جـواب : مـن هـر مـوقع صلاح بدانم به ايران مراجعت مى كنم . بودن شاه در ايران و رفتناو، آمـدن شـوراى سـلطنت روى كار و نيامدن آن روى كار، هيچ گونه دخالتى در تصميم منندارد.
سـؤ ال : آيـا غـير از شاه ، همه كسانى كه با او همكارى كرده اند بايستى محاكمه شوند؟تـا چـه حـد از هـمـكـارى ، قـابـل اغـمـاض است و چه كسانى با چه جرائمى بايستى براىمحاكمه بايستند؟
جواب : ما شاه و كسانى كه در دوران سلطنت او به ملت خيانت كرده اند را محاكمه مى كنيم وبـه مـجازات اعمالشان مى رسانيم و مجازات آنان بستگى به جرائم آنان دارد ولى دستهاى هستند كه از ناچارى به او گرويده اند، اينان را كار نداريم .
سـؤ ال : بـخـتـيـار گـفـتـه اسـت كـه عـلمـا بـايـسـتـى بـهمسائل مذهبى بپردازند و امور سياسى را به سياسيون واگذار كنند، نظرتان در اين موردچيست ؟
جواب : بختيار هيچ گونه قانونيتى ندارد، او خائن است زيرا مجلسين كه به او راى اعتمادداده اند
قانونى نيستند. مردم ايران حتى يك وكيل را به طور آزاد انتخاب نكرده اند. هر حكومتى بابودن شاه مورد قبول ما نيست .
سـؤ ال : نـفـوذ آيـت الله در ميان مردم ايران بسيار زياد است لكن اين موضوع در ارتش تااين حد نيست ، علت چيست و آيا اين موضوع اساسا درست است ؟
جواب : ارتش ايران پنجاه سال است در اثر تبليغات مسموم ، قدرت تفكرش را از دست دادهاسـت . مـا هرگز توقع نداريم كه بلافاصله ارتش به مردم بپيوندد ولى اين كار، ديريا زود صورت وقوع به خود مى گيرد.
سؤ ال : در آينده نزديك توليد نفت را در چه سطحى ادامه خواهيد داد؟
جواب : دستور دادم تا نفت را براى داخل استخراج نمايند ولى هرگز اجازه نمى دهم نفتمانرا خـارجـيـان بـه يـغما ببرند لذا گفته ام كه به خارج صادر نشود و اين كار شده است .توليد نفت در آينده بستگى به نيازهاى كشورمان دارد.
سؤ ال : چه تغيير فاحشى در تجارت خارجى در نظر داريد بدهيد؟
جـواب : بـا تـمـام قـدرت جـلوى چـيـزهـائى را كه به ضرر كشورمان است مى گيريم . ماهـرگـز بـه كشورها اجازه نمى دهيم تا ايران را بازار مصرف خود گردانند. ما وابستگىتجارى را از بين خواهيم برد.
سـؤ ال : گـفـتـه مـى شـود كـه شـمـا ليـسـت هيات وزرا را تهيه كرده ايد، بدون قيد نامىبفرمائيد چه نوع افرادى را انتخاب كرده ايد و سوابقشان چيست ؟
جواب : من براى انتقال قدرت بعد از رفتن شاه ، برنامه اى را پيش بينى كرده ام كه بهمـوقـع بـه مـرحـله اجـرا مـى گـذارم . افـرادى را كـه تـهـيـه كـرده ام كـسانى هستند كه درطول سى و چند سال سلطنت شاه به مردم خيانت نكرده اند.
سـؤ ال : در مصاحبه با آيت الله شيرازى و شريعتمدارى ، آيت الله شيرازى فرمودند كهنظراتشان با شما يكى است ، آيت الله شريعتمدارى نيز گفته اند كه قانون اساسى رامى خواهند و سلطنت
شـاه در قـانـون اسـاسـى است ، پس ايشان طرفدار رژيم سلطنتى هستند، علت اين تناقضچيست ؟
جواب : من جمهورى اسلامى را به آراء عمومى مى گذارم .
سؤ ال : چطور شد كه حكومت عراق شما را اخراج كرد؟
جواب : عراق زير فشار ايران مى خواست از فعاليت سياسى و الهى من جلوگيرى نمايد ومـن كـه بـرايـم مـكـان مـطـرح نـبـود، براى اينكه بتوانم به كشورم خدمت كنم ، آنجا را مىبايست ترك مى گفتم .
سـؤ ال : بـا وجـود بـعضى قوانين اسلام مثل بهره و... وضع بانك ها چه ملى و چه خارجىچه مى شود؟ در جمهورى اسلامى بانك چطور مى تواند كار كند؟
جواب : بهره حرام است ، بايد نظام ديگرى درست بشود.
سـؤ ال : وضـع كـشـاورزى در 15 سـال اخـيـر مـن ديـده ام كـامـلامختل شده آيا امكان دارد كه اين دو مرتبه عمران بشود؟
جـواب : بايد كارشناس هاى ايران و مردم ايران راجع به اين موضوع بسيار كوشش كنندكـه ايـن خـرابـى ها رفع شود و البته مدت طولانى مى خواهد. بازسازى كشاورزى امرىضرورى است كه به اين زودى ها تحقق پيدا نمى كند.
سؤ ال : امكان دارد؟
جواب : هر چيزى با كوشش امكان دارد.
سؤ ال : گرفتن قانون اساسى 70 سال پيش براى ملت ايران يك پيروزى شناخته شدهبـا وجـود ايـنـكـه هـيـچ وقـت (بـه ) دقـت عـمل نشده است ، آيا امكان دارد همان قانون اساسىاصلاح بشود يا يك قانون اساسى جديد بايد تدوين بشود؟
جواب : قانون اساسى بايد مطالعه بشود، بعضى از چيزهايش كه مخالف با اسلام استبـايـد كـنـار گـذاشـتـه شود، البته اين بايد براى زندگى فعلى مناسب باشد.اصولاقانون جديدى را بايد تدوين كنيم .
سؤ ال : قوانين ديگر هم كه در اين 50 سال اجرا شده ممكن است بعضى هايش خوب باشد وبعضى هايش هم نه ؟
جواب : اگر مخالف با اسلام نباشد، تجديد نظر مى شود و بعد تائيد و اگر هم مخالفاسلام باشد، كنار گذاشته شود و اين در صورتى است كه قانون اساسى جديدى ارائهندهيم ولى اكنون مشغول تهيه قانون اساسى جديدى مى باشيم .
تاريخ : 18/10/57
مصاحبه امام خمينى با تلويزيون سوئيس  
سـؤ ال : شـاه اعـلام كـرده كـه بـه زودى از مـمـلكـت خـارج خـواهـد شـد و شـوراى سـلطـنتىتشكيل خواهد داد، آيا در چنين صورتى به ايران مراجعت خواهيد كرد يا خير؟
جـواب : رفـتن به ايرن تابع اين است كه احراز كنم كه وجود من در ايران نافع تر استبـراى نـهـضت از اينجا، هر وقت احراز كنم خواهم رفت . اما رفتن شاه فقط منظور ما را عملىنـمـى كند، ما رژيم سلطنتى را غير قانونى مى دانيم و مردم با رفراندم خود، او را ساقطكـردنـد و رژيـم بـايـد از مـكـان غـصـبـيـش دست بردارد تا ملت حكومت اسلامى را انشاءاللهتاسيس كند.
سـؤ ال : بـر اسـاس گـزارش هـائى كـه مـا دريـافـت داشته ايم شما با آمريكائى ها (باهـيـاتـى آمـريكائى ) تماس هائى گرفته ايد و احيانا ليست كسانى كه ممكن است در آيندهحكومت بكنند به آنها داده ايد، آيا اين واقعيت دارد؟
جواب : خير، ما هرگز با آمريكائى ها تماسى نگرفته ايم .
سؤ ال : حكومت بختيار را چگونه مى بينيد كه فرموده ايد غاصب است و غير قانونى ؟
جـواب : حكومت بختيار متكى به شاه است كه شاه سلطنتش غير قانونى است و مردم او را بارفـرانـدم خـويـش عـزل كـردند. از طرفى متكى است بر مجلسين كه مجلسين قانونيت نداردبراى اينكه منبعث از اراده ملت نيست .
سؤ ال : سياست (نظر) كلى شما راجع به اقليت هاى مذهبى در آينده چيست ؟
جواب : اقليت هاى مذهبى در آينده آزاد هستند و در ايران در رفاه زندگى خواهند كرد و ما باآنـهـا بـا كـمال انصاف و مطابق با قانون عمل خواهيم كرد. آنان برادران ايرانى ما هستند،آنان هم از شاه و دار و دسته اش به تنگ آمده اند.
تاريخ : 18/10/57
مصاحبه امام خمينى با خبرنگار روزنامه بالتيمورسان  
سـؤ ال : دلائل اصـلى مـخـالفـت شـمـا بـا شـاه چـيـسـت ؟ آيـا بـه ايـن علت است كه شاه دراصـلاحات كوتاهى كرده است ؟ در اصلاحات زياده روى كرده است ؟ و يا اصلاحات نابجاكرده است ؟ و يا اصولا دلائل ديگرى دارد؟
جواب : اولا يكى به همين دليل كه در متن سوالات شما قرار گرفته و آن اين است كه شاهرسـمـا در امـور اداره كشور و تنظيم خطوط اصلى سياست ايران در زمينه اصلاحات در شؤون مـختلف كشور دخالت كرده است و اين خود جرم است زيرا شاه در سلطنت مشروطه مقام غيرمـسـؤ ول اسـت و حـق دخـالت در ايـن امـور را نداشته است و اين مجلسين و دولت بوده اند كهبـايـد دربـاره سـرنـوشـت مـمـلكـت (اگـر مـنتخب از طرف ملت باشند) تصميم بگيرند، درصـورتى كه خود شاه هميشه گفته است كه او تنها فرمانده كشور است و تمامى دولت هادر ايـن سـال هـا اعـتـراف كرده اند كه به دستور شاه هر عملى را انجام داده اند، بنابرايندولت هـا هـم مـجرم بوده اند و بايد محاكمه شوند و نيز وكلاى مجلسين كه اين خلاف ها رامـى ديـده و اعـتـراض نـكـرده انـد، عـلاوه بـر ايـنـكـه مـنـتـخـب مـلت نـبـوده انـد و بـه ايـندليـل رفـتـن آنـهـا در مـجـلس جـرم بـوده اسـت ، ايـن سكوت آنان جرم ديگرى است كه بايدمـحـاكمه شوند، قطع نظر از اينكه تمامى دستورات و فرمان هاى شاه را هم كه برخلافقـانـون اسـاسـى بـوده اسـت ، تـصـويـب كـرده انـد و بـهخـيـال خـودشان صورت قانونى به آنها داده اند، بنابراين تمامى اركان حكومت برخلافمـوازيـن قـانـونـى بـوده اسـت و چـون در هـمـه ايـن خـلاف هـا شـخـص شـاهعامل اصلى بوده لذا اعتراض ما در درجه اول مستقيما متوجه شخص شاه مى شود و بعد نتيجهاين حكومت غير قانونى كه متكى به ملت نبوده و با ديكتاتورى و استبداد سرنيزه بر مردمتـحـمـيـل شـده ، ايـن شـده اسـت كـه اخـتـنـاق و خـفـقـان بـا شـدت هـر چـه تـمـامـتر بر مردمتـحـمـيل شده و در طول اين سال ها هزاران كشته و زندانى و تبعيدى برجاى گذاشته استكـه هـنـوز هـم ادامه دارد. اصلاحات شاه در زمينه كشاورزى نتيجه اش اين شد كه كشاورزىغـنـى ايـران را آنچنان نابود كرد كه بيش از نود درصد مواد غذائى از خارج ، در برابرتـاراج نـفـت وارد مى شود. در زمينه صنعت هم صنايع مونتاژ غير متناسب با نيازها را پديدآورد و كشور را آنچنان وابسته به
خـارج سـاخـت كـه رهـائى از ايـنـهـمـه مـشـكـل بـه قـيـمت سنگينى تمام خواهد شد و در زمينهتـسـليـحـات و مـخـازن زيـرزمـيـنـى از قـبـيـل نـفـت و مـس و سـايـر چيزهاو در مورد شيلات وجـنـگـل هـا و مـراتـع و آب هـا كـه ابـعاد جنايتش نياز به توضيحات وسيعى دارد و در امورفرهنگى و به فساد كشاندن سطح اخلاق عمومى جامعه و ساير امور بايد گفت كه ايرانرا تبديل به ويرانستانى كرده است كه امروز همه ما شاهد آنيم .
سـؤ ال : (ژيـسـكار دستن ) رئيس جمهورى فرانسه يك بار پيشنهاد كرد كه دستورات شمابـراى اعـتـراض و اعـتـصاب در ايران ، از محدوده اقامتتان در فرانسه دارد خارج مى شود وبه شما به تازگى اجازه داده شد كه بيشتر در فرانسه اقامت كنيد، آيا شما هيچ اخطارىاز دولت فـرانـسـه دريـافـت كـرده ايـد كـه اعـلامـيـه هـايـتـان را بـايـدتـعـديـل كـنـيـد؟ اگـر دريـافـت كـرده ايـد، آيـا شـمـا بـه طـور كـلىخيال چنين كارى (تعديل در بيانات خود) را داريد؟
جـواب : مـن هـمـچـنـان هـمـيشه به خواست خداى تعالى به انجام وظائف خود در جهت خدمت بهاسلام و مسلمين ادامه خواهم داد و در هر كجا محدوديتى احساس كنم آنجا را ترك خواهم كرد.
سؤ ال : به نظر شما چه تغييراتى لازم است در ايران انجام شود؟
جـواب : هـمـه چـيـز بـايـد در ايـران تـغـيـيـر كـنـد، از قـانـون اسـاسـى گـرفـتـه تـاشـكل حكومت ، از مسائل اقتصادى تا فرهنگى و اجتماعى و نظامى همه چيز بايد تغيير پيداكند.
سـؤ ال : نـيـروهـاى بـسيارى از سياسيون ، مذهبيون و مليون هستند كه مخالف شاه اند، آيافـكـر مـى كـنـيـد مـمـكـن اسـت ايـن نـيـروهـا اخـتـلاف فـيـمـابـيـن خـود راحـل كـنـنـد و يـك دولت مـوثر تشكيل دهند؟ اگر چنين است چرا و چه وقت اين اختلافات اينقدرعميق بوده است ؟
جـواب : مـا هـمـيـشـه بـه هـمـه طبقات و قشرها توصيه كرده ايم كه اختلافات خود را كناربگذارند و همه با هم براى نجات ملت و مملكت خدمت كنند و همانطور كه هر روز شاهد وحدتو يـكـپـارچـگـى مـلت در ايـن مـرحله از مبارزاتشان هستيم ، اميدواريم اين وحدت روز به روزبـيـشـتـر شـود و هـمـه سـران قـوم ، در رسـانـيـدن كـل جـامـعـه مـسـلمان ايران به يك نظامعدل اسلامى كوشا باشند.
سـؤ ال : اگر شاه استعفا كند و يا قبول كند كه از تمام قدرت سياسى خود چشم بپوشد،آيـا شـمـا مـايـل خـواهـيـد بـود كـه در يـك دولت جـديـد شـركـت كـنـيـد؟ اگـرمايل نيستيد به چه دليل ؟
جـواب : اكنون تنها به چشم پوشى از قدرت توسط شاه ، اختلاف ملت با وى تمام نمىشـود زيرا شاه جنايات بسيارى مرتكب شده است و بنابراين بايد محاكمه و مجازات شودو نـيـز هـمـه كـسانى كه در جنايات شاه با وى همكارى كرده اند. و ثانيا امروز ملت ايرانخواستار برچيده شدن رژيم سلطنتى هستند و رفراندم روزهاى تاسوعا و عاشورا به طرزبيسابقه اى اين حقيقت را به همه جهانيان ثابت كرد و نيز همگى اعلام كردند كه خواستاراسـتـقـرار جمهورى اسلامى هستند كه متكى به آراء ملت باشد و با معيارها و قواعد اسلامىتـكـويـن يـابـد و عمل كند و اينچنين حكومتى جز با دادن بيشترين آزادى هاى سازنده وخلاقامكان پذير نيست .
سـؤ ال : آيـا فـكـر مـى كـنـيـد كـه دولت كـارتـر درحال تعويض يا تغيير سياست خويش نسبت به ايران است ؟ برداشت شما از سياست امريكاو شـوروى نسبت به ايران چيست ؟ و اگر مى توانستيد، آيا سياست ايران را بيشتر در جهتسياست غرب تغيير نمى داديد؟
جـواب : بـر مـلت امـريـكـاست كه كارتر و دولت او را استيضاح كنند و از وى بخواهند كهبـيـش از ايـن بـا حـمـايـت از شـاه آدمـكـش حـيـثـيـت مـلت امـريـكـا را در نـظـر مـردم ايـرانمـتـزلزل نـسـازد. مـلت ايـران تـصـمـيـم گـرفـتـه اسـت كـه خـود را ازچـنـگـال اسـتـعـمـار و استبداد نجات دهد و مستقل و آزاد باشد و سياست هاى خود را بر اين دوپايه نيز طرح ريزى مى كند و براى او مهم نيست كه چه كسى اين سياست ها را مى پسنددو يا نمى پسندد.
سـؤ ال : آيـا شـمـا هـيـچ گـونـه كـمـكـى و يـا قول كمكى از ليبى و يا سازمان آزاديبخشفلسطين دريافت كرده ايد؟
جواب : نه ، هرگز، به هيچ وجه .
سؤ ال : از قول شما گزارش شده است كه گفته ايد رهبران خارجى اى كه به حمايت خوداز شـاه ادامـه دهـنـد، در تـحت دولتى بدون شاه هيچ نفت از ايران دريافت نخواهند كرد، آيامـنـظـور شما عمدتا ايالات متحده نبوده است ؟ آيا فكر مى كنيد كه اين تهديد در بلند مدتمـوثر خواهد بود؟ آيا اگر شما اختيار انتخاب داشتيد فكر مى كنيد جريان نفت را بر روىكشورهاى اسرائيل ، افريقاى جنوبى ، ژاپن ، فرانسه ، امريكا و غيره مى بستيد؟ يا بهروى يك كشور خاص ديگر؟
جواب : ما گفته ايم كه پس از رفراندم سراسرى كشور عليه شاه در روزهاى تاسوعا وعـاشورا كه هر گونه مشروعيت و قانونى بودن را حتى از نظر جهانيان براى چندمين باراز حكومت شاه
سـلب كـرد، بـه دليل اينكه ديگر شاه و دولت او نماينده ملت نيستند، (اگر هم قبلا بودهانـد كـه هـرگـز نـبـوده انـد) در اين صورت هر دولتى از وى حمايت كند، عليه ملت ايراناقـدام كـرده اسـت و مـلت ايـران حـق دارد بـه چـنـيـن دولتـى كه حامى دشمن اوست نفت خود رانـفروشد، البته گفته ايم كه مادامى كه سران اين دولت ها كه از شاه حمايت مى كنند برسـر كـارنـد، بـه آنـهـا نـفـت نـمـى دهـيـم ، خواه آمريكا و يا هر كشور ديگر. و اما نسبت بهاسـرائيـل ، مـسلم است كه ما به يك دولت غير قانونى و غاصب و متجاوز به حقوق مسلمين ودشـمـن اسلام هيچ گونه كمكى نخواهيم كرد. حساب آفريقاى جنوبى هم معلوم است ، رژيمنـژادپـرسـتـى كـه بـه هـيچ وجه به هيچ يك از ارزش هاى انسانى ارج نمى نهد و اصولارژيمى است سفاك و جنايتكار، ولى نسبت به ديگران ما فروشنده هستيم و صادر كننده نيزخواهيم بود، البته متناسب با مصالح و وضع اقتصادى و سياسى كشور.
تاريخ : 18/10/57
مصاحبه امام خمينى با خبرنگار تايمز لندن  
سـؤ ال : مـايـلم كـه قـدرى دربـاره دوران كـودكـى شـمـا وشـغل شما در آن زمان بدانم و شايد هم مختصرى از دوران طفوليت شما و طريقى كه از آنطـريق به اعتقاد كنونى راه يافتيد. كيفيت ها و ارزش هائى كه براى شما مهم بوده و هستندچـيـسـت ؟ و بـه عـنـوان يـك مـسيحى درباره فرهنگ شما زياد نمى دانم از اين رو اولين سؤال م اين است كه اعتقادات شما چيست ؟ كجا و چگونه اين اعتقادات را فرا گرفتيد؟ و چگونهآنها را عمل مى كنيد؟ و به عنوان سؤ ال ى تكميلى لطفا مختصرى از شرح كار خود را بيانكنيد.
جـواب : زنـدگى شخصى من هم مانند همه افراد حادثه اى است جزئى از تمام حوادثى كهدر جـهـان مـى گـذرد كـه نـيـازى به شرح و توضيح آن نمى بينم ولى اعتقادات من و همهمـسـلمـين همان مسائلى است كه در قران كريم آمده است و يا پيامبر اسلام (ص ) و پيشوايانبـحـق بـعـد از آن حـضـرت بـيـان فـرمـوده انـد كـه ريـشـه واصـل هـمـه آن عـقـايـد كـه مـهـمـتـريـن و بـا ارزشـتـريـن اعـتـقـادات مـاسـت ،اصل توحيد است . مطابق اين اصل ما معتقديم كه خالق و آفريننده جهان و همه عوالم وجود وانـسـان ، تـنـهـا ذات مقدس خداى تعالى است كه از همه حقايق مطلع است و قادر بر همه چيزاسـت و مـالك هـمـه چـيز. اين اصل به ما مى آموزد كه انسان ، تنها در برابر ذات اقدس حقبـايـد تسليم باشد و از هيچ انسانى نبايد اطاعت كند مگر اينكه اطاعت او اطاعت خدا باشد.براين اساس هيچ انسانى هم حق ندارد انسان هاى ديگر را به تسليم در برابر خود مجبوركند و ما از اين اصل اعتقادى ، اصل آزادى بشر را مى آموزيم كه هيچ فردى حق ندارد انسانىو يـا جـامعه و ملتى را از آزادى محروم كند، براى او قانون وضع كند، رفتار و روابط اورا بـنـا بـه درك و شـنـاخـت خـود كـه بـسـيـار نـاقـص اسـت و يـا بـنـا بـه خـواسـتـه هـا وامـيال خود تنظيم نمايد و از اين اصل ما نيز معتقديم كه قانونگزارى براى پيشرفت ها دراختيار خداى تعالى است ، همچنان كه قوانين هستى و خلقت را نيز خداوند مقرر فرموده است وسـعـادت و كـمال انسان و جوامع ، تنها در گرو اطاعت از قوانين الهى است كه توسط انبيابـه بـشـر ابـلاغ شـده اسـت و انـحـطـاط و سـقـوط بـشر به علت سلب آزادى او و تسليمدربـرابر ساير انسان هاست . بنابراين انسان بايد عليه اين بندها و زنجيرهاى اسارتو در برابر ديگرانى كه به اسارت دعوت
مـى كـنـند قيام كند و خود و جامعه خود را آزاد سازد تا همگى تسليم و بنده خدا باشند و ازايـن جـهـت اسـت كه مقررات اجتماعى ما عليه قدرت هاى استبدادى و استعمارى آغاز مى شود ونـيـز از هـمـيـن اصـل اعـتـقادى توحيد ما الهام مى گيريم كه همه انسان ها در پيشگاه خداونديـكـسـانـنـد، او خـالق هـمـه اسـت و هـمـه مـخـلوق و بـنـده او هـسـتـنـد،اصـل بـرابـرى انسان ها و اينكه تنها امتياز فردى نسبت به فرد ديگر بر معيار و قاعدهتـقوا و پاكى از انحراف و خطاست . بنابراين با هر چيزى كه برابرى را در جامعه برهـم مـى زنـد و امـتـيازات پوچ و بى محتوائى را در جامعه حاكم مى سازد بايد مبارزه كرد.البـتـه ايـن آغـاز مـسـاله اسـت مـيـان يـك نـاحـيـه مـحـدود از يـكاصل و اصول اعتقادى كه براى توضيح و اثبات هر يك از بحث هاى اسلامى دانشمندان درطول تاريخ اسلام كتاب ها و رساله هاى مفصلى نوشته اند.
سؤ ال : مى خواهم كه توانائى آن را بيابم تا اين تناقض مشهود بين نقش شما به عنوانيـك رهـبر مذهبى و نقشى را كه به عنوان محور مخالفين به عهده داريد توجيه كنم . رژيمشاه چگونه منجر به تبعيد شما گرديده ؟ و دولت هاى اين رژيم چه كرده كه شما را بهمـخـالفـت وا داشـتـه اسـت ؟ مـن شما را به عنوان صخره مى بينم كه مستحكم در ميان حوادثكـوبـنده ايستاده ايد. پايگاهى هستيد در ميان حوادث گذرا و از اين رو من فكر نمى كنم كهصحيح باشد كه شما را به عنوان يك شخصيت انقلابى توصيف كنم . اهميت شخص شما درحـوادثـى كـه مـى گـذرد چـه انـدازه است ؟ و فكر مى كنيد چه اندازه نفوذ شخصى بر اينحوادث داشته باشيد؟
جـواب : اگـر شـمـا بـتـوانـيـد مـفـهوم مذهب را در فرهنگ اسلامى ما درك و دريافت كنيد، بهروشـنـى خـواهـيـد ديـد كـه هيچ گونه تناقضى بين رهبرى مذهبى و سياسى نيست ، بلكههـمـچـنـان كـه مبارزه سياسى بخشى از وظايف و واجبات دينى و مذهبى است ، رهبرى و هدايتكـردن مـبـارزات سـيـاسى گوشه اى از وظايف و مسئووليتهاى يك رهبر دينى است . كافىاسـت شـمـا بـه زنـدگى پيامبر بزرگ اسلام (ص ) و نيز زندگى امام على عليه السلامنـگاه كنيد كه هم يك رهبر مذهبى ماست و هم يك رهبر سياسى و اين مساله در فرهنگ شيعه ازمـسـائل بـسـيـار روشـن است و هر مسلمان شيعى وظيفه يك رهبر مذهبى و دينى مى داند كه درسـرنـوشـت سـيـاسـى و اجتماعى جامعه مستقيما دخالت كند و هدايت و نقش تعيين كننده خود راانـجـام دهـد. مـفـهـوم مـذهـب و رهـبر مذهبى در فرهنگ اسلامى بسيار تفاوت دارد از مفهوم آن درفـرهـنـگ شـما كه مذهب صرفا يك رابطه شخصى و معنوى است بين انسان و خدا. از اين رومذهب اسلام از هنگام ظهورش متعرض نظام هاى حاكم در جامعه بوده است و خود داراى سيستم ونـظـام خاص اجتماعى و اقتصادى و فرهنگى است كه براى تمامى ابعاد و شؤ ون زندگىفـردى و اجـتـماعى قوانين خاصى وضع دارد و جز آن را براى سعادت جامعه نمى پذيرد.مذهب اسلام همزمان با
ايـنـكـه بـه انـسـان مـى گـويد كه خدا را عبادت كن و چگونه عبادت كن ، به او مى گويدچـگـونـه زنـدگى كن و روابط خود را با ساير انسان ها بايد چگونه تنظيم كنى و حتىجـامـعـه اسـلامـى بـا ساير جوامع بايد چگونه روابطى را برقرار نمايد. هيچ حركتى وعـمـلى از فـرد و يـا جـامـعـه نـيـسـت مگر اينكه مذهب اسلام براى آن حكمى مقرر داشته است .بـنـابـراين طبيعى است كه مفهوم رهبر دينى و مذهبى بودن ، رهبرى علماء مذهبى است در همهشؤ ون جامعه ، چون اسلام هدايت جامعه را در همه شوون و ابعاد آن به عهده گرفته است .و امـا ايـنـكـه چـرا امـروز تـمـامى علماء مذهبى عليه رژيم شاه و دولت هاى او قيام كرده اندبـسـيار واضح است . امام على (ع ) مى گويد: خداوند از دانشمندان پيمان گرفته است كهبـر سـيـرى سـتمگر و گرسنگى مظلوم سكوت نكنند. و اين شاه ستمگر و دارودسته اوستكه با همه فقر طاقت فرساى مردم ما، ميلياردها دلار ثروت كشور را به خود اختصاص دادهاسـت . و نـيـز اگـر بـدعـت هـا در ديـن ظاهر شود، بر علماست كه دانش خود را آشكار كنند ونـگـذارنـد فـريـب هـا و نـيـرنـگ هـا و دروغ بدعت گذاران در دين و در مردم اثر كند و باعثانحراف شود.
ايـن شـاه اسـت كـه بـا انـواع دروغ هـا و حـيـله هـا هم دين خدا را تحريف كرده و خواسته هاىشـيـطـانـى خـود و اربـابـانـش را بـه عنوان قوانين منطبق با اسلام ، بر ملت مظلوم ايرانتـحـمـيل مى كند و همه حقايق و واقعيات را وارونه جلوه مى دهد. بر علماء دينى و مذهبى استكـه چـهـره واقعى او را به ملت معرفى كنند. مثلا ببينيد شاه كشاورزى ما را نابود كرده وكشور را در مواد غذائى وابسته به خارج نمود و هنوز هم به اصلاحات ارضى خود افتخارمـى كـنـد. آيـا اين يك تحريف نيست ؟ و يا مثلا نفت ايران را تا آنجا كه مى تواند استخراجمـى كـند و با پول آن براى اجانب پايگاه نظامى تاسيس مى كند و يا به بهانه صنعتىكـردن كـشـور، صـنـايـع مـونـتاژ، آن هم اكثرا با سرمايه هاى خارجى و بدون هماهنگى باشرايط اقتصادى كشور، ايران را بازار مصرف اجناس تجملى خارج ساخته و از اين طريقثروت كشور را به هدر مى دهد و بعد ادعاى مدرنيزه كردن كشور را دارد و صدها تحريف وخـيـانـت ديـگر كه بر هر مسلمانى و در درجه اول بر علماء دينى و مذهبى واجب است كه قيامكنند و خود و ملت را از اين ستمگرى ها نجات دهند.
سؤ ال : درباره موقعيت كنونى كه بايد اقرار كنم كه ممكن است خيلى سريع پيش از آنكهمن بتوانم شاهد آن باشم تغيير كرده باشد، نخست وزير جديد از شما دعوت كرده است بهايران برگرديد، در تحت چه شرايطى شما چنين خواهيد كرد؟
جـواب : نخست وزير هر دولتى كه با وجود شاه به سركار بيايد غير قانونى است و ازنـظـر ملت ايران اعتبار ندارد و بازگشت من به ايران متوقف بر اين است كه در انجا بهتربتوانم به وظائفم در
زمـيـنـه خـدمـت بـه اسـلام و نـهـضـت اسـلامـى مـلت ايـرانعمل كنم و دعوت يا عدم دعوت آنان در تصميم من هيچ گونه نقشى ندارد.
سـؤ ال : شـمـا از كـاركـنـان صـنـعـت نفت خواسته ايد كه توليد نفت را متوقف كنند، آيا اينخواسته شما با يك پاسخ رضايت بخش مواجه شده ؟
جـواب : بـله ، طـبـق گـزارشـات حـتـى يك قطره نفت هم استخراج نمى شود و بعد ما براىتـامـيـن مـصـرف داخـلى هـيـاتى اعزام نموديم ، به اين مساله رسيدگى كرديم و عده اى ازكاركنان را براى تامين همين مقدار دعوت كردند كه به سركار خود برگردند.
سؤ ال : آيا نگران اين نيستيد كه مردمى كه با انگيزه سياسى وارد اين نهضت شده اند درپس آنچه كه شما به خاطرش قيام كرده ايد پنهان شده و از موقعيت شما براى مقاصد خوداستفاده كنند؟
جـواب : امـروز هـر كـس كـمـى مـطـالعه در ماهيت نهضت ايران كند خواهد ديد كه نهضتى استصـددرصد اسلامى و هر كس بخواهد در اين حركت شركت كند بايد خود را با آن تطبيق دهدكـه در غـيـر ايـن صـورت مـطـرود ملت خواهد بود. البته اشخاصى هم هستند كه عليه شاهمبارزه مى كنند و مسلمان هم نيستند ولى تعداد آنان خيلى كم است .
سـؤ ال : آيـا هيچ گونه شرايطى وجود خواهد داشت كه شما در تحت آن بتوانيد وجود شاهرا و يا جانشينان وى را بر تخت قبول كنيد؟
جـواب : بـا وجـود شاه و جانشينانش هيچ راه حلى براى بحران ايران وجود ندارد و شاه جزكنار رفتن چاره اى ندارد.
سؤ ال : چه نوع حكومتى را مايليد در ايران ببينيد آيا شما خواستار چنين حكومتى هستيد كهاكنون در ايران روى كار آمده و يا مايليد در چنين حكومتى شركت كنيد؟
جـواب : مـا جمهورى اسلامى را اعلام كرده ايم و ملت با راهپيمائى هاى مكرر به آن راى دادهاست ، حكومتى است متكى به آراء ملت و مبتنى بر قواعد و موازين اسلامى .
سـؤ ال : و بـالاخـره دربـاره آينده فكر مى كنيد چه اتفاقى خواهد افتاد؟ آيا جنگ داخلى راهحل كم
ضـررتر خواهد بود؟ و آيا واقعا احتمال صلح وجود دارد؟ وقتى كه زندگى در ايران بهحـالت عادى برگردد، زندگى يك فرد متوسط را چگونه مجسم مى كنيد؟ اميد شما و آنچهكـه مـى خـواهـيـد بـدان بـرسـيـد چـيـسـت ؟ و آيـا بـه چـنـيـن چـيـزى در خـارج از ايـراننائل خواهيد آمد؟
جـواب : بـه خـواسـت خـداى تـعـالى مـلت ايـران راه خـود را يـافته و به پيش مى رود و مامعتقديم كه پس از پيروزى ملت با اجراء قوانين اسلامى جامعه اى بوجود آيد كه الگو ونمونه باشد براى ملت هاى جهان ، براى نجات و سعادت خود. جنگ داخلى صورت نخواهدگرفت . دير يا زود ارتش به ملت خواهد پيوست و اصولا به غير از تنى چند از ارتشيانبـقيه معتقد به راه ملت هستند و من از طرز تفكر خيلى از آنان آگاهى دارم . بارها سياسيونايـران مـرا از ارتـش بـيـم داده ولى آنـان اشتباه مى كنند براى آنكه جو كاذب بوجود آوردهاند.
سـؤ ال : اگـر چـپـى هـا از نارضايتى هاى عمومى استفاده كنند و قدرت را تصاحب كنند آياشما فكر مى كنيد بتوانيد كه چنان اثرى روى آنها بگذاريد كه آنچه را كه شما برايشارزش قـائليـد رعـايت كنند؟ و آيا با توجه به اينهمه كه شما بايد به انجام برسانيدآرزو نمى كرديد كه مرد جوانترى بوديد؟
جواب : چنين چيزى در ايران امكان ندارد. در يك كشور مسلمان كه مردم آن به نام قرآن و بهخـاطـر خـدا خـون مـى دهـنـد مـمـكـن نـيـسـت حـكـومـتـى سـركـار آيـد كـه ازاول پـرچـم ضـد خـدا و ضـد اسـلام را در دسـت گـرفـتـه است . شاه با همه رياكارى ها وتـظـاهـر بـه اسـلام بـالاخره چهره واقعى او آشكار شد و ملت او را عقب راند. ملت ايران ازنـظـر ايمان و عقيده محتاج نيست تا به مكتب هاى ضد خدائى پناه ببرد. ملت ايران خواستارعـدالتـنـد و آزادى و اسـتـقلال و معتقدند جز در سايه اسلام و با قوانين اسلام به آن نمىرسـند. اگر از چندين بچه اى كه به علت نداشتن تجربه به چپ گرايش پيدا كرده اندبـگـذريـم ، چـپ بـه مـعـنـى واقعى اش در افراد روشنفكر كه از جامعه ايران شناخت داشتهباشند وجود ندارد. در ايران اسلام حاكم است و بس .
سؤ ال : شما نقش و وظيفه خودتان را در شرايط فعلى چه مى بينيد؟
جـواب : مـا نـقـش هـدايت داريم ، هميشه همين نقش بوده است . مسائلى را كه مى بينيم مفيد استبـراى مـلت ايـران طـرح مى كنيم چيزهائى را كه مضر است نفى مى كنيم و كوشش مى كنيمبراى پيشبرد مقاصد اسلامى .
سؤ ال : آيا آماده هستيد كه براى جهاد مسلحانه فرمان بدهيد، اگر تمام راه ها بسته شود؟
جـواب : اگـر تمام راه ها بسته شود، مورد مطالعه قرار خواهيم داد ولى با شناختى كه مناز ارتش دارم به اين مرحله نخواهد رسيد.
سـؤ ال : شـمـا شـخـصـا به واسطه رژيم شاه رنج هاى بسيار برده ايد، تبعيد شده ايد،زنـدانـى ديده ايد، پسرتان به نحو اسرارآميزى كشته شده است ، آيا با تمام اينها شماهيچ خصومت شخصى اى در مورد شاه احساس مى كنيد؟
جـواب : ابـدا. مـن بـه هـيـچ وجـه احـسـاس خـصومت شخصى با شاه ندارم . براى مبارزه نهشـخص خودم مطرح است و نه پسرم و من هيچ گاه احساس ناراحتى شخصى از او نكرده ام منبـراى خـيـانـت هـائى كـه شـاه در ايـن 50 سـال كـرده ، جناياتى كه به ملت من وارد كردهمخالفم
سـؤ ال : شـما از (ملت من ) صحبت مى كنيد و واقعيت اينست كه شما رهبر اين حركت عظيم شدهايـد، آيـا شـمـا نگران اين نيستيد كه سياسيون ممكن است از اين موقعيت استفاده كنند و سعىكنند كه در پس پرده از شما سوء استفاده كنند و پس از پايان يافتن مساله ظاهر شوند وبهره بردارى كنند؟
جـواب : مـا تـا بـتـوانـيـم كـوشـش مـى كـنـيـم كـه مـسـائل را خـودمـانحل كنيم و آنچه در اختيار داريم عمل مى كنيم و ملت هم پشتيبان ماست . اميدوارم كه آنانى كهامـروز و يـا ايـن روزهـا مـبـارز شـده انـد، واقعا معتقد به مبارزه شده باشند و فرصت طلبنـبـاشـنـد. البـته در هر مبارزه ، آن هم مبارزه ايران كه دامنه اش بسيار وسيع است فرصتطـلبان در آينده كارهائى مى كنند كه امروز نمى توانند انجام دهند ولى ملت ما به اميد خدابعد از پيروزى دير يا زود همه را سر جايشان مى نشاند، انشاءالله .
تاريخ : 18/10/57
مصاحبه امام خمينى با تلويزيون كانال 2 فرانسه  
سـؤ ال : بـه نـظـر مى رسد كه پيروزى شما نزديك است ، آيا فكر مى كنيد كه شاه بهزودى خـارج شـود و چـه موقع خارج شود؟ و اگر ايشان را در حيطه قدرت خودتان داشتيدبا ايشان چكار مى كرديد؟
جـواب : انـشاءالله نزديك باشد. با اينكه خروجش حتمى است ولى نمى دانم چه وقت خارجمـى شود. و اگر به دست ما بيفتد ما او را به خاطر جناياتى كه كرده است محاكمه خواهيمكرد.
سـؤ ال : وقـتـى كـه شـاه خـارج شد، چه كسى حكومت خواهد كرد؟ حضرتعالى ؟ و يا اينكهشما در حكومتى شركت خواهيد كرد؟
جـواب : نـخـيـر، مـن نـخـواهـم بود. ما شورايى تاسيس مى كنيم كه در زمان آن شورا مجلستاسيس بشود. بعد، مجلس با اتكال به ملت ترتيب كارها را مى دهد.
سـؤ ال : شـمـا اراده مـى فـرمـائيـد كـه جـمهورى اسلامى برقرار كنيد، آيا كافى است اينجمهورى براى حكومت ؟
جواب : جمهورى اسلامى مثل ساير جمهورى هاست لكن محتوايش قانون اسلام است . ما دولتتشكيل مى دهيم و براى همه امور كافى است .
سـؤ ال : در زمـيـنـه سـيـاسـت خـارجـى ، مـوضـع حـضـرتـعـالى در بـرابـر كـشـورهـايـىمثل ايالات متحده ، روسيه و اسرائيل چه خواهد بود؟
جواب : ما با اسرائيل چون غاصب است و در حال جنگ است با مسلمين ، روابطى نخواهيم داشت. و امـا آمـريـكـا و شوروى ، اگر دخالت در امور داخلى ما نكنند و با ما روابط حسنه داشتهباشند، با آنها روابط برقرار خواهيم كرد.
سؤ ال : آيا منظور از روابط حسنه اينست كه شما نفت هم مى فروشيد؟
جواب : نفت هم مى فروشيم و پول مى گيريم ، ارز مى گيريم .
سـؤ ال : حـضـرتـعـالى ، حـكـومـت بـخـتـيـار را قـبـول نـكـرديـد، بـه چـهدليل ؟
جـواب : دولت بـخـتـيـار غـيـر قـانونى است براى اينكه شاه و مجلسين هر دو غير قانونىهستند، اما شاه ، براى خاطر رفراندم ملت در تاسوعا و عاشورا، و اما مجلسين براى اينكهبه ملت اتكاء ندارد و مجلسى بود كه شاه وكلاى آن را تعيين كرده است .
سؤ ال : آيا به زودى به ايران مراجعت خواهيد كرد؟
جواب : اين بستگى دارد به اينكه در چه مكانى بيشتر مى توانم به ملت ايران خدمت كنم .اگر بدانم در بدترين نقطه جهان بهتر مى توانم به ملت مظلوم ايران خدمت كنم ، دقيقهاى درنگ نمى كنم .
تاريخ : 18/10/57
مصاحبه امام خمينى با مجله افريقاى جوان  
سـؤ ال : چـرا حـضرتعالى به ايران باز نمى گرديد؟ آيا فكر مى كنيد كه حضور شاهمـانـع بـازگـشـت شـمـا بـه ايـران است ؟ و آيا فكر مى كنيد رفتن شاه به بازگشت شماقطعيت خواهد داد؟
جـواب : مـن تا احساس نكنم كه براى نهضت ، وجودم در ايران ، نفعش زيادتر از بودنم دراينجاست ، در همين جا باقى مى مانم .
سـؤ ال : شـمـا فـرمـوده ايـد كـه امـريـكـا بـايد در ايران سياستش را تغيير بدهد، آيا مىتوانيد بفرمائيد كه منظورتان از اين تغيير سياست چيست ؟ با چه شرايطى ؟
جـواب : مـنـظـور ايـن است كه دست از دخالت هائى كه تا حالا در ايران كرده است بر دارد،مـسـتـشـاران خـود را كـه در ايـران دارد بـخـواهـد و ايـران را بـهحال خودش واگذار كند تا سرنوشت خودش را خودش تعيين كند.
سـؤ ال : نـظر حضرتعالى درباره افريقاى جنوبى كه نود در صد نفتش را از ايران مىگيرد چه خواهد بود؟
جـواب : افـريـقـاى جـنوبى تا به اين وضعى كه دارد خاتمه ندهد، ما با او رابطه نمىتوانيم برقرار كنيم و نفت هم به او نخواهيم داد.
سـؤ ال : آيـا بـيـمـى از ايـن نداريد كه شكست حكومت بختيار به يك كودتاى نظامى منتهىشود؟ و نگرويدن ارتش را به صف انقلاب در شرايط فعلى ، چگونه توضيح مى دهيد؟
جواب : بختيار، على ايحالحـكـومـتـش بـرخـلاف قـانـون اسـت و مـلت ايـران نـمـى تـوانـد حـكـومـت او راقبول كند. منتهى شدن به كودتاى نظامى همين است كه تاكنون بوده است و با حكومت هاى
نظامى و دولت نظامى رفتار كرده است و ما در راه اسلام و كشور كوشش خودمان را تا آنجاكـه بـتـوانـيـم خـواهـيـم كـرد. در ايـران كـودتـاى نـظـامـى مـسـاله اى راحـل نـمـى كـنـد زيـرا دولت قـبـل از بـخـتـيـار، خـود يـك كـودتـاى نـظـامـى بـود ومشكل ايران حل نشد. شما باور نمى كنيد كه ارتش با ملت است و در آينده نزديكى به شاهپشت خواهد كرد. پيروزى ما حتمى است و جمهورى اسلامى تحققش براى من خيلى روشن است .
سـؤ ال : در راس دولت ايـران ، بـراى شـمـا چـه كـسـى يـا چـه حـزبـىقابل قبول خواهد بود؟
جـواب : آنـچـه مـهـم اسـت بـايـد رئيس حكومت و همه آنها كه زمام امور را در دست دارند، موردقـبـول مـلت بـاشـند و عميقا معتقد به اسلام و متعهد به اجراء آن و من هم مانند يك فرد، راىخود را به افراد مورد اعتماد خواهم داد.
سؤ ال : آيا شما انتظار انتخابات عمومى پس از سقوط يا خروج شاه را داريد؟
جـواب : يـكـى از مـهـمترين وظايف اوليه جمعى كه پس از سقوط شاه مسؤ وليت امور را بهدسـت مـى گـيـرنـد، فـراهـم كـردن شـرايـط انـتـخـابـات آزاد اسـت كـه بـه هـيـچ وجـهاعمال قدرت و نفوذ از هيچ طبقه و گروهى در انتخابات نباشد.
سـؤ ال : شـمـا دربـاره اصـلاحـات ارضـى ، دارائى هـاى خصوصى شاه ، چه احساسى مىكـنـيـد؟ آيـا شما سياست توزيع املاك را ادامه مى دهيد؟ آيا شما طرفدار دارايى خصوصىهستيد؟
جـواب : اصـلاحـات ارضـى شـاه ، هـمـچنان كه از اول معلوم بود و بعدا هم عملا براى همهروشـن شـد، چـيـزى جـز نـابـودى كـشاورزى نبود كه در نتيجه آن ساليانه قسمت مهمى ازپول نفت صرف خريد موادغذايى از خارج و عمدتا از امريكا شد ولى ما هرگز اين اراضىرا بـه مـالكين بر نمى گردانيم زيرا آنها نه در تصاحب زمين ها و نه در مورد منافع آنهارعـايـت ضـوابـط اسـلامـى را نـكرده اند، ولى اين اراضى را باير هم نمى گذاريم و باتامين بهترين وسائل كشاورزى و ساير هزينه هاى آن ، كشاورزان را حمايت مى كنيم . اما درمـورد دارائى خـصـوصـى ، ايـن مـسـلم اسـت كـه مـوردقـبـول اسـلام اسـت و ليـكـن مـجـمـوعـه قـواعـد اسـلامـى درمـسـائل اقتصادى ، هنگامى كه در كل پيكره اسلام به صورت يك مكتب منسجم ملاحظه شود وهـمـه جـانـبـه پـيـاده شـود، بـهـتـريـن شـكـل مـمـكـن خـواهـد بـود، هـممشكل فقر را از ميان مى برد و هم از
فـاسـد شـدن يـك عـده بـه وسـيـله تـصـاحـب ثـروت ، جـلوگـيـرى مـى كـنـد و در نـتـيـجـهكـل جـامـعـه را از فـساد حفظ مى كند و هم مانع رشد استعدادها و شكوفائى قدرت ابتكار وخـلاقـيـت انسان ها نمى شود. و جامعيت و همه جانبه بودن قوانين اسلام آنچنان است كه اگركـسـى آن را بشناسد، معترف خواهد شد كه از حد و مرز فكر بشر بيرون است و ممكن نيستزائيده قدرت علمى و تفكر انسان باشد.
سـؤ ال : آيا شما قراردادهايى را كه با كشورهاى خارجى امضاء شده حفظ خواهيد كرد؟ (ياتضمين خواهيد كرد؟) قراردادهاى دفاعى و قراردادهاى مربوط به نيروگاه ها، ساختن راه وراه آهن .
جـواب : اولا مـا از مـضـمـون و مـواد مـنـدرج در اين قراردادها اطلاعى نداريم يعنى رژيم شاههـرگـز مـلت را از مـفـاد ايـن قـراردادهـا مطلع نكرده و از مردم ايران مخفى نگاه داشته است وليـكـن حـكـومـت آينده آنها را مجددا مورد بررسى قرار مى دهد و از آنها آنچه را با منافع ومـصـالح مـلت مـا موافق نباشد. لغو مى كند ولى ما در نوسازى كشور از همه امكاناتى كهدولت هـاى خـارجـى مـايـل بـاشـنـد در اخـتـيـار مـا بـگـذارنـد، بـا حـفـظ آزادى واستقلال كشور، بر اساس احترام متقابل ، از آن امكانات استفاده مى كنيم و قراردادهايى منعقدمى نمائيم .
سـؤ ال : آيـا شما مى خواهيد ماندن تكنيسين ها و مستشاران را در ايران ببينيد؟ مستشارانى ازآمـريـكـا (45000 نـفـر) آلمـان غـربـى (13000 نـفـر)، بريتانيا(1000 نفر)، فرانسه(7500 نفر) و ژاپن (7000 نفر).
جـواب : در مـورد هـر يـك از ايـن گـروه و نـقش آنها در ايران و ميزان احتياج كشور به آنها،حـكـومت آينده مطالعه و بررسى مى كند و تصميم مى گيرد. حكومت آينده هيچ تعهدى جز دربرابر ملت و حفظ منافع و مصالح آنها ندارد.
سؤ ال : شما اخيرا (اوائل دسامبر 78) اظهار داشتيد كه تمام آن قراردادهايى كه عليه منفعتمـلى بـاشـد بـه رسـمـيت شناخته نخواهد شد. منظورتان كدام قراردادهاست و (منفعت ملى ) راچطور تعريف مى كنيد؟
جواب : تصور نمى كنم وقتى گفته مى شود (منافع ملت ) ابهامى در آن باشد. مثلا امروزهـيـچ ايـرانـى تـرديد ندارد در اينكه قرار داد خريد ميلياردها دلار اسلحه و ساختن پايگاهنـظامى براى آمريكا از پول نفت ايران و حضور هزاران مستشار نظامى آمريكا در ايران باهزينه هاى سرسام آور
آن بـه نـفـع مـلت ايـران نيست و اينگونه قراردادها كه به دست شاه با دولت هاى خارجىمنعقد شده است ، كم نيست .
سـؤ ال : آيا شما ترتيبات يا قراردادهاى بازرگانى ، تجارتى و داد و ستدى فعلى رابا غرب ادامه خواهيد داد؟ سياست تجارتى شما چيست ؟
جـواب : مـا هـمـانـطـور كـه از تـوليـدات داخـلى كـشـور، هـر دولتـى مشترى آن باشد، مىفـروشـيـم و صـادر مـى كـنـيـم ، هـمـانـطـور هـم هـر چـه را كـه درداخـل بـه آن نـياز داشته باشيم از خارج مى خريم ولى در همه اين تجارت ها بر مبناى دوطرف مساوى عمل خواهيم كرد و حاضر نيستيم كه دولتى بخواهد مبادلات اقتصادى را اهرمىبراى نفوذ سياسى و تحميل اغراض استعمارگرانه خود قرار دهد.
سؤ ال : چرا شما از روابط شاه با آمريكا و غرب انتقاد مى كنيد؟
جـواب : مـا بـا مـامـوريـت شـاه از طـرف قـدرت هـاى استعمارگر، براى تامين منافع آنها ونابودى كشور به قيمت حفظ تاج و تخت لرزان و حكومت غير متكى به ملت مخالف هستيم . مابـا روابـط شـاه بـا خـارج كـه بـه قـيـمـت از بـيـن رفـتـناستقلال كشور و آزادى ملت ما شده است ، مخالفيم .
سؤ ال : نقش ارتش را در جمهورى اسلامى چگونه مى بينيد؟
جـواب : هـيـچ كـشـورى بـى نـيـاز از نـيـروى نـظـامـى و ارتش نيست . ارتش بايد پاسداراسـتـقلال و امنيت كشور باشد، نه حافظ يك ديكتاتورى مستبد و مطرود تمامى ملت و ماءمورقتل عام فرزندان كشور.
سؤ ال : نظر شما درباره رهبرى ارتش در حال حاضر چيست ؟
جـواب : امروز ارتش از خود استقلالى ندارد. رهبرى ارتش ايران امروز به دست چند صاحبمنصب و ماءمور شاه و زير نظر مستشاران خارجى است .
سؤ ال : نظر شما درباره دكتر شاهپور بختيار چيست ؟
جواب : دولت از مانند دولت هاى گذشته شاه ، غير قانونى است و از طرف ملت محكوم است.
سـؤ ال : آيـا شـمـا قـصـد داريـد كـه حـزب توده را پيش يا پس از برقرارى يك جمهورىاسلامى ، قانونى سازيد؟
جـواب : امـروز هـيـچ دسـته اى در ايران به اندازه حزب توده منفور نيست . سوابق بسيارىبدى در ايران دارد.
سؤ ال : چگونه شما قصد داريد تشكيل اين جمهورى را با رفراندم به انجام رسانيد؟
جواب : اصللزوم تـشـكـيـل جـمـهـورى اسلامى را ملت ايران در رفراندم تاسوعا و عاشورا در سراسركـشـور اعـلام كـرده انـد و پـس از سـقـوط شـاه ، نـمـايـنـدگـان مـلت در مـجـلس ،مـراحـل قـانـونـى آن را انـجـام خـواهـنـد داد و قـانـون اسـاسـى ايـن جـمـهـورى را تـدويـن وتكميل خواهند كرد.
سـؤ ال : آيـا شـمـا قـصـد داريـد كـه آزادى سخن ، آزادى اجتماعات و آزادى مطبوعات وآزادىعبادات را تضمين كنيد؟
جـواب : مـا بـه خـواسـت خـداى تـعـالى در اوليـن زمان ممكن و لازم برنامه هاى خود را اعلامخـواهـيم نمود، ولى اين بدان معنى نيست كه من زمام امور كشور را به دست بگيرم و هر روزنـظـيـر دوران ديـكـتـاتـورى شـاه ، اصـلى بـسـازم و عـليـرغـم خـواسـت مـلت بـه آنـهـاتحميل كنم . به عهده دولت و نمايندگان ملت است كه در اين امور تصميم بگيرند ولى منهميشه به وظيفه ارشاد و هدايتم عمل خواهم كرد.
سؤ ال : آيا شما آمادگى داريد كه يك كمونيست يا وزيرى با گرايشات كمونيستى را دريكى از مقامات دفاع ملى ، امور داخلى يا روابط خارجى ببينيد؟
جـواب : اگـر مـلت بـه جـمـهـورى اسـلامـى راى داده اند ديگر وزير غير مسلمان را نخواهندپذيرفت .
سؤ ال : آيا شما قصد تحريم نفت براى آمريكا و متحدانش را داريد؟ و اگر چنين است كجاهارا شما براى صدور نفت ايران در نظر خواهيد گرفت ؟
جواب : ما تا رفتن شاه از صدور نفت به خارج جلوگيرى مى نمائيم بعد از رفتن شاه بههـر كـشـورى كـه مـايـل بـاشـيـم نـفـت را مـى فـروشـيـم و درمقابل پول مى گيريم ، نه اسلحه .
سؤ ال : نقش روحانيت و رهبران مذهبى را در دولت آينده چگونه مى بينيد؟
جواب : روحانيون در حكومت آينده نقش ارشاد و هدايت دولت را دارا مى باشند.
سـؤ ال : آيـا كـسـانـى از اطـرافـيـان شـمـا هـسـتـنـد كـه هـمـدردى و عـلاقـه به كمونيسم وسوسياليسم ماركسيستى داشته باشند؟
جواب : خير، ابدا، هرگز.
سؤ ال : نظر شما درباره رفتار اتحاد جماهير شوروى و اقليت ها مسلمان در آسياى مركزىچيست ؟
جـواب : اتحاد جماهير شوروى هم يكى از كشورهايى است كه منابع كشور ما را به تاراجمـى بـرد. او گـاز ايـران را مـى برد، او هميشه طرفدار شاه بوده است . ما به تمام اقليتهاى مذهبى در هر كجا كه باشند احترام مى گذاريم .
سؤ ال : سياست شما نسبت به روسيه چيست احساسات شما درباره ماركسيسم روسى چيست ؟
جـواب : سـيـاسـت مـا نسبت به روسيه مثل سياست ما نسبت به آمريكا و ساير كشورهاست . مابراساس احترام متقابل ، به تمام كشورها احترام مى گذاريم .
سـؤ ال : احـسـاسـات شـمـا دربـاره بـرقرارى دولت انقلابى در افغانستان چيست ؟ همچنينارتباطش با ايران ؟
جـواب :افـغـانـسـتـان كـشـوريـسـت كـه در هـمـسـايگى ما واقع است و مسلمان است . ما با ملتافغانستان روابط دوستانه داريم ، آنان برادران ما هستند.
سؤ ال : آيا شما اسلام و ماركسيسم منكر خدا را، سازگار مى بينيد؟
جواب : خير، به هيچ وجه .
سؤ ال : آيا شما مشتاق پستى براى خودتان در دولت آينده هستيد؟
جواب : خير.
تاريخ : 19/10/57
مصاحبه امام خمينى با خبرنگار تلويزيون بى بى سى  
سؤ ال : اگر شاه ايران را ترك گويد، آيا حضرتعالى فكر مى كنيد وقت مناسبى براىبازگشت شما به ايران خواهد بود؟
جواب : بايد مطالعاتى بكنيم ، هر وقت مقتضى شد مى رويم .
سـؤ ال : چـه نـوع حـكـومـت يـا دولتـى را حـضـرت آيـت الله انـتـظـار دارند كه تا پايانسال جارى مسيحى (دسامبر 79) در ايران روى كار آيد؟
جواب : ما اميد اين را داريم كه همين حكومتى را كه پيشنهاد كرديم كه حكومت جمهورى اسلامىاست در اين سال روى كار آيد.
سؤ ال : و اين حكومتى خواهد بود كه شما شخصا منصوب خواهيد كرد؟
جـواب : مـا بـه حسب آنطورى كه تاكنون گفتيم رجوع به آراء مردم مى كنيم ولى به حسبواقـع ، مـردم بـا رفـرانـدمـى كـه مـكـرر كـردنـد ايـن حـكـومـت راقبول كردند.
سـؤ ال : دولت بـريـتـانـيـا هـنـوز هـم بـه فـرسـتـادن سـلاح خـودمـثل تانك ها، راكت ها و ديگر سلاح هاى نظامى براى شاه ادامه مى دهد، از نظر حضرت آيتالله معناى اين فرستادن اسلحه چيست ؟
جـواب : مـا سـال هاى طولانى است كه گرفتار اين چيزها هستيم كه دولت انگيس به حكومتجـائر مـا هـمـراهـى مـى كـنـد. از اول ، دولت انـگـليـس پـدر ايـن شـاه را بـر مـاتـحـمـيـل كـرد و بـعـد هم كه او خيانت به آنها كرد، او را اخراج كردند. متفقين كه يكى شانانگلستان بود، محمدرضاشاه را بر ما تحميل كردند و تحميلات دولت انگليس و ظلم هايىكـه بـه مـلت ضعيف كه يكى از آنها ملت ماست كرده اند سابقه زيادى دارد و اينكه حالا همبه فرستادن سلاح و پشتيبانى از
شاه ادامه مى دهد، مى خواهد سلطنت اين شاه ادامه پيدا كند و اين ادامه جرم ها و جناياتى استكـه او مرتكب شده و مى شود و اينها مى خواهند دولت شاه را هر چه بيشتر نگه دارند و هرروزى كه بر سلطنت باقى بماند، روز مصيبت بزرگ ملت ماست .
سؤ ال : گفته شده است كه حضرت آيت الله از ليبى و فلسطينى ها كمك هائى دريافت مىكـنـيـد و هـمچنين گفته شده است كه بعضى از وابستگان نزديك به حضرتعالى ، كسانىكه اينجا به شما كمك مى كنند، وابسته به حزب سابق توده هستند و يا عقايد كمونيستىدارند، آيا اين اتهامات درست است ؟
جـواب : خـيـر، ايـنـهـا تـبـليغات دار و دسته شاه است . ما از هيچ دولتى استمداد نكرديم ونـخواهيم كرد. ما به نيروى ملت اتكا داريم و احتياج به دولت ها نداريم و كسانى كه بامـن ارتـبـاط نـزديـك و يـا دور دارنـد، از مـسـلمـان خـالص هستند و به هيچ حزبى وابستگىندارند. اينها تبليغاتى است كه شاه و دار و دسته او مى كنند، آن هم براى اينكه نهضت مارا آلوده كنند.
سـؤ ال : بـسـيارى از ملت هاى مسلمان را ما امروز شاهد هستيم كه يك نهضت جديد اسلامى درآنـهـا رشـد مـى كـنـد، مـثـل تـركـيـه و پـاكستان و اينها قيام هاى اسلامى مى كنند، به نظرحضرتعالى دليل اين قيام ها چيست ؟
جـواب : در سـال هاى طولانى ، تبليغات دامنه دار دولت هاى شرق و غرب موجب اين شد كهمـلتـهـاى مـسـلم از آنـان يـارى بخواهند و گمان كنند كه ترقيات اين كشورهاى ضعيف ، درگـرايـش بـه يـكـى از ايـن دو ابـرقـدرت اسـت لكـن بـه هـر طـرف كـهتـمـايل پيدا كردند، بعد از مدتى فهميدند كه آنها جز اسير كردن اينها و بردن خزائن وغـارت كـردن مـخـازن آنها كار ديگرى نمى كنند. در عصر ما ملت يافت كه شاه به واسطهپيوندى كه با غرب مخصوصا با امريكا دارد و همين طور با شرق ، تمام مخازن ما را بهبـاد داده اسـت ، بـلكه نيروهاى انسانى ما را نيز به هدر داده است و فهميدند جنايات فوقالعـادى كـه مرتكب مى شود به واسطه پيوندى است كه شاه با ابرقدرت ها دارد، از اينجـهـت مـلت مـا بپاخاست و ساير ممالك از جمله ممالك اسلامى نيز به اين حقيقت تلخ ، توجهپـيـدا كـردنـد و بـا مطالعه تاريخ ‌شان درك كردند كه تمام گرفتارى هائى كه ملت هاپـيـدا كـردند، از دست اين ابرقدرت هاست ، ناچار از آن ابرقدرت ها رويگردان شده اند واسـلام كـه تـمـام آرزوهـاى بـشـر را به طور شايسته در دسترس آنها خواهد گذاشت و مىگـذارد و قـوانـين اسلام ، چه قوانين اقتصادى و سياسى و چه قوانين فرهنگى و معنوى آنقـوانـيـن غـنـى اى اسـت كـه هر كس به آنها توجه پيدا كند، ناچار به اسلام گرايش پيداخواهد كرد
و مسلمين بعد از سالهاى طولانى كه در غفلت بودند، حالا مقدارى رو به بيدارى گذاشتندو مقدارى توجه به اسلام پيدا كردند و اميد اين هست كه توجه آنها به اسلام بيشتر بشودو اسلام را آنطور كه هست بشناسند و در صورت شناخت صحيح ، گرايشات آنها به شرقو غرب بكلى منقطع خواهد شد و براى پياده كردن احكام اسلام جانفشانى خواهند نمود.
تاريخ : 19/10/57
مصاحبه امام خمينى با لوموند 
سؤ ال : شما اعلام كرده ايد كه دولت بختيار غيرقانونى است ، چرا؟
جـواب : به دو دليل ، يكى اينكه اين دولت از طرف رژيم شاه تعيين شده است ، اين رژيمقـبل از تظاهرات تاسوعا و عاشورا خود غيرقانونى بود و تظاهرات مزبور كه در واقعنـوعـى رفـرانـدم بـودنـد، غـيـرقـانـونـى بـودن رژيـم را تـعـيـيـن كـردنـد،دليـل ديـگـر ايـن اسـت كـه نـه مـجـلس شـورا و نـه مـحـلس سـنـا هيچ پايگاه ملى ندارند ونمايندگان اين دو مجلس را كه دولت از آنها راى اعتماد مى خواهند، ملت انتخاب نكرده است .
سؤ ال : در صورتى كه بختيار شكست بخورد، شما وقوع يك كودتاى نظامى كه شاه راكـنـار بـگـذارد و روى واحـدهـاى بـرگـزيـده ارتـش ‍ نـظـيـر كـمـانـدوهاى نيروى هوائى وژاندارمرى تكيه داشته باشد، ممكن مى دانيد؟
جـواب : وقـوع چـنـيـن كودتاى ممكن است . در اين حال اين آخرين سنگى خواهد بود كه رژيمبه سوى ملت مى افكند و ملت مصمم است با استقرار يك حكومت اسلامى به مبارزه ادامه دهدو هر نوع رژيم ديگرى با مخالفت ملت روبرو خواهد شد.
سؤ ال : اگر شما پيروز شويد، از نظر بنيادهاى اساسى چه در نظر داريد؟
جـواب : مـا كـمـيـتـه اى را مـاءمـور خـواهـيـم كـرد كـه بـه مـنـظـورتـشـكـيـل يـك مـجـلس بـه مشورت هاى لازم اقدام كند. ملت يك بار اراده خود را به داشتن يكحـكـومـت اسـلامـى اعـلام كـرده اسـت ولى اگـر از نـظر حقوقى رفراندمى هم لازم باشد، مامـخـالف آن نـخـواهـيـم بـود. ايـن كـمـيـتـه از افـراد مـومـنتـشـكـيـل مـى شـود و مـمـكـن اسـت عـلمـا هـم بـه صـورت عـضـوكامل و يا عضو ناظر درآن شركت كنند.
سـؤ ال : شـمـا بـه عنوان رهبر غير قابل انكار مخالفان تجلى يافته ايد، شما گفته ايدكه نمى خواهيد زمام
امور را به دست گيريد، بنابراين يك حكومت اسلامى را به چه صورت در نظر گرفتهايد؟