ID5213
bookidجامعه و تاریخ, استاد شهید آیت الله مطهرى
file29
Titleجامعه و تاريخ - صفحه : 29
content
يك كارخانه و يك ماشين وابسته به يكديگرند و در يك رابطه علی و معلولی‏
مكانيكی آثار و حركاتشان به يكديگر گره خورده است ، افراد سرنوشت‏
مشترك دارند و جامعه ، يعنی اين مجموعه مرتبط الاجزاء ، از نظر رابطه‏
خاص علی و معلولی مكانيكی كه ميان اجزايش برقرار است شناختی مستقل از
شناخت هر يك از اجزاء دارد .
اما نظريه سوم ، هم فرد را اصيل می‏دادند و هم جامعه را از آن نظر كه‏
وجود اجزای جامعه ( افراد ) را در وجود جامعه حل شده نمی‏داند و برای‏
جامعه وجودی يگانه مانند مركبات شيميايی قائل نيست ، اصالةالفردی است‏
، اما از آن جهت كه نوع تركيب افراد را از نظر مسائل روحی و فكری و
عاطفی از نوع تركيب شيميايی می‏داند كه افراد در جامعه هويت جديد
می‏يابند كه همان هويت جامعه است هر چند جامعه هويت يگانه ندارد ،
اصالةالاجتماعی است ، بنا بر اين نظريه در اثر تأثير و تأثر اجزاء ،
واقعيت جديد و زنده‏ای پديد آمده است ، روح جديد و شعور و وجدان و اراده‏
و خواست جديد پديد آمده است علاوه بر شعور و وجدان و اراده و انديشه‏
فردی افراد ، و بر شعور و وجدان افراد غلبه دارد .
و اما نظريه چهارم اصالةالاجتماعی محض است ، مطابق اين نظريه هر چه‏
هست روح جمعی و وجدان جمعی و شعور جمعی و اراده و خواست جمعی و " من‏
" جمعی است ، شعور و وجدان فردی مظهری از شعور و وجدان جمعی است و بس‏
.
آيات كريمه قرآن ، نظريه سوم را تأييد می‏كند . همچنانكه قبلا گفتيم‏
قرآن در شكل يك كتاب علمی يا فلسفی بشری مسائل را طرح نمی‏كند ، به شكل‏
ديگری طرح می‏كند . قرآن مسائل مربوط به