برزخ يعنى چه ؟ و در كجاست ؟ 
با مردن روح انسان از بدن و جسم جدا مى شود، ولى چون هنوز تا برپا شدن قيامت ،فاصله دارد، وارد عالم برزخ مى شود كه بين دنيا و عالم قيامت است .
امامان ما فرموده اند عالم برزخ بسيار بزرگتر از دنيا است (نه كره زمين ) و در آنجابراى نيكوكاران لذتها و نعمتهاى زيادى آماده شده است . چنانچه بدكاران نيز در آنجا دررنج و ناراحتى هستند.
قيامت براى رسيدگى اعمال انسانها: 
قيامت روزى است كه تمام مردم به قدرت خداوند ازدل خاك بيرون مى آيند و هر كس كارهايى را كه انجام داده است خواهد ديد(مثل اينكه آنها را فيلمبردارى و ضبط كرده باشند). در آن روز نيكوكاران وقتى پروندهخود را مى بينند خوشحال مى شوند ولى گناهكاران نارحت شده مى گويند كاش پروندهخود را نمى ديديم . در اين روز است كه به تمام كارهاى خوب و بد افراد رسيدگى شدهو نيكوكاران وارد بهشت جاويدان شده بدكاران راهى جهنّم مى شوند.
جوان بهشتى كيست ؟ 
در اين باره حديثى از رسول خداصلّى اللّه عليه و آله اشاره مى كنيم :قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله ((اَلْوَلَدُ الصّالِحُ رِيْحانَةٌ مِنْ ريا حينِ الجَنَّةِ))پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله فرمودند: ((فرزند صالح ، گلى از گلهاى بهشت است.))⁽⁴²⁾
بلى درست است فرزند صالح يعنى فرزند خوب و نيكوكار. فرزند صالح ، به پدر ومادرش ، به دوستان و خويشاوندانش احترام مى گذارد، خوش اخلاق است ، ديگران را مسخرهنمى كند، آزارش به كسى نمى رسد، از دوستان بد كناره گيرى مى كند، قرآن را ياد مىگيرد، به دستوراتش عمل مى كند، نمازش را مى خواند، سعى مى كند به مسجد برود،اگر كسى به كمك او نياز داشت كوتاهى نمى كند، در درسهايش مى كوشد تا فرد مفيدىبراى جامعه باشد، از زحمتهاى معلمش قدردانى مى كند. البته در كنار اينها خوب است كهبه سرگرمى ها، ورزش و تفريحات سالم نيز اهميّت بدهد زيرا كهعقل سالم در بدن سالم است و چنين جوانى يقيناً بهشتى خواهد شد.
جوان جهنّمى كيست ؟ 
جوان جهنّمى كسى است كه آنچه در مسئله فوق بيان كرديم برعكس آنهاعمل كند جايگاهش جهنّم مى باشد، كه جايگاه تنبيه و كيفر دادن كافران و گنهكاران است ،آتش آنجا سوزاننده تر از آتش دنياست و هميشگى است . خداوند در قرآن مجيد جهنّم رااينطور توصيف فرموده است . (آنان كه به آيات ما كافر شدند به زودى آنها را در آتشمى اندازيم كه هرگاه پوست بدنشان بسوزد و بريزد دوباره پوستى نو بر تنشانفرو مى پوشيم تا دگرباره بسوزند و عذاب ما را بچشند.))⁽⁴³⁾
شفاعت چيست ؟ 
يك مسئله اى كه بايد همه ما اعتقاد داشته باشيم شفاعت است ، شفاعت يعنى واسطه شدنبراى بخشودن گناهان كسى . در قيامت پيامبران و پيامبر گرامى اسلام و ائمه اطهارصلوات اللّه عليهم اجمعين با اجازه خداوند متعال ، واسطه مى شوند تا خداوند گناهانبعضى از گناهكارانى را كه گناهشان كم است ، ببخشد. البته بعضى از گناهكارانهستند كه تا مدتى عذاب نبينند شايستگى شفاعت را پيدا نمى كنند و بعضى از گناهاناست كه به طور كلى لياقت شفاعت را از بين مى برد،مثل سبك شمردن نماز ...
شعر در وصف قيامت 

مسابقه موضوع شانزدهم 
33 - معنى معاد يعنى چه ؟
الف - بازگشت انسان بسوى خدا
ب - بارگشت انسان بسوى پيامبران
ج - بازگشت انسان بسوى امامان د - در همه موارد
34 - برزخ در كجاست ؟
الف - در دنيا ب - در آخرت
ج - بين دنيا و آخرت د - در هيچكدام
موضوع هفدهم : جوانان و اقامه نماز 
جوانان عزيز! يكى از فروعات دين ما نماز است بايد بدانيم اوّلين چيزى كه در روزقيامت از انسان سؤ ال مى شود نماز است ، و آخرين چيزى كه همه پيامبران به ما سفارشكردند نماز است ، چون اگر نماز انسان قبول شود سايراعمال انسان نيز پذيرفته مى شود، امّا اگر نماز انسانمقبول درگاه حقّ نشود ساير اعمال انسان هم پذيرفته نخواهد شد. پيامبرصلّى اللّه عليهو آله فرمودند: (قُرَّة عَينى فى الصَّلواة )⁽⁴⁴⁾ (نماز نور چشم من است ) و يا امام صادقعليه السّلام مى فرمايند: اگر كسى نماز را سبك بشمارد از شفاعت ما اهلبيت بدور استپس بيائيم با خداى خويش عهد و پيمان ببنديم و از اين فريضه دينى و اسلامىغافل نباشيم .
جوانان عزيز! چرا نماز مى خوانيم . 
1 - حداقل پاسخ براى خوبى ها، تشكر است . 2 - نماز، وسيله تشكّر و سپاس از نعمتهاى الهى است .
از چه كسانى و به خاطر چه خوبى هايى بايد تشكر كرد!
1 - از مادر به خاطر: شير دادن ، پرستارى ، غذا درست كردن ، لباس شستن ، تربيتكردن ، مواظب كردن ، مهربانى و غيره ...
2 - از پدر به خاطر: تاءمين زندگى ، تفريح و مسافرت ، تاءمين لوازم مدرسه ، تاءمينپوشاك و غيره ...
3 - از معلّم به خاطر: ياد دادن درس ، راهنمايى كردن ، محبت كردن و غيره ...
4 - از هم شاگردى به خاطر: كمك كردن در درس ، كارت تبريك و غيره ...
5 - دوستان و نزديكان به خاطر: هديه و عيدى و غيره ...
6 - تشكّر از پليس خيابان به خاطر راهنمايى ها و كمك او به هنگام عبور از خيابان و غيره...
7 - تشكّر كردن از دكتر به خاطر معالجه و مداوا نمودن و غيره ...
الف - و تشكّر كردن از خداوند به خاطر: 
1 - باران و طراوت آن 2 - لبان نرم ، تا راحت تر صحبت كنيم .
3 - زبان تا صحبت كنيم و مزه چيزهايى را كه مى خوريم ، بفهميم . 4 - چشم تا ازتصاوير زيباى طبيعت ، بهره مند شويم . 5 - سلامت جسم و امكانتحصيل
6 - ساير نعمت ها...
د - حداقل تشكّر، تشكر زبانى است . 
ه‍ - بهترين راه تشكّر زبانى و رسمى از خداوند نماز است كه نوعى گفتگو با خدا نيزبحساب مى آيد.
لقمان حكيم در سوره مباركه لقمان آيه 17 فرزندش را اينگونه امر به نماز مى كند: اىپسرك من : نماز را بر پادار و امر به معروف و نهى از منكر كن و در برابر مصائبى كهبر تو مى رسد شكيبا باش كه اين نشانه اى از عزم ثابت مردان بلند همّت در امور لازمعالم است .
و باز در جاى ديگر نصيحت لقمان به فرزندش مى فرمايد: فرزند عزيزم مبادا خروساز تو هشيارتر به اوقات نماز و مراقب تر باشد! آيا نمى بينى كه به هنگام هر نماز،رسيدن وقت آن را اعلام مى كند و سحرگاهان به آواى بلند ندا سر مى دهد در حالى كهتو در خوابى ؟
جوانى كه نماز نخواند چه مى شود؟ 
رسول خداصلّى اللّه عليه و آله فرمود: كسى كه نماز صبح نخواند ،قرآن از او بيزاراست . هر كه نماز ظهر بجا نياورد پيامبران الهى از او بيزارند، هر كه نماز عصر راترك كند فرشتگان از او بيزارند و آن كه نماز مغرب نخواند دين از او بيزار است وكسى كه نماز عشا را ترك كند، خداى جهان از او بيزار است .⁽⁴⁵⁾ و بازرسول خداصلّى اللّه عليه و آله در روايت ديگر فرمودند: كسى كه نماز را ترك مى كنداميدى به پاداش آن ندارد و از مجازات ترك آن نمى ترسد، من با كى ندارم كه چنين كسىاگر بميرد به دين يهود، يا مجوس ، يا نصرانى .⁽⁴⁶⁾
عذاب بى نمازها و شرابخواران : 
پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله فرمودند:
روزى جبرئيل امين براى اداى وحى به نزدم آمد. هنوز آنچه را كه بايد بر من بخواندتمامش را نخوانده بود، كه ناگهان آوازى سخت و صدايى هولناك آمد. وضع فرشتهوحى تغيير كرد. پرسيدم : ((اين چه آوازى بود؟)) گفت : ((اى محمد! خداى تعالى در جهنّمچاهى قرار داده است كه سنگ سياهى در آن انداختند، اكنون پس از سيزده هزارسال آن سنگ به زمين آن چاه رسيد.)) پرسيدم : ((آن چاه ، جايگاه چه كسانى است ؟)) گفت :((از آنِ بى نمازان و شرابخواران )).⁽⁴⁷⁾
دندان بى نماز حتّى آب دريا را نجس مى كند. 
باز در داستان ديگر مى خوانيم كه : ((دندان بى نماز حتّى آب دريا را آلوده مى كند))يكى كشتى با جمعى سرنشين در زمان انبياى بنىاسرائيل بر درياى نيل در حركت بود ناگهان ماهيان دريا احساس حرارت و فشا ركردند،به درگاه حضرت حق ناليدند و عرضه داشتند: الهى مگر قيامت رسيده است ؟ خطابرسيد: خير، بلكه در ميان مسافران اين كشتى كه بر روى آب در حركت است شخصى بىنماز نشسته كه دندان او درد گرفت و سپس از دهانش دندان را كنده و در آب انداخت ، نحسىو نجسى دندان يك بى نماز باعث شده كه بر شما هم فشار وارد شود.⁽⁴⁸⁾
شعر در وصف نماز 

ما بنده خدايم

امّت مصطفايم

امام و رهبر ما

باشد على والا

كتاب ما قرآن است

كه رهنماى جان است

آيين ما اسلام است

در عظمت تمام است

كعبه ما معبد ماست

قبله و مقصد ماست

نماز چون گذاريم

رو سوى قبله آريم

نماز ركن دين است

شيرين و دلنشين است

هر كس كه با نماز است

هميشه سرفراز است

نماز آرد سعادت

دهد جان را طراوت

مشو اى طفل عاقل

ز حق يك لحظه غافل

مكن كاهل نمازى

كه مى ترسم ببازى

نماز اساس دين است

مسلمانى در اين است

مسابقه موضوع هفدهم 
35 - اوّلين چيزى كه در روز قيامت سؤ ال مى شود، و آخرين سفارش همه پيامبران چه بودهاست ؟
الف - اوّلين نماز آخرين روزه ب - اوّلين نماز و آخرين نماز
ج - اوّلين روزه آخرين نماز د - الف و ج صحيح است
36 - چرا نماز مى خوانيم ؟
الف - بخاطر اينكه همه مردم مى خوانند
ب - بخاطرنشان دادن به مردم
ج - الف و ب صحيح است
د - بخاطر تشكّر از نعمت هاى الهى
موضوع هيجدهم : جوانان و روزه 
جوانان عزيز! يكى ديگر از فروعات دين ما روزه است . معناى اصطلاحى روزه آن است كهانسان مكلّف براى انجام فرمان خداوند از اذان صبح تا اذان مغرب چيزهاى كه روزه راباطل مى كند از انجام آنها خوددارى نمايد.
اين فريضه دينى از زمان صدور اسلام بر ما واجب شده است و كسى گمان نكند كه روزهيك قانون جديدى است پاسخ اين مطلب را قرآن مجيد بيان مى فرمايد: (يا اَيَّها الذّي نآمنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصَّيام كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونْ)⁽⁴⁹⁾
((اى كسانى كه ايمان آورده ايد واجب كرديم بر شما روزه را همچنانكه واجب كرده بوديمبر آنانكه پيش از شما بودند (نياكان و گذشتگان ) اميد است كه پرهيزكار شويد)). پسبا اين آيه شريفه معلوم شد كه روزه پيش از صدور اسلام تاكنون بر ما واجب بوده است.
مردم در رابطه با روزه سه گروهند: 
1 - گروهى خوشحال و از فرارسيدن موهبتهاى الهى و باران رحمت واسعه پروردگار كهدر اين ماه ريزش دارد به شدّت مسرور مى گردند و خود را براى روزه آن آماده نموده ومسافرتهاى لازم خود را براى قبل يا بعد از آن پيش بينى مى نمايند، ارزاق مناسب حتّىحلالترين و پاكترين آنها را اختصاص به ماه روزه مى دهند، و تمام همّ و غم خويش رامخصوص ماه مبارك رمضان وروزه دارى مى نمايند. بهاستقبال ماه رفته و روز آخر ماه شعبان را نيز روزه مى گيرند و براى رؤ يتهلال ، خود را با سُرور و فرحناكى مهيّا مى سازند و هنگام رؤ يت ماه طبق دستور به قرآنمجيد كه در اين ماه نازل شده مى نگرند.
2 - گروهى ديگر با بى ميلى و ناراحتى و سختى به آن مى نگرند و از آمدن ماه مباركرمضان اظهار سختى و بدحالى مى كنند و گاهى كلمات زننده و تند بر زبان مى رانند،با اينكه اهل روزه اند و اين روزه غالباً براى دفع ملامت و بدنامى در جامعه مسلمين است ،نه در حقيقت براى خدا و قربةً اِلى اللّه ، بنابراين به اندك گرما و تشنگى و خستگى وكسالت افطار مى كنند از زير بار آن شانه خالى مى نمايند.
3 - گروهى ديگر نه تنها روزه نمى گيرند بلكهقبول هم ندارند، و روزه و ماه رمضان را مانع عيش و نوش خويش ‍ مى دانند، زيرا تماممراكز چلوكبابى ها و رستورانها و جايگاههاى چريدن و چشيدن غالباًتعطيل مى گردد، و براى خودشان عزا خوانه مى دانند. امّا در اين ماه بطور كلى كشورهاىاسلامى سيماى ديگرى به خود مى گيرد كه براى روزه خواران و منكران روزه غم مىبارد. و به ناچار با حلول ماه مبارك رمضان عصبانى وبدحال و گاهى ماه مبارك رمضان را به فحش و ناسزا مى كشند.⁽⁵⁰⁾
معناى رمضان چيست ؟ 
رمضان از مصدر ((رمض )) به معناى شدّت گرما، و تابش آفتاب بررمل و خاك و ... معنا شده است ، انتخاب چنين واژه اى براستى از دقت نظر و لطافت خاصىبرخوردار است . چرا كه سخن از گداخته شدن است ، و شايد به تعبير دگرگون شدندر زير آفتاب گرم و سوزان نفس و تحمّل ضربات بى امانش ، زيرا كه رمضان ماهتحمّل شدائد و عطش ‍ مى باشد و يا شايد تعبير اين باشد كه گناهان آدمى را ذوب مىكند و مى سوزاند و از بين مى برد.
فوائد جسمانى روزه : 
تجربه نشان داده است كه اكثر بيمارى هاى مزمن و حاد را مى توان به وسيله روزه بهبودبخشيد يا از شدت آنها كاست ، روزه درمانى دراز مدّت براى موارد زير تجويز مى شود.1 - فشا خون زياد 2 - گرفتگى مجارى خون 3 - آسم قلبى 4 - آنژين قلبى 5 -سرطان خون 6-بيماريهاى عصبى 7 - اختلالات جسمانى ازقبيل (چاقى ، ورم مفاصل ، و انواع رماتيسم ) 8 - بيماريهاى كبد 9 - ورم كيسه صفرا 10-بيماريهاى معده و روده 11 - يبوست مزمن 12 - ورم لوزه مزمن 13 - زكامهاى حلق و بينى14 - زكامهاى ناى و نايچه 15-ناراحتيهاى كليه و مثانه 16 - بيماريهاى زنان ازقبيل (ورم لگن خاصره ، اختلالت قاعدگى ، نازائى ، و يائسگى ) 17 - بيماريهاى چشم(آب سبز) 19 - اختلالات عمومى عصبى 20 - سرطان ⁽⁵¹⁾
عذاب روزه خواران : 
حديثى از امام باقرعليه السّلام راوى مى گويد، از آن حضرت سؤال كردم درباره مردى ، كه دو شاهد شهادت به روزه خوارى او دادند كه سه روز روزه اشرا افطار كرده بود امام فرمود: (از او سؤ ال شود، آيا روزه خوارى را گناه مى داند؟ اگرگفت خير! بر امام (حاكم شرع ) واجب است كه او را بهقتل برساند و هرگاه به گناه روزه خوارى اعتراف كرد و گفت بلى ، پس بر امام است اورا به شدّت مجازات كند، تازيانه اش بزند و آبرويش را ببرد).⁽⁵²⁾
شعر در وصف ماه مبارك رمضان 

مژده زلطف خدا ماه عبادت رسيد

گلشن عُشّاق را نسيم رحمت رسيد

به اهل ايمان بگو آمده ماه خدا

به پاكى دل توان به معنويّت رسيد

امر خدا را نما از ته دل امتثال

ز بندگى مى توان به آدميّت رسيد

نتيجه روزه شد لعلّكم تتقّون

برتبه متقّين توان به همّت رسيد

مسابقه موضوع هيجدهم 
37 - معنى اصطلاحى روزه يعنى چه ؟
الف - فقط تشنگى را تحمّل كردن
ب - فقط گشنگى را تحمّل كردن
ج - نخوردن و نياشاميدن
د - چيزهايى كه روزه را باطل مى كند دورى كردن
38 - روزه از چه زمانى بر ما واجب شده است ؟
الف - با صدور اسلام ب - پيش از صدور اسلام
ج - بعد از صدور اسلام د - همه موارد
موضوع نوزدهم : جوانان و مسائل خُمس 
جوانان عزيز! يكى از فروعات دين ما (خُمس ) است .
معناى خُمس :دادن 5تقسيم بر1 از منفعت سالانه خويش است به سادات و امام عليه السّلام ويا مجتهدين جامع الشرائط در غيبت امام زمان (عج ) با شرائط مقرر در شرع مقدس اسلام ويا به نماينده مجتهد جامع الشرائط مى پردازد تا با اجازه آن در جاهايى كه جايز استمصرف شود.
در هفت چيز خُمس واجب است : 
1 - آنچه از خرج سال زياد بيايد. (منفعت كسب ) 2 - معدن 3- گنج 4 - غنائم جنگى 5 -جواهرى كه بواسطه فرو رفتن در دريا به دست آيد. 6 -مال حلال مخلوط به حرام 7 - زمينى كه كافر ذِمّى از مسلمانى بخرد،⁽⁵³⁾ (ذِمّه : يعنىعهد و پيمان ، غير مسلمانانى كه در ممالك اسلامى زندگى مى كنند و با آنان پيمان بستهاند كه مقرّرات اجتماعى مسلمانان را مراعات كنند و ماليات معينى هم بپردازند و در عوضجان و مال آنها در امان باشد، كفّار ذِمّى مى گويند).
همچنانكه در آغاز تكليف ، هر كس به فكر انجام نماز و روزه خود است بايد به فكرپرداخت خمس و زكات و عمل به ساير واجبات هم باشد، لذا آشنايى بامسائل و موارد آن در حدّ نياز لازم است . ما، در اين نوشته بهمسائل هفتگانه خمس كه اكثر افراد جامعه را در بر مى گيرد مى پردازيم . ((خُمس چيزىاست كه از خرج سال انسان و خانواده اش زياد بيايد)).
مخارج سال : 
اسلام به كسب و كار افراد احترام گذاشته و تاءمين نياز خودشان را بر پرداخت خُمس مقدمداشته است ، بنابراين هر كس در طول سال مى تواند تمام مخارج مورد نياز خود را ازدرآمدش تاءمين كند و در پايان سال ، اگر چيزى اضافه نيامد، پرداخت خمس واجب نيست ،ولى پس از آنكه بطور متعارف و در حدّ نياز خود زندگى را گذرانده - نه در مصرف ،زياده روى كرده و نه بر خود تنگ گرفته اگر در پايان هم چيزى اضافه آمد، يك پنجم، آنچه را كه اضافه آمده است بايد براى مصارف مشخصى بپردازد و چهارپنجم آن رابراى خود پس انداز كند.
پس ، مراد از مخارج ، تمام چيزهايى است كه در زندگى خود و خانواده اش بدان نياز داردكه به نمونه هايى از آن اشاره مى كنيم : 1-خوراك و پوشاك 2 - اثاثيهمنزل مانند (ظرف ، فرش و ...) 3-وسيله نقليه اى كه تنها براى كسب و كار نيست . 4 -مخارج مهمانى 5 - مخارج ازدواج 6 - كتابهاى مورد نياز 7 - آنچه در راه زيارت مصرف مىكند. 8 - جوايز و هدايايى كه به كسى مى دهد. 9 - صدقه و نذر و يا كفّاره اى كهپرداخت مى كند.⁽⁵⁴⁾
سال خُمسى : 
انسان از اوّلين روز بلوغ خود بايد نماز بخواند و دراوّلين ماه رمضان روزه بگيرد و پساز گذشت يكسال از اوّلين درآمدى كه به دست آورده است ، خمس مازاد بر مخارجسال گذشته را بپردازد، بنابراين در محاسبه خمس ، ابتداىسال ، اوّلين درآمد و پايان آن گذشتن يك سال شمسى از آن تاريخ است .
پس ابتداى سال براى : 
* كشاورز: اوّلين محصولى است كه برداشت مى كند.
* كارمند: اوّلين حقوقى كه دريافت مى كند.
* كارگر: اوّلين مُزدى كه مى گيرد.
* مغازه دار: اوّلين معامله اى كه انجام مى دهد.⁽⁵⁵⁾
مالى كه از راههاى زير به دست مى آيد خُمس ندارد: 
1 - از راه ارث به دست آيد.
2 - چيزى كه به انسان بخشيده اند.
3 - جايزه هايى كه دريافت كرده است .
4 - آنچه به عنوان عيدى به انسان داده اند.
5 - مالى كه به عنوان خمس يا زكات يا صدقه به كسى داده اند.⁽⁵⁶⁾
آثار ندادن خمس : 
1 - تا خمس مال را ندهد نمى تواند در آن تصرف كند، يعنى غذايى كه در آن خمس باشدنمى تواند بخورد و با پولى كه خمس آن را نداده ، نمى تواند چيزى بخرد.⁽⁵⁷⁾
2 - اگر با پول خمس نداده ، خريد و فروش كند (بدون اجازه حاكم شرع ) يك پنجم آنمعامله باطل است .⁽⁵⁸⁾
3 - اگر بخواهد با پول خمس نداده به صاحب حمّام بدهد و در حمامغسل كند، غسل او باطل است .⁽⁵⁹⁾
4 - اگر با پولى كه خمس آن را نداده است ، خانه بخرد، نماز خواندن در آن خانهباطل است .⁽⁶⁰⁾
مسابقه موضوع نوزدهم 
39 - معنى خُمس يعنى چه ؟
الف - سه پنجم منفعت سالانه ب - دو پنجم منفعت سالانه
ج - يك پنجم منفعت سالانه د - پنج چهارم منفعت سالانه
40 - خمس در اسلام به چند چيز تعلّق مى گيرد؟
الف - 7 چيز ب - 6 چيز ج - 5 چيز د - 4 چيز
موضوع بيستم : جوانان و مسائل زكات 
جوانان عزيز! يكى ديگر از فروعات دين ما (زكات ) است ، يكى از وظايف مهمّ اقتصادىمسلمانان ، پرداخت همين (زكات ) است . از اهميّت (زكات ) همين بس كه در قرآن مجيد پس ازنماز آمده و نشانه ايمان و عامل رستگارى شمرده شده است . در روايات متعددى كه ازمعصومين عليهم السّلام نقل شده آمده است : ((كسى كه از پرداخت زكات جلوگيرى كند، ازدين خارج است )). (زكات ) هم مانند خُمس موارد معينى دارد.
يك قسم از آن ماليات بدن وحيات است كه هرسال يك مرتبه در روز عيد فطر پرداخت مى شود و تنها بر كسانى كه قدرت مالىپرداخت آن را دارند واجب است . يك قسم ديگر، زكاتاموال است ، ولى چنين نيست كه تمام اموال مردممشمول اين قانون باشد و تنها نُه چيز است كه (زكات ) دارد و مى توان آنها را به سهدسته تقسيم كرد:
موارد وجوب زكات ⁽⁶¹⁾
گندم شتر
1 - غَلاّت خرما2 - دام گاو
جوگوسفند
كشمش
3 - سكه هّاطلا
نقره
حدّ نِصاب : 
(زكات ) اين اشياء در صورتى واجب مى شود كه به مقدار مشخصى برسد، كه به آنمقدار ((حد نِصاب )) مى گويند، يعنى اگر محصولِ به دست آمده و يا تعدادِ دام ، از حدّنصاب كمتر باشد، زكات ندارد.
تمام غلات چهارگانه ، يك نصاب دارد كه حدود 850 كيلوگرم است ، بنابراين اگرمحصول بدست آمده از اين كمتر باشد زكات ندارد.⁽⁶²⁾
مقدار زكات غلات : 
مقدار زكات غلات بستگى به آبيارى آنها دارد كه به سه دسته تقسيم مى شود.
1 - محصولى كه با آب باران و رودخانه آبيارى مى شود و يا ديمى باشد يك دهم است .
2 - محصولى كه با دلو و يا موتور پمپ آبيارى مى شوديك بيستم است .
3 - محصولى كه به هر دو طريق ، هم از آب باران يا رودخانه و هم دستى آبيارى شدهزكات نصف آن يك دهم و نصف ديگر يك بيستم مى باشد.⁽⁶³⁾
مقدار زكات گوسفند: 
اوّلين نصاب گوسفند، چهل راءس است و زكات آن يك گوسفند مى باشد و گوسفند تابه چهل نرسد، زكات ندارد.⁽⁶⁴⁾
مقدار زكات گاو: 
اوّلين نصاب گاو، سى راءس است و زكات آن يك گوساله مى باشد كه يكسال تمام شده و وارد سال دوّم شده باشد.⁽⁶⁵⁾
مقدار زكات شتر: 
اوّلين نصاب شتر پنج راءس است و زكات آن يك گوسفند است ، و تا زمانى كه تعدادشترها به 26 راءس نرسيده است ، هر پنج شتر يك گوسفند زكات دارد ولى آنگاه كهتعداد آنها به 26 رسيد، زكاتش يك شتر است .⁽⁶⁶⁾
مقدار زكات طلاء و نقره : 
نصاب طلا 15 مثقال ونصاب نقره 105 مثقال است ، و زكات هر دو يك چهلم مىباشد.⁽⁶⁷⁾
مصرف زكات : 
مصرف زكات هشت مورد است كه مى شود مصرف كرد:
1 - فقير، و آن كسى است كه درآمد يا موجودى وى كمتر از خرج سالانه خود و خانواده اشباشد.
2 - مسكين ، آنكه به كلّى درمانده و بينوا باشد.
3 - كسى كه از طرف امام عليه السّلام يا نائب او ماءمور جمع آورى و نگهدارى و توزيعزكات است .
4 - براى اُلفت دادن دلها به اسلام و مسلمانان ، مانند غيرمسلمانان كه اگر به آنها كمكىبشود، به دين اسلام مايل مى شوند يا در جنگ به مسلمانان كمك مى كنند.
5 - آزاد كردن بردگان .
6 - بدهكارى كه نمى تواند قرض خود را بدهد.
7 - در راه خدا، يعنى در كارهايى كه نفع آن به عموم مى رسد و مورد رضايت خداست ،مانند ساختن جاده ، پل و مسجد.
8 - مسافرى كه در سفر درمانده و خرج برگشت به وطن را ندارد، هر چند در وطن خودفقير نباشد.⁽⁶⁸⁾
مسابقه موضوع بيستم 
41 - معنى زكات يعنى چه ؟
الف - رسيدن مال كمتر از حد نصاب
ب - رسيدن مال بيشتر از حد نصاب
ج - الف و ب صحيح است د - رسيدن مال به حد نصاب
42 - زكات در اسلام به چند چيز تعلّق مى گيرد؟
الف - 10 چيز ب - 9 چيز ج - 8 چيز د - 7 چيز
موضوع بيست و يكم : جوانان و مسائل حج 
جوانان عزيز! يكى ديگر از فروعات دين ما مسلمانان(اعمال حجّ) در خانه كعبه الهى مى باشد.
معناى حجّ چيست ؟ زيارت خانه كعبه در مكّه معظمه است كه هر ساله در موسم حج (در ماه ذىالحجّه ) مسلمانان به قصد اطاعت از فرامين الهى اين سنّت عظيمه را انجام مى دهند. همه شماجوانان و نوجوانان عزيز! بارها و مكرراً شنيده ايد كه بنيانگذار خانه كعبه حضرتابراهيم عليه السّلام بوده است كه خداوند در سوره مباركه بقره آيه 125 مى فرمايد: (وبه ياد آر زمانى كه كعبه را مقام امن و مرجع امر دين مردم قرار داديم و امر شد كه مقامابراهيم را جايگاه نماز و عبادت قرار دهيد، و از ابراهيم واسماعيل پيمان گرفتيم كه حرم خدا را پاكيزه داريد، براى اينكهاهل ايمان به طواف و اعتكاف و ركوع و سجود آيند.)
و باز خداوند در سوره مباركه ابراهيم در آيه 37 چنين مى فرمايد: پروردگارا! منبعضى از فرزندانم را در سرزمين فاقد هر گونه زراعت و آب و گياه ، نزد خانه اى كهحرم تو است گذاشتم تا نماز را بپاى دارند. در اين هنگام بود كه حضرت ابراهيم عليهالسّلام پس از آنكه از كنيزش ((هاجر)) پسرى آورد نامش را((اسماعيل )) گذاشت ، حسادت همسر نخستينش ((ساره )) تحريك شد و نتوانست حضور هاجرو فرزندش اسماعيل را تحمّل كند، از حضرت ابراهيم عليه السّلام خواست كه آن مادر وفرزند را به نقطه ديگرى ببرد، و ابراهيم عليه السّلام طبق فرمان خدا در برابر ايندرخواست تسليم شد. اسماعيل و مادرش هاجر را به سرزمين مكّه كه در آن روز يك سرزمينخشكِ خاموش و فاقد همه چيز بود آورد، و در آنجاگذارد، و با آنها خداحافظى كرد و رفت .چيزى نگذشت كه اين كودك و آن مادر در آن آفتاب گرم و داغ تشنه شدند، هاجر براىنجات جان كودكش سعى و تلاش فراوان كرد، امّا خدائى كه اراده كرده بود، آن سرزمينيك كانون بزرگ عبادت گردد، چشمه زمزم را آشكار ساخت ، چيزى نگذشت كه قبيلهبيابانگرد ((جرهم )) كه از نزديكى آنجا مى گذشتند، از ماجرا آگاه شدند و در آنجارحل اقامت افكندند و ((مكّه )) كم كم شكل گرفت .⁽⁶⁹⁾ و خداوند سرزمين مكّه رامحل امن و امان قرار داده است ، و بالاخره حضرت ابراهيم عليه السّلام به فرمان خداوندكعبه عظيم الهى را بنا كردند كه از آن زمان تاكنون همه ساله ميليونها نفر مسلمان ازسراسر جهان به آنجا سرازير مى شوند و اينعمل عبادى را كه به شيوه مخصوصى صورت مى گيرد انجام مى دهند. (حج ): زيارتكردن خانه خدا و انجام اعمالى است كه دستور داده اند در آنجا بجا آورده شود و در تمامعمر بر كسى كه اين شرايط را دارا باشد، يك مرتبه واجب مى شود.
شرايط وجوب حج : 
اوّل آنكه بالغ باشد. دوّم آنكه عاقل و آزاد باشد. سوّم بواسطه رفتن به حجّ مجبورنشود كه كار حرامى را كه اهميتش ‍ در شرع از حجّ بيشتر است انجام دهد، ياعمل واجبى را كه از حج مهمتر است ترك نمايد. چهارم آنكه مستطيع باشد. و مستطيع بودنبه چند چيز است : اوّل : آنكه توشه راه و چيزهائى را كه بر حسب حالش در سفر به آنمحتاج است و در كتابها مفصل گفته شده دارا باشد دوّم سلامت مزاج و توانائى آنرا داشتهباشد كه بتواند مكّه و حجّ را بجا آورد. سوّم در راه مانعى از رفتن نباشد و اگر راهبسته باشد، يا انسان بترسد كه در راه جاده و عِرْض او از بين برود، يامال او را ببرند، حجّ بر او واجب نيست ولى اگر از راه ديگرى بتواند برود، اگرچهدورتر باشد در صورتيكه مشقت زياد نداشته باشد و خيلى متعارف نباشد، بايد از آنراه برود. چهارم بقدر بجا آوردن اعمال حجّ وقت داشته باشد. پنجم مخارج كسانى را كهخرجى آنان بر او واجب است مثل زن و بچّه و مخارج كسانى را كه مردم خرجى دادن به آنهارا لازم مى دانند داشته باشد. ششم بعد از برگشتن كسب ، يا زراعت ، يا عايدى ملك ، ياراه ديگرى براى معاش خود داشته باشد كه مجبور نشود بزحمت زندگى كند.⁽⁷⁰⁾ ازخداوند منّان بخواهيم كه اين سفر معنوى را شامل حالمان گرداند و ما را از فيوضات ايناعمال شايسته محروم نگرداند.
(انشاءاللّه آمين يا رب العالمين )
شعر در وصف مكّه معظمه 

يا رب به مناى عشق ، قربانم كن

آنگه به سراى خويش مهمانم كن

گر هيچ نيم لايق اين دعوت تو

از لطف طُفيلى شهيدانم كن

مسابقه موضوع بيست و يكم  
43 - اعمال حجّ واجب در چه ماهى انجام مى شود؟
الف - ماه محرّم ب - ماه رمضان
ج - ماه ذى الحجّه د - ماه شؤ ال
44 - خانه كعبه بدستور چه كسى و توسّط چه شخصى بنا نهاده شد؟
الف - بدستور خدا توسّط حضرت ابراهيم عليه السّلام
ب - بدستور خدا توسّط پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله
ج - بدستور خدا توسّط على عليه السّلام
د - بدستور پيامبرصلّى اللّه عليه و آله توسّط على عليه السّلام