موضوع
صفات و شناخت خدا ( توحيد و معرفت ) .
[ 520 ]
49 العلوّ و من خطبة له عليه السّلام في التّوحيد و معرفة اللّه
الحمد للّه الّذي بطن خفيّات الأمور ، و دلّت عليه أعلام الظّهور ، و امتنع على عين البصير ، فلا عين من لم تره تنكره ، و لا قلب من أثبته يبصره . ( 1 ) سبق في العلوّ فلا شيء أعلى منه ، و قرب في الدّنوّ فلا شيء أقرب منه ،
فلا استعلاؤه باعده عن شيء من خلقه ، و لا قربه ساواهم في المكان به .
( 2 ) لم يطلع العقول على تحديد صفته ، و لم يحجبها عن واجب معرفته ، فهو الّذي تشهد له أعلام الوجود على إقرار قلب ذي الجحود ، تعالى اللّه عمّا يقول المشبّهون به ، و الجاحدون له علوّا كبيرا ( 3 )
[ 521 ]
49 والا مرتبگى و از جمله خطبههاى آن حضرت عليه السّلام است درباره يگانگى و شناخت صفات خدا
حمد خداوندى راست كه مخفيّات امور برايش آشكار است ( و در اسرار مخفى نفوذ دارد ) و نشانيهاى هويدا به سوى او راهنمايى مىكند ، و از نمايان شدن به چشم بينا امتناع دارد . پس نه چشم كسى كه او را نمىبيند مىتواند انكارش كند ، و نه دل كسى كه اثباتش كرده مىتواند به رخ او بنگرد . ( 1 ) در علوّ ، بر هر چيزى پيشى گرفت پس چيزى برتر از او نيست ، و در نزديكى چنان به هر موجودى نزديك است كه نزديكتر از او نيست ، پس نه مقام بلندش ، او را از هيچيك از مخلوقات دور گردانده است ، و نه نزديكيش در مكان با مخلوقات مساويش ساخته است . ( 2 ) خردها را بر حدود صفتش مطلع نكرده است ، و از معرفت شايسته آنها را در پرده نداشته است . او همان خداونديست كه نشانههاى روشن وجود عليه اقرار قلبى منكرين براى او گواهى مىدهند . پس برتر است خداوند تعالى از آنچه اهل تشبيه و منكرين مىگويند برترى بس بزرگى ( 3 )
[ 523 ]
