بسم الله الرحمن الرحیم
 
نگارش 1 | رمضان 1430

 

صفحه اصلی | کتاب ها | موضوع هامولفین | قرآن کریم  
 
 
 موقعیت فعلی: کتابخانه > مطالعه کتاب سیری در الغدیر, محمد امینى نجفى ( )
 
 

بخش های کتاب

     1 - كتابخانه
     2 - كتابخانه
     3 - كتابخانه
     4 - كتابخانه
     fehrest - كتابخانه
 

 

 
 

 

سيرى در الغدير

تأليف : محمد امينى نجفى

‹ صفحه 2 ›

* نام كتاب : سيرى در الغدير

* مؤلف محمد امينى نجفى

* ناشر : مؤلف

* چاپ : اول / 1370

* تيراژ : 10000

* چاپ : مهر - قم

* حق هر گونه تكثير ونشر متعلق به مؤلف است .

‹ صفحه 3 ›

سيرىدر الغدير

تأليف : محمد امينى نجفى

‹ صفحه 4 ›

[ . . . ]

‹ صفحه 5 ›

بسم الله الرحمن الرحيم

اين نوشتار پرتوى است از كتاب شريف الغدير (تأليف علامه امينى ره ) كه به ياد آن مرحوم وبه مناسبت هزار و چهار صدمين سالروزعيد خجسته غدير نگارش يافته است .

‹ صفحه 7 ›

* علامه شيخ عبد الحسين احمد امينى نجفى بهسال 1320 هجرى قمرى در شهر تبريز ديده به جهان گشود . * تحصيلات مقدماتى ودوره سطحعلوم دينى را نزد افاضل تبريز از جمله پدر بزرگوارش فرا گرفت . * در عنفوان جوانىبه نجف اشرف عزيمت كرد وپس از اتمام مرحله ديگرى از تحصيل ، مجددا به تبريز بازگشت. * چند سالى را در موطن خويش به تدريس وتحقيق پرداخت ، ولى ديرى نپاييد كه جذبهديار ملكوتى نجف اشرف ، ديگر بار او را به سوى آن سامان كشانيد . * علامه به نجفرفت وبراى هميشه در آن سرزمين مقدس رحل اقامت افكند . * اساتيد وآيات عظامبزرگوارى چون : ميرزا على شيرازى ، ميرزاى نائينى ، سيد ابو الحسن اصفهانى ، شيخمحمد حسين كاشف الغطا وشيخ محمد حسين غروى اصفهانى از جمله اساتيد مهم علامه درنجف بودند . * جديت وتلاش خستگى ناپذير علامه - به مدد توفيقات الهى - خيلى زود اورا به مقام والاى اجتهاد رسانيد . از ان پس بود كه امر تحقيقات شبانه روزىوتأليفات گسترده ، تمامى  اوقات حيات آن مرحوم را اشغال نمود . * كتبى چون تفسيرفاتحة الكتاب ، شهداء الفضيلة ، سيرتنا وسنتنا ، ثمرات الاسفار ، رياض الانسوالغدير از جمله آثار جاويدان اوست . * علامه براى تأليف كتاب الغدير ، منابع موردنياز موجود در كتابخانه هاى عمومى  و

‹ صفحه 8 ›

خصوصى نجف اشرف را به دقت بررسى نمود وسپسبراى تكميل تحقيقات خويش به ايران ، هند ، سوريه وتركيه سفر كرد ومصادر مربوطهموجود در كتابخانه‌ها را با تلاشى تحسين برانگيز ودر عين حال حيرت آور مطالعهواحيانا استنساخ نمود . * مجاهد بزرگوار ما كه در آخرين سالهاى حيات خود - از فرطمطالعات بى وقفه و پيگير - اسير بستر بيمارى گرديده بود ، در روز جمعه ( 28 ربيعالثانى 1390 هجرى قمرى مطابق با 12 تيرماه 1349 شمسى ) هنگام اذان ظهر در تهراندار فانى را بدرود گفت . او آنگاه كه چشم از دنيا فرو مى  بست زير لب اين عبارت رابا خود زمزمه مى  كرد : " اللهم إن هذه سكرات الموت قد حلت ، فأقبل إلى بوجهكالكريم . . . " . * جنازه شريفش پس از انتقال به نجف اشرف در كتابخانه عمومى  اميرالمؤمنين - كه در حقيقت بوستان معرفتى بود كه اساس ان را خود ان مرحوم پى ريختهبود - به خاك سپرده شد . روح پرفتوحش شاد وغريق رحمت الهى باد .

‹ صفحه 9 ›

‹ صفحه 15 ›

مقدمه

‹ صفحه 16 ›

[ . . . ]

‹ صفحه 17 ›

فروغ حيات دنيوى پيامبر ( ص ) در روز دوشنبه28 صفر ( 1 ) سال دهم هجرت خاموش شد وپس از سه روز ( 2 ) بدن مباركش مظلومانه دردل شب ( 3 ) دفن گرديد . به روايت تاريخ ، در اين سه روز گوركنى ( 4 ) ابو عبيدهنام به مدد دلالى كه چارپا مى  فروخت ( 5 ) همت كردند ومردى را به بهانه اينكه ازهمه پيرتر است ( 6 ) خليفه مسلمين نمودند . ( 7 ) آن شب كه پيامبر ( ص ) را به خاكمى  سپردند ، مرم در خانه‌هاى خود از فرط خستگى در خوابى سنگين غنوده بودند . ( 8) تنها ، دخترى بر سر گور با دو كودك خردسالش

----------
 ( 1 ) در خصوص تاريخ وفاتپيامبر اكرم ( ص ) اقوال ديگرى نيز مطرح شده است .
( 2 ) البداية والنهاية ج5 / 271 ، تاريخ ابى الفداء 1 / 152 ، تاريخ طبرى ج 3 / 204 ، السيرة الحلبيه ج 3/ 403 ، تاريخ الخميس ج 2 / 192 ، الغدير ج 7 / 75 .
( 3 ) البداية والنهاية ج5 / 270 ، 271 ، طبقات ابن سعد ج 2 / قسمت دوم / 79 ، انساب الاشراف ج 1 / 567 ،568 ، 573 ، امتاع الاسماع ص 551 ، العقد الفريد ج 2 / 251 ، تاريخ الخميس ج 2 /192 ، العبر ج 1 / 11 ، تاريخ ابن خلدون ج 2 / قسمت دوم / 64 ، الغدير ج 7 / 75 .
( 4 ) سيره ابن هشام ج 4 /313 ، تاريخ طبرى ج 3 / 204 ، البداية والنهاية ج 5 / 266 - 268 ، امتاع الاسماع ج548 ، السيرة الحلبيه ج 3 / 402 ، انساب الاشراف ج 1 / 573 ، الغدير ج 5 / 367 .
( 5 ) تاج العروس ج 4 /281 ، النهاية في غريب الحديث ج 1 / 88 [ ذيل كلمه برطش ] ، الغدير ج 7 / 135 .
 ( 6 ) شرح نهج البلاغهابن ابى الحديد ج 1 / 134 ، ج 2 / 18 ، 20 ط قديم [ = ج 2 / 57 ، ج 6 / 43 ، 45 ،51 ، 52 ط جديد ] ، المحاضرات ( تأليف راغب ) ج 2 / 213 ، كنز العمال ج 6 / 391 ،الامامة والسياسه ج 1 / 11 ، انساب الاشراف ج 1 / 579 ، الغدير ج 1 / 389 ، ج 7 /80 .
 ( 7 ) تاريخ طبرى ج 3 /199 ، الصواعق المحرقه ص 7 ، السيرة الحلبيه ج 3 / 395 ، 396 ، شرح نهج البلاغهابن ابى الحديد ج 1 / 128 ط قديم [ = ج 2 / 39 ط جديد ] ، كنز العمال ج 3 / 140 ،العقد الفريد ج 2 / 252 ، الغدير ج 7 / 75 .
‹ صفحه 18 ›

اشكريزان زمزمه ها بر لب داشت : يا ابت ، يارسول الله ! ماذا لقينا بعدك من فلان وفلان . ( 9 ) مردم خسته ، سه روز است كهفرياد كشيده اند . سه روز است كه دستشان مشت وپايشان لگد به مخالفان خليفه حوالهكرده . نه پايشان ياراى آن دارد كه لطفى كرده تا بقيع بيايند ونه دستشان ناى كندنقبرى براى عزيز از دست رفته را دارد . حتى شيخين هم فرصت حضور در مراسم تدفين رانيافته‌اند . ( 10 ) مردم آنقدر در دهان مخالفين خليفه خاك پر كرده اند ( 11 ) كهلزومى  ندارد ماتم ريختن خاك بر قبر پيامبر ( ص ) را داشته باشند . حنجره ها آنقدردر كشتن مخالفين " اقتلوا فلانا " ( 12 ) ويا " قاتلوهم " يا" نضرب عنفك " ( 13 ) گفته‌اند كه ديگر طمع نوحه سرايى براى پيامبر ( ص) را نبايد از آنها داشت . بدنها خسته است وچشمها از دود آتش خانه وحى ( 14 )افسرده . اى كلنگهايى كه قبر پيامبر ( ص ) را حفر مى  كنيد ، بى صدا باشيد ! بىصدا ، كه دخت خليفه - در سايه خلافت پدر - در خواب ناز خفته است . ( 15 ) اىكلنگها بى صدا باشيد كه مردم خفته‌اند و فردا وفرداهاى ديگر بسى مشغله‌ها دارند .فردا روز غارت اموال مردم است . فردا در نماز ، خليفه با خالد قرار ترور دارد . (16 ) فردا بر منبر رسول خدا ( ص ) خليفه سنت فحاشى به نواميس پيامبر را بدعت مى  گذارد. ( 17 )

----------
 ( 8 ) طبقات ابن سعد ج 2/ قسمت دوم / 78 ، الغدير ج 7 / 75 .
( 9 ) الامامة والسياسه ج1 / 13 ، اعلام النساء ج 4 / 115 ، الامام على ( تأليف عبد الفتاح عبد المقصود ) ج1 / 190 ، الغدير ج 7 / 77
( 10 ) كنز العمال ج 3 /140 ، الغدير ج 7 / 75 .
( 11 ) شرح نهج البلاغهابن ابى الحديد ج 2 / 16 ط قديم [ = ج 6 / 40 ط جديد ] ، الغدير ج 7 / 75 ، 76 .
12 - مسند احمد بن حنبل ج1 / 56 ، تاريخ طبرى ج 3 / 210 ، الامامة والسياسه ج 1 / 10 ، السيرة الحلبيه ج 3/ 396 ، الرياض النضره ج 1 / 214 ، انساب الاشراف ج 1 / 258 ، العقد الفريد ج 2 /253 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 58 ط قديم [ = ج 1 / 174 ط جديد ] .الغدير ج 7 / 76 .
( 13 ) الامامة والسياسه ج1 / 13 ، العقد الفريد ج 2 / 253 ، تاريخ ابى الفدا ج 1 / 156 . . . الغدير ج 7 /76 . 78 .
( 14 ) تاريخ طبرى ج 3 /198 ، الامامة والسياسه ج 1 / 12 ، 13 ، تاريخ ابى الفدا ج 1 / 156 ، العقد الفريدج 2 / 253 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 134 ط قديم [ = ج 2 / 56 ط جديد] ، اعلام النساء ج 4 / 114 - 116 ، اثبات الوصية ص 124 ، انساب الاشراف ج 1 / 586، روضة المناظر ج 11 / 113 الغدير ج 7 / 77 .
( 15 ) طبقات ابن سعد ج 2/ قسمت دوم / ص 78 ، 79 ، ( الغدير ج 7 / 75 ) . تاريخ الخميس ج 2 / 191 ، البدايةوالنهاية ج 5 / 270 .
( 16 ) اثبات الوصية ص 124
‹ صفحه 19 ›

فردا بقيع ، دوباره شاهد دفنى شبانه است . (18 ) فردا بايد از فاطمة پوزش طلبيد . ( 19 ) از فردا كسى را حق آن نيست كه برفرزندش نام " محمد " گذارد ( 20 ) ويا از محمد ( ص ) روايت برخواند . (21 ) فردا شجره رضوان را بايد از ريشه بركند ( 22 ) كه ياد آور بيعت مردم باپيامبر است . فردا سر مالك بن نويره ها را بايد به تيغ سپرده ، ناموس آنها را بهكابين در آورد . ( 23 ) فردا سگان حوئب ( 24 ) بر شترى پارس مى  كنند . ( 25 )فردا براى اعتلاى دين اسلام ، على را با تيغ اجتهاد ( 26 ) سر مى  زنند . فردا حسن( ع ) آزرده از خنجر كينه توزان ماهها در بستر از

----------
 ( 17 ) شرح نهج البلاغهابن ابى الحديد 4 / 80 ط قديم [ = ج 16 / 215 ط جديد ] .
 ( 18 ) مستدرك الصحيحين ج3 / 163 ، السيرة الحبيه ج 3 / 399 ، مطالب السئول ص 10 ، الرياض النضره ج 1 / 156.
( 19 ) الامامة والسياسيهج 1 / 13 ، 14 ، الرياض النضره ج 1 / 156 ، 157 ، البداية والنهايه ج 5 / 289 ،اعلام النساء ج 4 / 123 ، 124 ، الغدير 7 / 228 ، 229 .
( 20 ) مجمع الزوائد ج 8 /48 ، 49 . . . الغدير ج 6 / 309 ، 331 .
( 21 ) سنن دارمى  ج 1 /85 ، سنن ابن ماجه ج 1 / 16 ، مستدرك الصحيحين ج 1 / 102 ، تذكرة الحفاظ ج 1 / 6 ،7 ، مجمع الزوائد ج 1 / 149 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 3 / 120 ط قديم [= ج 12 / 93 ط جديد ] ، البداية والنهاية ج 8 / 106 ، 107 ، كنز العمال ج 5 / 239، تلخيص المستدرك ج 1 / 149 ، الغدير ج 6 / 294 - 297 .
( 22 ) طبقات ابن سعد ج 2/ قسمت اول / 73 ، سيرة عمر ص 87 ، السيرة الحلبيه ج 3 / 29 ، 30 ، شرح المواهباللدنية ج 2 / 207 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 59 ، 60 ، ج 3 / 122 طقديم [ = ج 1 / 178 ، ج 12 / 101 ط جديد ] فتح البارى ج 7 / 361 ، ارشاد السارى ج6 / 350 ، در المنثور ج 6 / 73 ، الغدير ج 6 / 146 ، 148 .
( 23 ) تاريخ ابن عساكر ج5 / 112 ، البداية والنهايه ج 6 / 321 - 323 ، روضة المناظر ج 11 / 113 ، 114 ،تاريخ الخميس ج 2 / 233 اسد الغابه ج 3 / 39 ، ج 4 / 295 ، تاريخ ابى الفدا ج 1 /158 ، الاصابه ج 1 / 414 ، 415 ، ج 2 / 209 ، ج 3 / 357 ، صواعق المحرقه ص 21 ، تاجالعروس ج 8 / 75 ، تاريخ طبرى ج 3 / 21 ، [ صفحه 241 در چاپ افست بيروت ( مكتبةخياط ) بطور كامل تحريف وحذف شده است . ضمن مقابله با نسخه اصلى الحسينيه رجوعبفرماييد به تاريخ طبرى ج 3 / 277 - 280 تصحيح محمد ابو الفضل ابراهيم ] ، كاملابن اثيرج 3 / 136 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد 1 / 60 ط قديم [ = ج 1 / 179ط جديد ] ، الغدير ج 7 / 106 ، 158 - 169 .
( 24 ) پيامبر ( ص ) بهعايشه مى  فرمود " اى عايشه ! روزى بيايد كه سگان حوئب بر تو پارس كنند وتوبا على جنگ مى  كنى ودر حق او ظلم مى  نمايى " . العقد الفريد ج 2 / 288 ، (الغدير ج 3 / 189 ) . احاديث ديگرى قريب به اين مضمون از پيامبر ( ص ) نقل شده استكه كليه آنها در كتاب الغدير با ذكر بيش از سى مصدر درج است . [ الغدير ج 3 / 188- 191 ] .
 ( 25 ) تاريخ طبرى ج 5 /178 ، تاريخ ابى الفدا ج 1 / 173 ، معجم البلدان - ذيل كلمه حوئب - ج 3 / 355 ،356 ، العقد الفريد ج 2 / 280 - 288 ، الغدير ج 3 / 190 ، 191 .
 ( 26 ) المحلى ج 10 / 484مسألة 2079 ، الغدير ج 1 / 323 - 328 ، ج 9 / 393 .
‹ صفحه 20 ›

درد مى  نالد . ( 27 ) فردا سبط نبى ، با جگرپاره پاره خويش نجوا دارد . ( 28 ) فردا سر حسين ( ع ) در طشت طلا ، ( 29 ) ازخليفه ضربت عصا مى  خورد . ( 30 ) فردا فرداى خزان باغ نبى است . فردا فرداىخالدها ومروانهاست . فردا روز سلطه شجره ملعونه وفرزندان طلقاست . فردا وفرداهاىديگر روز كشتار حجر بن عدى ها ( 31 ) و محمد بن ابى بكرهاست . ( 32 ) فردا دندههاى عبد الله بن مسعودها خرد مى  شود . ( 33 ) فردا روز تدارك ربذه هاست . ( 34 )فردا وفرداهاى ديگر عمارها را بايد زير مشت ولگد گرفت . ( 35 ) فردا مسجد كوفهانباشته از دستهاى قطع شده است . ( 36 ) فردا در دار الاماره براى هر سر بريده 500درهم جايزه مى  دهند . ( 37 ) فردا درخت زيبا ، بدن مثله شده ميثم را در آغوش

----------
 ( 27 ) مناقب ابن مغازلىص 382 ، 383 ، سير اعلام النبلاء ج 3 / 269 ، صواعق المحرقه ص 137 . . . .
 ( 28 ) الاستيعاب ج 1 /141 ، الاصابه ج 1 / 331 ، سير اعلام النبلاء ج 3 / 273 ، 274 ، حلية الاولياء ج 2/ 38 ، صواعق المحرقة ص 84 ، ربيع الابرار ج 4 / 208 ، 209 . السيرة الحلبيه ج 3 /324 .
( 29 ) مرآة الجنان ج 1 /135 ، تذكرة الخواص ص 267 .
( 30 ) تاريخ طبرى ج 6 /267 ، كامل ابن اثير ج 4 / 330 ، البداية والنهايه ج 8 / 192 ، مجمع الزوائد ج 9 /195 ، الاتحاف ص 23 ، صواعق المحرقه ص 131 ، رسائل جاحظ ص 295 .
( 31 ) تاريخ طبرى ج 6 /141 - 160 ، الاغانى ج 16 / 2 - 11 ، تاريخ ابن عساكر ج 2 / 370 - 381 ، البدايةوالنهايه ج 8 / 49 - 55 الغدير ج 9 / 117 - 120 ، ج 11 / 37 - 70 .
 ( 32 ) تاريخ طبرى ج 6 /58 - 62 ، كامل ابن اثير ج 3 / 140 - 143 ، البداية والنهايه ج 7 / 313 ، 314 ،مروج الذهب ج 2 / 39 ، الاستيعاب ج 2 / 235 ، تهذيب التهذيب ج 9 / 81 ، الغدير ج11 / 64 - 70 .
( 33 ) انساب الاشراف ج 5/ 36 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 235 - 237 ط قديم [ = ج 3 / 40 - 44ط جديد ] ، الغدير ج 9 / 3 - 6 .
( 34 ) صحيح بخارى - كتابزكات وتفسير - ج 3 / 7 ، ج 7 / 94 ، 95 انساب الاشراف ج 5 / 52 - 54 ، طبقات ابنسعد ج 4 / قسمت اول / 166 ، 167 ، مروج الذهب ج 1 / 438 - 440 ، تاريخ يعقوبى ج 2/ 148 - 150 ، فتح البارى ج 3 / 212 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 240 -242 ط قديم [ = ج 3 / 52 - 59 ط جديد ] ، كامل ابن اثير ج 3 / 43 ، العقد الفريد ج2 / 276 ، الغدير ج 8 / 292 - 330 .
( 35 ) انساب الاشراف ج 5/ 48 ، 49 ، الامامة والسياسه ج 1 / 33 ، طبقات ابن سعد ج 3 / قسمت اول / 185 ،شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 239 ط قديم [ = ج 3 / 47 - 52 ط جديد ] ،الاستيعاب ج 2 / 422 ، الغدير ج 9 / 15 - 20 .
( 36 ) شرح نهج البلاغهابن ابى الحديد ج 1 / 286 ط قديم [ = ج 3 / 199 ط جديد ] ، كامل ابن اثير ج 3 / 183الغدير ج 11 / 31 ، 32 .
( 37 ) تاريخ طبرى ج 8 /276 [ = ج 7 / 188 تصحيح محمد ابو الفضل ابراهيم ] .
‹ صفحه 21 ›

مى  كشد . ( 38 ) فردا بر سر قبر پيامبر ( ص) ، سر از تن جداى زيد را نصب مى  كنند . ( 39 ) فردا به مدت شش سال بدن بى سر (40 ) يحيى را به دار مى  كشند . 41 فردا فرداى غربت دين پيمبر است . ( 42 ) فرداوفرداهاى ديگر وليدها - مست و مخمور - در نماز جماعت ، امامت مى  كنند . ( 43 )فردا مغيرة بن شعبه ها پس از زنا با امثال ام جميل ( 44 ) به محراب مسجد آمده ،اظهار تقدس مى  كنند . فردا روز تلاش افسانه پردازان است . ( 45 ) فردا معاويةروات را براى ساخت اكاذيب ، به كاخ خضراء فرا مى  خواند . ( 46 ) فردا خليفه سوگندياد مى  كند كه نام پيامبر را نيز دفن كند . ( 47 ) . فردا . . . . الغدير الغدير، تاريخ اين فرداهاست . الغدير ، زبان سيلى خوردگان اسلام است كه از نيام خاموشىبرآهيخته است . الغدير ، شكوائيه آن عزيزى است كه خارى در چشم واستخوانى در گلوداشت . الغدير ، پالايش داستان اسلام از جعليات قصه گويان است .

----------
 ( 38 ) الاصابه ج 3 / 504.
( 39 ) الغدير ج 3 / 75 ،الاعلام ج 3 / 59 [ = ج 3 / 99 ط قديم ] .
( 40 ) المحبر ص 482 .
( 41 ) المحبر ص 484 .
( 42 ) پيامبر ( ص ) خود مى فرمود : " الاسلام بد أغريبا وسعود غريبا كما بدأ " . سنن ابن ماجه ج 2/ 477 ، سنن ترمذى ج 5 / 13 ، مسند احمد ج 1 / 398 ، ج 4 / 73 .
( 43 ) انساب الاشراف ج 5/ 33 ، الاصابه ج 3 / 638 ، تاريخ الخلفاء ص 155 ، الاغانى ج 4 / 176 - 178 ،العقد الفريد ج 2 / 277 ، الغدير ج 8 / 120 - 125 .
( 44 ) سنن بيهقى ج 8 /234 ، 235 ، الاغانى ج 14 / 140 ، تاريخ طبرى ج 4 / 206 ، 207 ، فتوح البلدان ص344 ، 345 ، كامل ابن اثير ج 2 / 209 ، وفيات الاعيان ج 2 / 455 ، الغدير ج 6 /137 - 144 .
( 45 ) رجوع شود به الغديرج 5 / 208 - 378 .
( 46 ) الغدير ج 11 / 73 ،شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 358 ط قديم [ = ج 4 / 63 ط جديد ] .
( 47 ) مروج الذهب ج 2 /341 ، 342 ، الاخبار الموفقيات ص 576 ، 577 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1/ 463 ط قديم [ = ج 5 / 129 ، 130 ط جديد ] ، الغدير ج 10 / 283 ، 284 .
‹ صفحه 22 ›

انگيزه نگارش كتاب الغدير

واعتصموا بحبل الله جميعا ولا تفرقوا ( 48 )راز تفوق مسلمين در پرهيز از تفرق وتشعب بوده وبنيان سعادتشان در تمسك به "حبل الله " خلاصه مى  گردد . همانطوريكه برخى از حضرات علماى اهل سنت نقلفرموده اند ، مراد از " حبل الله " در آيه فوق الذكر ولايت على بن ابىطالب ( ع ) است . ( 49 ) شافعى ( امام شافعيان ) در ابياتى كه در اين خصوص سرودهاست تصريح مى  كند كه " حبل الهى " ولاى اهل بيت است : ولما رأيت الناسقد ذهبت بهم * مذاهبهم في ابحر الغى والجهل ركبت على اسم الله في سفن النجا * وهماهل بيت المصطفى خاتم الرسل وامسكت حبل الله وهو ولاؤهم * كما قد أمرنا بالتمسكبالحبل ( 50 ) - يعنى : آنگاه كه ديدم مذاهب مردم ، آنها را در درياى گمراهى وجهلفرو برده است ، - با نام خدا بر كشتى هاى نجات - كه اهل بيت پيامبر هستند - نشستم- وبه حبل الله كه ولاى اهل بيت است چنگ زدم ، چرا كه ما به تمسك به " حبلالله " امر شده ايم . حاكم حسكانى نيز كه از حفاظ بزرگ حنفى مذهب است در كتاب" شواهد التنزيل " فصلى را به اين موضوع اختصاص داده وبه نقل احاديثمتعددى در خصوص شأن نزول اين آيه پرداخته است . از جمله رواياتى كه حسكانى - بهنقل از عبد الله بن عمر - در كتاب خويش بدان اشاره نموده ، حديث قدسى " ولايةعلى بن ابى طالب

----------
 ( 48 ) سوره آل عمران 103.
( 49 ) رجوع بفرماييد بهالعمده ص 150 ، اسعاف الراغبين ص 112 ، رشفة الصادى ص 25 ، 70 ، ينابيع الموده ص118 ، 119 ، اهل البيت ( تأليف توفيق ابو علم ) ص 61 ، 62 ، شواهد التنزيل ج 1 /130 . . . . يكى از رواياتى كه نقل شده است حديث ذيل مى  باشد : ابن عباس روايت مى كند : " در خدمت پيامبر ( ص ) بوديم كه فردى اعرابى آمد وبه پيامبر گفت : اىرسول خدا ! ما از شما شنيديم كه فرموديد : به " حبل الله " چنگ زنيد .اين " حبل الله " كه ما بايد بدان چنگ زنيم چيست ؟ پيامبر ( ص ) بادستشان به دست على ( ع ) زدند وگفتند : به اين على تمسك كنيد ، اوست كه " حبلالله المتين " است " . ينابيع الموده ص 119 ، اهل البيت ص 61 ، 62 .
( 50 ) رشفة الصادى ص 25 ،الغدير ج 2 / 301 .
‹ صفحه 23 ›

حصنى فمن دخل حصنى امن من عذابى " ( 51) است . مرحوم علامه امينى بمنظور اعتلاى اسلام ، ايمان آورندگان به اين دين حنيفرا به سوى حبل الهى مى  خواند وكتاب الغدير را با حديث شريف " عنوان صحيفةالمؤمن حب على بن ابى طالب " آغاز مى  نمايد . جويندگان جاه وقدرت وپويندگانمال وثروت ، پس از فوت رسول خدا ( ص ) - با اين كه در زمان حيات پيامبر ( ص ) باعلى ( ع ) بعنوان جانشنين وى بيعت كرده بودند - اين ريسمان الهى را رها كردندوپيشگامان طريق تفرق واضمحلال اتحاد مسلمين گشتند . بعدها ما پول معاويه وامثال او، تاريخ زندگانى وسنت پيامبر ( ص ) دستخوش تحريف گرديد ، احاديث ساختگى ودروغين درمنقبت خلفا ساخته شد وحتى روايات بسيارى در خصوص موضوع خلافت از زبان پيامبر ( ص )جعل گرديد . در پى تغيير احكام الهى وجعل احاديث ، كتب بسيارى در زمينه‌هاى مختلفاز جمله حديث ، تاريخ ، تفسير ، فقه و . . . تدوين شد كه اساس آنها بيشتر بر پايههمين روايات ساختگى استوار بود . رفته رفته مذاهب - كه سنگ بناى آنها در دورهحكومت خلفاى اوليه گذاشته شده بود - يكى پس از ديگرى ظهور يافت ومسلمين را بيش ازپيش دچار تشتت وتفرق نمود . راه دستيابى مجدد به اتحاد مسلمين - يعنى همان اتحادواتفاقى كه در زمان رسول خدا ( ص ) حاكم بود - تنها از طريق شناخت دقيق وقايع مذكورميسر است و تحصيل اين حقايق مستلزم تلاشى گسترده وپيگير مى  باشد تا با تحقيقوتفحص در درياى بيكران كتب ، مرواريدهاى حقيقت صيد گردد . از اينروست كه مرحومعلامه خود مى  فرمايد : " كتاب الغدير كوششى است براى كشف حقيقت " . درنشريه كتابخانه امير المؤمنين ( ع ) - كه تحت اشراف علامه امينى تنظيم مى  شد -آمده است كه : " وحدت اسلامى  بر مبناى اظهار حقايق در بين امت مى  باشد (حقايق قرآنى وسنت پيامبر ) ، نه وحدت سياسى كه استعمارگران به دست عمال خود آن راعلم مى  كنند ووقتى نتيجه مطلوب را گرفتند آن را بهم مى  زنند " . ( 52 )

----------
 ( 51 ) شواهد التنزيل ج 1/ 131 .
‹ صفحه 24 ›

بحث ولايت در الغدير

در يك نگاه كلى ، تمامى  مطالب الغدير را مى  تواندر دو موضوع خلاصه كرد . موضوع اول عبارت است از : اثبات ولايت مطلقه ائمه معصومين( سلام الله عليهم اجمعين ) - از طريق تثبيت خلافت بلافصل امير المؤمنين ( صلواتالله عليه ) - ، ودوم : نفى ولايت غير معصوم در اسلام وبررسى آثار شوم وخانمانسوزولايت غير معصوم بر جامعه اسلامى  . مرحوم علامه در جلد هفتم الغدير در ذيل مبحثىتحت عنوان ( الخلافة عندنا إمرة الهية ) مى  فرمايند : " به نظر شيعه جايزنيست امر خلافت را در اختيار افراد امت ، يا افرادى از امت كه اهل حل وعقد هستندواگذار نمود ، زيرا عقل سليم حكم مى  كند كه امام بايد ويژگيها وشرايطى داشته باشدكه عصمت وقداست روحى وسرشت پاك از جمله آنهاست " . علامه در طى همين مبحثاشاره مى  فرمايند كه تعيين امام معصومى  كه بتوان ولايت عامه ومطلقه جامعه اسلامى را بدو سپرد تنها از جانب خداست ومردم تحت هيچ عنوانى حق انتخاب امامى  كه داراىولايت الهى باشد ندارند . مرحوم علامه درباره قاعده هميشگى جريان اينگونه انتخاباتمى  فرمايند : " چه بسيار آبروها كه به سبب اينگونه انتخابات ريخته شده ،ومقدسات مورد اهانت قرار گرفته ، وحقايق ضايع گشته و حق ثابت رو به تباهى رفته است. در اين انتخابات ، مصالح عمومى  پايمال گرديده ، آئينهاى درستى كه بايد جهان رابه راهى شايسته اندازد رو به زوال ونابودى نهاده ، اساس سازش درهم ريخته ، ودرهاىصلح وصفا به روى بشر بسته شده است ودر اثر جنگهاى خانمانسوز ، خونهاى پاكى بر زمينجارى گشته وبنيان وپيكره اسلام راستين سست گرديده واز هم گسيخته شده است . . .وخلاصه اينهمه بدبختيها وفجايع كه در اثر انتخاب مردم بوجود آمد كار را به جايى رساندكه فرومايگانى همچون آن فرد بى شخصيت كفن فروش ، ( 53 ) وآن دلال چارپا كه معاملاتبازار او را به خود مشغول داشته بود ، ( 54 ) وآن بزازى ( 55 ) كه برادران ( وديگراقاربش ) را برگرده مردم تحميل مى  نمود ، ( 56 ) وآن گوركنى ( 57 )

----------
 ( 52 ) نشريه ساليانهمكتبة الامام امير المؤمنين ( ع ) العامه - شماره 3 ، سال 1383 - صفحه 22 ، 23 .
( 53 ) طبقات ابن سعد ج 3/ قسم اول / 130 ، 131 .
( 54 ) تاج العروس ج 4 /281 ، النهاية في غريب الحديث ج 1 / 88 .
( 55 ) المعارف ص 575 .
( 56 ) تفصيل موضوع درصفحات 125 تا 139 كتاب حاضر - با مصادر مربوطه - آمده است .
‹ صفحه 25 ›

كه عرض خود را از طولش باز نمى  شناخت ، وآناسير آزاده شده تازه كار ونادان بى دادگر و غاصب ، ( 58 ) وآن شرابخوار باده پيما، ( 59 ) وآن آزمند آشوبگر بى پروا ، ( 60 ) همگى چشم خود را به منصب فرمانروايىبر مسلمانان دوختند . بله ، همينان بودند كه بندگان خدا را بردگان خويش قرار دادهواموال بيت المال را جزء دارايى خود شمرده وكتاب خدا ( قرآن ) را وسيله نيرنگودغلكارى قرار دادند ودين خدا را دستاويز تبهكاريهاى خويش ساختند " . ( 61 )مبناى تحقيقى مرحوم علامه امينى حدود چهل سال است كه از تاريخ تدوين كتاب الغدير مى گذرد وبه جرأت مى  توان گفت كه در دنياى تحقيقات اسلامى  كسى نيست كه با نامالغدير وبا نام علامه امينى ناآشنا باشد ، اين كتاب در 20 جلد به زبان عربى ، بانثر بسيار پخته وادبى نگارش يافته كه تاكنون ( 11 ) جلد آن به طبع رسيده است . آيةالله العظمى  سيد محسن حكيم و آية الله سيد حسين حمامى  درباره اين كتاب گفته اند: " لا يأتيه البالطل من بين يديه " 62 و آيات عظام سيد عبد الهادىشيرازى وشيخ محمد رضا آل ياسين وعلامه اردوبارى گفته اند : " لا ريب فيه هدى للمتقين" . ( 63 ) با آن كه مطالب الغدير به مذاق بسيارى خوشايند نيست ، از آنجائيكهبا اتكاء به منابع ومآخذ متقن نوشته شده است تا كنون ظرف اين مدت چهل سال كسى ياگروهى نتواسته نقدى يا ردى بر كتاب الغدير ويا حتى نقدى بر صفحه‌اى از الغديربنگارد . مرحوم علامه خود مى  فرمود : " من براى نوشتن الغدير ، 10 هزار كتابرا ( كه ممكن است هر كتاب در چندين مجلد باشد ) از باى بسم الله تا تاى تمت خواندهام ( 64 ) وبه 100 هزار

----------
 ( 57 ) مراجعه بفرماييدبه مصادر متعددى كه در صفحه 17 در ذيل پانويسهاى 4 و 7 ذكر شده است .
( 58 ) بحث ومصادر مربوطهدر صفحات 146 تا 156 خواهد آمد .
( 59 ) الاغانى ج 4 / 178، اسد الغابة ج 5 / 91 ، مروج الذهب ج 1 / 435 .
( 60 ) اجمال سيره مرواندر صفحه 126 كتاب حاضر وتفصيل آن در الغدير ج 8 / 257 - 267 آمده است .
( 61 ) الغدير ج 7 / 135 .
( 62 ) الغدير ج 5 صفحه د، ه‍ .
( 63 ) الغدير ج 3 صفحه ر، ز ، ح ، ج 8 صفحه ب ، فهرس ملحقات احقاق الحق صفحه 7 .
( 64 ) در نشريه كتابخانهامير المؤمنين نيز به اين موضوع اشاره شده است . رجوع بفرماييد به نشريه ساليانهكتابخانه - شماره 1 ، سال 1373 - صفحه 28 .
‹ صفحه 26 ›

كتاب مراجعات مكرر داشته‌ام " . مصادرومنابعى كه در كتاب الغدير مورد استناد قرار گرفته همگى از منابع علماى اهل سنتاست ، واين بدين معنا نيست كه كتب اهل سنت در نظر علامه امينى داراى اعتبار ، وياكتب علماى مذهب شيعه غير قابل اعتماد است . يكى از قواعد اساسى منطقى در جدل ،احتجاج از طريق ارائه مسلمات طرف مقابل است . مرحوم علامه با عنايت به همين قاعدهمنطقى ، مطالب الغدير را با استناد به اقوال وآراء اهل سنت استوار ساخته‌اند وخود مى فرمايند : " مطالبى كه ما در الغدير گفته‌ايم مذهبى نيست بلكه اسلامى  است" ، يعنى مسائلى نيست كه فقط مذهب شيعه بدان معتقد باشد بلكه مطالبى است كهدر ميان جميع مذاهب اسلامى  متفق عليه است . برخى تصور باطلى از الغدير دارند ومى  پندارندالغدير باعث تفرقه وجدايى مذاهب اسلامى  از يكديگر مى  گردد ، كسانى كه اين تصوررا دارند نه تنها الغدير را مطالعه نكرده اند بلكه از تأثير الغدير در ممالك اسلامى بى اطلاع هستند . اولا هر كس كه الغدير را بخواند در مى  يابد كه مؤلف كتاب ازحسن نيت كاملى برخوردار است ومنظور وى از تدوين اين كتاب تنها اظهار حقايق تاريخاسلام مى  باشد . ثانيا مطالب الغدير چيزى نيست كه نظرات شخصى مرحوم امينى باشدوكثرت منابعى كه در الغدير بدانها اشاره شده است شاهد اين مدعاست . تقريبا مى  توانگفت جمله‌اى بدون دليل وبدون مأخذ در الغدير نوشته نشده است . لذا اگر كسى بخواهدادعا كند كه كتاب داراى تأثير تفرقه كلمه مى  باشد ، بايد بپذيرد تمامى  كتابهايىكه در الغدير به آنها ارجاع شده است ريشه‌هاى اصلى اين تأثير است وما مى  دانيم كهمآخذ الغدير عبارت است از امهات كتب اسلامى  غير شيعى از جمله صحاح سته . ثالثا پساز انتشار الغدير ، مقالات متعددى در مجلات فرهنگى مصر وسوريه وعراق و . . . درتجليل از اين كتاب درج گرديد ( 65 ) وسيل نامه هاى تقدير از سراسر ممالك اسلامجارى شد . اكثر نويسندگان اين نامه‌ها از علماى بزرگ اهل سنت هستند از ملوك ووزراىكشورهاى اسلامى  گرفته تا ائمه جمعه وجماعات واساتيد دانشگاهها براى الغدير تقريظنوشتند وبه قدردانى از زحمات مؤلف آن پرداختند . از ميان اين نامه‌ها واين تقاريظ، نزديك به 50 نمونه در مقدمه مجلدات

----------
 ( 65 ) مراجعه بفرماييد بهمقدمه جلد هشتم الغدير .
‹ صفحه 27 ›

الغدير درج گرديده است . اين نامه‌ها واينمقالات همگى بيانگر اين مطلب است كه الغدير كتابى است كه كليه فرق اسلامى  برمطالب مستند آن اتفاق نظر دارند . اينك براى آشنايى اجمالى با اين كتاب ، به معرفىاهم عناوين آن مى  پردازيم . اين عناوين فقط ذكر جلوه هايى از كتاب الغدير مى  باشدوبه اين معنا نيست كه به كل موضوعات آن اشاره شده است . همچنين بايد توجه داشتارجاعاتى كه در اين نوشتار به الغدير داده ايم ، به متن عربى كتاب است ونه ترجمههاى فارسى . شايان ذكر است كه كليه مطالبى كه پس از اين بيان مى  گردد مبتنى برمصادر ومنابع علماى اهل سنت مى  باشد كه تفصيل آن در الغدير آمده است . ( 66 )ذيحجة سال 1410 هجرى قمرى مطابق با تيرماه 1369 شمسى ممحمد امينى نجفى

----------
 ( 66 ) ما خصوصيات كليهمنابعى را كه در پانويس هاى كتاب حاضر بدانها ارجاع شده است در آخر همين كتاب بطوردقيق ذكر كرده ايم . محققينى كه مايلند بطور مستقيم به مآخذ پانويسها مراجعهبفرمايند شايسته است به محل و سال چاپ منابع مربوطه عنايت لازم را مبذول بدارند .تذكر اين نكته نيز لازم است كه مصادر در پانويس هاى اين كتاب در بسيارى از موارديا چاپ ارجاع شده در الغدير متفاوت است .
‹ صفحه 28 ›

[ . . . ]

‹ صفحه 29 ›

بحثهائىاز جلد اول الغدير

‹ صفحه 30 ›

[ . . . ]

‹ صفحه 31 ›

داستان غدير


در سال دهم هجرت ، رسول خدا ( ص ) در مدينه اعلامفرمود كه عازم سفر حج است . هنگامى  كه پيامبر ( ص ) مدينه را به سوى مكه ترك مى  فرمودجمعيت كثيرى او را همراهى مى  كردند . تعداد اين جمعيت از 90 هزار تا بيش از 120هزار نفر ثبت شده است . علاوه بر اين تعداد ، افراد بسيارى نيز از بلاد ديگر بهسوى سرزمين مكه شتافتند . پس از انجام مناسك حج ، در راه بازگشت از مكه در وادىغدير خم - كه محل جدا شدن راههاى مدينه ومصر وعراق از يكديگر است - جبرئيل وحىآورد كه " يا ايها الرسول بلغ ما أنزل إليك من ربك وإن لم تفعل فما بلغترسالته . . . " [ اى رسول خدا ، آن چيزى را كه از سوى خداوند ( درباه على )به تو نازل شده است به مردم ابلاغ نما ، كه اگر چنين نكنى رسالت خداى را ابلاغنكرده اى ] . ( 1 ) حضرت در آن وادى فرود آمد وتمامى  مردم را در آن گرماى سوزانبرگرد خويش جمع نمود وپس از اقامه نماز ظهر به ايراد خطبه‌اى طولانى پرداخت . ودرضمن آن - به منظور ابلاغ مهمترين امر الهى - چنين فرمود : " خداوند مولاى مناست ومن مولاى تمامى  مؤمنين . . . هر كس كه من بر او ولايت دارم على نيز مولاىاوست " . بعد پيامبر ( ص ) دعا فرمود كه " خدايا دوستان على را دوستبدار ودشمنانش را دشمن باش . . . " پيامبر ( ص ) سپس به مردم دستور دادند كه: تمامى  كسانى

----------
 ( 1 ) سوره مائده 67 . (* )
‹ صفحه 32 ›

كه در اين جا حضور دارند بايد اين خبر را ( اينولايت على را ) به غائبين ابلاغ كنند . پس از آنكه حضرت خطبه خويش را تمام كردجبرئيل از جانب خدا وحى آورد " أليوم أكملت لكم دينكم وأتممت عليكم نعمتىورضيت لكم الإسلام دينا " [ امروز دين شما را كامل نمودم ونعمتم را بر شماتمام كردم ] . ( 2 ) بعد پيامبر فرمودند . " الولاية لعلى بعدى ( بعد از منولايت با على است ) . پس از ايراد خطبه پيامبر ، مردم آمدند ويك يك به على ( ع )تهنيت گفتند وبيعت نمودند ، از جمله ابو بكر وعمر آمده وگفتند : " اى پسرابوطالب ! مبارك باد ، از امروز تو مولاى ما و مولاى تمامى  مؤمنين ومؤمنات گشتى" . واقعه غدير خم كه اجمالا ذكر گرديد يكى از برجسته‌ترين حوادث تاريخ اسلاممى  باشد وبنابر اعتقاد جميع مذاهب عيد غدير از مهمترين اعياد اسلامى  است . ( 3 )با اينحال بسيارى از افراد در طول تاريخ براى تحريف اين واقعه نهايت تلاش خويش رانمودند . برخى نوشتند : " اصلا على ( ع ) در آن سال به حج نرفته بود " .( 4 ) برخى ديگر مانند ابن تيميه گفتند : " حديث الولايه غدير بدون شك دروغاست " . ( 5 ) برخى هم مانند ابن حزم گفتند : " هيچ فرد موثقى ، حديثغدير را روايت نكرده است " . ( 6 ) عاقبت كار به جائى رسيد - كه براى تحريفجريان غدير خم - فردى چون " دكتر ملحم ابراهيم اسود " در تعليقه خود بر" ديوان ابى تمام " ادعا كرد كه : " واقعه غدير يكى از جنگهاىمعروف است " ! ( 7 ) بررسى سند حديث غدير واقعه غدير را بايد از دو جنبهبررسى نمود . نخست بايد صحت وقوع ماجراى غدير

----------
 ( 2 ) سوره مائده 3 .
( 3 ) مطالب السؤول ص 16 ،وفيات الاعيان - ذيل شرح زندگانى ابو القاسم احمد بن نصر ( مستعلى ابن مستنصر ) ،و ابو تميم محمد بن على ( مستنصر بالله عبيدى ) - ج 1 / 60 ، ج 2 / 223 ، دميةالقصر ص 39 ، التنبيه والاشراف ص 221 ، 222 ، فرائد السمطين - باب 13 - ج 1 / 77 ،الغدير ج 1 / 267 - 270 .
( 4 ) طحاوى سخن اين عدهرا مطرح نموده ونظر آنان را رد كرده است . مشكل الاثار ج 2 / 308 .
( 5 ) منهاج السنه ج 4 /85 .
( 6 ) المفاضلة بينالصحابه ص 264 .
( 7 ) ديوان ابى تمام ص143 .
‹ صفحه 33 ›

را اثبات كرد وسپس در مرحله دوم بايد ديدالفاظى كه پيامبر ( ص ) در غدير فرموده اند بر چه موضوعى دلالت دارد . به عبارتديگر حديث غدير بايد از حيث سند ودلالت مورد مطالعه قرار گيرد . اسناد حديث غديربه گونه‌اى است كه افزون از حد تواتر است وبه قول ضياء الدين مقبلى ( متوفى 1108 ): " اگر بنا باشد حديث غدير را ( با اينهمه مدارك ) محرز ومسلم ندانيم ، بايدقبول كنيم كه هيچ واقعه‌اى در دين اسلام قابل اثبات نيست " . ( 8 ) حديث غديررا 110 نفر از صحابه نقل كرده اند . در ميان اين 110 نفر ، افرادى وجود دارند كهبا على ( ع ) چنان درگيريهايى داشتند كه حتى با وى وارد جنگ شدند . اگر اين حديثساخته برخى از صحابه بود ، لا اقل معاندين على ( ع ) نبايد آن را روايت مى  كردند. در ميان اين 110 تن به اسامى  افرادى چون : ابوبكر ، عمر ، عايشه ، خالد بن وليد، سعد بن ابى وقاص ، عبد الله بن عمر ، طلحه وزبير برمى  خوريم . تابعينى كه حديثغدير را نقل نموده اند 85 نفر مى  باشند . يعنى سند حديث غدير در حلقه دوم ، 195نفر را وى از صحابه وتابعين دارد . حضرات علماى عامه ، از جمله برخى از صاحبانصحاح ، حديث غدير را در كتب خويش نقل كرده اند وآن را تا ابد بر پهنه تاريخ اسلامى جاودانه نموده اند . تعداد اين علماء 360 نفر مى  باشد كه اسامى  آنها با مصادرمربوطه در جلد اول كتاب الغدير درج است . بسيارى از علماى طراز اول اهل سنت ازجمله ترمذى ( صاحب جامع الصحيح ) ، طحاوى ، حاكم نيسابورى وچهل تن ديگر پس از نقلحديث غدير ، آن را از احاديث صحيحه دانسته‌اند وراويان آن را توثيق نموده اند .شمس الدين جزرى منكران حديث غدير را بى اطلاع قلمداد مى  كند . ( 9 ) حافظ عاصمى  مىگويد : " حديث غدير را تمامى  فرق اسلامى  پذيرفته‌اند " . ( 10 ) ابنمغازلى از قول استادش ( ابو القاسم فضل بن محمد اصفهانى ) مى گويد : " حديثصحيح غدير را حدود يكصد نفر از صحابه ، از جمله تمامى  عشره مبشره روايت كرده اند. لذا صحت اين حديث مسلم ومحرز است ومن هيچ ضعفى در استوارى

----------
( 8 ) تعليق هداية العقولالى غاية السؤول ج 2 / 30 ، الغدير ج 1 / 307 .
( 9 ) اسنى المطالب (تأليف جزرى ) ص 48 .
( 10 ) " زين الفتىفي شرح سورة هل أتى " . رجوع بفرماييد به الغدير ج 1 / 295 ، 314 .
‹ صفحه 34 ›

آن نمى  بينم " . ( 11 ) نور الدين حلبىنيز سخنان شبهه كنندگان در صحت حديث غدير را غير قابل اعتنا مى  داند . ( 12 )شايان ذكر است كه تعداد بسيارى از محدثين برجسته قرن سوم - كه از راويان مورداعتماد بخارى ومسلم محسوب مى  شوند - حديث غدير را نقل كرده اند . نام برخى از اينمحدثين از اين قرار است : يحيى بن آدم ( متوفى 203 ) ، شبابة بن سوار ( متوفى 206) ، اسود بن عامر ( متوفى 208 ) ، عبد الرزاق بن همام ( متوفى 211 ) ، عبد الله بنيزيد ( متوفى 212 ) ، عبيد الله بن موسى ( متوفى 213 ) ، حجاج بن منهال ( متوفى217 ) ، فضل بن دكين ( متوفى 218 ) ، عفان بن مسلم ( متوفى 219 ) ، على بن عياش (متوفى 219 ) ، محمد بن كثير ( متوفى 223 ) ، موسى بن اسماعيل ( متوفى 223 ) ، قيسبن حفص ( متوفى 227 ) ، هدبة بن خالد ( متوفى 235 ) ، عبد الله بن ابى شيبه (متوفى 235 ) ، عبيد الله بن عمر ( متوفى 235 ) ، ابراهيم بن المنذر ( متوفى 236 )، ابن راهويه بن اسحاق ( متوفى 237 ) ، عثمان بن ابى شيبة ( متوفى 239 ) ، قتيبةبن سعيد ( متوفى 240 ) ، حسين بن حريث ( متوفى 244 ) ، ابو الجوزاء احمد ( متوفى246 ) ، ابو كريب محمد ( متوفى 248 ) ، يوسف بن عيسى ( متوفى 249 ) ، نصر بن على (متوفى 251 ) ، محمد بن بشار ( متوفى 252 ) ، محمد بن المثنى ( متوفى 252 ) ، يوسفبن موسى ( متوفى 253 ) ، محمد صاعقه ( متوفى 255 ) ، وديگران . ( 13 ) براى اثباتواقعه غدير وهمچنين اثبات امامت وخلافت بلا فصل حضرت امير سلام

----------
 ( 11 ) مناقب ابن مغازلىص 27 .
( 12 ) السيرة الحلبيه ج 3/ 308 .
( 13 ) رجوع بفرماييد بهالغدير ج 1 / 82 - 93 .
‹ صفحه 35 ›

الله عليه مطلب ديگرى نيز قابل توجه است وآناينكه : حضرت امير المؤمنين ، حضرت زهرا ، امام حسن وامام حسين عليهم السلام وبرخىاز ديگر صحابه همواره در مقابل مخالفان به حديث غدير استناد واحتجاج نموده اند . (14 ) حديث غدير وآيات قرآنى در خصوص واقعه غدير سه آيه نازل شده است ( 15 ) كه بهقرار زير است : 1 - ( آيه تبليغ ) : يا ايها الرسول بلغ ما أنزل إليك من ربك وإنلم تفعل فما بلغت رسالته والله يعصمك من الناس [ اى پيامبر آنچه را كه از جانب خدابر تو نازل شده است به خلق برسان كه اگر چنين نكنى رسالت خويش را تبليغ نكرده اى ،وخدا تو را ( در اين راه ) از شر مردم حفظ خواهد كرد - مائده - 67 - ] . ( 16 ) 2- ( آيه اكمال ) : اليوم اكملت لكم دينكم واتممت عليكم نعمتى ورضيت لكم الاسلامدينا [ امروز دين شما را كامل نمودم ونعمتم را بر شما تمام كردم - مائده 3 - ] . (17 ) 3 - ( آيه سأل سائل ) : سأل سائل بعذاب واقع * للكافرين ليس له دافع * منالله ذى المعارج * [ سائلى از عذاب حتمى  قيامت سؤال كرد ، كافرين عذاب قيامت رادفع نتوانند نمود ، چرا كه عذاب قيامت از سوى خداوند آسمانهاست - معارج 1 - 3 ] .( 18 )

----------
 ( 14 ) تفصيل اين موضوعبهمراه مصادر مربوطه در الغدير 1 / 159 - 213 درج است .
 ( 15 ) رجوع بفرماييد بهالغدير ج 1 / 214 - 266 .
( 16 ) اسباب النزول ص 16، شواهد التنزيل ج 1 / 156 - 160 تفسير فخر رازى ج 3 / 636 ، كنز العمال ج 6 / 153، الفصول المهمة ( ابن صباغ ) ص 24 ، تفسير نظام الدين نيسابورى ج 6 / 170 ، الدرالمنثور ج 2 / 298 ، ينابيع الموده ص 120 ، تفسير منار ج 6 / 463 ، فتح القدير ج 2/ 57 العمده ص 49 . . . .
 ( 17 ) تفسير فخر رازى ج3 / 528 ، 529 ، البداية والنهايه ج 5 / 214 ، تفسير ابن كثير ج 2 / 14 ، تاريخبغداد ج 8 / 290 ، شواهد التنزيل ج 1 / 187 ، 193 ، مناقب خوارزمى  ص 80 ، تذكرةالخواص ص 34 ، فرائد السمطين - باب 12 - ج 1 / 73 ، الا تقان ج 1 / 23 ، درالمنثور ج 2 / 258 ، 259 . . . .
 ( 18 ) اجمال شأن نزولآيه " سأل سائل . . . " اين است كه روزى پس از واقعه غدير ، جابر بن نضر( و برخى نوشته‌اند حارث بن نعمان ) نزد پيامبر آمد و گفت : اى محمد ! تو از طرفخدا به ما امر كردى كه به يگانگى خداوند و رسالت تو شهادت دهيم ، ما هم قبول كرديم. بعد ما را به نماز و روزه و حج و زكات امر نمودى ، باز هم پذيرفتيم ، حال بهاينها راضى نشده اى ، دست پسر عمويت ( على ) را بلند مى كنى و او را بر تر از ماقرار مى دهى و مى گويى " من كنت مولاه فعلى مولاه " . اى محمد ! اينچيزى كه درباره على گفتى از جانب خودت بود
‹ صفحه 36 ›

بررسى دلالت حديث غدير

عده معدودى گفته‌اند : واقعه غدير مورد قبولاست ولى بيانات پيامبر ( ع ) در غدير خم خصوصا عبارت " من كنت مولاه فعلىمولاه " دلالت بر ولايت و امامت على ( ع ) ندارد . در جواب اين افراد اختصارابايد گفت كه در ادب عرب ، براى كلمه مولى 27 معنى را ذكر نموده‌اند كه بعضى ازآنها عبارت است از : پسر ، پسر عمو ، بنده ، دوست ، ياور ، اولى بالشئ و غيره ، كهمنظور پيامبر ( ع ) از اين معانى بيست وهفتگانه قطعا " اولى بالشئ "بوده كه به معنى ولايت مطلقه است . براى اثبات اين موضوع فقط كافى است اندكى بهقرائن موجود در واقعه غدير خم توجه نمائيم . با عنايت به اين قرائن پى مى بريم كهمنظور پيامبر از عبارت " على مولاى شماست " اين بوده كه " على برشما ولايت دارد و امام شماست " . در كتاب الغدير به بيست قرينه اشاره شده استكه ما در اينجا اجمالا به سه مورد آن اشاره مى نماييم : قرينه اول : در غدير خمپيامبر ( ص ) نخست از مردم سؤال كردند كه : ألست أولى بكم من انفسكم " ؟ [ =" آيا من بر شما از خودتان سزاوارتر نيستم " ؟ يعنى آيا من بر شما ولايتمطلقه ندارم ؟ ] مردم تأييد نمودند و گفتند : " آرى " ( تو بر ما ولايتدارى ) . سپس پيامبر ( ص ) فرمودند : فمن كنت مولاه فهذا على مولاه " [ = پسهر كسى كه من مولاى او هستم ( و بر او ولايت دارم ) على نيز مولاى اوست ] . قرينهدوم : پيامبر ( ص ) از مردم سؤال فرمودند : " اى مردم ، شما به چه چيزى

----------
يا از طرف خدا ؟ پيامبر (ص ) فرمود : به يگانگى خدا سوگند ، اين امر خداوند بود . جابر ( يا حارث ) وقتىاين سخن را شنيد - در حالى كه به طرف شترش مى رفت - گفت : خدايا " اگر محمدراست مى  گويد بر ما از آسمان سنگ بباران يا ما را به عذابى دردناك مبتلا كن . پساز گفتن اين سخنان ، وى هنوز به شترش نرسيده بود كه سنگ كوچكى از آسمان بر سر اوفرو افتاد و از دبر وى خارج شد . اينجا بود كه اين آيات نازل شد : " سأل سائلبه عذاب واقع . . . " . رجوع شود به شواهد التنزيل ج 2 / 286 - 289 ، تفسيرقرطبى ج 18 / 278 ، 279 ، تذكرة الخواص ص 36 ، 35 ، فرائد السمطين - باب 15 - ج 1/ 82 ، 83 ، تفسير ابى السعود ج 8 / 292 ، السراج المنير ج 4 / 364 ، 365 ، فيضالقدير ج 6 / 218 ، نزهة المجالس ج 2 / 220 ، السيرة الحلبيه ج 3 / 308 ، 309 ،شرح المواهب اللدنيه ج 7 / 13 ، نور الابصار ص 128 ، الفصول المهمه ص 24 . . . .
‹ صفحه 37 ›

شهادت مى دهيد " ؟ گفتند : " بهيگانگى خدا و رسالت پيامبرش " . حضرت پرسيدند : " ولى شما كيست " ؟همه گفتند : " خدا و رسول او " . پيامبر ( ص ) بازوى على ( ع ) راگرفتند و او را بلند كردند - و در حالى كه على ايستاده بود - پيامبر فرمودند :" هر كسى كه خدا و رسولش مولاى اوست ، على نيز مولاى او مى باشد . قرينه سوم: پيامبر ( ص ) پس از ايراد خطبه فرمودند : " اى مردم به من تبريك بگوييد ،چرا كه خداوند مرا به نبوت و اهل بيت مرا به امامت مخصوص گردانيد " . از همهاينها گذشته ، پس از ايراد خطبه پيامبر ( ص ) ، تمامى  حاضرين از جمله شيخين آمدندو به دستور پيامبر ( ص ) با على بيعت نمودند .

‹ صفحه 38 ›

[ . . . ]

‹ صفحه 39 ›

بحثهائىاز جلد دوم الغدير

‹ صفحه 40 ›

[ . . . ]

‹ صفحه 41 ›

شعر در دنياى اسلام

آنچه كه مسلم است پيامبر اكرم ( ص ) عنايتىتام به شعر داشته‌اند و همواره شاعرانى را كه در يارى اسلام شعر مى سروده‌اند موردتشويق قرار داده‌اند ، و لذا بسيارى از صحابه پيامبر ( ص ) در قصيده سرائى ضربالمثل گشتند . صدر اسلام زنان شاعره اى چون خديجه ( همسر پيامبر ص ) را نيز به خودديده است . در غدير خم - پس از خطبه پيامبر ( ص ) - حسان بن ثابت نخستين ابيات رادر ثبت اين واقعه سرود و از تفقدات حضرت ختمى  مرتبت برخوردار گرديد . از آن روزتاكنون ، شعراء چكامه‌هاى بلندى درباره حديث غدير سروده‌اند . اين اشعار - بهترتيب سال وفات شاعران - در خلال مطالب مجلدات دوم تا هفتم و همچنين در جلد يازدهمكتاب الغدير نقل شده است . غديريه‌هاى قرن اول و دوم ده غديريه در جلد دوم الغديرذكر گرديده است . منظور از غديريه شعرى است كه در آن به واقعه غدير اشاره شده باشد. شاعران اين ده غديريه عبارتند از : 1 - امير المؤمنين على عليه السلام 2 - حسانبن ثابت 3 - قيس بن سعد بن عباده 4 - عمروعاص 5 - محمد بن عبد الله حميرى 6 - كميت7 - سيد حميرى 8 - عبدى كوفى 9 - ابو تمام طائى 10 - دعبل خزاعى . اجمال برخى ازاين غديريه‌ها بدين قرار است :

‹ صفحه 42 ›

غديريه امير المؤمنين عليهالسلام

مولاى مؤمنان على عليه السلام همواره در مقابلمخالفين ومعارضين خويش به واقعه غدير اشاره مى فرمودند و از آنان مى خواستند كهاين واقعه سترگ تاريخ اسلام را با تعهداتى كه در آن روز به پيامبر سپرده‌اند بهياد آورند . غديريه حضرت نيز نمونه‌اى از همين احتجاجات مى باشد كه اكنون ابياتىاز آن را مى خوانيد : محمد النبى اخى وصنوى * وحمزة سيد الشهداء عمى  . . . وبنتمحمد سكنى وعرسى * منوط لحمها بدمى  ولحمى  . . . فأوجب لى ولايته عليكم * رسولالله يوم غدير خم . . . - محمد پيغامبر ، برادر مهربان و همتاى من است ، وحمزه -سرور شهيدان - عموى من ، - . . . دختر پيامبر ( ص ) ، مايه آرامش من و همسر من است. خون و گوشت او با خون و گوشت من بستگى دارد . . . . در روز غدير خم رسول خدا ،ولايت خويش را - كه به من تفويض كرده بود - بر شما واجب كرد . غديريه حسان غديريهحسان بن ثابت در همان روز غدير - پس از ايراد خطبه پيامبر - سروده شده است . درميان اشعار حسان تلميحات بسيارى در خصوص مناقب اهل بيت وجود دارد كه ما در اينجابه ذكر برخى از آنها مى پردازيم . يناديهم يوم الغدير نبيهم * بخم واسمع بالرسولمناديا يقول : فمن مولاكم ووليكم ؟ * فقالوا ولم يبدوا هناك التعاميا : إلهكمولانا وانت ولينا * ولم ترمنا في الولاية عاصيا فقال له : قم يا على فإننى *رضيتك من بعدى إماما وهاديا پيامبر ( ص ) در غدير خم مردم را - با بانگى رسا -چنين ندا در داد : - ( اى مردم ! ) مولى و ولى شما كيست ؟ همه به صراحت پاسخ گفتند: - مولاى ما خداى تو مى باشد و ولى ما تو هستى ، و تو در فرمانبرى ما تاكنونعصيانى

‹ صفحه 43 ›

نديده اى . - پيامبر به على فرمود : اى علىبرخيز ! من از اينكه تو امام و هادى پس از من باشى خرسندم . حسان در اشاره به غزوهخيبر مى گويد : . . . فقال سأعطى الراية اليوم ضاربا * كميا محبا للرسول مواليايحب الهى و الا له يحبه * به يفتح الله الحصون الأوابيا . . . - . . . پيامبر ( درروز خيبر ) فرمود : امروز درفش ( نبرد ) را به شمشير زنى دلاور خواهم سپرد كه دوسترسول خداست . - او ( = على ) خداى مرا دوست دارد و خدا نيز دوستدار اوست . به دستاوست كه خداوند دژهاى نفوذ ناپذير را فتح مى كند . برخوردى ميان على عليه السلام ووليد مشاجره‌اى ميان امير المؤمنين ( ع ) و وليد بن عقبه ( 1 ) در گرفت . وليد گفت: " اى على من از تو سخنورتر هستم . . . " . على ( ع ) در پاسخ فرمود :" تو فاسقى بيش نيستى " . سپس اين آيه نازل شد : " افمن كان مؤمناكمن كان فاسقا " [ = آيا كسى كه مؤمن بوده به مانند كسى است كه فاسق بوده است؟ - سوره سجده 18 - ] . ( 2 ) حسان نيز در اشاره به اين قضيه مى گويد : انزل اللهوالكتاب عزيز * في على وفى الوليد قرانا . . . ليس من كان مؤمنا عرف الل‍ * ه كمنكان فاسقا خوانا . . . سوف يجزى الوليد خزيا ونارا * وعلى لاشك يجزى جنانا - كتابخدا عزيز ( و لازم الاجرا ) مى باشد و خداوند درباره على و وليد ( آيه‌اى از )قرآن را نازل نموده است . - خدا مى فرمايد : مؤمنى كه خدا را شناخته است با يكفاسق خائن برابر نيست .

----------
 ( 1 ) درباره وليد طىمطالب جلد هشتم نيز سخنى خواهيم داشت .
( 2 ) تفسير طبرى ج 21 /62 ، اسباب النزول ص 263 ، ذخائر العقبى ص 88 ، مناقب خوارزمى  ص 197 ، كفايةالطالب ص 54 ، 55 الدر المنثور ج 5 / 178 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 2 /103 ط قديم [ = ج 6 / 292 ، 293 ط جديد ] . . . .
‹ صفحه 44 ›

- به زودى وليد به جزاى خويش كه خوارى و آتش( دوزخ ) است خواهد رسيد و ترديدى نيست كه پاداش على بهشت است . غديريه قيس بن سعدقيس بن سعد بن عباده كسى است كه در برخى از غزوات پيامبر ( ص ) پرچمدار انصار بودهاست . در جلد دوم الغدير درباره زندگانى و شخصيت وى بطور مبسوط تحقيق شده است .قيس در غديريه خويش مى گويد : . . . وعلى إمامنا وإمام * لسوانا اتى به التنزيليوم قال النبى من كنت مولا * ه فهذا مولاه خطب جليل . . . - على امام ما و امامهمه مى باشد و در اين خصوص ( در روز غدير آياتى از ) قرآن نازل شده است . - همانروزى كه پيامبر ( ص ) گفت : هر كس كه من مولاى او هستم ، على نيز مولاى اوست . واين ( واقعه ) حادثه‌اى بود بس سترگ . غديريه عمروعاص غديريه عمرو بن عاص به قصيدهجلجليه معروف است . عمروعاص از طرف معاويه به حكمرانى مصر گمارده شده بود . وى ازارسال خراج مصر به شام كه مركز حكومت معاويه بود - امتناع مى جست . معاويه نامه‌اىبراى او نوشت و ضمن سرزنش عمروعاص ، وى را تهديد نمود . عمروعاص در جواب معاويهنامه‌اى به نظم نوشت كه به قصيده جلجليه معروف شد . جلجل به معناى زنگوله است .منظور عمروعاص اين است كه اى معاويه ، اين من بودم كه تو را به اين جا رساندم ، واگر چنانچه سر به سر من بگذارى ، زنگوله را بدين گونه به صدا در مى آورم و آبرويترا مى برم . ( 3 ) قصيده جلجليه 66 بيت دارد و در آن به

----------
 ( 3 ) شايد هم منظورعمروعاص اين باشد كه : " اى معاويه ! در جريان تثبيت حكومت تو ، زنگوله بهگردن من بود و تمامى  كارها را من بودم كه به سامان رسانيدم . به هوش باش كه اينزنگوله هنوز هم بر گردن من است و اگر
‹ صفحه 45 ›

حقايقى اشاره شده است كه هر مسلمان آزاده وبا شرافتى از خواندن آن متأثر مى گردد . مضمون ترجمه برخى از ابيات قصيده جلجليهاز اين قرار است : عمروعاص مى گويد : " اى معاويه ، قضايا را فراموش مكن . .. اين من بودم كه به مردم گفتم نمازشان بدون وجود تو قبول نيست . . . اين من بودمكه آنها را برانگيختم تا با سيد اوصياء على ( ع ) به بهانه خونخواهى آن مرد احمق [= عثمان ] جنگ كنند . . . و اين من بودم كه به لشكريانت ياد دادم كه هر گاه ديديدعلى ( ع ) چون شير براى كشتن شما به سويتان مى آيد شلوارتان را در بياوريد و پشتبه او كنيد تا او از شرم از كشتن شما منصرف شود . . . اى معاويه ، مگر گفت و گوىمن و ابوموسى اشعرى را فراموش كرده اى ؟ . . . مگر يادت رفته كه در آن روز چطورجامه خلافت را از قامت على ( ع ) در آوردم ، بقدرى راحت اين كار را كردم كه انگاردمپايى از پاى در مى آورم . . . و مگر يادت رفته كه جامه خلافت را - مانند انگشترىكه به انگشت مى كنند - بر تو پوشانيدم . . . اى معاويه اين من بودم كه تو را بدونجنگ و دعوا بر فراز منبر نشاندم ، گر چه به خدا لياقت آن را نداشتى و ندارى . . .اين من بودم كه تو را در شرق و غرب پرآوازه نموده . . . اگر من نبودم ، تو مانندزنها در خانه نشسته بودى و بيرون نمى آمدى . . . . اى پسر هند ، ما - از روىنادانى - تو را عليه على يارى نموديم وعلى كسى بود كه خدا از او به عنوان نبأ عظيمياد نموده است . . . وقتى تو را بر سر مسلمين بالا برديم به اسفل سافلين فروافتاديم . . . اى معاويه ، يادت هست كه چقدر پيامبر مصطفى درباره على وصيت مى كرد، يادت هست كه پيامبر در غدير خم بر منبر رفت و در حالى كه دست على در دست او بودبه امر خداوند گفت : " اى مردم ، آيا من بر شما از خودتان سزاوارتر نيستم [آيا من بر شما ولايت ندارم ؟ ] " . همه گفتند : " تو بر ما ولايت دارى" . آنگاه پيامبر گفت : " پس هر كسى كه من مولا و ولى او هستم ، على نيزولى اوست " . يادت مى آيد پيامبر در آن روز دعا كرد كه " خدايا ، على (ع ) برادر پيامبر و فرستاده توست ، پس دوست او را دوست بدار و دشمنش را دشمن باش" . . . در آن روز وقتى استاد تو [ ابو بكر ] ديد ديگر گردنبند خلافت علىپاره شدنى نيست ، آمد و به على تبريك گفت . . . اى معاويه ما جايمان در آتش ، دردرك اسفل جهنم خواهد بود . . . و در فرداى قيامت - كه روز شرمندگى ماست - خونعثمان ما را نجات نخواهد داد . . . *

----------
بخواهم ، همان بلائى را كهبر سر مخالفين تو آوردم بر سر خود تو نيز در خواهم آورد " .
‹ صفحه 46 ›

فردا خصم ما على است و او نزد خدا و رسولشعزيز است . . . در آن روز كه پرده ( از كارهاى ما ) برافتد ، عذر ما چيست ؟ ! . .. پس واى بر تو و واى بر من . . . اى معاويه چه نسبتى مى تواند ميان تو وعلى باشد؟ ! . . . على چون شمشيرى ( بران ) است و تو بمانند داسى ( كند ) . . . على كه چونستاره آسمانست كجا و تو كه چون ريگى بيش نيستى كجا ؟ ! . . . اى معاويه آگاه باشكه در گردن من زنگوله‌اى است كه اگر گردنم را تكان بدهم ، زنگوله به صدا در خواهدآمد " . اينك ابياتى از متن قصيده جلجليه : معاوية الحال لا تجهل * وعن سبلالحق لا تعدل نسيت احتيالى في جلق * على اهلها يوم لبس الحلبى ؟ . . وقولى لهم :إن فرض الصلاة * بغير وجودك لم تقبل . . . فبى حاربوا سيد الأوصياء * بقولى : دمطل من نعثل . . . وعلمتهم كشف سوءاتهم * لرد الغضنفرة المقبل . . . نسيت محاورةالأشعرى * ونحن على دومة الجندل . . . خلعت الخلافة من حيدر * كخلع النعال منالأرجل . . . والبستها فيك بعد الاياس * كلبس الخواتيم بالأنمل ورقيتك المنبرالمشمخر * بلا حد سيف ولا منصل ولو لم تكن انت من اهله * ورب المقام ولم تكمل . .. ولو لاى كنت كمثل النساء * تعاف الخروج من المنزل نصرناك من جهلنا يا بن هند *على النبأ الأعظم الأفضل وحيث رفعناك فوق الرؤوس * نزلنا إلى اسفل الأسفل وكم قدسمعنا من المصطفى * وصايا مخصصة في على ؟ وفى يوم خم رقى منبرا * يبلغ والركب لميرحل وفى كفه كفه معلنا * ينادى بامر العزيز العلى الست بكم منكم في النفوس *باولى ؟ فقالوا : بلى فافعل . . . فقال : ومن كنت مولى له * فهذا له اليوم نعمالولى فوال مواليه يا ذا الجلال * وعاد معادى اخ المرسل . . . فبخبخ شيخك لما رأى* غرى عقد حيدر لم تحلل

‹ صفحه 47 ›

. . . وإنا وما كان من فعلنا * لفى النار فيالدرك الأسفل ومادم عثمان منج لنا * من الله في الموقف المخجل وإن عليا غدا خصمنا* ويعتز بالله والمرسل . . . فما عذرنا يوم كشف الغطا * لك الويل منه غدا ثم لى .. . فان كان بينكما نسبه * فأين الحسام من المنجل ؟ واين الحصامن نجوم السما ؟ *واين معاوية من على ؟ فان كنت فيها بلغت المنى * ففى عنقى علق الجلجل بيش از 50صفحه از مطالب جلد دوم الغدير به معرفى شخصيت عمروعاص اختصاص دارد . غديريه سيدحميرى سيد حميرى ( متوفى 173 ) - كه از استوانه‌هاى شعر عرب است - 23 غديريه داردكه همگى آنها در الغدير موجود است . در اينجا به چهار نمونه از اين غديرها كهعبارات پيامبر ( ص ) در آنها تضمين شده است اشاره مى كنيم : . . . : فمن اولى بكممنكم ؟ فقالوا : * مقالة واحد وهم الكثير جميعا : أنت مولانا واولى * بنا منا وانتلنا نذير : فان وليكم بعدى على * ومولاكم هو الهادى الوزير وزيرى في الحياة وعندموتى * ومن بعدى الخليفة والأمير فوال الله من والاه منكم * وقابله لدى الموتالسرور وعاد الله من عاداه منكم * وحل به لدى الموت الثبور - پيامبر ( ص ) فرمود :چه كسى بر شما سزاوارتر از خودتان است ؟ در پاسخ ، تمامى  آن جماعت انبوه يكصداگفتند : - تو مولاى ما هستى و از ما بر خودمان سزاوارتر مى باشى ، و تو هستى كه مارا انذار مى دهى . - سپس پيامبر گفت : پس ( بدانيد كه ) بعد از من ولى شما على استو اوست كه مولاى شما و هدايت كننده و وزير است .

‹ صفحه 48 ›

- او در طول زندگانى من تا هنگام مرگم وزيرمن است و پس از من خليفه و امير خواهد بود . - از ميان شما ( مردم ) هر كس كه علىرا دوست دارد ، خداوند او را دوست باشد و هنگام مرگ شادمانى و سرور بر او باد . -و از ميان شما هر كس كه با على دشمن است ، خدا دشمن او باشد و در زمان مرگ باخسران و خوارى مواجه گردد * * * اقامه من بين اصحابه * وهم حواليه فسماه : هذا علىبن ابى طالب * مولى لمن قد كنت مولاه فوال من والاه يا ذا العلا * وعاد من قد كانعاداه ( 1 ) * * * . . . أوصى النبى له بخير وصية * يوم الغدير بأبين الافصاح : منكنت مولاه فهذا واعلموا * مولاه قوال إشاعة وصراح ( 2 ) * * * . . . : أيهاالمسلمون هذا خليلى * ووزيرى ووارثى وعهودى وابن عمى  الا فمن كنت مولا * ه فهذامولاه فارعوا عهودى ( 3 )

----------
 ( 1 ) ( پيامبر ( ص ) ،على را ) در ميان صحابه خود - كه دور او جمع شده بودند - بلند كرد و چنين فرمود :" اين على بن ابى طالب ، مولاى كسانى خواهد بود كه من مولاى آنان بودم ، اى (خداوند ) دو الجلال ، دوستدار او را دوست بدار و دشمن او را دشمن باش " .
( 2 ) پيامبر ( ص ) در روزغدير - با بيانى شيوا و رسا - بهترين وصيت خويش را درباره على بن ابى طالب چنيناعلام نمود : " ( اى مردم ) آگاه باشيد كه على مولاى كسانى است كه من مولاىآنان بودم " .
( 3 ) ( پيامبر ( ص )فرمود ) : " اى مردم مسلمان ( آگاه باشيد كه ) اين على ، دوست و وزير و وارثو هم پيمان من مى باشد ، او پسر عم من و مولاى كسانى است كه من مولاى آنان بودم ،پس عهد خويش را با وى استوار بداريد " .
‹ صفحه 49 ›

آيه انذار

سال سوم هجرت مصادف است با نزول آيه "وانذر عشيرتك الأقربين " [ = اى پيامبر ! خاندان نزديك خود را انذار ده ] . (4 ) پيامبر اكرم پس از نزول اين آيه ، چهل تن از بنى عبد المطلب را به منزل خويشدعوت نمودند و در آنجا آنها را به پرستش خداى تعالى فرا خواندند و فرمودند :" اولين كسى كه با من بيعت كند بردار و وصى و وزير من و خليفه بعد از منخواهد بود " . به روايت تاريخ : اولين فردى كه با حضرت رسول ( ص ) بيعت نمود علىبن ابى طالب ( ع ) بود . مصادر مربوط به اين واقعه به تفصيل در الغدير آمده است .سيد حميرى نيز در ارتباط با اين موضوع شعرى دارد كه ابياتى از آن را مى خوانيم :بأبى انت وامى  * يا أمير المؤمنينا . . . بأبى انت وامى  * وبناتى والبنينا وفدتكالنفس منى * يا إمام المتقينا وامين الله وال‍ * وارث علم الأولينا . . . كنت فيالدنيا اخاه * يوم يدعو الأقربينا ليجيبوه إلى الل‍ * ه فكانوا اربعينا بين عموابن عم * حوله كانوا عرينا فورثت العلم منه * والكتاب المستبينا . . . حاصل اشعارفوق اين است كه سيد حميرى مى گويد : اى امير المؤمنين ، اى امام متقين واى وارثعلم اولين ، جان من و مادرم و همه فرزندانم فداى تو باد . تو در اين دنيا ، در آنروزى كه پيامبر ( ص ) چهل تن از عموها و عموزادگان خويش را براى اجابت دعوت خدافراخواند برادر پيامبر بودى . غديريه عبدى عبدى غديريه بلندى دارد كه 86 بيت آن درالغدير آمده است . وى غير از غديريه ، اشعار زيباى ديگرى نيز در مدح اهل بيت سرودهاست كه شعر زير نمونه‌اى از آنهاست :

----------
 ( 4 ) سوره شعراء 214 .