بسم الله الرحمن الرحیم
 
نگارش 1 | رمضان 1430

 

صفحه اصلی | کتاب ها | موضوع هامولفین | قرآن کریم  
 
 
 موقعیت فعلی: کتابخانه > مطالعه کتاب چکیده تاریخ پیامبر اسلام, دکتر محمد ابراهیم آیتى ( )
 
 

بخش های کتاب

     FEHREST -
     FOOTNT01 -
     HEKIDE01 -
     HEKIDE02 -
     HEKIDE03 -
     HEKIDE04 -
     HEKIDE05 -
     HEKIDE06 -
     HEKIDE07 -
     HEKIDE08 -
     HEKIDE09 -
 

 

 
 

 

1-  بحارالانوار، ج 15/105.
2-  تورات ، سفر پيدايش ، باب 25، آيه 18 و باب 37، آيه 25.
3-  تاريخ ‌الامم و الملوك ، ج 2/27؛ الكامل ، ج 2/21؛ ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج1/278.
4-  در بعضى از منابع كلمه الياس به كسر همزه ، مانند الياس پيامبر ضبط شده ،ولى ظاهرا اين اشتباه است و چنان كه از كتاب تاج العروس (ماده الس و ياءس ) به دستمى آيد، كلمه الياس در الياس بن مضر از ماده ياءس است و الف و لام آن مانند الف و لامالفضل است .
5-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 1/285.
6-  به قول ابن اسحاق ، امّا به قول طبرى نام وى (عمرو) بود.
7-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 1/289.
8-  چه نام عبدمناف (مغيره ) بود.
9-  تاريخ يعقوبى ، ج 1/241، چاپ بيروت .
10-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 1/330.
11-  بحار، ج 15/553؛ الكامل ج 2/9.
12-  كلينى نيز همين قول را اختيار كرده است (رك :اصول كافى ، ج 1/439).
13-  بحار، ج 15/125، اسدالغابه ، ج 1/14.
14-  و به قول كلينى ، چهار سال (رك ،اصول كافى ، ج 1/439).
15-  اصول كافى ، ج 1/439.
16-  مروج الذهب ، ج 2/280.
17-  اين سخن با ولادت رسول اكرم (ص ) در ماه ربيعالاول سازگار نيست .
18-  سيرة النبى ، ج 1/172 (به اختصار).
19-  امتاع الاسماع ، ص 5.
20-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ص 362.
21-  رك : سيرة النبى ، ج 1/177- 178؛ امتاع الاسماع ، ص 6؛ بحارالانوار، ج15/352 و...
22-  مروج الذهب ، ج 2/275 و 285 (چاپ بيروت ).
23-  طبقات ابن سعد، ج 1/116 (چاپ بيروت ).
24-  مروج الذهب ، ج 2/275.
25-  امتاع الاسماع ، ص 8.
26-  مروج الذهب ، ج 2/277-278؛ التنبيه و الاشراف ، ص 179 - ايام فجار چهارمكه جنگهايى در آن روى داد عبارت است از: يوم نخله ، يوم شمطه ، يوم عبلاء، يوم عكاظ ويوم الحريره (رك : ايام العرب فى الجاهليّة ، ص 322-341).
27-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 1/370.
28-  الطبقات الكبرى ، ج 1/128؛ التنبيه و الاشراف ، ص 178.
29-  امتاع الاسماع ، ص 9؛ اما ابن اثير مى گويد كه : همراه عموهاى خويش در جنگفجار (يوم نخله ) كه از بزرگترين جنگهاى فجار بود، حضور يافت و به آنها تيرميداد و اثاثشان را نگه مى داشت .
30-  الكامل ، ج 2/25 - 26.
31-  مروج الذهب ، ج 2/277.
32-  مادرش (فاطمه ) دختر (زائدة بن اصم ) بود.
33-  سيرة النبى ، ج 1/203.
34-  امتاع الاسماع ، ص 9؛ التنبيه و الاشراف ، ص 197.
35-  سيرة النبى ، ج 1/205.
36-  الكامل ، ج 1/25؛ ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 1/375.
37-  امتاع الاسماع ، ص 9.
38-  بعضى (عتيق ) را مقدم بر ابوهاله ذكر كرده اند (اصابه ، ج 4/281).
39-  عابد و عائذ هر دو روايت شده است (اصابه : ماءخذ پيشين ).
40-  التنبيه و الاشراف ، ص 200.
41-  سيرة النبى ، ج 1/352، 391؛ 4/322.
42-  الاصابه ، ج 4/339.
43-  اسدالغابه ، ج 5/504.
44-  ماءخذ پيشين ، ص 426.
45-  به قول ابن هشام و ابن حزم ، شوهر زينب پيش ازرسول خدا (عبيدة بن حارث ) شهيد بدر بوده است . (سيرة النبى ، 1/297؛ جوامعالسيرة ، ص 33.)
46-  سيرة النبى ، ج 1/243.
47-  اسدالغابه ، ج 5/465.
48-  (ماريّه قبطيّه ) يكى از كنيزان رسول خدا(ص ) بوده كه (مقوقس )(پادشاه اسكندريه ) او را به حضرت اهدا كرد و او درسال شانزدهم هجرى در زمان خلافت عمر وفات سافت . مجموع كنيزان آن حضرت از اينقرار بوده اند: 1 - سلمى امّرافع 2 - بركة امّايمن 3 - ماريه 4 - ريحانه 5 - ميمونه (بنتسعد) 6 - خضرة 7 - رضوى . (اسدالغابه ، ج 5/543، الوافى بالوفيات ، ج 1/87 وتنقيح المقال ، ج 3/باب فصل النساء، ص 82)
49-  اصول كافى ، ج 1/457-458
50-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 1/512.
51-  مصباح المتهجد، ص 561.
52-  سيرة النبى ، ج 1/209-214؛ به روايت مسعودى و ابن سعد به چهار نفر ازبزرگان قريش بفرمود تا، چهار گوشه آن جامه را گرفته بلندش كنند (مروج الذهب ،ج 2/279؛ الطبقات الكبرى ، ج 1/146.)
53-  سيرة النبى ، ج 1/264؛ الكامل ، ج 2/37.
54-  سيرة النبى ، ج 1/252-254.
55-  مروج الذهب ، ج 2/282.
56-  الطبقات الكبرى ، ج 1/193-194.
57-  امتاع الاسماع ، ص 15.
58-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 1/378.
59-  ماءخذ پيشين ، ص 379.
60-  پيش از همه خديجه ، سپس به ترتيب على ، زيد بن حارثه ، ابوبكر، ابوذر(ماءخذ قبل ، ص 379).
61-  سيرة النبى ، ج 1/269-274.
62-  اسدالغابة ، ج 1/278.
63-  بحارالانوار، ج 18/184.
64-  اسدالغابة ، ج 2/46.
65-  اسدالغابه ، ج 2/46.
66-  الاستيعاب ، ذيل اصابه ، ج 1/271.
67-  سيرة النّبى ، ج 1/275.
68-  سوره شعراء (26) كه آيات انذار عشيره در آن است ، بعد از سوره طهنازل شده است و سپس به ترتيب سوره هاىنمل ، قصص ، بنى اسرائيل ، هود، يوسف و آنگاه سوره حجر كه دستور علنى كردن دعوتو مقاومت و مخالفت مشركين در آن واقع است ، نازل گشته است (رك : ترجمه تاريخيعقوبى ، ج 2/390؛ مجمع البيان ، ج 2/467؛ الاتقان ، ج 1/26).
69-  در كتاب تاريخ ‌الامم آمده است ، بر كوه (صفا) برآمد.
70-  شعراء / 214.
71-  تاريخ ‌الامم و الملوك ، ج 2/62-63.
72-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 1/379-380.
73-  سيرة النبى ، ج 2/17.
74-  طبقات ، ج 1/201 (سائب بن صيفى بن عابد)
75-  ماءخذ پيشين ، ص 200(حارث بن قيس بن عدى )
76-  در پاسخ اين پيشنهاد، آيه 47 از سوره سباءنازل شد.
77-  فصّلت 1/27.
78-  رعد /31.
79-  آيات 9 - 19 از سوره اقراء در اين بابنازل شده است .
80-  سيرة النبى ، ج 1/319 - 330.
81-  نساء /97 (رك : سيرة النّبى ، ج 2/283؛ ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج2/385؛ امتاع الاسماع ، ص 20).
82-  سيرة النّبى ، ج 1/345.
83-  مصباح الاسرار، ص 28؛ بحارالانوار، ج 18/422، الطبقات الكبرى ، ج1/206؛ تاريخ ‌الامم ، ج 2/69 - 70.
84-  طبقات ، ج 1/20.
85-  سيرة النبى ، ج 1/356 - 357؛ اعلام الورى ، ص 55؛ بحارالانوار، ج18/418.
86-  مريم /24 و 25.
87-  بدگويان شما زيان كارانند (سه بار چنين گفت ).
88-  سيرة النّبى ، ج 1/336 - 337.
89-  ديوان ابوطالب ، ص 100 - 134 (بهنقل از ابن ابى الحديد، ج 14/79.)
90-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ص 389 - 390؛ الطبقات الكبرى ، ج 1/208 -210؛ سيرة النبى ، ج 1/399 - 400؛ الكامل ، ج 2/61؛ امتاع الاسماع ، ص 26 و...
91-  مصباح المتهجد، ص 560.
92-  سيرة النبى ، ج 1/397 - 399، الطبقات الكبرى ، ج 1/210 و...
93-  سيرة النبى ، ج 1/400 - 404.
94-  مائده /82 - 83؛ قصص /52 - 55 (سيرة النبى ، ج 1/418 - 419).
95-  كوثر /1 - 3.
96-  امتاع الاسماع ، ص 27؛ اءسدالغابه ، ج 5/439؛الكامل ، ج 2/63 و...
97-  انسان العيون ، ج 1/386؛ اسدالغابه ، ج 5/484 - 485.
98-  شرحش بعد از اين خواهد آمد.
99-  تاريخ ‌الامم و الملوك ، ج 2/82.
100-  سيرة النبى ، ج 1/266.
101-  اسراء /1.
102-  الطبقات الكبرى ، ج 1/213 - 216؛ سيرة النبى ، ج 2/2 - 7.
103-  سيرة النبى ، ج 2/2 - 7؛ امتاع الاسماع ، ص 28 - 30.
104-  مفاتيح الغيب ، ج 5/540 - 546؛ بحارالنوار، ج 18/282 - 410.
105-  مفاتح الغيب ، ج 7/779.
106-  الطبقات الكبرى ، ج 1/216 - 217؛ امتاع الاسماع ، ص 30 - 31.
107-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 2/395 - 396.
108-  سيرة النبى ، ج 2/34 - 36؛ تاريخ ‌الامم و الملوك ، ص 2/84 و...
109-  سيرة النبى ، ج 2/36-37؛ امتاع الاسماع ، ص 32؛ جوامع السيره ، ص 69.
110-  اسامى شركت كنندگان در بيعت دوم عقبه در صفحه 191 كتاب (تاريخپيامبر اسلام ) مشروحا آمده است .
111-  اءخرجوا الى منكم اثنى عشر نقيباً ليكونوا على قومهم بما فيهم .
112-  بعضى به جاى رفاعه (ابوالهيثم بن تيهان ) را مى شمارند، چرا كه(كعب بن مالك ) در اشعار خود مشتمل بر اسامى دوازده نفر، از جمله ابوالهيثم را بدونذكر رفاعه آورده است (رك : سيرة النبى ، ج 2/51 - 52.)
113-  اءنتم على قومكم بما فيهم كفلاء ككفالة الحواريين لعيسى بن مريم و اءناكفيل على قومى يعنى المسلمين .
114-  الطبقات الكبرى ، ج 1/226.
115-  سيرة النبى ، ج 2/76.
116-  در اين جدول 79 سوره نام برده شده و اگر سوره هاى (84) (109) و (112)را كه مكى است به آن اضافه كنيم جمعا 82 سوره مى شود و بعضى گفته اند كه سورههاى مكى 86 سوره است .
117-  سوره (40) در جدول سوره هاى مدنى آمده و مدنى است (در آينده خواهد آمد) وسوره (112) كه مكى است در اين جا ذكر نشده است .
118-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 2/390 - 391.
119-  مراصدالاطلاع ، ج 2/508.
120-  امتاع الاسماع ، ص 38.
121-  سيرة النبى ، ج 2/95 - 98.
122-  سيرة النبى ، ج 2/95 - 98.
123-  مصباح المتهجد، ص 553.
124-  دلائل الصدق ، ج 2/294، از مستدرك حاكم ، ج 3/5. (با تصريح به اين كهشب هجرت بوده است ).
125-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 2/398.
126-  الطبقات الكبرى ، ج 1/230 - 232.
127-  الطبقات الكبرى ، ج 1/230 - 232.
128-  سراقة بن مالك از بنى مدلج بود كه در قديرمنزل داشت (اسد الغابه ، ج 2/264).
129-  روضه كافى ص 263: اللهم اكفنى شر سراقة بما شئت .
130-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 2/399 - 400، اسدالغابه ، ج 2/266.
131-  جايى است نزديك مدينه ميان رابغ و جحفه (مراصدالاطلاع ).
132-  اسدالغابه ، ج 1/175.
133-  الطبقات الكبرى ، ج 1/236.
134-  امتاع الاسماع ، ص 49.
135-  بعضيها سوره هاى : (83)، (32)، (56)، (100)، (113 و 114) را مكى دانستهاند.
136-  سوره شماره (40) در جدول سوره هاى مكى (پيش از اين ) نام برده شده ، درحالى كه مدنى بوده است ضمنا در اين جا بايد سوره (99/زلزال ) كه مدنى است و در هر هيچ يك از دو جدول نيامده است افزوده شود.
137-  بقره / 281.
138-  ترجمه تاريخ يعقوبى ، ج 2/402 - 403.
139-  انفال / 75.
140-  سيرة النبى ، ج 2/177 - 220.
141-  اعلام الورى ، ص 81-82؛ الطبقات الكبرى ، ج 1/241-244.
142-  سريه : به غزوه اى گفته شده كهرسول خدا شخصا در آن شركت نداشتند و يكى از اصحاب به سركردگى سپاه تعيين مىشده است .
143-  سيرة النبى ، ج 2/223.
144-  براى اطلاع نام و تربيت تاريخى سريه هاىرسول خدا، رك : تاريخ پيامبر اسلام ، تاءليف دكتر محمد ابراهيم آيتى ، ص 240.
145-  سيره ابن هشام ، ج 2/251.
146-  طبقات ابن سعد، ج 2/9.
147-  امتاع الاسماع ، ص 81، شرح نهج البلاغه ، ج 3/330.
148-  ماءخذ پيشين ، ج 1/126.
149-  ماءخذ پيشين ، ج 2/23.
150-  امتاع الاسماع ، ص 84.
151-  شرح نهج البلاغه ، ج 4/385.
152-  سيرة النبى ، ج 2/271 - 274.
153-  اسدالغابه ، ج 4/3؛ سيره ابن هشام ، ج 2/290.
154-  نساء /97.
155-  الطبقات الكبرى ، ج 2/22؛ امتاع الاسماع ، ص 101.
156-  يعنى : كشته هايى كه در چاه بدر افكنده شدند.
157-  تاريخ پيامبر اسلام ، ص 284 - 290.
158-  فهرست اسامى كشته شدگان و اسيران قريش در كتاب (تاريخ پيامبراسلام ) نوشته مرحوم دكتر محمد ابراهيم آيتى در صفحه 291 ذكر شده است .
159-  ابن سعد تاريخ اين غزوه رانيمه محرمسال سوم هجرت نوشته است .
160-  اين سريه پنج روز مانده از رمضان (19 ماه پس از هجرت ) اتفاق افتاد.(الطبقات الكبرى ، ج 2/27)
161-  سيرة النبى ، ج 4/312؛ الطبقات الكبرى ، ج 2/28.
162-  شوّالسال دوم ، بيست ماه پس از هجرت .
163-  سيرة النبى ، ج 2/422؛ الطبقات الكبرى ، ج 2/30.
164-  الطبقاتالكبرى ، 2/34؛ سيرة النبى ، ج 2/425.
165-  بحران : نام سرزمينى است در ناحيه فرع ، بين فرع و مدينه 8 بريد است .
166-  الطبقات الكبرى ، ج 2/35؛ سيرة النبى ، ج 2/425.
167-  سيرة النبى ، ج 2/430؛ الطبقات الكبرى ، ج 2/31.
168-  امتاع الاسماع ، ص 112؛ الطبقات الكبرى ، ج 2/36.
169-  همان ابن هشام است .
170-  امتاع الاسماع ، ص 121 - 122؛ بحارالانوار، ج 6/512؛ شرح نهج البلاغه، ج 3/365، از واقدى .
171-  ابن اسحاق از هند، دو تصنيف روايت كرده است .
172-  آبى است در احد و به همين مناسبت روز احد را (يوم المهراس ) گفته اند.
173-  سيرة النبى ، ج 3/75-80.
174-  سيرة النبى ، ص 80-81.
175-  معارف ، ص 70.
176-  الطبقات الكبرى ، ج 2/42 - 43؛ شرح نهج البلاغه ، 3/400.
177-  اسدالغابه ، ج 3/132.
178-  در سيرة النبى : به ضم نون ضبط شده (ج 3/86) ولى در اسدالغابه : بهفتح نون (ج 5/555).
179-  امتاع الاسماع ، ص 133؛ سيرة النبى ، ج 3/30.
180-  دلائل الصدق ، ج 2/301.
181-  ماءخذ پيشين ، ص 271-274.
182-  آل عمران / 173.
183-  بعضى گفته اند: خالد بن سفيان (سيرة النبى ، 4/293؛ تاريخ يعقوبى ،2/58).
184-  آبگاهى براى (هذيل ) در ناحيه حجاز.
185-  و به قولى با چهار نفر ديگر از ده نفر.
186-  بقره /204 - 207.
187-  لقب است ، يعنى : شتابنده به سوى مرگ .
188-  نام 32 نفر از شهداى بئر معونه در كتاب تاريخ پيامبر اسلام ، ص 360،نوشته مرحوم دكتر محمد ابراهيم آيتى آمده است .
189-  سيرة النبى ، ج 4/310.
190-  سوره حشر كه ابن عباس آن را (سوره بنى نضير) مى ناميد درباره ايشاننازل شده است .
191-  به فتح جيم و تشديد حاء نيز خوانده اند، كسى بود كه مى خواست از بالاىبام سنگى بر رسول خدا بيندازد و از اين طريق نظر سوء بنى نضير را جامهعمل پوشد.
192-  ابن هشام ، ج 3/214.
193-  الطبقات الكبرى ، ج 2/61.
194-  صحيح بخارى ، جزء 5، ص 145.
195-  نساء /101 - 103.
196-  ميان آن و دمشق 5 روز راه و تا مدينه 15 يا 16 روز راه است
197-  فرهنگ معين به كسر قاف آورده است .
198-  بقره /214؛ آل عمران /26-27، نور/62-64؛ احزاب /9-25.
199-  نساء /51 - 55.
200-  بعضى : مسعربن رخيله گفته اند.
201-  آل عمران /173.
202-  يليل : جايى است نزديك بدر كه عمرو بن عبدود، مردان قريش را از حمله بنىبكر يكتنه نجات داد.
203-  سيره ابن هشام ، ج 3/240.
204-  تاريخ يعقوبى ، ج 2/51.
.
205-  سيره ابن هشام ، ج 3/248.
206-  سيره ابن هشام ، ج 3/253 - 254.
207-  در سيره ابن هشام به فتح سين و ميم (ج 3/255) و در جوامع السيره :شمويل (ص 195) آمده است .
208-  سيره ابن هشام ، ج 3/255 - 256 و جوامع السيره ، ص 196.
209-  سيرة النبى ، ج 4/284، غمره آورده است (غمر مرزوق ) آبگاهى از بنىاسد است .
210-  ميان ذى القصه و مدينه 24 ميل راه فاصله است .
211-  التنبيه و الاشراف ، ص 218.
212-  ماءخذ پيشين ، ص 219.
213-  هيفا، هفت ميلى مدينه .
214-  سرزمين بنى سليم .
215-  طبقات ابن سعد، ج 2/79.
216-  التنبيه و الاشراف ، ص 218.
217-  اين غزوه ، غزوه غابه و غزوه فزع نيز ناميده مى شود.
218-  اى سواران خداوند، سوار شويد.
219-  يكى از بنى سعد بن هذيل يا به گفته ابن هشام : سعد بن هذيم (ج 4/265).
220-  سيره ابن هشام ، ج 4/265؛ تاريخ طبرى ، ج 3/1557؛ التنبه و الاشراف ،ص 219.
221-  سيره ابن هشام ، ج 3/280.
222-  از فدك تا مدينه شش روز راه است
223-  اين غزوه مريسيع هم ناميده مى شود.
224-  منافقون /7-8.
225-  سيره ابن هشام ، ج 3/305 - 306.
226-  همان ماءخذ، ص 307.
227-  سيره ابن هشام ، ج 3 / 313-315.
228-  نور /11-27.
229-  سيره ابن هشام ، ج 3 / 288.
230-  بر حسب ظاهر: اسير بن زارم ، همان يسير بن زارم است كه در سريه بعد خواهدآمد.
231-  شش ميلى خيبر (سيره ابن هشام ، ج 4 / 266)
232-  سيره ابن هشام ، ج 4 / 290 و در طبقات گفته است : در ذى الجدر واقع درناحيه قباء نزديك عير در شش ميلى مدينه (2/93).
233-  سيره ابن هشام ، ج 3 / 322؛ جوامع السيره ، ص 207.
234-  عبارت داخل پرانتز از كتاب بحارالانوار مجلسى گرفته شده است (ج2/333).
235-  سيره ابن هشام ، ج 3/331-332.
236-  فتح /10.
237-  فتح /11.
238-  سيره ابن هشام ، ج 3/337.
239-  التنبيه و الاشراف ، ص 221-222.
240-  عبارت (واى بر مادرش ) ترجمه عبارت عربى : (ويلمه )(ويل لامه ) است كه معناى دعايى دارد و غالبا براى تعجب به كار مى رود، در اين جا نيزهمين معنى مقصود است .
241-  ممتحنه /9-11.
242-  ر.ك : تاريخ پيامبر اسلام ، تاءليف دكتر محمد ابراهيم آيتى ص 480.
243-  تاريخ يعقوبى ، ج 2/78.
244-  يك بار براى هدايت يافتن خودت و بار ديگر براى پيروىاهل كشورت از تو، يا هم يك بار در دنيا به بقاى عزت و سلطنت و يك بار در آخرت بهدخول در بهشت و رسيدن به ثوابهاى الهى ، يا يك بار به سبب پيروى عيسى و يك بارديگر براى ايمان به محمد.
245-  انسان العيون ، ج 3/245.
246-  تاريخ ‌الامم ، ج 3/1566.
247-  ماخذ پيشين ، در همان جا.
248-  شرح پرسشهاى قيصر و پاسخهاى ابوسفيان در كتاب (تاريخ پيامبراسلام ) به تفصيل آمده است ، ص 487.
249-  تاريخ يعقوبى ، ج 2/78.
250-  انسان العيون ، ج 3/247.
251-  سيره ابن هشام ، ج 1/72.
252-  مكاتيب الرسول ، ج 1/121-133.
253-  در سيره ابن هشام ، ج 4/254 به كسر شين و سكون ميم آمده است .
254-  نامه هاى ديگر را در كتاب طبقات ابن سعد، ج 1/263-291 ملاحظه كنيد.
255-  روم /1-3.
256-  (به خدا سوگند: اگر خدا نبود ما به راه راست هدايت نمى شديم ، صدقهنمى داديم ، نماز نمى خوانديم ، چنانچه مردمى به ما ستم كنند و بخواهند آشوب كنند،نخواهيم گذاشت ، خدايا بر ما آرامش نازل فرما و ما را در مواقع برخورد با دشمنان ثابتقدم بدار.)
257-  معجم البلدان ، ج 2/106.
258-  قلعه قموص يا قلعه ناعم (ر.ك : تاريخ يعقوبى ، ج 2/56).
259-  جوامع السيره ، ص 212.
260-  سيره ابن هشام ، ج 3/352.
261-  ماءخذ پيشين .
262-  بعضى او را از شهداى (بثر معونه ) شمرده اند.
263-  در سيرة النبى همين بيست نفر، به همين ترتيب ذكر شده است (ج 3/357).
264-  التنبيه و الاشراف ، ص 224.
265-  طبقات ابن سعد، ج 2/117.
266-  ماءخذ پيشين .
267-  ماءخذ پيشين ، ج 2/118.
268-  امتاع الاسماع ، ج 1/334.
269-  طبقات ابن سعد، ج 2/126.
270-  طبقات ابن سعد، ج 2/120.
271-  يا عمرة القياص يا عمرة الصلح ياغزوة القضاء(امتاع الاسماع ، ج 1/336).
272-  اين ابيات ادامه دارد (رك : تاريخ پيامبر اسلام ، ص 524).
273-  طبقات ابن سعد، ج 2/123.
274-  ابن هشام : رفاعة بن قيس (ج 4/278).
275-  التنبيه و الاشراف ، ص 229.
276-  چون ابوقتاده نيز در اين سريه بوده است ، لذا آن را سريه ابوتقاده بهاضم ، هم گفته اند (طبقات ابن سعد، ص 133).
277-  التنبيه و الاشراف ، ص 229.
278-  سيره حلبيه ، ج 3/195.
279-  رك : سيره ابن هشام ، ج 4/258، ولى در طبقات و سيره حلبيه : ميان دو چشم من. (طبقات ، ج 2/1224 و سيره حلبيه ، ج 3/188).
280-  سيره ابن هشام ، ج 4/271؛ طبقات ، ج 2/126.
281-  طبقات ابن سعد، ج 2/127-128.
282-  ماخذ پيشين .
283-  يا سريه موته : (طبقات ، ج 2/128).
284-  امتاع الاسماع ، ج 1/246.
285-  سيره ابن هشام ، ج 4/15.
286-  جوامع السيره : بنى اراشه (ص 221).
287-  ماخذ قبل : مالك بن راقله (ص 221).
288-  سيره ابن هشام ، ج 4/21.
289-  ماخذ پيشين ، ص 24.
290-  يا: ذات السلسل : (امتاع الاسماع ، ج 1/352).
291-  مجمع البيان ، ج 10/528.
292-  يا: سريه خبط (امتاع الاسماع ، ج 1/354).
293-  سيره ابن هشام ، ج 4/375-377؛ طبقات ، ج 2/133؛ امتاع الاسماع ، ج 6/356.
294-  طبقات ، ج 2/133.
295-  به آيات 1-4 و نيز آيات ديگر سوره ممتحنه رجوع كنيد.
296-  سيره ابن هشام ، ج 2/42-43.
297-  سيره ابن هشام ، ج 4/49.
298-  امتاع الاسماع ، ج 1/379.
299-  سيره ابن هشام ، ج 4/53.
300-  ج 22/19، 84-85.
301-  تاريخ الرسل و مملوك ، ج 3/1654.
302-  سيره ابن هشام ، ج 4/55.
303-  تاريخ يعقوبى ، ج 2/60؛ سيره ابن هشام ، ج 4/54.
304-  منابع مختلف ، نام اءسيد را به اختلاف ضبط كرده اند: بر وزن كريم وزبير.
305-  سيره ابن هشام ، ج 4/56.
306-  ماخذ پيشين ، ص 59.
307-  سيره ابن هشام ، ج 4/69.
308-  سيره ابن هشام ، ج 4/69.
309-  طبقات ابن سعد، ج 2/146.
310-  التنبيه و الاشراف ، ص 233؛ امتاع الاسماع ، ج 1/398.
311-  تاريخ يعقوبى ، ج 2/73؛ اعلام الورى ، ص 69.
312-  اعلام الورى ، ص 69، تاريخ يعقوبى ، ج 2/73. (در اعلام الورى به جاىبنى ديل ، بنى هذيل آمده است .)
313-  تاريخ يعقوبى ، ج 2/73.
314-  اعلام الورى ، ص 69.
315-  سيره ابن هشام ، ج 4/71-72.
316-  تاريخ يعقوبى ، ج 2/61.
317-  در اصل : سلمى . تصحيح از سيره ابن هشام ، ج 4/82؛ طبقات ، ج 2/150؛امتاع الاسماع ، ج 1/404 و غيره .
318-  سيره ابن هشام ، ج 4/84 - 85؛ امتاع الاسماع ، ج 1/43-44.
319-  سيره ابن هشام ، ج 4/84- 85: امتناع الاسماع ، ج 1/43 - 44 .
320-  طبقات ابن سعد، ج 2/150، امتاع الاسماع ، ج 1/405.
321-  توبه /25-26.
322-  كه در حديبيه در زير آن بيعت كردند.
323-  امتاع الاسماع ، ج 1/408.
324-  وطيس : به معناى تنور است و اين جمله ، كنايه از شدت جنگ است .
325-  توبه /25؛ سيره ابن هشام ، ج 4/91؛ امتاع الاسماع ، ج 1/410.
326-  سيره ابن هشام ، ج 4/100.
327-  ارشاد، ص 65.
328-  سيره ابن هشام ، ج 4/100 - 101؛ امتاع الاسماع ، ج 1/413.
329-  ابوعامر اشعرى كه در سريه اوطاس به شهادت رسيد، جزء شهداى حنين بهحساب آمده است .
330-  سيره ابن هشام ، ج 4/97؛ طبقات ابن سعد، 2/151، جوامع السيره ، ص 241؛امتاع الاسماع ، ج 1/413؛ سيره حلبيه ، ج 3/199.
331-  امتاع الاسماع ، ج 1/415.
332-  ارشاد، ص 69.
333-  امتاع الاسماع ، ج 1/420.
334-  ماخذ پيشين ، ص 421.
335-  سيره ابن هشام ، ج 4/125؛ طبقات ابن سعد، 2/158؛ امتاع الاسماع ، ج1/418.
336-  ابن هشام : حباب هم گفته مى شود (سيره ، ج 4/129)
337-  سيره ابن هشام ، ج 4/135.
338-  اسامى مشروح كسانى كه غنيمت دريافت داشتند در كتاب تاريخ پيامبر اسلام(ص )، ص 603 آمده است .
339-  طبقات ابن سعد، ج 2/153؛ امتاع الاسماع ، ج 1/425-426.
340-  سيره ابن هشام ، ج 4/141؛ امتاع الاسماع ، ج 1/430.
341-  امتاع الاسماع ، ج 1/432.
342-  كامل ابن اثير، ج 2/276.
343-  اصابه ، ج 3/296.
344-  امتاع الاسماع ، ج 1/433.
345-  كامل ، ج 2/229.
346-  سال نهم هجرت را (سنة الوفود) گويند (سيره ابن هشام ، 4/205).
347-  امتاع الاسماع ، ج 1/433-434.
348-  طبقات ابن سعد، ج 2/162.
349-  سيره ابن هشام ، ج 4/289؛ طبقات ، ج 2/163؛ امتاع الاسماع ، ج 1/443.
350-  طبقات ابن سعد، ج 2/164.
351-  سيره ابن هشام ، ج 4/159.
352-  امتاع الاسماع ، ج 1/446.
353-  سيره ابن هشام ، ج 4/159.
354-  توبه /81-82 (سيره ابن هشام ، ج 4/160).
355-  تاريخ يعقوبى ، ج 2/67.
356-  مجمع البيان ، ج 5/257.
357-  امتاع الاسماع ، ج 1/446.
358-  ارشاد، ص 71.
359-  سيره ابن هشام ، ج 4/162؛ امتاع الاسماع ، ج 1/450.
360-  امتاع الاسماع ، ج 1/450.
361-  سيره ابن هشام ، ج 4/163-164.
362-  امتاع الاسماع ، ج 1/456.
363-  سيره ابن هشام ، ج 4/170، طبقات ، ج 2/166، امتاع الاسماع ، ج 1/446-483.
364-  امتاع الاسماع ، ج 1/451.
365-  ناشناخته است .
366-  ناشناخته است .
367-  تاريخ يعقوبى ، ج 2/68 و منابع ديگر.
368-  رك : تاريخ پيامبر اسلام ، ص 639 به بعد.
369-  توبه /118.
370-  توبه 95-/94. (رك : سيره ابن هشام ، ج 4/175-181؛ امتاع الاسماع ، ج1/583-588).
371-  التنبيه و الاشراف ، ص 237.
372-  ماخذ پيشين .
373-  سيره ابن هشام ، ج 4/188-191؛ امتاع الاسماع ، ج 1/498-500.
374-  طبقات ابن سعد، ج 1/291.
375-  طبقات ابن سعد، ج 1/297.
376-  ماءخذ پيشين ، ص 299.
377-  ماءخذ پيشين .
378-  ماءخذ پيشين ، ص 303.
379-  سيره ابن هشام ، ج 4/215.
380-  طبقات ابن سعد، ج 1/314.
381-  البداية و النهايه ، ج 5/93، طبقات ابن سعد، ج 1/315.
382-  طبقات ابن سعد، ج 1/316.
383-  سيره ابن هشام ، ج 4/222.
384-  صاحب صحاح گويد: اءوقيه در حديث و همچنين در گذشته :چهل درهم بوده است ، ليكن اكنون در متعارف مردم و اندازه گيرى پزشكان : وزن ده درهم وپنج دهم درهم است (ماده وقى ).
385-  قبيله اى است از كنده (معجم البلدان ، ج 2/16).
386-  قبيله اى است از يمن (سيره حلبيه ، ج 3/236)
387-  طبقان ابن سعد، ج 3/324)
388-  ماءخذ پيشين ، ص 325.
389-  نام قبيله اى است از عرب (معجم البلدان ، ج 3/397).
390-  طبقات ابن سعد، ج 1/326.
391-  قبيله اى است در يمن .
392-  الطبقات الكبرى ، ج 1/327.
393-  ماءخذ پيشين ، ص 328.