ID5221
bookidجامعه و تاریخ, استاد شهید آیت الله مطهرى
file37
Titleجامعه و تاريخ - صفحه : 37
content
گوناگون تقريبا بی‏انتهايی از رسوم ، عادات ، افكار ، قوانين و نهادهای‏
اجتماعی به وی عرضه می‏گردد . همين گوناگونی ظاهرا نامربوط است كه نقطه‏
آغاز تحقيق را تشكيل می‏دهد . در پايان تحقيق بايد نظمی انديشيده جانشين‏
اين گوناگونی نامربوط گردد . منتسكيو درست مانند " ماكس وبر "
می‏خواهد از داده‏های نامربوط بگذرد تا به نظم معقول برسد . آری ، اين مشی‏
، همانا مشی خاص جامعه‏شناس است " ( 1 ) .
خلاصه اين بيان اين است كه در ورای گوناگونی شكلهای پديده‏های اجتماعی‏
كه آنها را با يكديگر بيگانه نشان می‏دهد ، جامعه‏شناس وحدتی كشف می‏كند
كه همه گوناگونيها مظهر آن وحدت شناخته می‏شوند .
و همچنين درباره اينكه آثار و پديده‏های مشابه اجتماعی از يك سلسله علل‏
مشابه سرچشمه می‏گيرند ، از كتاب ملاحظات درباره علل عظمت و انحطاط
روميان چنين نقل می‏كند :
" تصادف بر جهان حكمفرما نيست . اين نكته را می‏توان از روميان پرسيد
، زيرا آنان تا زمانی كه برنامه‏ای در فرمانروايی داشتند با كاميابيهای‏
پياپی قرين بودند و چون برنامه‏ای ديگر در پيش گرفتند با ادبارهای پياپی‏
روبرو شدند . در هر نظام سلطنتی علتهايی ، خواه اخلاقی و خواه جسمانی ، در
كار است كه نظام مذكور را به اعتلا می‏رساند ، برقرار می‏دارد يا به سوی‏
پرتگاه نابودی سوق می‏دهد . همه پيشامدها تابع اين علل‏اند و اگر تصادف‏
يك نبرد ، يعنی علتی خاص ، دولتی را واژگون

پاورقی :
. 1 مراحل اساسی انديشه در جامعه شناسی ، ص . 26