بسم الله الرحمن الرحیم
 
نگارش 1 | رمضان 1430

 

صفحه اصلی | کتاب ها | موضوع هامولفین | قرآن کریم  
 
 
 موقعیت فعلی: کتابخانه > مطالعه کتاب تسنیم تفسیر قرآن کریم ، جلد 5, آیت الله عبدالله جوادى آملى ( )
 
 

بخش های کتاب

     FEHREST -
     FOOTNT01 -
     FOOTNT02 -
     FOOTNT03 -
     FOOTNT04 -
     FOOTNT05 -
     FOOTNT06 -
     TASNIM01 -
     TASNIM02 -
     TASNIM03 -
     TASNIM04 -
     TASNIM05 -
     TASNIM06 -
     TASNIM07 -
     TASNIM08 -
     TASNIM09 -
     TASNIM10 -
     TASNIM11 -
     TASNIM12 -
     TASNIM13 -
     TASNIM14 -
     TASNIM15 -
     TASNIM16 -
     TASNIM17 -
     TASNIM18 -
     TASNIM19 -
     TASNIM20 -
     TASNIM21 -
     TASNIM22 -
     TASNIM23 -
     TASNIM24 -
     TASNIM25 -
     TASNIM26 -
 

 

 
 

next page back page

901- ر.ك : تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 149.
902- ر.ك : المنار، ج 1، ص 372 كه به عنوان يكى از دو احتمال موجود در آيه ، آن را پذيرفته است .
903- ر.ك : المنار، ج 1، ص 372 كه به عنوان احتمال ديگر آيه آن را قبول كرده است .
904- اين احتمال را اءبوالسعود به صورت حكايت بيان كرده است .
905- سوره نمل ، آيه 14.
906- سوره بقره ، آيه 146.
907-سوره بقره ، آيه 149.
908- تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 149.
909- سوره فرقان ، آيه 55.
910- سوره تحريم ، آيه 4.
911- سوره مائده ، آيه 2.
912- سوره قصص ، آيه 17.
913- سوره نور، آيه 48-49.
914- سوره نساء، آيه 150.
915- سوره نور، آيه 50.
916- سوره توبه ، آيه 102.
917- نهج البلاغه ، خطبه 138.
918- ر.ك : تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 150-151.
919- سوره بقره ، آيه 191. اين وجه را آلوسى اختيار كرده و دو وجه اءبوالسعود ر ابه صورت حكايت آورده است (روح المعانى ، ج 1، ص 494.
920- سوره بلد، آيه 13.
921- سوره توبه ، آيه 60.
922- كشّاف ، ج 1، ص 161.
923- ر.ك : ص 436.
924- مواهب الرّحمن ، ج 1، ص 348.
925- ر.ك : روح المعانى ، ج 1، ص 495.
926- غرائب القرآن ، ج 1، ص 328.
927- تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 151.
928- ر.ك : روح المعانى ، ج 1، ص 496.
929- سوره غافر، آيه 46.
930- سوره جنّ، آيه 15.
931- سوره آل عمران ، آيه 11.
932- سوره فجر، آيه 14.
933- سوره بقره ، آيات 63 و 93.
934- سوره بقره ، آيه 80.
935- سوره مائده ، آيه 18.
936- سوره غافر، آيه 49.
937- سوره اسراء، آيه 97.
938- ر.ك : منهج الصادقين ، ج 1، ص 313.
939- آيه مورد بحث .
940- سوره آل عمران ، آيه 119.
941- سوره آل عمران ، آيه 119.
942- التحرير والتنوير، ج 1، ص 569، با اندك تغيير.
943- سوره مائده ، آيه 32.
944- سوره بقره ، آيه 188.
945- سوره حجرات ، آيه 10.
946- بحار، ج 16، ص 95.
947- سوره نور، آيه 61.
948- عن سليمان الجعفرى قال : كنت عند اءبى الحسن عليه السلام قال : يا سليمان اتّقِ فراسة المؤ من فإ نّه نظر بنور اللّه فسكتُّ حتّى اءصبتُ خلوةً فقلتُ: جعلت فداك سمعتك تقول : اتّقِ فراسة المؤ من فإ نّه ينظر بنور اللّه . قال : نعم يا سليمان إ ن اللّه خلق المؤ من من نور و صَبَغهم فى رحمته و اءخذ ميثاقهم لنا بالولاية والمؤ من اءخ المؤ من لا بيه و اءُمّه ، اءبوه النُّور و ئُمّه الرَّحمة و إ نما ينظر بذلك النور الّذى خلق منه (بحار، ج 64، ص 73).
949- البحر المديد، ج 1، ص 130.
950- نهج البلاغه ، حكمت 211.
951- بحار، ج 69، ص 100-101.
952- الانتحال : ادعاء قولٍ اءو شعرٍ يكون قائله غيره ، و النحلة اءهل النسبة بالباطل و منه انتخال المبطلين (مجمع البحرين ، ج 2، ص 282).
953- تفسير برهان ، ج 1، ص 123-124. براى آشنايى با تفصيل اين تطبيق و احتجاج ابوذر در برابر عثمان ، كه به تبعيد او به ربذه منتهى شد، به تفسير صافى ، ج 1، ص 138-140 مراجعه شود.
954- تفسير برهان ، ج 1، ص 124؛ تفسير قمى ، ج 1، ص 51-53.
955- بحار، ج 52، ص 83.
956- همان ، ج 76، ص 313.
957- همان ، ج 13، ص 185.
958- همان ، ج 87، ص 187.
959- سوره طه ، آيه 107.
960- نورالثقلين ، ج 1، ص 271.
961- سوره مظفّفين ، آيه 6.
962- سوره ابراهيم ، آيه 41.
963- سوره غافر، آيه 51.
964- سوره نباء،آيه 38.
965- سوره غافر، آيه 46.
966- بحار، ج 70، ص 103.
967- همان ، ص 104.
968- هماص 127.
969- ميزان الحكمة ، ج 3، ح 5984.
970- بحار، ج 70، ص 61.
971- همان ، ص 129.
972- تفسير ابن عربى ، ج 1، ص 157.
973- ر.ك : علم اليقين ، 2، ص 1322، به نقل از كمال الدين عبدالرزّاق الكاشى فى شرحه للفصوص ‍ (شرح الفصوص ، الفصّ الاسماعيلى ، ص 123).
974- همان ، ص 1324.
975- سوره ذاريات ، آيه 47.
976- سوره نازعات ، آيه 27.
977- سوره نباء، آيه 12.
978- نظير واءشهد اءنّ.... عيسى روح اللّه (بحار، ج 87، ص 325).
979- تفسير ابن كثير، ج 1، ص 127.
980- روح البيان ، ج 1، ص 177.
981- روح المعانى ، ج 1، ص 500.
982- ر.ك : مفردات راغب ، ه و ى .
983- ر.ك : الكاشف ، ج 1، ص 148.
984- سوره مائده ، آيه 44.
985- سوره مائده ، آيه 46.
986- سوره انعام ، آيات 84-86.
987- ر.ك : تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 152.
988- ر.ك : روح المعانى ، ج 1، ص 499؛ روح البيان ، ج 1، ص 177.
989- سوره مؤ منون ، آيه 44.
990- سوره حديد، آيه 27.
991- سوره حديد، آيه 26.
992- سوره مؤ منون ، آيه 44.
993- سوره مؤ منون ، آيه 45.
994- ر.ك : المنار، ج 1، ص 376.
995- سوره حديد، آيه 16.
996- ر.ك : المنار، ج 1، ص 376.
997- سوره قصص ، آيه 51.
998- سوره بقره ، آيه 116.
999- ر.ك : روح البيان ، ج 1، ص 177.
1000- سوره آل عمران ، آيه 13.
1001- سوره عنكبوت ، آيه 41.
1002- سوره مائده ، آيه 110.
1003- سوره اسراء، آيه 85.
1004- سوره شورى ، آيه 52.
1005- بحار، ج 25، باب الا رواح الّتى فيهم .
1006- تفسير ابن كثير، ج 1، ص 127؛ فتح البيان ، ج 1، ص 219.
1007- سوره نحل ، آيه 102.
1008- سوره بقره ، آيه 97.
1009- داورى درباره روح و اطلاق آن بر فرشته وحى ، مانند جبرئيل ، بين افراط و تفريط دور مى زند و حفظ هسته مركزى اعتدال سهل نيست ؛ برخى اطلاق آن را بر جبرئيل مجاز دانسته اند؛ زيرا حقيقت روح همان ريح متردّد است و جبرئيل چنين ماهيت يا هويتى ندارد، و اطلاق آن بر جبرئيل به علاقه تشبيه است ؛ چون روح سبب حيات جسمانى است و جبرئيل سبب حيات معنوى . آلوسى در نقد اين مقال مى گويد: گويا اين گمان از كثافت روح گمان كننده و از عدم تغذيه او از علوم معنوى ناشى شده است (روح المعانى ، ج 1، ص 500) مناسبت بين روح و ريح در برخى روايات اهل بيت : نيز آمده است ، ليكن درباره روح آدمى و در تفسير آيه (نفخت فيه من رويح ) (سوره حجر، آيه 29) ذكر شده است : عن محمد بن مسلم ، قال : ساءلت اءبا جعفرعليه السلام عن قول اللّه عز و جل : (ونفخت فيه من روحى ) كيف هذا النفخ ؟ فقال : إ ن الروح متحرك كالريح و إ نما سمّى روحاً لانه اشتق اسمه من الريح و إ نما اءخرجه على لفظ الروح ، لا نّ الروح مجانس اللريح (توحيد صدوق ، ص 171).
1010- سوره شورى ، آيه 52؛ ر.ك : التفسير الوجيز، ص 490.
1011- روح البيان ، ج 1، ص 177.
1012- ر.ك : بحار، ج 58، ص 63؛ ج 66، ص 183.
1013- سوره مريم ، آيه 17.
1014- سوره مائده ، آيه 110.
1015- ر.ك : منهج الصادقين ، ج 1، ص 314.
1016- ر.ك : مواهب الرّحمن ، ج 1، ص 353.
1017- سوره صافات ، آيه 123.
1018- سوره صافات ، آيه 139.
1019- اصول كافى ، ج 1، ص 176.
1020- ر.ك : غرائب القرآن ، ج 1، ص 331.
1021- ر.ك : روح المعانى ، ج 1، ص 502.
1022- سوره فصّلت ، آيه 5.
1023- سوره ق ، آيه 22.
1024- ر.ك : مفردات راغب ، ((غ ل ف .
1025- سوره مائده ، آيه 13.
1026- ر.ك : منهج الصادقين ، ج 1، ص 385.
1027- از اين جهت گرگ را لعين مى گويند (الجامع الا حكام القرآن ، ج 2، ص 26).
1028- سوره بقره ، آيه 83.
1029- سوره نساء، آيه 46.
1030- تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 153.
1031- مجمع البيان ، ج 1، ص 309.
1032- تفسير تبيان ، ج 1، ص 344.
1033- تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 152.
1034- بحار، ج 25، ص 97.
1035- كافى ، ج 1، ص 458.
1036- سوره نحل ، آيه 102.
1037- سوره هود، آيه 71. 1038- سوره آل عمران ، آيه 42-43.
1039- سوره آل عمران ، آيه 45.
1040- سوره مريم ، آيه 16-19.
1041- سوره قصص ، آيه 7.
1042- كافى ، ج 2، ص 267.
1043- همان ، ص 268.
1044- سوره احزاب ، آيه 43. اخراج مؤ منان از ظلمات به نور اعم از رفع است و شامل دفع نيز مى شود؛ بنابراين ، كسانى كه سابقه سوئى ندارند، نيز مشمول اخراج مزبور هستند؛ چنان كه خداى سبحان درباره يوسف صدّيق فرمود: كذلك لنصرف عنه السوء والفحشاء) (سوره يوسف ، آيه 24) و درباره اهل بيت : نيز آيه تطهرى را نازل كرد. (سوره احزاب ، آيه 33) اذهاب رجس و تطهير در آيه مزبور به معناى وجود سابقه رجس و آلودگى نيست ، بلكه مقصود اين است كه خداوند اراده كرده است تا آنان را از پليدى و آلودگى براى هميشه حفظ كند.
1045- سوره فصّلت ، آيه 30.
1046- سوره انفال ، آيه 62.
1047-بحار، ج 68، ص 243.
1048- سوره غافر، آيه 83.
1049- سوره فصّلت ، آيه 5.
1050- سوره هود، آيه 91.
1051- سوره اسراء، آيه 45.
1052- بحار، ج 84، ص 151؛ كافى ، ج 3، ص 450.
1053- بحار، ج 84، ص 151.
1054- مسند الاِمام الرضاعليه السلام ، ص 27.
1055- سوره مطفّفين ، آيه 15.
1056- سوره نساء، آيه 46.
1057- بحار، ج 18، ص 263.
1058- مانند روايات 32 و 36 تا 39 ج 25 بحار.
1059- بحار، ج 25، ص 60.
1060- همان ، ص 68.
1061- ر.ك : ص 453.
1062- بحار، ج 26، ص 5.
1063- سوره نحل ، آيه 2.
1064- سوره غافر، آيه 15.
1065- بحار، ج 25، ص 63، ح 43.
1066- همان ، ص 64، ح 44.
1067- مانند حديث 13 تا 15 باب 3، ج 25 بحار.
1068- بحار، ج 39، ص 134؛ نيز ر.ك : بحار، ج 33، ص 42.
1069- همان ، ج 25، ص 54.
1070- بحار، ج 25، ص 52.
1071- همان ، ص 55.
1072- همان ، ص 97.
1073- كافى ، ج 1، ص 442.
1074- بنابراين كه مراد از النور در كلمه ظلّ النور در روايت جابر، خود خداوند باشد.
1075- سوره انشقاق ، آيه 6. سرّ نامحدود بودن فاصله بين واجب و ممكن اين است كه ممكن محدود است و واجب نامحدود. اگر فاصله وجودى و مرز جدايى واجب و ممكن محدود باشد لازم مى شود واجب به مقدار محدود زايد بر ممكن باشد؛ چون ممكن محدود است و زايد محدود بر مزيد عليهِ محدودْ نتيجه اى جز موجود محدود ندارد و محدود بودن واجب محال است .
1076- امالى مفيد، آخرين مجلس ، ح 8.
1077- سوره مجادله ، آيه 11.
1078- ر.ك : بحار، ج 33، ص 472، ح 385 و ج 39 و ص 135، ح 7.
1079- سوره انبياء، آيه 91.
1080- بحار، ج 25، ص 67.
1081- همان ، ص 62.
1082- همان ، ص 61.
1083- همان ، ص 55، ح 16 تا 23.
1084- بحار، ص 61، ح 31، 33، 34، 35.
1085- همان ، ج 46، ص 341؛ كافى ، ج 8، ص 102.
1086- بحار، ج 49، ص 237؛ عيون اءخبار الرضاعليه السلام ، ج 2، ص 143.
1087- همان ، ج 2، ص 82.
1088-تفسير ابن كثير، ج 1، ص 127.
1089- شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 1، ص 77.
1090- بحار، ج 25، ص 52، ح 13، مطابق نسخه پاورقى .
1091- همن ، ح 15.
1092- همان ، ح 14.
1093- همان ، ح 26.
1094- همان ، ح 25.
1095- بحار، ج 25، ص 63، ح 43.
1096- همان ، ص 58، ح 25.
1097- همان ، ص 63، ح 43.
1098- همان ، ص 64، ح 45.
1099- همان ، ص 52، ح 13، مطابق نسخه متن .
1100- همان ، ص 58، ح 25.
1101- ر.ك : همان ، ج 25، ص 51-52، ح 12. گذشت كه روح در سوره قدر همان روح مشترك بين همه انبيا و اوصياست و شب قدر براى همه آن بزرگواران بوده است .
1102- بحار، ج 25، ص 51.
1103- جوامع الجامع ، ج 1، ص 67.
1104- روح المعانى ، ج 1، ص 505.
1105- جوامع الجامع ، ج 1، ص 67.
1106- روح المعانى ، ج 1، ص 505.
1107- سوره آل عمران ، آيه 188.
1108- تفسير تبيان ، ج 1، ص 345.
1109- تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 154.
1110- سوره انفال ، ج 1، ص 154.
1111- سوره شعراء، آيه 118.
1112- سوره اعراف ، آيه 89.
1113- تفسر طبرى ، چ ج 1، ص 456؛ جوامع الجامع ، ج 1، ص 67.
1114- الدالمنثور، ج 1، ص 216.
1115- ر.ك : تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 154.
1116- مفردات ، ف ت ح .
1117- همان ، ش ر ى .
1118- المصباح المنير، ش ر ى .
1119- سوره يوسف ، آيه 20، مقياييس اللغة ، ش ر ى .
1120- سوره بقره ، آيه 102.
1121- ر.ك : التحقيق فى كلمات القرآن الكريم ، ج 6، ص 55، ش ر ى .
1122- ر.ك : آلاء الرّحمن ، ج 1، ص 107.
1123- سوره بقره ، آيه 102.
1124- ر.ك : مفردات ، ب غ ى .
1125- سوره نحل ، آيه 90.
1126- سوره انعام ، آيه 146.
1127- آل عمران ، 83، ر.ك : التحقيق فى كلمات القرآن الكريم ، ج 1، ص 293، ب غ ى .
1128- الجامع الا حكام القرآن ، ج 2، ص 28.
1129- كافى ، ج 1، ص 30.
1130- ماءخذشناسى قواعد فقهى ، ص 268؛ تحرير المجلّه ، ج 2، ص 106.
1131- الجامع لا حكام ، ج 1، ص 402.
1132- ر.ك : التحقيق فى كلمات القرآن الكريم ، ج 1، ص 333 ب و ء.
1133- سوره انفال ، آيه 16.
1134- سوره مائده ، آيه 29.
1135- تفسير ابوالفتوح ، ج 1، ص 161.
1136- نورالثقلين ، ج 1، ص 100.
1137- ر.ك : تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 154.
1138- سوره بقره ، آيه 101.
1139- سوره بقره ، آيه 97.
1140- سوره آل عمران ، آيه 3.
1141- سوره بقره ، آيه 146.
1142- غرائب القرآن ، ج 1-2، ص 332.
1143- آلاء الرّحمن ، جزء 1، ص 107.
1144- تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 154.
1145- سوره بقره ، آيه 83.
1146- سوره اعراف ، آيه 179.
1147- سوره انعام ، آيه 108.
1148- سوره نحل ، آيه 90.
1149- سوره يونس ، آيه 23.
1150- سوره بقره ، آيه 105.
1151- سوره انعام ، آيه 124.
1152- جوامع الجامع ، ج 1، ص 63.
1153- روح المعانى ، ج 1، ص 509.
1154- غرائب القرآن ، ج 1، ص 333.
1155- سوره توبه ، آيه 30.
1156- سوره مائده ، آيه 64.
1157- سوره آل عمران ، آيه 181.
1158- غرائب القرآن ، ج 1، ص 333.
1159- جوامع القرآن ، ج 1، ص 68.
1160- ر.ك : غرائب القرآن ، ج 1، ص 333.
1161- ر.ك : المزيان ، ج 1، ص 222؛ آلاء الرّحمن ، ج 1، ص 107؛ منهج الصادقين ، ج 1، ص 317.
1162- سوره بقره ، آيه 61.
1163- سوره آل عمران ، آيه 112.
1164- بحار، ج 65، ص 131.
1165- سوره ملك ، آيه 4.
1166- سوره نور، آيه 40.
1167- سوره بقره ، آيه 61.
1168- سوره نور، آيه 35.
1169- تفسير تبيان ، ج 2، ص 349، با اندك تغيير.
1170- تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 155.
1171- سوره بقره ، آيه 114.
1172- سوره آل عمران ، آيه 192.
1173- تفسير اءبوالسعود، ج 1، ص 155.
1174- سوره صفّ، آيه 10.
1175- نهج البلاغه ، حكمت 456.
1176- سوره توبه ، آيه 111.
1177- سوره بقره ، آيه 25.
1178- سوره توبه ، آيه 72.
1179- سوره بقره ، آيه 207.
1180- سوره فجر، آيات 29-30.
1181- مفاتيح الجنان ، مناجات خمس عشرة ، مناجاة المريدين ؛ بحار، ج 91، ص 148.
1182- بحار، ج 51، ص 258.
1183- سوره بقره ، آيه 96.
1184- بحار، ج 51، ص 258.
1185- سوره نباء، آيه 39.
1186- سوره انعام ، آيه 124.
1187- تفسير عياشى ، ج 1، ص 49-50.
1188- تفسير برهان ، ج 1، ص 128.
1189- الدّر المنثور، ج 1، ص 217.
1190- همان ، ص 216.
1191- المنار، ج 1، ص 380.
1192- سوره انعام ، آيه 54.
1193- الجامع لا حكام القرآن ، ج 2، ص 27.
1194- نورالثقلين ، ج 1، ص 19.
1195- تفسير صافى ، ج 1، ص 146.
1196- بحار، ج 74، ص 99.
1197- تفسير برهان ، ج 1، ص 126-127.
1198- ج 1، ص 381.
1199- سوره يونس ، آيه 103.
1200- البحر المديد فى تفسير القرآن المجيد، ج 1، ص 133.