موضوع
آداب جنگ و نپذيرفتن ذلّت .
[ 530 ]
51 الحياة في موت القاهرين و من كلام له عليه السّلام لمّا غلب أصحاب معاوية على شريعة الفرات بصفّين و منعوهم الماء تعليم الحرب و إباء الضّيم
قد استطعموكم القتال ، فأقرّوا على مذلّة و تأخير محلّة ، أو روّوا السّيوف من الدّماء ترووا من الماء فالموت في حياتكم مقهورين ، و الحياة في موتكم قاهرين . ( 1 ) ألا و إنّ معاوية قاد لمة من الغواة ، و عمّس عليهم الخبر ، حتّى جعلوا نحورهم أعراض المنيّة . [ 1 ] ( 2 )
[ 1 ] ما روي مثل هذا الكلام في مصادر أخرى :
« وقعة صفّين » لنصر بن مزاحم .
قال نصر : فحدّثنا عمرو بن شمر عن جابر ، قال : خطب عليّ عليه السّلام يوم الماء ، فقال :
« أمّا بعد ، فإنّ القوم قد بدؤوكم بالظّلم ، و فاتحوكم بالبغي ، و استقبلوكم بالعدوان ، و قد استطعموكم القتال ، حيث منعوكم الماء ، فأقرّوا على مذلّة ، و تأخير محلّة . . . » الفصل إلى آخره .
( شرح : 3 325 ) .
[ 531 ]
51 مرگ پيروزمندانه ، زندگيست از سخنان آن حضرت عليه السّلام است وقتى كه لشكريان معاويه در صفين در گرفتن شريعه فرات بر اصحاب آن حضرت غالب شدند و آنان را از آب منع كردند ، فرمود :
اينان مزه كشتار را به شما چشاندند ، اينك يا بايد به زبونى و عقب ماندن از موقعيت خود تن در دهيد ، يا شمشيرها را از خون سيراب كنيد تا از آب سيراب شويد همانا مرگ در آن زندگى است كه همراه با ذلّت و مقهوريت باشد ، و زندگى در مردن پيروزمندانه است . ( 1 ) آگاه باشيد معاويه مشتى از ناكسان گمراه را بسيج كرده ، و بر آنها خبر ( يا حقيقت مطلب ) را به اشتباه كارى مخفى داشته است ، تا آنكه آن تيره بختان گلوگاههاى خود را هدف تيرهاى مرگ قرار دادهاند . [ 1 ] ( 2 )
[ 1 ] ترجمه روايت نصر :
نصر گويد : عمرو بن شمر از قول جابر براى ما حديث كرد و گفت على عليه السلام در واقعه آب خطبه خوانده گفت :
« پس از ( سپاس و ستايش به درگاه پروردگار ) بدون شك آن گروه بودند كه ستمگرى بر شما را آغاز نهادند ، و در تجاوزكارى به حق را بر روى شما گشودند ، و با دشمنى و كينهتوزى از شما استقبال كردند ، و خواستار چشانيدن مزه كشتار به شما شدند ، با جلوگيرى كردن از شما در برداشتن آب . پس يا شما بايد به خوارى تن در دهيد و از جايگاه و پايگاه خود واپس رويد . . . » .
[ 532 ]
