قَالَ الصَّادِقُ (عليه السلام) :
قَالَ النَّبِىُّ (صلى الله عليه وآله وسلم) : اَلسِّوَاكُ مُطَهِّرَةٌ لِلْفَمِ وَمَرْضَاةٌ لِلرَّبِّ وَجَعَلَهَا مِنَ السُّنَّةِ الْمُؤَكَّدَةِ وَفيها مَنَافِعٌ كَثيرَةٌ لِلظَّاهِرِ وَالْباطِنِ ما لا يُحْصى لِمَنْ عَقَلَ .
بهداشت دهان و دندان
امام ششم حضرت صادق (عليه السلام) در جمله اول روايت از قول نبى بزرگوار اسلام نقل مى كند ، كه حضرت فرمود : مسواك كردن باعث پاك شدن آلودگيهاى دهان از غذاهاى مانده در لابلاى دندانها و در سطح و گوشه و كنار فضاى دهان است و سبب تحصيل رضاى پروردگار عالم است .
آرى وقتى فضاى دهان از آلودگى پاك باشد ، و لابلاى دندانها تميز بماند ، لثه ها از دچار شدن به مرض خطرناك پيوره در امان خواهد بود ، در نتيجه بزاقى كه از دهان به معده و ساير دستگاههاى گوارشى مى رود ، از ميكروب و اشياء خسارت بار پاك و در نتيجه سلامت انسان پابرجاست ، و هر مؤمنى اينگونه در حفظ سلامت بدن بكوشد ، بدنى كه بايد در بسيارى از عبادات ، امثال ، نماز ، حج ، روزه ، جهاد ، امر به معروف ، نهى از منكر ، دستگيرى از مستمندان ، يتيمان ، فقيران شركت داشته باشد ، البته مورد رضا و عنايت و خوشنودى و لطف حضرت دوست است .
كسى كه به بهداشت و بخصوص به بهداشت دهان و دندان اهميت ندهد و باعث هجوم امراض به بدن گردد ، و در نتيجه بدن او عليل و زار و ناتوان شود ، تا حدى كه از بسيارى از امور مهمه الهيه باز بماند ، محبوب خدا نيست !!
گروهى تصور مى كنند ، جلب عنايت و خوشنودى حق ، فقط در پرتو عبادات معنوى است ، در حالى كه تصور آنان صحيح نيست ، اسلام براى ظاهر و باطن ، ماديت و معنويت ، دنيا و آخرت فرامين و قوانينى اصيل و ريشه دار دارد ، كه يك مسلمان و مؤمن بايد به تمام آن قوانين توجه كند ، و در همه شئون حيات ، خود را با اسلام عزيز هماهنگ نمايد ، روگردانى از دستورات ظاهرى اسلام ، مخصوصاً مسائل بهداشتى عمل بسيار بد و خطرناكى است . و ضرر اين روگردانى هم دنيائى است و هم آخرتى !!
مؤمن در هر حال بايد پاك و نظيف و طيب و تميز باشد ، خانه مؤمن ، لباس مؤمن ، شهر مؤمن ، كوچه و خيابان و راه مؤمن و حتى گورستانى كه مربوط به مؤمنين است بايد كاملا تميز و بهداشتى باشد .
مسئله دهان و دندان در زندگى مسلمان و مؤمن فوق العاده مهم است ، بهداشت اين دو ناحيه بايد ، خيلى سخت مورد توجه باشد ، زيرا از بركت بهداشت دهان و دندان هر شئون جسم و جان سالم ، و ديگران هم از دست انسان به اذيت نخواهند بود .
اما اگر دهان و دندان پاكيزه نباشد ، اولا دندانها زود از بين مى رود ، ثانياً دهان انسان بدبو و متعفن شده باعث آزار همسر و فرزندان و ديگران خواهد بود ، و آزار به ديگران به هر شكل ممنوع و از مصاديق ظلم است ، ثالثاً پس از مدتى كوتاه انسان دچار امراض مختلف جسمى و گوارشى شده و عليل و ناتوان خواهد شد ، و از اين رهگذر ، همچون بارى بر دوش همسر و فرزندان و مردم مؤمن سنگينى خواهد كرد ، و اينكه انسان خود را در معرض رنج و ديگران را هم در معرض زحمت بيندازد از عدالت و حكمت به دور است !!
اسلام براى مسواك ، و به تعبير گسترده تر براى بهداشت دندان و دهان قواعد محكم و متينى دارد كه اطلاع از آن دستورات آسمانى و حكيمانه براى هر مرد و زن مسلمانى لازم است .
اولا مسواك زدن از پيامبران الهى شروع شده و ثانياً دستور اكيد فرهنگ خداست .
قالَ الصَّادِقُ (عليه السلام) : اَلسِّواكُ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلينَ .
امام صادق (عليه السلام) فرمود : مسواك از آداب انبياء است .
وَقالَ أبُو عبدالله (عليه السلام) : مِنْ أَخْلاقِ الاَْنْبِياءِ السِّواكُ .
و نيز امام ششم (عليه السلام) فرمود : مسواك از اخلاق پيامبران خداست .
وَقالَ الصَّادِقُ (عليه السلام) : أرْبَعٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلينَ : التَّعَطُّرُ وَالسِّواكُ وَالنِّساءُ وَالْحَناءُ .
و نيز حضرت صادق (عليه السلام) فرمود : چهار چيز از روش فرستادگان خداست :بوى خوش ، مسواك ، ازدواج ، خضاب با حنا .
قالَ أبُو عبدالله : نَزَلَ جِبْرَئيلُ عَلى رَسُولِ اللهِ (صلى الله عليه وآله وسلم)بِالسِّواكِ وَالْخِلالِ وَالحَجامَةِ .
امام ششم (عليه السلام) فرمود : جبرئيل بر سه چيز بر پيامبر اسلام فرود آمد : مسواك ، خلال دندانها ، و خون گرفتن .
عَنْ أَبي عبدالله (عليه السلام) قالَ : قالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ : اَوْصاني جَبْرَئيلُ بِالسِّواكِ حَتَّى خِفْتُ على أَسْناني .
امام ششم فرمود :پيامبر فرمود :جبرئيل آنچنان مرا به مسواك سفارش كرد ، در حدى كه من بر دندانهايم ترسيدم «كه عجب عضو مهم و حساسى است» .
عَنِ الصَّادِقِ (عليه السلام)قالَ : قالَ رَسُولُ اللهِ (صلى الله عليه وآله وسلم)مازالَ جِبْرَئيلُ يُوصيني بِالسِّواكِ حَتّى ظَنَنْتُ أَنَّهُ سَيَجْعَلُهُ فَريضَةٌ .
امام صادق نقل مى كند ، پيامبر فرمود به طور دائم جبرئيل مرا به مسواك سفارش كرد ، تا جائى كه گمان كردم از امور واجب خواهد شد .
عَنْ أبي جَعْفَر (عليه السلام) قالَ : قالَ النَبِيُّ (صلى الله عليه وآله وسلم) : مازالَ جِبْرَئيلُ يُوصيني بِالسِّواكِ حَتّى خِفْتُ أَنْ أُحفِيَ أَوْ أُدْرِدَ .
امام باقر (عليه السلام) مى فرمايد :پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود :جبرئيل دائماً مرا به مسواك سفارش مى كرد ، تا جائى كه ترسيدم دندانهايم بدون مسواك سائيده شود يا از بين برود .
ببينيد رسول عزيز اسلام مسئله مسواك را در اين روايات با ذكر نام مبارك جبرئيل يك امر الهى و متكى به وحى دانسته ، و روشن مى كند ، كه مسئله مسواك دندان و بهداشت دهان يك امر الهى است ، و البته پيروى از اين امر موجب خشنودى صاحب امر است ، به همين خاطر در ابتداى روايت امام ششم (عليه السلام) از قول رهبر اسلام آورده :مسواك باعث جلب خشنودى خداست .
قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلى الله عليه وآله وسلم) : فِي السِّواكِ ثَمانِيَةَ خِصال : يَطيبُ الْفَمَ ، وَيَشُدُّ الَّثَّةَ ، وَيَجْلُوا الْبَصَرَ ، وَيَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ ، وَيَفْرَحُ الْمَلائِكَةَ ، وَيُرْضِي الرَّبَّ ، وَيَزيدُ الْحَسَناتِ ، وَيَصِحُّ الْمِعْدَةَ .
پيامبر اسلام فرمود :در مسواك هشت خصلت است :
دهان را پاكيزه مى كند ، لثه را محكم مى نمايد ، به چشمان جلا و روشنائى مى دهد ، بلغم را از بين مى برد ، و فرشتگان را شاد و خداوند را خشنود مى سازد ، به حسنات مى افزايد ، و بهداشت معده است .
اما كلمه طيب از نظر مفهوم وسيع تر از لغت طاهر است ، در حقيقت پيامبر مى خواهند بفرمايند : مسواك نفعش شامل پاكى دندان ، قسمت هاى جوار دندان ، پاكيزگى دهان ، و زيبائى ميناى دندان و زيبائى چهره انسان است .
استحكام لثه با مسواك زدن به علت برطرف شدن آلودگيهائى است كه در شيار بين دندانها و لثه ها وجود دارد ، و همين آلودگى هاست كه با مسواك برطرف مى شود و لبه لثه را كه مرتب در آلودگيها غرق بوده از بين برده و لثه محكم و نو مى روياند .
اما جلاء چشم : شما وقتى عينك غبار نشسته خود را خوب پاك مى كنيد ، يا سربازى كه تفنگ خود را خوب تميز مى كند مى گويند جلا يافت ، و آنچه در طب وارد است ، همين كلمه جلا است .
اگر در حوالى چشم ها هر عامل عفونى و آلودگى بر طرف شود جلا و جلوه خاصى مى يابد ، و بر عكس اگر دچار همسايه بد شود رو به كدورت مى رود ، تا آنجا كه ممكن است يك دندان چركين يا يك سينوس عفونت يافته چشم را تار و حتى به طرف كورى بكشاند و چه بسا وجود يك كانون عفونى در دندان يا ...بر كليه يا كبد اثر غير مستقيم جلا و روشنائى چشم را كم نمايد .
نبى اكرم در هر مطلبى حتى در مورد جلاى چشم به ذكر خواص مسواك زدن و اثر آن بر اعضاء مجاور پرداخته اند ، گويا اصطلاحات طبى است كه از دهان حضرت خارج مى شود .
مثلا براى دهان كلمه طيب انتخاب مى فرمايد ، و براى لثه كلمه شدت و براى چشم كلمه جلا ، و پس از اينكه انگشت بر دگمه احساسات و عواطف پيروان خود مى گذارند و مى گويند :
اى مسلمانى كه خود جزوجامعه مسلمانانى ، و اگر فردى هستى ، تشكيل دهنده اجتماع هم هستى ، تو اگر دهانت را طيب و لثه ات را شديد و چشمت را جلا دادى ، و برادرت و افراد ديگر خانواده ات و بالاخره همه اينكار را كردند به سلامتى اجتماع مسلمانان افزوده شده ، و پيشبرد اجتماع مسلمين به طرف يك بهداشت صحيح و اصولى نه تنها فرشتگان را شاد مى سازد ، بلكه آن كه خالق فرشتگان و دهان و لثه و چشم است راضى مى گردد .
با توجه به اينكه هركس خدا از او راضى است ، بهداشت روحى و روانى بسيار جالبى هم دارد ، علاوه بر اينكه از اين راه بر حسنات خود افزوده و مأجور و مثاب است معده خود را صحت بخشيده است .
نمى دانم به اين معجزه حضرت توجه فرموديد ، كه چرا جلاى چشم و طيب بودن دهان و جلا داشتن چشم را اول آورده و بعد به خشنودى و رضاى فرشتگان و خدا پرداخته و در آخر به بهداشت معده فرموده است ؟
مگر نيست كه در اسلام هميشه و همه جا رعايت ترتيب شده ، و مطالب بر حسب اهميت ، از مهم ترين شروع كرده و به آخر مى رسد ، يا از قدمت آغاز نموده ، ابتدا قديمى ترين را آورده و به زمان حال ختم مى نمايند ، اما در اينجا چه شد كه بهداشت دهان و دندان آغاز سخت است ، و در ميان خشنودى خدا و فرشتگان ، و در پايان از صحت معده صحبت مى شود !!
اگر بهداشت روانى شما درست نباشد ،«يعنى مجرى دستورات روحى و عبادى و معنوى حضرت حق نباشيد» مسواك دندان ها را پاك و دهان را خوشبو و لثه را محكم مى سازد ، اما با روان نادرست و روحيه مضطرب ، ناحيه هيپوتالاموس و ساير غدد و اعضاء اجازه نمى دهند گوارش درست باشد ، از اين رو مسواك و خشنودى خدا با هم عامل معده اند آرى به قول قرآن مجيد :
( إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ ) .
خداوند به تائبين ، يعنى آنان كه با تمام وجود متوجه بازگشت به سلامت روان و نفس و عمل اند ، و به آنان كه هر نوع طهارت اعم از ظاهرى و باطنى رعايت مى كنند علاقه و محبت دارد .
اين مسئله را نيز بايد توجه داشت ، كه طبيبان بزرگ مربوط به دندان ، سفارش مى كنند مسواك را از عرض دندان بزنيد ، و اين مطلبى است كه در چهارده قرن قبل نبى بزرگ اسلام سفارش كرده اند .
قالَ رَسُولُ اللهِ (صلى الله عليه وآله وسلم) : إِذا اسْتَكْتُمْ فَاسْتاكُو عَرَضاً .
پيامبر عزيز فرمود :چون خواستيد مسواك كنيد ، از عرض دندان ها مسواك بزنيد .
وقت مسواك
قبل از خوابيدن وقت بسيار مناسبى براى مسواك است ، براى اينكه ساعت هامحيط دهان در آرامش است ، عمل تخمير به راحتى در آن محوطه مساعد مى تواند انجام گيرد ، يا اگر ميكربى باشد قدرت دارد فعل و انفعالاتى صورت دهد .
و بعد از خواب وقت بسيار خوبى است ، زيرا هرچه در زمان استراحت بوجود آمده ، و حاصل رشد ميكربها يا عمل تخمير است بايد پاك كرد .
براى آنان كه كمى محتاط ترند ، مسواك كردن قبل از غذا كه در اثر تماس غذا با آلودگى ها حتى يك ذره كثافت وارد گوارش نشود .و مسواك زدن بعد از غذا تا چيزى نماند كه براى عمل تخمير يا آلودگى كانونى باشد ، بسيار مناسب است .
نبى گرامى به حضرت على (عليه السلام) فرمود :
وَعَلَيْكَ بِالسِّواكِ عِنْدَ كُلِّ وُضُوء .
يا على بر تو باد كه با هر وضو مسواك كنى .
و در روايتى فرمود : يا على بر تو باد با هر وضوئى كه نماز مى خواهى بخوانى به مسواك زدن ، و از آن حضرت است كه مسواك زدن نصف وضوست .
و نيز آن حضرت فرمود : اگر امتم به رنج نمى افتادند ، به آنان دستور مى دادم كه با هر وضو مسواك كنند .
سفارش مسواك زدن را با وضو درگذشته آنقدر رعايت مى كردند ، كه مردى قبل از وضو فراموش كرد مسواك بزند .نزد حضرت صادق آمد و جريان را به عرض حضرت رساند ، حضرت فرمود اكنون كه قبل از وضو مسواك را فراموش كرده اى بعد از نصف وضو است .
پيامبر فرمود :
يا عَلي عَلَيْكَ بِالسِّواكِ لِكُلِّ صَلاة .
يا على بر تو باد كه با هر نماز مسواك بزنى .
قالَ الصَّادِقُ (عليه السلام) : رَكْعَتانِ بِالسِّواكِ أَفْضَلُ مِنْ سَبْعينَ رَكْعَةً بِغَيْرِ سِواك .
امام ششم فرمود :دو ركعت نماز با مسواك ، از هفتاد ركعت نماز بدون مسواك بالاتر است .
در روايت آمده نبى اسلام هر نوبت از خواب بر مى خاستند مسواك مى كردند ، امام ششم مى فرمايد :هرگاه شب بلند شدى مسواك بزن ، كه فرشته مى آيد و دهان بر دهانت مى گذارد ، و هر حرفى مى زنى و مى خوانى ملك از آسمانها بالا مى برد ، پس دهانت بايد خوشبو باشد .
از حضرت باقر (عليه السلام) است : هرگاه از رختخوابت برخاستى به اطراف آسمانها نظر كن و بگو الحمد لله و بر تو باد به مسواك زدن كه مسواك زدن در سحر پيش از وضو از مقررات است ، سپس وضو بگير .
نبى اكرم فرمود : دهانهاى شما يكى از راههاى نزديك شدن به خداست ، پس محبوب ترين دهانها خوشبوترين آنهاست ، هر اندازه مى توانيد دهان را خوشبو نگه داريد .
در دنباله جملات مورد شرح امام ششم مى فرمايد :پيامبر اسلام مسواك را از سنت هاى سخت و آداب مهم دين خود شمرده ، و در مسئله مسواك براى ظاهر و باطن بدن ، يا براى ظاهر جسم و باطن جان منافع زيادى است ، كه صاحبان عقل از شمردن آن عاجزند .
وَكَما تُزيلُ ما تَلَوَّثَ مِنْ أَسْنَانِكَ مِنْ مَطْعَمِكَ وَمَأْكَلِكَ بِالسِّواكِ كَذلِكَ أَزِلْ نِجاسَةِ ذُنُوبِكَ بِالتَّضَرُّعِ وَالْخُشُوعِ وَالتَّهَجُّدِ وَالاِْسْتِغْفارِ بِالاَْسْحارِ .
امام ششم (عليه السلام) مى فرمايد :چنانكه چرك دندان را با مسواك از غذاهاى مانده شب پاك مى كنى ، همچنين آلودگيهاى نفس و وجود خويش را كه به سبب گناه و عصيان فراهم آورده اى با گريه و خشوع قلب و نماز شب و استغفار در سحر پاك كن .
در اين جمله به چهار موضوع بسيار مهم ، كه در پاكسازى وجود انسان از اهم عوامل است اشاره رفته است :
1 ـ گريه و زارى .
2 ـ خشوع .
3 ـ شب زنده دارى به عبادت .
4 ـ استغفار در سحر .
گريه
گريه و زارى در پيشگاه حضرت حق ، چه از شوق ، چه از خوف چه از عشق ، چه به هنگام دعا يا قرائت قرآن ، يا خواندن مطالب و اشعارى كه آدمى را به ياد دوست مى اندازد ، چه براى فراق از حضرت يار ، در قرآن مجيد و روايات عالى اسلامى از موضع بسيار بسيار مهمى برخوردار است .
گريه و زارى براى خدا ، از مهم ترين ارزش ها ، و از بهترين كارها ، و از والاترين عبادت هاست .
مؤمن در پيشگاه حضرت دوست داراى علائمى است ، و از علائم مهم او گريه و اشك چشم است .
گريه بر فقدان دنيا و ماديات ، گريه به هنگام شكست از عشق هاى مادى و موسمى ، دليل بر پستى روح و دنائت نفس است .
گريه براى جناب او ، بخصوص در خلوت و مخصوصاً به هنگام عبادت ، و گريه بر فقدان اولياء بخصوص حضرت سيد الشهداء (عليه السلام) و گريه براى مرگ عزيزانى كه از ارزش ايمانى برخوردار دارند ، گريه صحيح و گريه اى است كه انسان به خاطر آن مأجور است ، البته اجر انسان به تناسب موضوع گريه است ، اگر گريه براى خدا يا براى حضرت حسين (عليه السلام) باشد ، در صورتى كه انسان از شرايط ايمانى برخوردار باشد ، اجرش عظيم و مزدش بى پايان است .
گريه از اعظم نعمت هاى معنوى خداوند به انسان است ، و چشمى كه جداً اشك ندارد صاحبش از ارزش والا برخوردار نيست ، و جمود چشم او علامت قساوت قلب است ، چنين انسانى حتماً بايد در رفع عيب خود بكوشد .
در باب اينكه گريه از علائم الهى بودن عبد است ، در قرآن مجيد مى خوانيم :
( وَإِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ ) .
و چون آياتى كه به رسول فرستاده شد بشنوند ، از ديدگان آنان اشك جارى مى شود ، زيرا حقانيت آنچه بر رسول نازل شده شناخته گويند :بارالها ما به رسول تو محمد و كتابت قرآن ايمان آورديم ، ما را در زمره گواهان صديق او بنويس .
( ... إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّداً وَبُكِيّاً ) .
حال آنها در بندگى چنان است ، كه هرگاه آيات رحمان بر آنان تلاوت شود ، با گريه شديد روى اخلاص برخاك نهند .
گريه براى خدا ، دليل حال درون و خشوع قلب ، و خضوع اعضاء و جوارح انسان در پيشگاه مقدس ربوبى است .
مسئله گريه در پيشگاه حضرت احديت آنقدر با ارزش است ، كه حضرت سجاد (عليه السلام) ، در يكى از دعاهاى خود عرضه مى دارد :الهى روزى كه چشم من از گريه در خانه تو بخواهد باز بماند آن روز را روز مرگ من قرار بده .
و در زيارت امين الله عرضه مى دارد :
وَعَبْرَةَ مَنْ بَكَى مِنْ خَوْفِكَ مَرْحُومَةٌ .
اشكى كه از براى خوف تو بريزد مورد ترحم تو است .
در مقدمه دعاى عرفه حضرت سيد الشهداء (عليه السلام) آمده : پس شروع فرمود آن حضرت در سئوال از حق ، و اهتمام نمود در دعا و آب از ديده هاى مباركش جارى بود پس بدينگونه دعا را ادامه داد ...
آرى گريه و زارى در پيشگاه حضرت دوست از روى خضوع و تذلل و مسكنت و فقر ، و به هنگام دعا و نيايش ، و بخصوص در وقت نماز و عبادت ، يكى از مهم ترين كارهاى انبياء و امامان (عليهم السلام) بود .
جلال الدين مولوى بلخى در دفتر پنجم مى فرمايد :
تا نگريد ابر كى خندد چمن *** تا نگريد طفل كى نوشد لبن
طفل يك روزه همى داند طريق *** كه بگريم تا رسد دايه شفيق
تو نمى دانى كه دايه دايگان *** كم دهد بى گريه شيرت رايگان
گفت وليبكوا كثيراً گوش دار *** تا بريزد شير فضل كردگار
گريه ابر است و سوز آفتاب *** استن دنيا همين دو رشته ياب
گر نبودى سوز مهر و اشك ابر *** كى شدى اجسام مازفت و سطبر
كى بدى معمور اين هر چار فصل *** گر نبودى اين تف و اين گريه اصل
سوز مهر و گريه ابر جهان *** چون همى دارد جهان را خوش دهان
آفتاب عقل را در سوز دار *** چشم را چون ابر اشك افروز دار
چشم گريان بايدت چون طفل خرد *** كم خور اين نان را كه نان آب تو برد
در قسمت ديگرى از دفتر پنجم مى فرمايد :
گريه با صدق بر جانها زند *** تا كه چرخ و عرش را گريان كند
گريه بى صدق بى شورش بود *** ديو زان بر گريه اش خندان شود
روايات و دعاهاى اسلامى چه ارزش والائى براى گريه قائل شده اند ، روايات مربوط به گريه عموماً در معتبرترين كتب حديث و روايت است ، كه لازم است به نمونه هائى از آن روايات عالى اشاره شود :
پيامبر بزرگ اسلام به على (عليه السلام) مى فرمايد :تو را براى خودت به خصلت هائى سفارش مى كنم سپس فرمود : خدايا او را در اين امور كمك كن .
اول : به صدق و راستى ، از دهانت هرگز دروغ خارج نشود ، دوم : به ورع و پاكدامنى هيچگاه جرأت به خيانت در خود راه مده ، سوم : خوف از خدا ، به گونه اى كه و را مى بينى ، چهارم : زياد گريه كردن از خشيت خداى عز و جل ، كه به هر قطره اشكى بيتى در بهشت برايت بنا مى شود ، پنجم : بخشيدن مال و جان در راه خدا و حفظ دين ، ششم : پيروى از روش من در نماز و روزه و صدقه ، اما نماز پنجاه و يك ركعت ، اما روزه در هر ماه سه روز ، پنجشنبه اول ماه و چهارشنبه وسط ماه و پنج شنبه آخر ماه ، اما صدقه در حدى كه بگويند اسراف در بخشش دارد ولى اسراف نكرده باشى .
ترا به نماز شب سفارش مى كنم ، تو را به نماز شب سفارش مى كنم ، تو را به نماز شب سفارش مى كنم و ترا به نماز زوال شمس سفارش مى نمايم ، در هر حال قرآن بخوان ، در نماز دست را بلند كرده و در پيشگاه حق آن را دگرگون و واژگون كن ، با هر وضو و نمازى مسواك كن ، و به تمام حسنات اخلاقى آراسته شو ، و از تمام سيئات اخلاقى دورى نما ، اگر اين برنامه ها را انجام ندادى و دچار انواع خسارت ها شدى خود را سرزنش كن .
أَنَّهُ (صلى الله عليه وآله وسلم) كَانَ يَبْكي حَتّى يُغْشى عَلَيْهِ .
رسول گرامى اسلام در برابر حضرت حق آن قدر گريه مى كرد ، تا جائى كه از حال مى رفت !!
در روايت آمده ابوذر از خشيت حضرت رب به حدى گريه كرد كه چشم درد گرفت ، گفتند اگر از خدا رفع چشم دردت را مى خواستى ، شفا مى يافت ، گفت : چه علتى تو را از درد چشم منصرف كرده ؟ گفت دو موضوع بزرگ : بهشت و جهنم !!
پيامبر اسلام به ابوذر فرمودند :علمى كه باعث گريه انسان نشود ، علم با منفعت نيست خداوند در قرآن مجيد عالمان را بدين گونه ستوده :
( إِنَّالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِن قَبْلِهِ إِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلاَْذْقَانِ سُجَّداً * وَيَقُولُونَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِن كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولاً * وَيَخِرُّونَ لِلاَْذْقَانِ يَبْكُونَ وَيَزِيدُهُمْ خُشُوعاً ) .
البته آنها كه پيش از اين به مقام علم و دانش رسيدند ، هرگاه اين آيات ، بر ايشان تلاوت شود همه با كمال خضوع و فروتنى سر طاعت بر حكم آن فرود آوردند ، و گويند پروردگار ما پاك و منزه است ، البته وعده خداى ما محقق الوقوع است ، و آنها با چشم گريان سر بر خاك عبوديت نهاده ، پيوسته بر ترسشان از خداى بيفزايد .
و نيز پيامبر بزرگ فرمود : اى ابوذر كسى كه مى تواند گريه كند ، پس گريه كند ، اگر نمى تواند قلباً محزون شود و به صورت گريه كن درآيد كه قلب سخت و قاسى ، از خدا دور است ...
پيامبر فرمود : علامت بدبختى ، خشكى چشم ، سنگ دلى ، شدت حرص در طلب رزق ، و اصرار بر گناه است .
در روايات آمده چيزى از عمل خير برابر با گريه از خوف خدا نيست .
و نيز در حديث آمده : چشمى كه از خوف خدا گريست در قيامت گريان نيتس ، و قطره اى از اشك چشم براى خدا دريائى از آتش را خاموش مى كند ، و اگر گريه كننده اى در امتى بگريد به همه رحم خواهد شد ، و خوشا به حال بنده اى كه خداوند او را در گريه ببيند ، و گريه كنندگان در قيامت در رفيق اعلا هستند ، و نزديكترين مرحله عبد به رب گريه در سجده است .
آرى گريه در سجده چه گريه پر ارزش و با قيمتى است ، و راستى كارى همچون او در ميان برنامه هاى عبادتى نمى توان يافت .
انسان توفيق پيدا كند در كنج خلوتى به وقت سحر با توجه به عظمت دوست و حقارت خود ، و با توجه به پرونده سياه و پر از وزر و وبال ، عصيان و خطائى كه نسبت به حضرت يار داشته ، سر به سجده گذارد و با توجه كامل و دل شكسته و اشك ريزان بخواند و با خواندن و گريه تمام وجود خود را شستشو دهد .
