طليعه
| | |
پژوهشگران در حوزه معارف اسلامى با آثار و افكار شيخ آقابزرگ تهرانى آشنايند و او از آن شخصيتهاى نادرىاست كهآوازه نام نيكش كشورهاى اسلامى را يكى پس از ديگرى در نور ديد و در اندك زمانى نام شيخ آقا بزرگتهرانى شهره آفاقگشت.
امروزه هم هركس كه با كتاب و قلم، اندك الفت و انسى دارد بىگمان با نام و انديشههاى او نيز مانوس است واسم آقا بزرگرا بارها و بارها از پژوهشگران و انديشمندان شنيده و يا در لابلاى كتابها ديده است. و هر از گاهىهم كه با انديشههاى او به فكرفرورفته يا در فهرست منابع كتابهاى بىشمارى، نام او و اسم كتابهاى بسيار او راخوانده استشايد از خود پرسيده باشد:
1. شيخ آقا بزرگ تهرانى كيست و چيست؟
2. محل تولد و محيط رشد او كجا و هجرتها و مسافرتهايش چرا و به كجا بود؟
3. استادان و مربيانى كه وى از آنها كسب فيض و كمال كرده و تاثير پذيرفته چه كسانى بودند و چه امتياز ياامتيازهايىداشتند؟
4. گستره آسمان آثار و افكار او چگونه و تا كجا است؟
5. دوستان و شاگردان و ياران او چه كسانى بودند؟
6. خدمات او به فرهنگ و علوم، بويژه به فرهنگ و معارف اسلامى و شيعى چقدر و چگونه است؟
7. بالاخره رمز موفقيت او، و عوامل تعالى و ترقى او، چه چيزها و چه كسانى بودند؟
و اين كتاب حديثحيات آقا بزرگ را از ولادت تا رحلتبه روايت مىنشيند، در ضمن مىخواهد براى پرسشهاىبالا ودهها پرسش ديگر نيز در اين دايره، جوابى در خور و راهگشا و كارساز پيدا كند، چرا كه سخن از زندگانىبزرگ كتابشناسشيعى به ميان آوردن تنها زمانى ممكن است كه پاسخ آن پرسشها به درستى و دقت داده شود.
با توجه به مطالب فوق، تذكر چند نكته ضرورى مىنمايد:
الف - منابع و مدارك ما در اين دفتر، مرتبه اول آثار خود شيخ آقا بزرگ است و در مراحل بعدى - اگر نيازىباشد - نوشتههاو سخنان شاگردان و ياران و نزديكان اوست.
ب - با توجه به اينكه نويسنده اين دفتر، افتخار آشنايى با يكى از ياران و همكاران نزديك شيخ آقا بزرگ - يعنىعلامهسيد عبدالعزيز طباطبايى يزدى (قدس سره) - را از نزديك داشتهام و بيشتر توسط ايشان با شيخ وآثارش آشنا شدهام،طبيعى است كه استناد به آثار و افكار آن يار سفر كرده، بيشتر از ديگران باشد. بويژه اينكهشالوده اين كتاب در اصل به نام و باياد آن استاد عزيز ريخته شد. به اين ترتيب كه پس از ارتحال علامه سيدعبدالعزيز طباطبايى يزدى، نگارنده به مسئولمحترم پژوهشكده باقرالعلوم پيشنهاد كردم كه كتابى هم به ناماستاد طباطبايى - كه به راستى پس از شيخ آقا بزرگ تهرانى،بزرگترين كتابشناس شيعى بود - در سلسلهكتابهاى ديدار با ابرار نوشته شود وايشان فرمودند كه بهتر است نخست كتابىدرباره خود شيخ آقا بزرگ تهرانىنوشته شود تا بعد... و حق هم با ايشان بود چرا كه السابقون السابقون اولئك المقربون.
ج - ازآنجايى كه تاكنون كتاب مستقل و جامعى، بويژه به زبان فارسى درباره شيخ آقا بزرگ تهرانى انتشارنيافته است اينكتاب مىتواند در اين وادى گام اول به حساب آيد. و صد البته اين بدان معنى نيست كه سعى وتلاش ديگران ناديده گرفتهشود بلكه لازم استيادآورى شود كه ما از آثار بسيارى كه در كنار - گوشه كتابها ومجلات زيادى در اين مورد نوشته شده استسود بردهايم بخصوص ازآثار پر بار وماندگار استاد بزرگ حضرتمحمد رضا حكيمى بهره فراوان بردهايم كه جاى شكرش باقىاست.
د - سخن آخر اينكه چون بناى ما در اين نوشته به اختصار و گزينش استبسيارى از گفتنىها كه چندان ارتباطنزديكى باموضوع كتاب ندارد ناگفته خواهد ماند و بيم تطويل و «اطناب ممل» نيست. فقط خدا كند كه به«ايجاز مخل» گرفتار نشدهباشيم.
ان الله على كل شىء قدير.
محمد صحتى سردرودى.
2/5/75.
قم.
| | |
