو:
بِسْمِ اللّهِ، وَ بِاللّهِ، وَفى سَبيلِ اللّهِ، وَ عَلى مِلَّةِ رَسُولِ اللّه (ص ). اءَللّهُمَّ، إِنّىاءَسْلَمْتُ نَفْسى إِلَيْكَ، وَ وَجَّهْتُ وَجْهى إِلَيْكَ، وَ فَوَّضْتُ اءَمرى إِلَيْكَ، وَ اءَلْجَاءْتُ ظَهْرىإِلَيْكَ، رَغْبَةً وَ رَهْبَةً إِلَيْكَ، لا مَلْجَاءَ وَلا مَنْجا مِنْكَ إِلاّ إِلَيْكَ، [وَ اءَسْلَمْتُ نَفْسى إِلَيْكَ].اءَللّهُمَّ، آمَنْتُ بِكُلِّ كِتابٍ اءَنْزَلْتَهُ وَ بِكُلِّ رَسُولٍ اءَرْسَلْتَهُ.
- به نام خدا، و به [وسيله ] خدا، و در راه خدا، و بر آيينرسول خدا(ص ). خداوندا، همانا من خويشتن را تسليم تو نمودم ، و روى [و تمام وجود]م رابه سوى تو متوجّه ساختم ، و امورم را به تو واگذار، و پشتم را به پناه [نيروى ] تودرآوردم ، از روى ميل و رغبت [به تو] و بيم و هراس از تو. هيچ پناهگاه و راه تجاتى ازتو نيست جز به سوى تو، [و نفس خويش را تسليم تو نمودم .] خدايا، به تمامكتابهايى كه فرو فرستاده و به هر پيامبرى كهگسيل داشتى ايمان آوردم .
سپس سوره ها و آيات ذيل را قرائت بكن :
3 - سوره قُلْ هُوَ اللّهُ اءَحَد.
4 - دو سوره معوذّتين .
5 - آية الكرسى سه بار.
6 - آيه سَخَره (287).
7 - آيه شَهِدَاللّه (288).
8 - سوره إِنّا اءَنْزَلْناهُ فى لَيْلَةِ الْقَدْر يازده بار.
9 - سپس سى و چهار بار تكبير و سى وسه مرتبه تسبيح و 33 بار حمد مى گويى . واين همان تسبيح حضرت زهرا، فاطمه (عليهاالسلام ) است كهرسول خدا(ص ) به آن حضرت آموخت .
10 - سپس بگو:
لا إِلهَ إِلا اللّهُ وَحْدَهُ، لا شَريكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ، يُحْيى وَ يُميتُ [وَ يُميتُ وَ يُحْيى ]،وَ هُوَ حَىُّ لايَموتُ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ، وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَىْءٍ قَديرٌ.
- معبودى جز خداوند يگانه نيست و شريكى براى او وجود ندارد، فرمانروايى تنها از آناوست ، و ستايش مختصّ اوست ، زنده مى گرداند و مى ميراند، [و مى ميراند و زنده مىگرداند] و خود او زنده اى است كه هرگز نمى ميرد، و تمام خوبى به دست[جمال ] اوست ، و بر هر چيز تواناست .
11 - بعد بگو:
اءَعُوذُ بِاللّهِ الَّذى يُمْسِكُ السَّمآءِ اءَنْ تَقَعَ عَلى الاَْرْضِ إِلاّ بِإِذْنِهِ - مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ وَ ماذَرَاءَ وَ بَرَاءَ وَاءَنْشَاءَ وَ صَوَّرَ، وَ مِنَ الشَّيْطانِ وَ شِرْكِهِ و فَرْعِهِ [يا: قَرْعِهِ] وَ مِنْ شَرِّشَياطينِ الاِْنْسِ وَ الْجِنِّ، وَ اءَعُوذُ بِكَلِماتِ اللّهِ التّآمِّةِ [يا: التّامّآتِ] مِنْ شَرِّ السّآمَّةِ وَالْهآمَّةِوَاللاَّّمَّةِ وَالْخآصَّةِ، وَ مِنْ شَرِّ ما يَنْزِلُ مِنَ السَّمآءِ وَ ما يَعْرُجُ فيها، [وَ مِنْ شَرِّ ما يَخْرُجُ مِنَالاَْرْضِ وَ ما يَلِجُ فيها]، وَ مِنْ شَرِّ طَوارِقِ اللَّيْلِ وَ طَوارِقِ النَّهارِ، إِلاّ طارِقاً يَطْرُقُ بِخَيْرٍ،بِاللّهِ وَ بِالرَّحْمنِ اسْتَعَنْتُ، وَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ، حَسْبِىَ اللّهُ، نِعْمَ الْوَكيلُ.
- پناه مى برم به خداوندى كه آسمان را از اينكه جز به اجازه او بر زمين بيافتد، نگاهمى دارد، از شرّ هرچه آفريده و خلق فرموده و پديد آورده و ايجاد و صورتگرى نموده ،و از [گزند] شيطان و سهيم شدن و گمان [يا: تسلّط] او، و از شرّ شيطانهاى انسى و جنّى، و پناه مى برم به كلمات كامل خداوند از شرّ حشرات سمّى و غير سمّى و هر ترس وهراس [ويا: چشم زخم ] و شرّ مخصوص ، و از آسيب تمام آنچه كه از آسمان فرو مى آيد، ويا به آنجا بالا مى رود، [و از شرّ آنچه كه از زمين بيرون آمده و در آن فرو مى رود.] و ازشرّ پيشامدهاى شبانه و روزانه ، مگر پيشامدى كه خير همراه خود بياورد، و تنها بهخداوند رحمت گستر يارى مى جويم ، و تنها بر اوتوكّل نمودم ، خداوند مرا بس است و چه كار گذار ووكيل خوبى .
12 - سپس دست راست خويش را زير سر گذاشته و بگو دعايى را كهنقل شده امام باقر (ع ) فرمود: شخصى كه مى خواهد بخوابد هنگامى كه انسان دستراستش را زير سرش گذاشت ، بگويد:
بِسْمِ اللّهِ، اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَسْلَمْتُ نَفْسى إِلَيْكَ، وَ وَجَّهْتَ وَجْهى إِلَيْكَ، وَ فَوَّضْتُاءَمْرى إِلَيْكَ، وَ اءَلْجَاءْتُ ظَهْرى إِلَيْكَ، وَ تَوَكَّلْتُ عَلَيْكَ، رَهْبَةً وَ رَغْبَةً إِلَيْكَ، لا مَلْجَاءَ وَلا مَنْجا مِنْكَ إِلاّ إِلَيْكَ، آمَنْتُ بِكِتابِكَ الَّذى اءَنْزَلْتَ، وَ رَسُولِكَ الَّذى اءَرْسَلْتَ.
- به نام خدا، خداوندا، براستى كه من خويشتن را تسليم تو نمودم ، و روى [و تماموجود]م را متوجّه تو نمودم ، و امورم را به تو واگذار نموده ، و پشتم را در پناه تودرآورده ، و بر تو توكّل نمودم ، از روى بيم و هراس [از تو] وميل و رغبت به سوى تو. هيچ پناهگاه و راه نجاتى از تو نيست جز به سوى تو، بهكتابى كه فرو فرستادى و پيامبرى كه گسيل داشتى ايمان آوردم .
بعد تسبيح حضرت فاطمه (عليهاالسلام ) را بگو:
البتّه ما پيشتر مشابه اين دعا را در هنگام دراز كشيدن بر سمت راست بدن ذكر نموديم ،ولى اين روايت اضافه دارد، و مختصّ به وقت گذاشتن دست راست بر زير سر است .
13 - و نيز هنگام قرار گرفتن در محلّ خواب بگو آنچه را كهنقل شده امام صادق (ع ) فرمود: هركس هنگامى كه در خوابگاه و محلّ دراز كشيدن خويشقرار مى گيرد، سه مرتبه بگويد:
اءَلْحَمْدُللّهِِ الَّذى عَلا فَقَهَرَ، وَالْحَمْدُللّهِِ الَّذى بَطَنَ فَخَبَرَ، وَ الْحَمْدُللّهِِ الَّذى مَلَكَفَقَدَرَ، [وَالْحَمْدُللّهِِ الَّذى عُصِىَ فَغَفَرَ، وَالْحَمْدُللّهِِ الَّذى عُبِدَ فَشَكَرَ]، وَ الْحَمْدُللّهِِ الَّذىيُحْيِى الْمَوْتى ، وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَىْءٍ قَديرٌ.
- ستايش خداوندى را كه [از همه موجودات ] برتر و بلند مرتبه است و لذا [بر آنها] چيرهاست ، و سپاس خدايى را كه در باطن [اشياء] نفوذ كرد و لذا به باطن آنها آگاهى دارد، وستايش خداوندى را كه دارنده و خداوندگار [تمام موجودات ] هست و لذا [بر هر چيز]تواناست ، [و سپاس خداوندى را كه معصيت و نافرمانى او را مى كنند و او مى آمرزد، وستايش خدايى را كه او را مى پرستند و او شكرگزارى مى نمايد]، و سپاس خدايى را كهمردگان را زنده مى گرداند، و هم او بر هر چيز تواناست .
مانندِ روزى كه از مادرش زاده شده ، از گناهان بيرون مى آيد.
توجّهات و حالات و اعمال مؤلّف (289) در هنگام خوابيدن
اينك مى گويم : اگر خواستى ، مانند برخى از بندگان خدا كه مى شناسم باش ، كهبا اجازه خداوند و رعايت ادب با او مى خوابد، و با توجّه به خدا روبه سوى قبله قرارمى گيرد، و مانند زنان فرزند مرده كه دست بر گونه مى گذارند، دستش را زير سرشمى گذارد، به خاطر اينكه بسيارى از امورى را كه كه او را به خدا نزديك مى كند، ازدست داده و در عزاى آنها نشسته است . و نيّتش از اين خوابيدن آن است كه بدين وسيله درحال بيدارى بر طاعت و عبادت خداوند جلّ جلاله و بر بندگى و خاكسارى براى خدا كه درحال بيدارى از او خواسته شده ، نيرو برگيرد، و گويى كه كوهِ گناهان قلبى اش بربالاى سر او برده شده تا از دستِ خشم خدا بر سر او بيافتد، چنانكه براى بنىاسرائيل رُخ داد، آنجا كه خداوند - جلّ جلاله - مى فرمايد:
وَ إِذْ نَتَقْنَا الْجَبَلَ فَوْقَهُمْ، كَاءَنَّهُ ظُلَّةٌ. (290)
- و [به ياد آر] آن هنگام را كه كوه را بركَنده و مانند ابر هولناكى بر بالاى سرشاننگاه داشتيم . و چنانكه بنى اسرائيل از بيم فرو افتادن كوه بر زندگانى فانى وناپايدارشان خاكسارى نموده و تسليم شدند، صاحب كوهِ گناهان نيز بيم آن را دارد كهكوهِ گناهان بر سرش فرو بيافتد و تمام زندگانى و سعادتمندى حيات فانى و باقىاش را نابود سازد.
و آن بنده هنگامى كه دست راست خويش را بر زير سرش گذاشتاعمال زير را به ترتيب انجام مى دهد:
1 - قرائت سوره حمد سه مرتبه .
2 - قرائت سوره قُلْ هُوَ اللّهُ اءَحَد يازده بار.
3 - قرائت سوره إِنّا اءَنْزَلْناهُ فى لَيْلَةِ الْقَدْرِ يازده مرتبه ]
4 - قرائت سوره اءلْهيكُمُ التَّكاثُر يك بار.
5 - قرائت سوره قُلْ يا اءَيُّهَا الْكافِروُن سه بار.
6 - قرائت سوره قُلْ اءَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقْ سه بار.
7 - قرائت سوره قُلْ اءَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ سه بار.
8 - خواندن آية الكرسى يك مرتبه .
9 - خواندن آيه شَهِدَاللّهُ اءَنَّهُ لا إِلهَ إِلاّ هُو تا آخر.(291)
10 - قرائت آيه لَوْ اءَنْزَلْنا [هذَا الْقُرآنَ]... تا آخر سوره حشر.
11 - قرائت آيه إِنَّ اللّهِ يُمْسِكُ السَّمواتِ وَالاْ رْضَ اءَنْ تَزُولا ، وَ لَئِنْ زالتا إِنْاءَمْسَكَهُما مِنْ اءَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ، إِنَّهُ كانَ حَليماً غَفُوراً(292)
12 - قرائت آيات سَخَره .(293)
13 - قرائت آيه آمَنَ الرَّسُولُ تا آخر سوره بقره .
14 - قرائت اواخر سوره كهف يعنى آيه : قُلْ إِنَّما اءَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ [يُوحى إِلَىّ]تا آخرسوره .
15 - سپس مى گويد:
اءَللّهُمَّ، لاتُؤْمِنّى مَكْرَكَ، وَلا تُنْسِنى ذِكْرَكَ، وَ لا تَوَلَّ عَنِّى وَجْهَكَ، وَلا تَهْتِكْ عَنّىسِتْرَكَ، وَلا تُؤ اخِذْنى عَلى تَمَرَّدى ، وَلا تَجْعَلْنى مِنَ الْغافِلينَ، وَ اءَيْقِظْنى مِنْرَقْدَتى ، وَ سَهِّلِ الْقِيامَ فى هذِهِ اللَّيْلَةِ فى اءَحَبِّ الاَْوْقاتِ إِلَيْكَ، وَ ارْزُقْنى فيها ذِكْرَكَوَالصَّلاةَ وَالدُّعاءَ وَ الشُّكْرَ [يا: الشُّكْرَ وَ الدُّعاءَ] حَتّى اءَسْاءَلَكَ فَتُعْطِيَنى ، وَ اءَدْعُوَكَفَتَسْتَجيبَ لى ، وَ اءَسْتَغْفِرَكَ فَتَغْفِرَ لى ، إِنَّكَ اءَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ.
- خداوندا، مرا از مكر و فريبت ايمن مگردان ، و يادت را از يادم مبر، و روى [و اسماءوصفات ]ات را از من برمگردان ، و پرده [ستاريّتت ] را درباره [گناهان ] من مَدر، و بهواسطه سركشى ام مگير، و از غافلان قرار مده ، و از خواب [غفلتم ] بيدار فرما، وبرخاستن [براى عبادت ] در اين شب را در محبوبترين اوقات در نزد خود براى من آسانفرما، و در آن يادت و نماز و دعا و سپاسگزارى [يا: سپاسگزارى و دعا] را روزى امگردان ،تا اينكه از تو درخواست نمايم و عطايم فرمايى ، و بخوانمت تا اجابت نمايى ،و طلب آمرزش كنم تا بيآمرزى ، براستى كه تويى بسيار آمرزنده مهربان .
16 - بعد براى ترس از محتلم شدن مى گويد:
اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَعُوذُ بِكَ مِنْ الاِْحْتِلامِ، وَ مِنْ [شَرِّ الاَْحْلامِ]، وَ اءَنَ يِلْعَبَ بِىَ الشَّيْطانُفِى الْيَقْظَةِ وَالْمَنامِ.
- خداوندا، به تو پناه مى برم از محتلم شدن [و ديدن خواب شيطانى ] و [از رؤ ياهاىبد]، و اينكه شيطان در بيدارى و خواب با من بازى كند.
17 - سپس براى همين منظور آيه قُلْ مَنْ يَكْلَؤُكُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهارِ مِنَالرَّحْمنِ(294)
را تا آخر قرائت مى كند.
18 - و بعد آخر سوره بنى اسرائيل يعنى آياتذيل را تلاوت مى كند:
قُلْ: ادْعُواللّهَ، اءَوِ ادْعُوا الرَّحْمنَ، اءَيّاً ما تَدْعُوا فَلَهُ الاَْسْمآءِ الْحُسْنى ، وَلاتَجْهَرْبِصَلاتِكَ، وَ لا تُخافِتْ بِها، وَ ابْتَغِ بَيْنَ ذلِكَ سَبيلاً، وَ قُلِ: الْحَمْدُللّهِِ الَّذى لَمْ يَتَّخِذْصاحِبَةً وَ لا وَلَداً، وَ لَمْ يُكُنْ لَهُ شَريكٌ فِى الْمُلْكِ، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىُّ مِنَ الذُّلِّ، وَ كَبِّرْهُتَكْبيراً. (295)
- بگو: خدا را بخوانيد يا رحمان را بخوانيد، هر كدام را بخوانيد، نامها [وكمالات ] نيكوتر تنها براى اوست ، و نمازت را نه بلند بخوان و نه آهسته ، و راهى مياناين دو را بجوى ، و بگو: ستايش خداوندى را كه هيچ كس را به زنى و فرزندى نگرفت، و هيچ شريكى در سلطنت و فرمانروايى ندارد، و هيچ سرپرستى از روى ذلّت و خوارىبراى او نيست ، و او را به گونه ويژه اى بزرگتر بدان .
19 - سپس تسبيح حضرت زهرا(عليهاالسلام ) را مى گويد، و اين آخرين چيزى است كه وىهنگام خوابيدن مى گويد.
فضيلت و آثار و فوائد اعمال وقت خواب
در فضيلت هركدام از اينها كه آن بنده خدا بدانعمل نموده و بر اساس ‍ هدايت خداوند - جلّ جلاله - مرتّب نموده روايت نيز وارد شده ، وبراى هرچه قرائت نموده فوايد و آثار عظيمى است كه با ذكر و به شماردرآوردن آنهاكتاب مبسوط مى شود. [لذا به ذكر برخى از آن روايات بسنده مى كنيم ]:
فضيلت تسبيح حضرت زهرا(عليهاالسلام )
1 - درباره عملى كه آن بنده در پايان اعمال در هنگام خوابيدن انجام مى دهد، يعنى تسبيححضرت زهرا، فاطمه - عليها اءَفْضَلُ السَّلام - روايت شده كه امام صادق (ع ) فرمود:وقتى به رختخواب مى رويد، يك فرشته بزرگوار و يك شيطان ناپاك و سركش وشرورى باشتاب به سويتان مى آيند، فرشته مى گويد: روز خويش را باعمل خير ختم كن ، و شب خود را با عمل خوب آغاز نما، و شيطان مى گويد: روز خود راباگناه ختم كن ، و شب خود را با گناه آغاز كن .
و افزود: اگر شخص از فرشته بزرگوار اطاعت كند و روز خود را با ياد خدا بهپايان برد و وقتى واردِ جايى كه مى خواهد بخوابد شد، شب خود را با ياد خدا آغازنمايد و سى و چهار بار تكبيرو سى وسه بار تسبيح و سى وسه بار حمد بگويد،فرشته ، شيطان را از او درو مى راند، و شيطان دور مى شود، و تا هنگام بيدار شدن ازخواب آن فرشته از او نگاهدارى مى كند.
و وقتى بيدار شد، شيطان با شتاب به پيش آمده و مشابه سخنى را كه پيش از به خوابرفتن به وى گفت مى گويد، و فرشته نيز مانند همان سخنى كه پيش از خوابيدن بهوى گفت مى گويد، اگر بنده به همان صورتى كه نخست خدا را ياد كرد، خداوند -عزّوجلّ - را ياد كند، فرشته ، شيطان را از او دور مى راند، و شيطان بدور مى رود، وخداوند - عزّوجلّ - در برابر اين عمل ، عبادت يك شب را براى او مى نويسد.

همچنين در از حضرت علىّ بن محمّد بن علىّ بن موسى الرّضا، امام هادى (عليهم السلام )درباره آنچه كه اهل بيت (عليهم السلام ) هنگام خوابيدن انجام مى دهند. آمده مااهل بيت در هنگام خوابيدن ده كار را پيوسته انجام مى دهيم : طهارت ، و گذاشتن دست راستزير سر، و سى وسه بار تسبيح خدا، و سى وسه بار حمد، و سى وچهار بار تكبيرگفتن ، و رو به سوى قبله مى خوانيم ، و فاتحة الكتاب ، وآية الكرسى ، و آيه شَهِدَاللّهُ اءَنَّهُ لا إِله إِلاّ هُو تا آخرش را قرائت مى كنيم . و هر كس اين كارها را انجام دهد،حظّ و بهره آن شب را برگرفته است .
حديث فوق به همين صورت به دست ما آمده كه راوى ابتدا ده خصلت را ذكر نموده ، ولىدر تفصيل نُه خصلت را برشمرده است . گويا يا دراجمال و يا تفصيل سهو نموده است . و ظاهراً اشتباه درتفصيل است ، زيرا اعمال ائمّه (عليهم السلام ) در وقت خوابيدن همان گونه كه روايتنموديم ، بيشتر از نُه خصلت است ، و شايد سهو كرده و قرائت سوره قُلْ هُوَ اللّهُاءَحَد و إِنّا اءَنْزَلْناهُ را ذكر ننموده است .
اينك فضيلت برخى از امورى كه پيش از اين به صورت مختصر ذكر نموديم ، بهتفصيل يادآور مى شويم :
فضيلت قرائت سوره إ نّا اءَنْزَلْناه
فضيلت يازده صد بار قرائت كردن سوره قُلْ هُوَاللّهُ اءَحَد به صورتى كهروايت نموديم گذشت ، امّا درباره فضيلت يازده بار خواندن سوره إِنّا اءَنْزَلْناهُابوبصير مى گويد: از امام صادق (ع ) شنيدم كه مى فرمود: هركس هنگام خوابيدنيازده بار سوره إِنّا اءَنْزَلْناهُ فى لَيْلَةِ الْقَدْر را قرائت كند، خداوند يازدهفرشته را بر او مى گمارد تا او را از تمام شيطانهاىِ راند شده تا صبح حفظ كنند.
فضيلت قرائت سوره اءَلْهكُمُ التَّكاثُر
در روايت آمده كه امام صادق (ع ) فرمود رسول خدا (ص ) فرمودند: هركس هنگام خوابيدنسوره اءلَهكُمُ التَّكاثُر را بخواند، از شرّ عذاب قبر محفوظ مى ماند.
فضيلت قرائت آيه إِنّ اللّه يُمْسِكُ...
روايت شده كه حضرت ابى الحسن رضا به نقل از پدر بزرگوارش (عليهماالسلام )فرمود: هركس هنگام خوابيدن آيه
إِنَّ اللّهَ يُمْسِكُ السَّمواتِ وَالاَْرْضَ اءَنْ تَزُولا، وَ لَئِنْ زَالَتا إِنْ اءَمْسَكَهُما مِنْ اءَحَدٍ مِنْبَعْدِهِ، إِنَّهُ كانَ حَليماً غَفُوراً. (296): (براستى كه خداوند آسمانها و زمين را ازاينكه از بين بروند نگاه مى دارد، و اگر از بين بروند هيچ كس جز او نمى تواند آن دورا نگاه دارد، براستى كه او بردبار و بسيار آمرزنده است .) را قرائت كند، هرگز سقفخانه بر روى او فرو نمى ريزد.

فضيلت قرائت آيةُ الكرسّى و معوذّتين
وليد بن صبيح مى گويد شهاب بن عبدربّه به من گفت : سلام مرا به امام صادق (ع )برسان ، و به حضرتش عرض كن كه در خواب مبتلا به ترس و هراس مى شوم . وى مىگويد: گفتار او را به حضرت عرض كردم . فرمود: به او بگو وقتى وارد رختخوابشد، حتماً معوذّتين و آية الكرسى را بخوان . و آية الكرسىافضل است .
و نيز در روايت ديگر درباره كسى كه در خواب گرفتار ترس مى شود، آمده است كه امامصادق (ع ) فرمود: هر كس كه مبتلا به ترس [در خواب ] باشد، هنگام خوابيدن ده باربگويد:
لا إِلهَ إِلا اللّهُ وَحْدَهُ لاشَريكَ لَهُ، يُحْيى وَ يُميتُ، وَ يُميتُ وَ يُحْيى ، وَ هُوَ حَىُّ لايَمُوتُ
- معبودى جز خداوند نيست كه يگانه است و شريكى ندارد، زنده مى كند و مى ميراند، و مىميراند و زنده مى گرداند، و او زنده اى است كه نمى ميرد.
و تسبيح حضرت زهرا(عليهاالسلام ) را بگويد، خوف و هراسش ‍ برطرف مى شود.

فضيلت قرائت آخر سوره بنى اسرائيل و كهف :
در روايت آمده كه پيامبر اكرم (ص ) فرمود: [قرائت آياتذيل ] براى اُمّت من ، سبب ايمنى از دزديده شدن است :
قُلِ: ادْعُوا اللّهَ، اءَوِ ادْعُوا الرَّحْمنَ، اءَيّاًما تَدْعُوا فَلَهُ الاَْسْمآءُ الْحُسْنى ، وَلا تَجْهَرْبِصَلاتِكَ، وَلا تُخافِتْ بِها، وَابْتَغِ بَيْنَ ذلِكَ سَبيلاً، وَ قُلِ: اءَلْحَمْدُللّهِِ الَّذى لَمْ يَتَّخَذْصاحِبَةً وَلا وَلَداً وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَريكٌ فِى الْمُلْكِ، وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىٌ مِنَ الذُّلِّ، وَ كَبِّرْهُتَكْبيراً. (297)
- بگو: خدا را بخوانيد يا رحمان را بخوانيد، هر كدام را بخوانيد، نامها [وكمالات ] نيكوتر تنها براى اوست ، و نمازت را نه بلند بخوان و نه آهسته ، و راهى مياناين دو را بجوى ، و بگو: ستايش خداوندى را كه هيچ كس را به زنى و فرزندى نگرفت، و هيچ شريكى در سلطنت و فرمانروايى ندارد، و هيچ سرپرستى از روى ذلّت و خوارىبراى او نيست ، و او را به گونه ويژه اى بزرگتر بدان .
و هركس هنگام خوابيدن اين آيه را بخواند:
قُلْ: إِنَّما اءَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحى إِلَىَّ اءَنَّما إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ، فَمَنْ كانَ يَرْجُو لِقآءَرَبِّهِ، فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً، وَلايُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ اءَحَداً. (298)
- بگو: من تنها بشرى همانند شما هستم ، [ولى ] به من وحى مى شود كه بى گمانمعبودتان معبود يگانه است ، پس هركس به ملاقات با پروردگارش ‍ اميد دارد، بايدعمل شايسته انجام دهد، و هيچ كس را در عبادت پروردگارش شريك نكند.
نورى براى او بالا رفته و تا مسجد الحرام گسترده مى شود، در حالى كه در باطن آننور فرشتگانى هستند كه تا صبح براى او استغفار مى كنند.
ترس از ايمنى از احتلام
در روايت آمده كه امام صادق (ع ) به نقل از پدر بزرگوارش (ع ) از حضرت علىّ -صلوات اللّه عليه - فرمود: هركس از محتلم شدن بيم داشته باشد بگويد:
اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَعُوذُ بِكَ مِنَ الاِْحْتِلامِ، وَ مِنْ شَرِّ الاَْحْلامِ، وَ اءَنْ يَلْعَبَ بِىَ الشَّيْطانُ فِىالْيَقْظَةِ وَالْمَنامِ.(299)
- خداوندا، همانا به تو پناه مى برم از جنب شدن در خواب ، و از شرّ خوابها، و اينكهشيطان در بيدار و خواب مرا به بازى بگيرد.
ايمنى از دزد
روايت شده كه اميرالمؤمنين (ع ) فرمود: سوگند به خدايى كه حضرت محمّد (ص ) رابه حقّ برانگيخت و اهل بيت (عليهم السلام ) او را گرامى داشت ، هر چيز كه در جستجوى آنهستيد - مانند: محفوظ ماندن و سوختن و غرق شدن و در گلو ماندن چيزى و به سرقت رفتنيا تلف شدن چهار پا از صاحبش ، يا گم شدن چيزى مانند گريختن برده [يا: گم شدنچيزى از دمِ دست و كنار انسان ] - در كتاب خداوندمتعال وجود دارد. پس ‍ هركس بخواهد كه از آن آگاه شود، درباره آن از من بپرسد، مردىبرخاست و عرض كرد: اى اميرالمؤمنين ، مرا از به سرقت رفتن خبر ده ، پى در پىشبانه اشيايى از من به سرقت مى رود. حضرت فرمود: وقتى در رختخواب جاى گرفتى ،بخوان :
قُلِ: ادْعُوا اللّهَ، اءَوِ ادْعُوا الرَّحْمن [اءَيّاًما تَدْعُوا فَلَهُ الاَْسْمآءِ الْحُسْنى ، وَلاَتجْهَرْبِصَلاتِكَ، وَ لاتُخافِتْ بِها، وَ ابْتَغِ بَيْنَ ذلِكَ سَبيلاً، وَقُلِ: الْحَمْدُللّهِِ الَّذى لَمْ يَتَّخِذْصاحِبَةً وَ لا وَلَداً، وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَريكٌ فِى الْمُلْكِ، وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِىُّ مِنَ الذُّلِّ، وَ كَبِّرْهُتَكْبيراً. (300)
- بگو: خدا را بخوانيد يا رحمان را بخوانيد، هر كدام را بخوانيد، نامها [وكمالات ] نيكوتر تنها براى اوست ، و نمازت را نه بلند بخوان و نه آهسته ، و راهى مياناين دو را بجوى ، و بگو: ستايش خداوندى را كه هيچ كس را به زنى و فرزندى نگرفت، و هيچ شريكى در سلطنت و فرمانروايى ندارد، و هيچ سرپرستى از روى ذلّت و خوارىبراى او نيست ، و او را به گونه ويژه اى بزرگتر بدان .
در اَمان ماندن از كشته شدن [يا: سرقت ]
روايت شده كه پيامبر اكرم (ص ) فرمود: قرائت : قُلْ ادْعُوا اللّهَ، اءَوِ اءَدْعُواالرَّحْمنَ براى امّت من ، مايه ايمنى از شمشير و كشته شدن [يا: به سرقت رفتن ] است. و آيه شريفه را قرائت فرمود.
اعمال ديگر پيش از خواب
اينك اعمالى را كه انسان در برخى از اوقات هنگام خواب بدان نيازمند پيدا مى كند، ذكرمى كنيم :
اعمالى جهت دفع بى خوابى
1 - وقتى انسان خواست بخوابد ولى به خاطر ابتلا به بيمارى و عدم تندرستى نتواستبخوابد، روايت شده كه امام صادق (ع ) فرمود: وقتى مبتلا به بى خوابى شدى ، بگو:
سُبْحانَ اللّهِ ذِى الشَاءْنِ، دآئِمِ السُّلْطانِ، عَظيمِ الْبُرْهانِ، كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فى شَاءْنٍ.
- پاك و منزّه است خداوند ارجمند [ويا: صاحب شاءن ]، فرمانرواىِ جاودانى ، صاحبدليل و برهان بزرگ ، كه هر روز و پيوسته به كارىمشغول است .
2 - در روايت ديگر درباره رفع بى خوابى و زود به خواب رفتن آمده كه :
موسى بن اسماعيل بن موسى بن جعفر مى گويد: پدرم بهنقل از پدرش ‍ از علىّ -عليهم السّلام اءَجمعين - به مانقل كرد كه : حضرت فاطمه (عليهاالسلام ) از بى خوابى بهرسول خدا(ص ) گله نمود. حضرت فرمود: دختر عزيزم ، بگو:
يا مُشْبِعَ الْبُطُونِ الْجآئِعَةِ، وَ يا كاسِىَ الْجُسُومِ الْعارِيَةِ، وَ يا مُسَكِّنَ الْعُرُوقِالضّارِبَةِ، وَيا مُنَوِّمَ الْعُيُونِ السّاهِرَةِ، سَكِّنْ عُرُوقِىَ الضّارِبَةَ، وَ اءَذِّنْ لِعَيْنى نَوْماًعاجِلاً.
- اى سير كننده شكمهاى گرسنه ، و اى پوشاننده تن هاى برهنه ، واى آرام كننده رگهاىزننده ، و اى به خواب برنده چشمهايى كه به خواب نمى رود، رگهاى زننده [بدن ] مرارا آرام فرما، و زود به چشمم اجازه خوابيدن بده .
و حضرت فاطمه (عليهاالسلام ) آن را گفت و بى خوابى را كه از آن رنج مى بردبرطرف شد.
3 - در روايت ديگر پيرامون دفع بى خوابى و زود به خواب رفتن آمده كه خالد بن وليدبه بى خوابى مبتلا شد. رسول اكرم (ص ) به او فرمود: آيا كلماتى به تو نياموزمكه وقتى گفتى به خواب بروى ، عرض كرد: بله . فرمود بگو:
اءَللّهُمَّ، رَبِّ السَّمواتِ وَ ما اءَظَلَّتْ، وَ رَبَّ الاَرَضينَ وَ ما اءَقَلَّتْ، وَ رَبَّ الشَّياطينِ وَ مااءَضَلَّتْ، كُنْ حِرْزى مِنْ خَلْقِكَ جَميعاً، اءَنْ يَفْرُطَ عَلَىَّ اءَحَدُهُمْ اءَوْ اءَنْ يَطْغى . عَزَّجارُكَ، وَلا إِلهَ غَيْرُكَ.
- خداوندا، اى پروردگار آسمانها و هرچه كه آنها بر آن سايه افكنداند، و پروردگارزمينها و هرچه آنها آن را حمل مى كنند، و پروردگار شيطانها و آنچه كه آنها گمراهش مىكنند، تو خود پناهگاه و چشم آويز من باش از اينكه احدى از مخلوقاتت مرا بر كارى كه[توانِ آن ندارم ] وادار و يا بر من سركشى نمايد. همسايه تو سربلند است ، و معبودى جزتو وجود ندارد.
دعايى جهت در امان ماندن از گزند حيوانات سمّى
4 - درباره آنچه كه هنگام خوابيدن براى درخواست روزى و ايمنى از گزند حيواناتسمّى گفته مى شود، در روايت است كه حضرت علىّ بن حسين (عليهماالسلام ) فرمود:هركس وقت وارد شدن در رختخواب بگويد:
اءَللّهُمَّ، اءَنْتَ الاَْوَّلُ فَلا شَىْءَ قَبْلَكَ، وَ اءَنْتَ الظّاهِرُ فَلا شَىْءَ فَوْقَكَ، وَاءَنْتَالباطِنُ فَلاشَىْءَ دُونَكَ، وَاءَنْتَ الاَّْخِرُ فَلاشَىْءَ بَعْدَك ، اءَللّهُمَّ، رَبِّ السَّمواتِ السَّبْعِ وَرَبَّ الاَْرَضينَ السَّبْعِ وَ رَبَّ التَّوْراةِ وَالاِْنْجيلِ وَالزَّبوُرِ وَ الْفُرْقانِ [يا: الْقُرْآنِ] الْحَكيمِ،اءَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ كُلِّ دآبَّةِ اءَنْتَ آخِذٌ بِناصِيَتِها، إِنَّكَ عَلى صِراطٍ مُسْتَقيمٌ.
- خداوندا، تويى اوّلى كه هيچ چيز پيش از تو نيست ، و تويى آشكارى كه هيچ چيزبرتر و بالاى تو نيست ، و تويى باطنى كه هيچ چيز پايين تر از تو [در اشياء نفوذنكرده و] نيست ، و تويى آخرى كه هيچ چيز بعد از تو نيست ، خداوندا، اى پروردگارآسمانها و زمينهاى هفتگانه ، و پروردگار تورات وانجيل و زبور و فرقانِ [يا: قرآنِ] استوار، به تو پناه مى برم از شرّ هر جنبنده اى كه[موى ] پيشانى [و تمام اختيارش را] گرفته اى ، براستى كه تو بر راه راست استوارهستى .
خداوند، فقر و نادارى را از او دور نموده ، و از گزند و آسيب رساندن هر جانورى به اوجلوگيرى مى نمايد.

ذكر عملى جهت خواب ديدن رسول خدا(ص )
5 - وقتى خواستى رسول خدا(ص ) را در خواب ببينى ، [به اين صورتعمل كن ] كه روايت شده امام صادق (ع ) فرمود! هركس خواست سرورمانرسول خدا(ص ) را در خواب ببنيد، نماز عشا را بخواند وغسل پاكيزه اى بنمايد، و چهار ركعت با چهارصد بار آية الكرسى (301) بخواند، وبعد از نماز هزار بار بر محمّد و آل محمّد (عليه و عليهم السّلام ) صلوات بفرستد، و باجامه پاكيزه اى كه در آن - نه با حرام و نه باحلال - آميزش ‍ نموده باشد، شب را بسر برد، و دست راست خويش را زير سمت راستصورت خود گذاشته و صد بار تسبيح سُبْحانَ اللّهِ، وَالْحَمْدُللّهِِ، وَلا إِلهَ إِلا اللّهُ،وَاللّهُ اءَكْبَرُ، وَلا حَوْلَ وَ لاقُوَّةَ إِلاّ بِاللّهِ.: (پاك و منزّه مى دانم خدا، و ستايشمخصوص اوست ، و معبودى جز خدا نيست ، و خداوند بزرگتر است ، و هيچ دگرگونى ونيرويى نيست جز به خدا.) و صد بار ماشآءَ اللّهُ: (هر چه خدا خواست همان مىشود.) بگويد، مسلّماً پيامبر اكرم (ص ) را در خواب مى بيند.
ذكر عملى جهت ابلاغ سلام به خدمت رسول اكرم (ص )
6 - هرگاه خواستى كه عرض سلام تو به خدمت پيامبر اكرم (ص ) برسد، به گونه اىكه گويى به حضرتش سلام داده باشى ، عملى را كه از پيامبر اكرم (ص ) روايت شدهانجام بده ، كه فرمود: هركس بعد از رفتن به رختخوابش سوره تَبارَكَ الَّذىِ بِيَدِهِالْمُلْك را بخواند و بعد چهار بار بگويد:
اءَللّهُمَّ، رَبَّ الْحِلِّ وَ الْحَرامِ وَ الْبَلَدِ الْحَرامِ، بَلِّغْ رُوحَ مُحَمَّدٍ عَنّى تَحِيَّةً وَ سَلاماً.:(خداوندا، اى پروردگار [سرزمين ] حِلّ(302) و حَرَم و شهر حرام ، از سوى من به روححضرت محمّد(ص ) درود و سلام برسان .) خداوند دو فرشته را بر او مى گمارد تا بهخدمت حضرت محمّد (ص ) رسيده و به خدمتش عرض كنند: اى محمّد، فلانى پسر فلانىسلام و رحمت و بركات الهى را بر تو فرستاد.

دعايى جهت خواب ديدن اميرالمؤمنين (ع )
7 - و وقتى خواستى مولايت اميرالمؤمنين علىّ بن ابى طالب - صلوات اللّه عليه - را درخواب ببينى ، هنگام خوابيدن [يا: هنگام دراز كشيدن ، يا دراز كشيدن در رختخواب ] بگو:
اءَللّهُمَّ، إِنّى اءَسْاءَلُكَ يا مَنْ لَهُ لُطْفٌ خَفِىُّ، وَاءَياديهِ باسِطَةٌ لاتَنْقَضى ، اءَسْاءَلُكَبِلُطْفِكَ الْخَفِىِّ الَّذى ما لَطُفْتَ بِهِ لِعَبْدٍ إِلاّ كُفِىَ، اءَنْ تُرِيَنى مَوْلاىَ اءَميرَالْمُؤْمِنينَعَلَىَّ بْنَ اءَبى طالِبٍ فى مَنامى .
- خدايا، از تو درخواست مى نمايم ، اى كسى كه لطفش خفىّ، و نعمتها و عنايتهايش گستردهو پايان ناپذير است ، به لطف خفىّ اى كه به هيچ بنده اى لطف نفرمودى مگر اينكه اوكفايت شد، از تو مسئلت دارم كه مولايم اميرالمؤمنين علىّ بن ابى طالب را در خوابم بهمن نشان دهى .

next page

fehrest page

back page