در قرآن كريم مى خوانيم : ( ... و قالت النصارى المسيح ابن الله ذلك قولهمبافواههم يضاهئون الذين كفروا من قبل قاتلهم الله انى يؤ فكون ؛ و نصاراىگفتند: (مسيح پسر خداست ) اين سخنى است(باطل ) كه به زبان مى آورند، و به گفتار كسانى كه پيش از اين كافر شده اند شباهتدارد. خدا آنان را بكشد؛ چگونه (از حق ) بازگردانده مى شود؟)(توبه : 30).
در قرون اخير عده اى از دانشمندان غربى مشاهده كرده اند كه بين عقايد مسيحيان و اديانهندى تشابه عجيبى وجود دارد. آنان در مطالعات خود متوجه شدند كه عقايد تثليث ، فدا،تصليب و ساير مسائل اعتقادى مسيحيان عينا در مذاهب بت پرستان وجود داشته و در اعتقاداتبنى اسرائيل سابقه اى نداشته است .
دانشمندان محقق ، حتى در برابر جمله هايى ازانجيل ، عبارتهاى مشابهى در كتابهاى هند و بودايى يافتند كه حيرتشان را برانگيخت .آنان ديدند كه حتى لقبهاى گوسفند خدا، فرزند خدا، بردارنده گناهان ، فدا شونده وغير اينها كه به مسيح (ع ) اطلاق مى شود، در آن مذاهب نيز هست و چون سابقه تاريخى آناديان بيشتر است ، دانشمندان نظر دادند كه اعتقادات و اصطلاحات مسيحيان در اين باببايد از آن اديان گرفته شده باشد.
در سال 1947 در بيابانهاى فلسطين ، در غارهايى بر كرانه بحرالميت ، طومارهايىكشف شد كه يك جنبش فكرى را در باب مسيحيت پديد آورد.ين طومارها كهشامل بخشهايى از كتاب مقدس و تفاسير و ادعيه است ، حدود 2000سال قدمت دارد يعنى خط آنها در حدود عمر حضرت مسيح (ع ) نوشته شده است .
دانشمندان پس از مطالعه طومارها فهميدند كه آنها به فرقه اى از يهوديان به ناماسنيان مربوط مى شود كه در بخش يهوديت به آنان اشاره شد. اين فرقه در صحراهازندگى مى كردند و افكارى عرفانى داشتند و انتظار مسيحاى بنىاسرائيل را مى كشيدند. آنان نوشته هاى خود را در كوزه كردند و در غارهايى در كنارهبحرالميت به وديعت نهادند و پس از آن به سرنوشت نامعلوم گرفتار شدند و خبرى ازايشان باز نيامد.
كشف اين طومارها انعكاس عجيبى در محافل علمى جهان داشت . در ابتدا برخى آنها را جعلىمى پنداشتند، ولى پس از آزمايشهاى فنى ، اعتبار آنها ثابت شد.
برخى دانشمندان گفتند: طومارهاى كشف شده ديدگاه علمى ما را نسبت به حضرت مسيح (ع )و آغاز مسيحيت تغيير خواهد داد.
تاكنون چند هزار كتاب درباره اين طومارها نوشته شده است ، از آن جمله كتابى است بهنام مفهوم طومارهاى بحرالميت نوشته يك روحانى آزاد انديش مسيحى به نام اى .پاول ديويس كه بسيار جالب توجه است . در اين كتاب پس از تحقيق محتويات طومارهاىمذكور چنين آمده است :
نظريه اى كه يك تن مسيحى عامى درباره پديدآمدن مسيحيت اتخاذ مى كند اين است كه مسيحبشارت خود را تبليغ كرد، به عنوان مسيح و منجى مرد، از مردگان برخاست و كليساىمسيحى را تاءسيس كرد كه در سراسر جهان با فعاليت حواريان گسترش يافت ...
همچنين يك مسيحى عامى اظهار مى دارد كه عيسى يك تن يهودى بود كه سنن و فرهنگ يهودىرا به ارث برده بود.علاوه بر اين اظهار مى كند كه رسولان برداشتهايى از بشارتعيسى داشتند و تعاليم او را بسط دادند و مى گويند كه رسولان بر اثر تجربياتشخص خويش دريافتند كه او منجى و خداوندگار بشر و پسر خدا بوده است .
به هر حال ، يك عامى اعتقاد مسيحى را چنين بيان مى كند و ابدا به ذهنش ‍ خطور نمى كندكه مقدار زيادى از آن اعتقادات پيش از مسيحيت وجود داشته است ...و نمى داند كه پايه واساس بسيارى از آن اعتقادات در كتاب مقدس يافت نمى شود.
چيزى كه عامى نمى داند، اما دانشمند مى داند اين است كه در عصر مسيح و پس از آن بتپرستان براى خدايان خود باورهايى داشتند و نامهايى مى گفتند كه عين آنها در عقيدهمسيحى اظهار شده است . ميترا منجى بشريت بود، و همين طور تموز، ادونيس و اوزيريس .اعتقاد به فادى بودن مسيح كه سرانجام در مسيحيت وارد شد، يك اعتقاد يهودى نبود ومسيحيان نخستين در فلسطين نيز آن را باور نداشتند.
مسيحاى مورد انتظار يهوديان و مسيحيان يهودىالاصل پسر خدا نبود، بلكه پيامبرى از طرف خدا بود. او بنا نبود با خون خويش كفارهگناهان ديگران شود، بلكه قرار بود كه از راه ايجاد حكومت مسيحايى بر روى زمين ، مردمرا نجات دهد. مسيحيان يهودى الاصل به نجاتى كه به ايشان اجازهدخول در آسمان دهد، چشم ندوخته بودند؛ بلكه به نجاتى كه نظام جديدى روى زمينتاءسيس كند، اعتقاد داشتند و اين مطلوب آنان بود، گر چه به فناپذيرى روح وجاودانگى جان معتقد بودند.
عقيده مسيحى هنگامى ميان بت پرستان رواج يافت كه عقيده به عيسى به عنوان خداى نجاتبخش پديد آمد. اين عقيده كاملا بر آنچه پيش از آن بود، به ويژه ميترا، منطبق مى شد.همچنين روز 25 دسامبر (انقلاب شتوى ) سالروز تولد ميترا بود كه توسط مسيحيان ،سالروز تولد عيسى شد و حتى روز سبت (شنبه ) يعنى هفتمين روز يهوديان كه توسطخداوند در شريعت موسى (تورات ) مشخص شده و خداوند آن را تقديس كرده بود... تحتتاءثير انديشه هاى ميترايى به روز اول (يكشنبه ) كه روز خورشيد فاتح است ،تبديل شد.
در زمان گسترده شدن مسيحيت ، در حوزه مديترانه منطقه اى نبود كه فكر مادر باكره وفرزند او كه بايد (در راه گناهان ) بميرد، وجود نداشته باشد. اصولا زمين الهه اى بودكه در هر بهار باكره مى شد. فرزند وى ميوه زمين بود كه براى مردن به دنيا مى آمد، وهمين بود كه مى مرد در زمين دفن مى شد تا تخم ميوه بعدى باشد و دوره تازه اى را بهوجود آورد. اين افسانه رستنى بود كه داستان غم انگيز خداوند رهاننده و مادر غمديده رابه گونه اى ماهرانه پديد آورد.
گردش فصول روى زمين به گردشى مانند آن در آسمانها مربوط مى شد. اين عقيده نيزوجود داشت كه الهه باكره همان برج سنبله است كه درست هنگامى كه ستاره شعراى يمانىدر مشرق ، تولد تازه خورشيد را اعلام مى كند، اين برج در قسمت شرقى آسمان طالع مىشود. قرار گرفتن خط افق در ميان سنبله رمز پذيرفته شدن مادر باكره بود كه توسطخورشيد عطا مى شد. افسانه زمين به اين گونه با افسانه آسمان در آميخت و اين دو باافكار قهرمانان واقعى و غير واقعى عهد باستان مخلوط شدند و داستان قهرمان فداشونده پديد آمد.
غارى كه زادگاه عيسى محسوب شد، از پيش زادگاه هوروس بود كه پس ‍ از بزرگ شدن ،اوزيريس گرديد و مقرر بود براى رهايى قوم خود بميرد. ايزيس مادر غمديده بود.تعداد زيادى از اين مسلكهاى معتقد به فدا وجود داشت كه توسط نويسندگانى چونفريزر در كتاب شاخه زرين و دانشمند متخصص ادبيات يونان و روم استاد ژيلبر مورىشرح داده شده است .
در اين مسلكها آيينهايى وجود داشت كه پس از اين ، آيينهاى مسيحى ناميده شد. شام آخر(عشاى ربانى ) به ميترا پرستى تعلق داشت كه از آن عاريت گرفته شد و با شاممسيحيت فلسطينى تركيب شد. به تنها آيينها، بلكه يك مجموعه اعتقادات ازقبيل خون بره (يا ثور، گاو نر) نيز از ميتراپرستى گرفته شد. نه تنها اعتقاداتمذهبى ، بلكه شمارى از تعاليم اخلاقى نيز از مسلك كسانى كه به مسيحيت مىگرويدند، جذب شد. به علاوه تعاليمى اخلاقى نيز وجود دارد كه از غير آن مسلكهاگرفته شده است ، مانند تعاليم رواقيان .
ارتباط مسيحيت با بت پرستى به اندازه اى زياد است كه اگر اصولا يك هسته مسيحيتيهودى الاصل نيز در كار باشد، مسيحيت كنونى از آن بهره اندكى دارد. بايد به خاطرداشت كه پس از عيسى به ندرت به او معلم گفته شد. وى مسيح و نجات دهنده وخداوندگار مسيحيان شده بود.⁽⁴⁹⁾
نويسنده كتاب مى افزايد:
يك عامل اصيل براى فاتح ساختن مسيحاى يهود در رقابت مسلكهاى معتقد به فدا، پولسترسويى است كه يونانى مآب و قديس ملهم يهودى با دركى ژرف از مسلك بت پرستىبود. او براى تركيب و به هم پيوند دادن ، استادى ماهر بود و هم او نخستين كسى است كهانديشه پيوند دادن اسرائيل را به آتن و معبد اورشليم را به قربانگاه ميترايى و يهوهفرقه اسنى را به خداى ناشناخته تپه اروپاگوس در سر پروراند.
دانشمندان مغرب زمين كتابهايى مستند و بى شمارى در اين باب نوشته اند. خلاصه اى ازمباحث ايشان در كتاب افسانه هاى بت پرستى در آيين كليسا نوشته محمد طاهر تنير آمدهاست (در اين كتاب تصاويرى از قبيل تصوير يكى از بتان آيين هندو كه به نشانه تثليثسه سر دارد، به چاپ رسيده است .)
يكى از القاب حضرت عيسى كلمه (Logos) است كه از فلسفه هاى قديم يونان گرفتهشده است . مسيحيان ، به خصوص با استناد بهانجيل يوحنا، ايمان دارند كه عيسى انسانى است كه كلمه خدا در او زيست مى كند؛ يعنىپيام ازلى كه خداى حكيم هر چيز را به وسيله آن آفريد، با تجسم يافتن در عيساى انسان، در ميان بشر خيمه خويش را برافراشت . پيام ازلى با قرار گرفتن در عيسى ، بهشكل انسانى زيست مى كرد كه مانند همه مردم براىتحصيل لقمه اى مى كوشيد، مى خورد و مى نوشيد، دوستان و خويشاوندانى داشت ، رنجكشيد و مرد.