 |  |  |
گر محمد هست ختم انبيا ----- گشته بر خاتم نگين يعنى على
ساقى كوثر امام انس و جان ----- مصطفى را جانشين يعنى على
فتح و نصرت داشت در روز غزا ----- بر يسار و بر يمين يعنى على
پيشوايى گر گزينى اى عزيز! ----- اين چنين شاهى گزين يعنى على
مخزن الاسرار اسماى اله ----- نفس خيرالمرسلين يعنى على
بود با سر نبوت روز و شب ----- رازدار و هم قرين يعنى على
دين و دنيا رونقى دارد كه هست ----- كارساز آن و اين يعنى على
اين نصيحت بشنو از من ياددار ----- دايما ميگو همين يعنى على
ناز دارد بر جميع اوليا ----- آن ولى نازنين يعنى على
صورتش در طا و ها مى جو كه هست ----- معنى اش در يا و سين يعنى على
دست برده ازيد بيضا به روز ----- معجزه در آستين يعنى على
معنى علم لدنى بى خلاف ----- عالم لوح مبين يعنى على
در ولايت اولين اوليا ----- در خلافت آخرين يعنى على
نعمت اللّه خوشه چين خرمنش ----- دلنواز خوشه چين يعنى على
((8))
آفتاب اوج ولايت
( لامع درميانى 1076 ه )
مقبول انت منى و ممدوح هل اتى ----- قايل به قول لوكشف و دافع مضار
زوج بتول و ابن عم حضرت رسول (ص ) ----- قايم مقام احمد و محمود كردگار
خيبر گشا و قافله سالار دين حق ----- مالك رقاب قنبر و داراى ذوالفقار
خورشيد را چه حد كه زند لاف روشنى ----- جايى كه گشته سايه او مطلع النهار
جايى كه گشت دوش نبى نقش مقدمش ----- كلك مرا چه حد كه شود منقبت نگار...
از خشم او بود شررى صرصر خزان ----- از لطف او بود اثرى نشئه بهار
از خامه اى كه شرح صفاتش رقم كند ----- نبود عجب كه بارد اگر نافه تتار
چون بحر نعت و منقبتت بيكران بود ----- كى مى كند خيال منى اندر آن گذار
در روضه ات كه كعبه سيه پوش هجر اوست ----- هر دم كنم به خويشتن اين مطلع آشكار
كاى زاده حريم حرم شاه نامدار ----- گشته بلند صيت كمالت به هر ديار
((9))
در درگهت كه غيرت باب الجنان بود ----- افتم به سر كه سازم از آن تاج افتخار
در صحن آستانه قدس آشيانه ات ----- بار دگر شوم ز ترنم سخنگزار
كاى آفتاب اوج ولايت تويى تويى ----- مولاى عاجزان سيه روزگار خوار
كشتى شكستگان محيط گناه را ----- لطفت به نيم جذبه رساند به اعتبار
شاها منم كه در ره مدح و ثناى تو ----- گرديده ام به توسن نطق و بيان سوار
دانم يقين كه مرحمتت همرهى كند ----- دارم به راه مكرمتت چشم انتظار
چون نيست نعت ذات تو را مقطعى از آن ----- گرديده است بار دگر مطلع آبدار
افتاده ام به بحر معاصى حباب وار ----- دست من است لامع و دامان هشت و چار
((10))
از حد گذشت طول و ز هم بگسلد كلام ----- از بهر اختتام دو دست دعا بر آر
سر سبز باد باغ مراد موافقت ----- چندان كه هست رشك خزان رونق بهار
بى توشه باد راه اميد مخالفت ----- تا هست مطلب دل عاشق وصل يار
((11))
در منقبت اميرالمؤمنين على (ع ) و اثبات ولايت و خلافت او
( فياض لاهيجى 1072 ه )
سزاى امامت به صورت به معنى ----- على ولى آن كه شاهست و مولى
جهان همچو چشم است و او همچو مردم ----- جهان همچون لفظ است و او همچومعنى
ولى ولايت وصى وصايت ----- هدى هدايت هم اعلى هم ادنى
اگر نور او در ميانه نبودى ----- بماندى دو عالم چو عينين اعمى
بود گرد راهش بود نقش پايش ----- دم عيسى مريم و دست موسى
بود نور او سر ايجاد عالم ----- بود ذات او قدرت حق تعالى
به فرض محال ار دهد زهر قاتل ----- بود به كه غيرش دهد من و سلوى
چو او حمله آرد چه رستم چه دستان ----- چو او معجز آرد چه موسى چه عيسى
بيا بر سر كوى جاه و جلالش ----- ببين ريخته بر سر هم تجلى
ببينى اگر روضه پاك او را ----- كم آيد به چشم تو خورشيد اعلى
همه خادمانش عقول مجرد ----- همه چاكرانش نفوس معلى
چه بدبخت باشد كه در حشر گردد ----- جدا از در او به جنت تسلى
اگر قرب او با پيمبر نبودى ----- نمى گشت واجب مودت به قربى
ترقى بود بى ولايش تنزل ----- تنزل بود با ولايش ترقى
به عشرتگه حضرت بى زوالش ----- تمنى فرو ريخته بر تمنى
امامت كسى را سزا شد كه دارد ----- تحلى به فضل از رذايل تخلى
قوى بازو, از خاطر اوست , دانش ----- گرانمايه از صحبت اوست تقوى
دل مرده از گفته اوست زنده ----- چه باشد ازين بهتر احياى موتى ؟
فداى ره او چه دانش چه بينش ----- طفيل در او چه دنيا چه عقبى
شهى كز شرف كرده اوصاف او را ----- خداوند تنزيل صد جاى املى
كلام الهى چه سابق چه لاحق ----- همه مدحت اوست حق كرده انشى
نبينى به قرآن نه سوره نه آيه ----- كه نبود در او از كمال وى انهى
چه تدبير كردند ارباب عدوان ----- كه قدرش كنند ازجهان جمله اخفى
وليكن ز مشت غبارى چه خيزد ----- نماند در آفاق خورشيد مخفى
ز دمهاى سرد حسودان بدگو ----- نشد نور او در نقاب توارى
بلى مشعل آفتاب درخشان ----- ز باد نفس كى توان كرد اطفى
بود افضل خلق بعد از پيمبر ----- جهات فضايل چو در اوست مطوى
هم از علم وافر هم از حكم ظاهر ----- هم آداب زهد و هم آيين تقوى
هم از سبق اسلام و قرب پيمبر ----- چه از روى صورت چه از روى معنى
شجاعت به حدى كه تا روز محشر ----- هم از بازوى اوست دين را تقوى
به او مستند پيشوايان امت ----- در انواع دانش در آداب فتوى
به او جسته نسبت چه قارى چه واعظ ----- بدو كرده نازش چه صرفى چه نحوى
به تفسير آيات , او بوده مرجع ----- به تاءويل تنزيل , او بوده ماءوى
به تعليم علمش فنون تعلم ----- به ارشاد سرش علوم لدنى
به هر واقعه عقل او بوده مرشد ----- به هر مساءله علم او بوده مفتى
بود جمع در وى شروط امامت ----- به نص صريح كلام الهى
امامت ز عصمت برد استقامت ----- به نص امر عصمت پذيرد تمامى
نصوص طهارت بر او هست وارد ----- براهين عصمت در او هست جارى
احاديث بالغ به حد تواتر ----- هم از روى لفظ و هم از روى معنى
ز قرآن كنم اول اثبات مطلب ----- دگر از احاديث اتمام دعوى
ليذهب به شان كه بود و يطهر ----- ز يتلوه شاهد به سوى كه ايمى
به تنزيل شد هل اتى از چه منزل ----- نبى را ز بلغ چرا كرد عتبى
كه از انما بود مقصود ايزد ----- به سايل كه انگشترى كرد اعطى
كه بود آن كه با او به فرمان ايزد ----- نبى شد مباهل به قوم نصارى
به رد برائت كه گرديد ماءمور ----- به اعطاى رايت كرا كرد انهى
كرا با نبى بود فضل اخوت ----- كرا با اولوالعزم حد تساوى
به شاءن كه جبريل شد لافتى گو ----- پيمبر براى كه گفت انت منى
به روز غدير از براى كه مى گفت ----- به بالاى منبر نبى است اولى
براى كه بود اين كه گرديد صادر ----- حديثى كه نقل است در طير مشوى
چرا كرد امر سلام امامت ----- چرا اجر تبليغ شد حب قربى
كسى كاين فضايل مر او راست ثابت ----- كسى كاين دلايل در او هست مجرى
بود در امامت ز هر غير سابق ----- بود در خلافت ز هر غير احرى
يقين محض جهل است و عين شقاوت ----- نمودن به او ديگرى را مساوى
چه جا دارد اين كز ره علم گويد ----- كسى اين كه غيرى ازو هست اولى
مرا نيست باور كه از اهل دانش ----- به دل كرده باشد كسى اين تجرى
مگر اين كه در نيل جاه و مراتب ----- نمايد تقرب به ارباب دنيى
خدايا تو دانى كه فياض مجرم ----- ندارد به جز درگه شاه ملجى
به وى بخش دانسته تقصير او را ----- به وى بخش چندين گناهان عظمى
ز من كم مكن نعمت مهر او را ----- كه در هر دو عالم مرا اين بس اجرى
((12))
در وصايت و ولايت على (ع )
( فيض كاشانى 1007 - 1091 ه )
آمدم بر سر ثناى على ----- اى دل و جان من فداى على
مظهر كبرياى لاهوت است ----- چون كنم وصف كبرياى على ؟
نفس پيغمبر است و سر خدا ----- چه توان گفت در ثناى على
قدر او برتر است از كونين ----- كى ثنايى بود سزاى على ؟!
جز خدا قدر او نمى داند ----- به خداى من و خداى على
در حق غير, كى فرود آمد؟ ----- ز آسمان نص انماى على ؟
از كجا شرح مى توانم كرد ----- آنچه حق گفت در وفاى على
وه كه بيگانگان چها كردند ----- چون نبودند آشناى على
آن جماعت كه حق او بردند ----- سعى كردند در جفاى على
به خدا در جهان پس از احمد ----- نشود هيچ كس به جاى على
بعد از آن باقيان اهل البيت ----- حجج حق و اوصياى على
حسن مجتبى , حسين شهيد ----- آن دو فرزند دلگشاى على
سيد عابدين و باقر علم ----- صادق و كاظم و رضاى على
تقى و هادى و زكى , مهدى ----- دودمان بتول تاى على
باد از ما درود بر ايشان ----- تا بود در جنان بقاى على
هر دو عالم طفيل ايشان است ----- هر دو كون آمد از براى على
روز محشر حساب جن و بشر ----- وا گذارد خدا براى على
او قسيم بهشت و دوزخ ماست ----- اين خبر آمد از خداى على
من كيم تا زنم از ايشان دم ؟ ----- يا كه باشم سخن سراى على
گر بپرسند كيستى ؟ گويم ----- ذره اى محو در هواى على
يا نيم هيچ جز محبت او ----- پاى تا سر همه ولاى على
لايق بندگى نيم او را ----- جان پاكم به خاك پاى على
ياالهى به روز حشرم ده ----- جاى در سايه لواى على
مهر او را شفيع من گردان ----- بهره ور سازم از لقاى على
حاليا ده به نقد توفيقم ----- تا شوم تابع هداى على
كارهاى مرا چنان گردان ----- كه بود جمله در رضاى على
يافتم ره به سوى درگه تو ----- از سخنهاى جانفزاى على
ديده روشن شد از غبار رهش ----- راه ديدم به توتياى على
با من آن كرد, كان سزاى وى است ----- نيستم من ولى سزاى على
من ندانم چه سان كنم شكرش ؟ ----- هم تو از من بده جزاى على
شكر آن كورهم نمود به تو ----- تو بيفزاى بر علاى على
گنهم گر چه هست بى حد و حصر ----- ليك هستم ز اولياى على
نامه ام گر تهى است از حسنات ----- دل پر دارم از ولاى على
مهر او مى برد مرا به بهشت ----- مى روم سوى حق به پاى على
همچو سايه كه مى رود پى مهر ----- مى رود فيض در قفاى على
((13))
در مدح على (ع ) و اشارت به ولايت آن سرور
(حزين لاهيجى ت : 1103 ه -و: 1180 ه )
آمد سحر ز كوى تو دامن كشان صبا ----- اهدى السلام منك على تابع الهدى
شد زان سلام زنده عظام رميم من ----- گفتم به صد نياز كه اهلا و مرحبا
آن خوش نسيم كرد چو آهنگ بازگشت ----- باز آمدم به خويش از آن سكر دلگشا
يك دامن اشك در قدمش ريختم به عجز ----- گفتم به او نهفته كه : روحى لك الفدا
چون مى كنى زيارت آن خاك آستان ----- چون مى رسى به درگه آن كعبه صفا
از من بكن به خاك درش عرض سجده اى ----- گردد اگر قبول , زهى عز و اعتلا
پس بعد ازين زمين ادب بوسه ده بگو ----- كاين خسته نيست بى تو دمى از غمت جدا
روزى كه بود در كف من دامن وطن ----- پايم همين به دامن خود بود آشنا
آشوب دهر زد سرپا بر بساط من ----- بگرفت ذره ذره كف خاك من هوا
برداشت صرصر از سر شاخ آشيان من ----- افگند هر طرف خس و خاشاك من جدا
اكنون چوبيد با كف خالى نشسته ام ----- شرمندگى است حاصلم از خويش و آشنا
ديشب صبا نهفته به گوش دلم دميد ----- كاى خامه ات ز نافه مشكين گرهگشا
طبع سخنور تو بهار شكفتگى است ----- چون غنچه سر به جيب فرو برده اى چرا؟
سر كن ره ستايش شاهنشهى كه هست ----- نعلين پاى زائر او تاج عرش سا
نفس نبى , على ولى , حجت جلى ----- صاحب لواى هر دو سرا شاه اوليا
جانم ز هوش رفت ازين خوش ادا سروش ----- بيگانه ساخت از خودم اين حرف آشنا
زد جوش آب و رنگ بهار طراوتم ----- شد شاخ خشك خامه من گلبن ثنا
كاى آستان قصر جلال تو عرش سا ----- وى مهرومه به راه تو كمتر ز نقش پا
خياط قدرت ملك العرش دوخته است ----- بر قد كبرياى تو تشريف انما
تبليغ بلغ است ز شان تو آيتى ----- توقيع كبرياى تو تنزيل هل اتى
برد از زمانه نور وجود تو تيرگى ----- اى نير ظهور تو در حد استوا
ميدان دين نداشته مردى به غير تو ----- ثابت شد اين قضيه به برهان لافتى
دريا, گداى دست گهربارت از كرم ----- پيش كف تو, ابر عرق ريزد از حيا
غير از تو كيست آن كه تواند گذاشتن ----- بر دوش سرور دو سراپاى عرش سا
اى نورديده را به غبار تو التجا ----- خاك درت به كعبه دلها دهد صفا
توفيق شد رفيق كه چندى به كام دل ----- سودم جبين به خاك تو يا سيدالورا
پرواى آفتاب قيامت نمى كنم ----- در سايه لواى تو يا صاحب اللوا
شرح محامدمت كه از آن قاصر است عقل ----- كلك زبان بريده من چون كند ادا؟
شاها! تويى كه از كرمت خاطر حزين ----- دارد ز خوشدلى به رخ صبح خنده ها
هر صبحدم به صيقل مهر تو آسمان ----- آيينه ضمير مرا مى دهد جلا
كامى كه هست از تو طلب مى كند دلم ----- چون ذات توست واسطه رحمت خدا
ديگر اميد آن كه دهى سرفرازيم ----- گردد سرم ز سجده به خاك تو عرش سا
ختم سخن نما به دعايى ز روى صدق ----- اكنون كه هست صبح اجابت جبين گشا
تا هست مست شور تو سرهاى سرخوشان ----- تا هست گرم عشق تو دلهاى آشنا
از جوش ذكر و غلغل زوار روضه ات ----- پيوسته باد گنبد افلاك پر صدا
بيگانه نيست در نظر رهروان عشق ----- گر نام اين قصيده نهم منهج الولا
((14))
در ستايش عيد غدير
( سروش اصفهانى 1285 ه )
ماه دگر مرغ برآيد نواش ----- باغ بيفزايد برگ و نواش
گلبن پژمرده ز باد خزان ----- تازه كند باز نسيم صباش
زنده كند ابر درختان همه ----- مايه دهد ايزد زاب بقاش
باد صبا بر گل و بر ياسمن ----- عنبر گستر شود و مشك پاش
سبزه شود گردشگاه تذرو ----- خفتن گه بر گل و گه بر گياش
سير نه در دشت چريده گوزن ----- بر سمن از اين پس بينى چراش
گر چه برهنه است كنون بوستان ----- پوشد نوروز پرندين قباش
گل برد از جاى , دل عندليب ----- باز كند شيفته و مبتلاش
مرغ بهارى بگشايد زبان ----- از بر مدح على مرتضاش
نايب دادار و در شهر علم ----- شهره شده اين لقب از مصطفاش
نفس خودش خواند نبى در نبى ----- برد چو با خويش بزير كساش
معجز پيغمبر شمشير او ----- معجزه موسى عمران عصاش
موسى گر كرد عصا اژدها ----- تيغ على بود نى اژدهاش
دستش بگرفت به روز غدير ----- كرد سرو سرور و سالار ماش
گفت به فرمان خداوند عرش ----- كردم امروز امير شماش
دست بدوده كه ز لغزش بريست ----- آنكه بود دست بدست خداش
دست كسى كاو به چنين دست داد ----- بر كشد از چاه به چرخ سهاش
تخت سليمان رهى دلدلش ----- برخى قنبر پسر برخياش
كرسى از مرتبتش پايه يى ----- عرش برين عشرى از كبرياش
كعبه ولادتكده حيدرست ----- كرد خليل از قبل اين بناش
آنچه طلب كرد كليم و نديد ----- ديد رسول قرشى در لقاش
با او همراه به عرش و به فرش ----- يار زمين بود و رفيق سماش
گرد كه بنشستى بر موزه اش ----- ديده ربودى ز پى توتياش
ديو گريزان شود از كلك من ----- چون كه به ديوان بنويسم ثناش
((15))
در مدح عيد غدير
امروز كردگار بود روز رحمتش ----- بر بندگان تمام همى كرد نعمتشامروز دين و داد كمالى تمام يافت ----- اسلام سود بر سر عيوق رايتش
امروز با پيمبر مرسل پديد كرد ----- مقصود آنچه داشت خداى از رسالتش
بسپرد مصطفى در دين را به مرتضى ----- مولاى مؤمنان شد و هارون امتش
مرد احد مبارز صفين امير بدر ----- شهره در آسمانها صيت شجاعتش
جزويست هل اتاش ز مجموعه كرم ----- حرفيست لافتى ز كتاب فتوتش
بر خلق آسمان و زمين حجت خداى ----- شمشير تيز بر سر كفار حجتش
داده رسول او را در حربها لوا ----- كرده خداى بخشگر نار و جنتش
بودست از عبادت جن و بشر فزون ----- در روز حرب خندق بر عمر و ضربتش
از باره در به قوت دادار در ربود ----- زيرا كه بود قوت دادار قوتش
گردد مشيت ملك العرش ازو پديد ----- از بهر آن كه اوست مخل مشيتش
دست خدا و صنع خدا زو شود پديد ----- هر صانعى نمايد با دست صنعتش
روزى كه شد پيمبر انگيخته به خلق ----- مر خلق را به حب على بود دعوتش
بيخ درخت بر شده طوبى بود نبى ----- شاخ درخت و ساق , عليند و عترتش
تابنده شده به طور و پراكنده شد ز هم ----- همچند چشم سوزنى از نور شيعتش
خوانده ولايتش را ايزد حصار خويش ----- ايمن كسى كه شد به حصار ولايتش
تا شهد حب او نچشى كى برى نصيب ----- از جوى انگبين بهشت و حلاوتش
((16))
در تهنيت عيد غدير و ستايش حضرت امير
از خلد فراز آمد عيد وصى خم ----- شادند بدين عيد نو آيين همه مردمامروز نهاد ايزد منت به سر ما ----- برخوان ز نبى آيت اتممت عليكم
امروز نبى داد سزا را به سزاوار ----- در زير قبايل شده پهناى زمين گم
دست وصى بر حق بگرفت و برافراشت ----- چون چشمه خورشيد كه بر چرخ چهارم
پشت نبى و روى هدى حيدر كرار ----- شاهى كه به نه گردون او راست تحكم
در هر صفتى باز ندانيش ز ايزد ----- جز آن كه منزه بود ايزد ز تجسم
صد آيت موسيش عيان از دم شمشير ----- صد معجز عيسيش نهان زير تبسم
جز بر گهر ختم رسل خواجه لولاك ----- بر هر گهرى گوهر او راست تقدم
حاصل نشدش معرفت كامل جبريل ----- زانو نزد ار نزد وى از بهر تعلم
علم از على و آل على بايدت آموخت ----- خيره مطلب بوى خوش عود ز هيزم
اندر رسن دوستى عترتش آويز ----- خواهى كه شوى بر سر اين بر شده طارم
تا زاد على از گهر آدم , ابليس ----- از سجده نكردن گزد انگشت تندم
ديدند درو چون همه اوصاف خداوند ----- كردند گروهى به خداييش توهم
بردى فلك ماه بديدار زمين رشك ----- چون دلدل او سودى بر روى زمين سم
مور آمده در بارگهش از پى حاجت ----- مار آمده در پيشگهش بهر تظلم
روزى همه زو ريزد چون ژاله ز گردون ----- هستى همه زو خيزد چون موج ز قلزم
در حفره دوزخ عدوى او است معذب ----- در غرفه فردوس وليش به تنعم
هست از مدد فيض وى و پرتو ذاتش ----- گرديدن گردون و درخشيدن انجم
بر دوش وى افكند ردايى ملك العرش ----- كان را نرسد دست مه و گردون بر كم
بشكسته به پيرانه سر اندر صف كفار ----- در مهد دريده ز دم تنين تا دم
تا خواجه نخواندش پدر خاك به كنيت ----- در شرع مقرر نشد آيين تيمم
اى دست خداوند جهان اى در رحمت ----- بر بنده مداح بود جاى ترحم
خواهم ز تو بهبودى از اين الم صعب ----- زين بيش مرامى نبود جاى تالم
يعقوب لقاى توهمى جست بزارى ----- داود ثناى تو سرودى به ترنم
تا دست نزد نوح به دامان تو ننشست ----- كشتى به سر جودى و دريا ز تلاطم
آدم به مقام تو و جاه تو حسد برد ----- شد فتنه او از پى اين خوشه گندم
چون تو به همى كرد ازين خواهش باطل ----- بنهاد به سر ذوالمننش تاج تكرم
در سدره و در سينا با احمد و موسى ----- كرده به زبان تو خداوند تكلم
فردا كه دهد خصم تو را ايزد پاداش ----- هر موى زند بر تن او نيش چو كژدم
مدح على و آل چنين گوى سروشا ----- پشمينه گدا را ده و شاهان را قاقم
((17))
عيد غدير خم
( ميرزا محمدعلى يزدى (وامق ) 1255 ه )
شد عيد غدير خم , اى ساقى گلرخسار ----- شكرانه اين نعمت خشت از سرخم بردار
بردار صلاى عام , خوش گير به عشرت جام ----- مى خور كه در اين ايام , بخشند گنه بسيار
مى خور كه نينديشى , از هيچ كم و بيشى ----- در عالم درويشى , از شاهى ات آيد عار
تا چند نهان دارى , راز دل خود, بارى ----- وقت است كه بردارى , اين پرده ز روى كار
رازى كـه بـه حكم دوست , مقصود دو عالم اوست ----- او مغز, جهان چون پوست , اوچون گل و
عالم خار
روزى است كه از داور, شد حكم به پيغمبر ----- تا خود به سر منبر, بى پرده كند اظهار
كان را كه منم مولا, او راست على مولا ----- فرموده شه لولاك , كس را نرسد انكار
تصديق كنان يك سر, بر گفته پيغمبر ----- آن كز همه دشمنتر, برخاست نخستين بار
بخ لك اندر لب , ليكن ز حسد در تب ----- صد كينه ز حكم رب , در سينه منافق وار
((18))
در تهنيت عيد غدير
( حكيم قاآنى شيرازى 1222 - 1270 ه )
شراب تاك ننوشم دگر ز خم عصير ----- شراب پاك خورم زين سپس ز خم غدير
به مهر ساقى كوثر از آن شراب خورم ----- كه درد ساغر او خاك را كند اكسير
از آن شراب كز آن هر كه قطره اى بچشد ----- شود ز ماحصل سر كاينات خبير
به جان خواجه چنان مست آل ياسينم ----- كه آيد از دهنم جاى باده بوى عبير
دو صد قرابه شراب اربيك نفس بخورم ----- كه مست تر شوم اصلا نمى كند توفير
عجب مدار كه گوهرفشان شوم امروز ----- كه صد هزارم درياست در درون ضمير
دميده صبح جنونم چنان كه بر وى دم ----- ز قل اعوذ برب الفلق دمد زنجير
برآن مبين كه چو خورشيد چرخ عريانم ----- برآن نگر كه جهان را دهم لباس حرير
نهفته مهر نبى , گنج فقر در دل من ----- كه گنج نقره نيرزد برش به نيم نقير
فقير را به زر و سيم و گنج چاره كنند ----- ولى علاج ندارد چو گنج گشت فقير
اگر چه عيد غديرست و هر گنه كه كنند ----- ببخشد از كرم خويش كردكار قدير
و ليك با دهن پاك و قلب پاك اوليست ----- كه نعت حيدر كرار را كنم تقرير
نسيم رحمت يزدان قسيم جنت و نار ----- خديو پادشهان پادشاه عرش سرير ...
بزرگ آينه يى هست در برابر حق ----- كه هر چه هست سراپا دروست عكس پذير
نبد ز لوح مشيت بزرگتر لوحى ----- كه نقش بند ازل صورتش كند تصوير
دمى كه رحمتش از خلق سايه برگيرد ----- همان دم از همه اشيا برون رود تاثير
زهى به درگه امر تو كاينات مطيع ----- زهى به ربقه حكم تو ممكنات اسير
چه جاى قلعه خيبر كه روز حمله تو ----- به عرش زلزله افتد چو بركشى تكبير
تويى يداللّه و آدم صنيع رحمت تست ----- كه كرده يى گل او را چهل صباح خمير
گمانم افتد كابليس هم طمع دارد ----- كه عفو عام تو آخر ببخشدش تقصير
((19))
عيد غدير
(ابوالحسن ميرزا (شيخ الرئيس ) 1264 ه . ق - )
اى دلبر و فرخ رخ فرخنده شمايل ----- واى دولت حسن آمده بر روى تو مايل
خال تو نشان تو و گيسوت حمايل ----- ديوانه دل ما و به دوش تو سلاسل
آن سلسله را چون دل ما در خور و قابل ----- بر گردن يك سلسله منت بنه اى يار
اى محرم كوى تو دل عامى و عارف ----- اى چهره تو قبله ارباب معارف
تو كعبه حسنى و بتان حول تو طائف ----- وندر حرم روى تو اى كان لطائف
زلف تو از آن روى كه الخائن خائف ----- لرزان و پريشان است چون دزد سيه كار
سرما بنگر تا كه چه آرد به سر ما ----- گر ما بدر نگيم كشدمان همه سر ما
زان آتش سيال فروزنده ز مينا ----- كن سينه سوزانم غيرت ده سينا
تا هست به بزم اندر اين آب شرر زا ----- النار و لاالعاركه عار آيدم از نار
از سطوت سر ما ز چه سوراخ به سوراخ ----- در خانه خزيدستى اى لعبت گستاخ
يك ساغر مى مى زن و در باغ شو از كاخ ----- پوشيده ببين از برف زير و ز برشاخ
اى شوخ اما تنظر و الغصن لقدشاخ ----- شيخى است كه اسپيد كند جامه و دستار
خرم دل آن كو ز طرب فرو نباشد ----- در خاطرش از سردى دى گرد نباشد
گر فصل زمستان شد دم سرد نباشد ----- بى باده زيد مرد مگر مرد نباشد
گر درد نباشد چه غم ارورد نباشد ----- كز برگ درختان راست اشكوفه بسيار
اين جامه به روى هم بيكاره نپوشيد ----- سنجاب و خز ار داريد يكباره فروشيد
پس باده به دست آريد همواره نپوشيد ----- با يكدگر انگاه كه گرميد بجوشيد
زنهار حريفان ز من اين پند نيوشيد ----- از پند كه بر مى ببرد مرد هشيوار
هر چند كه در روز وليعهدى حيدر ----- بخشد گنه شيعه وى حضرت داور
سهلست اگر يك روز بى باده برم سر ----- خيزآب معطر زن برنار مقطر
بايد به چنين روزى با ذيل مطهر ----- در مجلس پاكان شوم و محفل ابرار
زان خمر قديمى كه نه هم عصر عصير است ----- زان مى كه يكى از اثرش جرم اثير است
زان مى كه از او نشئه انسان كبير است ----- زان مى كه گسارنده اوحى قدير است
زان باده كه خمخانه او خم غدير است ----- اى ساقى قدسى ز كرم ساغر سرشار
حق گفت به پيغمبر خوش دار وفا را ----- در عالم ذرات كه خوانديم شما را
گفتيم الستى و شنيديم بلى را ----- يك عالم ذر دگر امروز بيارا
با خلق بيا تازه كن آن عهد خدا را ----- اى سيد كل فخر رسل احمد مختار
همچون زكريا ز تكلم چه كنى صوم ----- بى رمز بما انزل تبليغ كن اين قوم
بيدار على باش و برانگيز تو از نوم ----- اين قوم گران خواب و مپرهيز تو از لوم
اعلان وصايت كن و فرماى كه اليوم ----- اكملت لكم دينكم اى زمره انصار
اورنگ حجازى خواست سلطان حجازى ----- چون صورت رحمن ديد كرسى حجازى
از عرش فراشد سر منبر ز فرازى ----- برخواند يكى خطبه تازى بدرازى
كوته نظران را گفت تا چند مجازى ----- حق خواست حقيقت شود امروز پديدار
آن گاه على را ز كرم گشت طلب خواه ----- بگزيد چو از مهر, على جا به برشاه
اين نكته عيان شد كه نبى مهر وولى ماه ----- بگرفت چو پيغمبر بازوى يداللّه
برداشت على را به مقام و رفعناه ----- آن سان كه به رفعت بشد از حيطه پندار
فرمود نبى كاين حكم از عالم بالاست ----- امروز چو در رتبه على از همه اعلى است
در ملك ولايت ولى و والى والاست ----- هر گونه تصرف كند او از همه اولى ست
بايست بداند كه على سيد و مولاست ----- آن كس كه مرا مولا مى داند و سالار
اى خواجه مرا هر چند شاعر نتوان گفت ----- چونان كه پيمبر را ساحر نتوان گفت
با آن كه بسى نكته به ظاهر نتوان گفت ----- راز دل فاتر به دفاتر نتوان گفت
لكن به چنين خاطر قادر نتوان گفت ----- دم در كش و يكباره ميا از در گفتار
((20))
درباره ولايت و امامت مولى الموالى على - ع
((21))هله شمع بزم صفوت در برج لافتايى ----- گل گلشن ولايت مه برج هل اتايى
كه وسيله نجاتى و صحيفه وجودى ----- و خليفه رسولى و لطيفه خدايى
همه خلعت و صفايى كه خليل را سليلى ----- همه رفعت و علائى كه على مرتضايى
هله برفراز, شاها! به فلك لواى دولت ----- كه خدا پس از پيمبر به تو داده كدخدايى
بفراز چتر ميرى بفروز تخت شاهى ----- كه به جز تو كس نزيبد به بزرگى و كيايى
بگذار شهر غربت بدر آز چاه عزلت ----- بنشين به تخت عزت كه عزير مصر مايى
تو شهاب ديوسوزى بستان ز ديو خاتم ----- مگذار تا نشيند به سرير پادشايى
بشكن شكوه ديوان بنشين به صدر ايوان ----- به فراز چرخ كيوان بفروز چتر شايى
ز فلك فرشته آيد به تو تهنيت بگويد ----- كه خجسته باد اميرا به تو منصب كيايى
همه شب به چرخ ناهيد سرايد اين ترانه ----- كه مبارك است تشريف جناب كبريايى
ز زلال عمر بخشت قدحى به تشنگان ده ----- نه ره است تشنه مردن چو تو مى كنى سقايى
نه عجب بودكه نسرين فلك شكار سازم ----- چو كبوتر دلم شد به هواى تو هوايى
نه ز موج بحر ترسم نه ز انقلاب دريا ----- به سفينه اى نشستم كه در او تو ناخدايى
چو نداى فقر و فخرى بشنيدم از پيمبر ----- ندهم به سلطنت دولت فقر و بينوايى
به همه ديار رفتم ز همه نشان گرفتم ----- نه كس از توام نشان داد و نگفت از كجايى
ز كست نشان چه جويم كه تو در ميان جانى ----- ز دلم سراغ گيرم كه تو با دل آشنايى
خم غدير حيدرى
( جيحون يزدى وفات - 1318 ه )
چون پر شراب راز شد, خم غدير حيدرى
من كنت مولاه ساز شد از بربط پيغمبرى
پر شد زمين ز اسرار حق , بر شد ز چرخ انوار حق
هر باطلى در كار حق , پا برگرفت از همسرى
ترك من اى فرخنده خو, شيرين زبان چرب گو
كان زلف مشكينت به رو, ديوى است انبازپرى
مشرق , رخ نيكوى تو, مغرب , خم گيسوى تو
در قيروان موى تو, صد آفتاب خاورى ...
اى خضر خط نوش لب , ظلمت بر از زلف تو شب
وز رخ به مويت محتجب , آيينه اسكندرى
پرويز, مسكينت به كو, فرهاد, مجنونت به رو
شيرينت اندر آرزو, زان طرفه لعل شكرى
اكنون به مردى ران طرب , بر ياد اين نقش عجب
وز شيشه بنت العنب , بردار مهر دخترى
بخشا عصاره تاك را, بفزا به جان ادراك را
وز جرعه اى ده خاك را, از چرخ اعظم برترى
دل را نما بى كاهلى , زان آب اخترگون جلى
كاندر تو با مهر على , ننمايد اخگر اخگرى
شاهى كه نتوان زد رقم , يك مدحت از آن ذوالكرم
اشجار اگر گردد قلم يا چرخ سازد دفترى ...
جز او كه فرخ پى بود, مست از الهى مى بود
آن كيست تا كز وى بود, پر از ثريا تا ثرى
اى لجه ناياب بن , حق را يد و عين و اذن
حكم تو كرد از بدو كن , فلك فلك را لنگرى
شط شريعت را پلى , جام طريقت را ملى
بستان وحدت را گلى , نخل مشيت را برى
پنهان به هر هنگامه اى , در جلوه از هر جامه اى
دست خدا را خامه اى , سر صمد را محضرى
دامن ز خويش افشانده اى , خنگ از جهان بجهانده اى
هم خادم درمانده اى , هم پادشاه كشورى
هم حاضر و هم غايبى , هم طالع و هم غاربى
هم هر زمان را صاحبى , هم هر عرض راجوهرى
شاها مرا چون هست دل , دايم به و صفت مشتغل
مپسندم از غم معتزل , با اين ادات اشعرى
آخر تو بى پايان يمى , فلك نجات عالمى
در كار جيحون كن نمى , زايرعنايت گسترى
((22))
غديريه
( عمان سامانى وفات - 1322 ه )
بريخت صاف و نشاط از خم غدير به جام ----- صلاى سرخوشى اى صوفيان درد آشام
چه خوش نسيم است اللّه كه از تبسم او----- شكوفه طرب از هر كنار شد بسام
غلام روى كسى ام كه بر هواى بهشت ----- ز جاى خيزد, خيز اى بهشت روى غلام
بريز خون كبوتر ز حلق بط به نشاط----- به ساغر اى بت طاووس چهر كبك خرام
نه پاى عشرت بايد به بام گردون كوفت ----- ز سدره صدره برتر نهاد بايد گام
همين همايون روز است آن كه ختم رسل ----- محمدعربى , شاه دين , رسول انام
شعاع يثرب و بطحا, فروغ خيف و منا----- چراغ سعى و صفا, آفتاب ركن و مقام
فرو كشيد ز بيت الحرام رخت برون ----- به اتفاق كرام عرب پس از احرام
طواف خانه حق كرده كادمى و ملك ----- يسبحون له ذوالجلال والاكرام
ز بعد قطع منازل درين همايون روز----- عنان كشيده به خم غدير, ساخت مقام
رسول شد ز خدا, زى رسول , روح القدس ----- كه اى رسول به حق , حق تو را رساند سلام
كه اى به خلق من از من خليفه منصوب ----- بكوش كامد نصب خليفه را هنگام
ازين زياده منه آفتاب را به كسوف ----- ازين زياده منه ماهتاب را به غمام
يكى است همدم ساز تو, ديگران غماز----- يكى است محرم راز تو, ديگران نمام
بساخت سيد دين منبر از جهاز شتر----- كه تا پديدكند هر چه شد به او الهام
بر آن بر آمد و اسرار حق هويدا ساخت ----- بلند كردعلى را بدين بلند كلام
كه من نبى شمايم , على امام شماست ----- زدند نعره كه : نعم النبى نعم الامام
تبارك اللّه ازين رتبه كز شرافت آن ----- مدام آب درآيد به ديده اوهام
گر او نه حامى شرع نبى شدى به سنان ----- ور او نه هادى دين خدا شدى به حسام
كه باز جستى مسجد كجا و دير كجا؟ ----- كه فرق كردى مصحف كدام و زند كدام ؟
گر او ز روى صمد پرده باز نگرفتى ----- هنوز كعبه حق بد, مدينه الاصنام
زهى امام همام اى امير پاك ضمير ----- كه با خدايى همراز و همدم و همنام
به خرگه تو فلك را همى سجود و ركوع ----- به درگه ملك را همى قعود و قيام
تفقدى ز كرامت به سوى عمان كن ----- كه از ولاى تو بيرون نمى گذارد گام
به جز مديح تو كاريش نى به سال و به ماه ----- به جزثناى تو شغليش نى به صبح و به شام
محب راه تو را شهد عشرت اندر كاس ----- عدوى جاه تو را ز هر حسرت اندر جام
((23))
در تهنيت عيد غدير و مدح مولاى متقيان
(محمد كاظم صبورى 1259 ه - 1322 ه )
امروز روز رونق دين پيمبر است ----- امروز روزجلوه آيين داور است
امروز روز تقويت دين مصطفى است ----- امروز روزتهنيت شرع انور است
امروز از ولايت سالار اوليا ----- دين را همه كمال وجمال است و زيور است
امروز روز شادى و هنگام عشرت است ----- امروزروز باده و دوران ساغر است
امروز باده اى ز مبارك خم غدير ----- در جام خلق ازكف ساقى كوثر است
آن باده اى كه در دل عالم روان فزاست ----- آن باده اى كه در گل آدم مخمر است
آن باده اى كه در طلب ساغرش مدام ----- خورشيد وماه , گردان بر چرخ اخضر است
هان اى نگار زهره بناگوش نوش لب ----- زان ده مراكه همچو لبت روح پرور است ...
اى رخ به رنگ آذر و پيكر به لطف آب ----- زان آب ده كه طبعش چون طبع آذر است
مى همچو آب كوثر, آن را حلال باد ----- كش در كنارچون توبت حور منظر است ...
تركا قسم به موى تو كز تاب روى تو ----- جانم بودچو موى كه در آتش اندر است
عيد است و بوسه خواهم از آن لعل شكرين ----- دانى شگون عيد به نقل است و شكر است
امروز عيد ملت اسلاميان بود ----- روز كمال دين خداوند داور است
ايام برقرار به نيروى ملت است ----- اسلام استوار به بازوى حيدر است
حبل المتين امام مبين پيشواى دين ----- كش قدر ورتبه از نظر و هم برتر است
استاد كارخانه صنع خدا, على ----- كز صنع اوعلامتى , اين هفت منظر است
اعظم ولى بار خدا شاه لافتى ----- آن واجبى كه جامه امكانش در بر است
عقل نخست , صادر اول , ولى حق ----- كايجاد را به اوسمت فعل و مصدر است
جز او, كه بر خزينه فيض خدا امين ؟ ----- جز او, كه برمدينه علم نبى در است ؟
عنوان انما به ولايش موشح است ----- طغراى هل اتى به عطايش مسطر است
رايش به ده عقول , امير مدبر است ----- حكمش به نه سپهر, قضاى مقدر است
مهرش به چرخ , واسطه عقد هفت باب ----- لطفش به خاك , رابطه چار مادر است
او را ولايت افسر تارك بود ولى ----- از تارك مبارك او فخر افسر است
گر خطبه ولايت او بايدت شنيد ----- بشنو كه حق خطيب وى و عرش منبر است
يا ايهاالرسول به ابلاغ جبرئيل ----- درشان او ز قول خداوند اكبر است
جشنى است از ولايت او در نه آسمان ----- ليكن درآستان رضا جشن ديگر است
سلطان طوس بوالحسن آن شمسه شموس ----- شاهى كه شمع دوده موسى بن جعفر است
غوث انام قبله امت امام دين ----- كاو سوى حق به خلق دليل است و رهبر است ...
در آستان اقدسش امروز چون بهشت ----- بزمى پى ولايت جدش مقرر است
بزمى كه با سپهر ز رفعت مقابل است ----- بزمى كه بابهشت به خوبى برابر است
| | | |
