 |  |
مسجد به سبك معمارى اسلامى بنا شده است . كه داراى گنبد بسيار بزرگى به قطر 30 متر مربع و به ارتفاع 15 متر مربع از سطح پشت بام و به ارتفاع 35 متر مربع از كف شبستان مى باشد . و داراى گلدسته هايى بلند به ارتفاع 25 متر مربع از سطح پشت بام و به ارتفاع 45 متر مربع از سطح زمين است . و داراى دو مأذنه به ارتفاع 5 متر مربع مى باشد(1) . و همچنين يك برج با ساعت زنگى بزرگ و زيبا در شمال مسجد قرار دارد كه از چهار جهت ديده مى شود .
اين مسجد از نظر تزئينات و كاشيكارى و جلوه هاى هنر اسلامى از نمونه هاى بديع كاشيكارى در قرن اخير به شمار مى رود(2) .
ــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ خاطرات زندگى حضرت آيت الله برورجردى ، سيد محمد حسين علوى طباطبايى ، ص101 و102 .
2 ـ همان ، ص104 .
[121]
استفاده بهينه از مسجد اعظم توسط آستانه مقدّسه :
پس از پيروزى انقلاب با توجه به اقبال زياد زائرين محترم ، به حرم مطهر حضرت معصومه(عليها السلام) و احساس نياز به فضاهاى عبادى ، معنوى بيشتر در جوار بارگاه منور حضرت و عدم امكان بهره بردارى شايسته از فضا و امكانات وسيع مسجد اعظم و در نتيجه معطل ماندن آن همه امكانات وسيع كه با هدف اصلى بنيان گذار عظيم الشأن آن موافقت نداشت . سرانجام در دهه آخر ماه مبارك رمضان سال 1371هـ . ش . با رعايت موازين شرعى و قانونى حائل بين مسجد اعظم و مسجد بالاسر برداشته شد و به دنبال آن امور ادارى و خدماتى مسجد بر عهده آستانه مقدسه قرار گرفت .
و طبق فرمان مقام معظم رهبرى به توليت محترم آستانه مقدسه ، مسئولين مربوطه موظف شدند بدون بهره بردارى و دخالتى در موقوفات مسجد ، اقدام به نگهدارى و حفاظت از مسجد و متعلقات آن و تأمين حقوق كارمندان آن نمايند . و هم اكنون اين مكان مقدس محيط بسيار مناسبى براى تحصيل دانش پژوهان علوم دينى شده ، به گونه اى كه در ايام تحصيلى حوزه اكثر مراجع معظم تقليد در اين مكان مقدس تدريس مى نمايند و تعداد كثيرى از طلاب و فضلاى محترم از فيوضات علمى ايشان بهره مند مى شوند . همچنين مراسم مذهبى مختلفى كه از شئونات مسجد است با شكوه خاصى در آن برگزار مى شود .
[122]
( 7 ) صحن هاى حرم مطهّر
صحن نو « اتابكى » :
صحن نو ، بنايى است وسيع و خوش منظر ، با صفا و معنويت خاصّى كه بر شكوه و عظمت بارگاه فاطمى افزوده است .
اين صحن زيبا داراى چهار ايوان شمالى ، جنوبى و شرقى و غربى است : ايوان شمالى آن ورودى حرم مطهر از ميدان آستانه را و ايوان جنوبى ورودى حرم از خيابان موزه را و ايوان شرقى ورودى صحن نو از خيابان ارم را تشكيل مى دهد ; در هر كدام از اين ايوان هاى ياد شده ظرايف و آثار هنرى ، معمارى خاصّى به كار رفته است كه نظر هر بيننده هنر دوست را به خود جلب مى نمايد.
و ايوان غربى هم همان ايوان آينه است كه ورودى روضه مقدّسه از صحن نو محسوب مى شود .
وجود اين ايوان هاى مجلّل ( به ويژه ايوان آينه ) و قرار گرفتن حوض بيضى شكل در وسط صحن مطهّر ( با خصوصيّات موجود در آن ) زيبايى اين مكان مقدّس را دو چندان كرده است .
اين صحن از آثار ( ميرزا على اصغر خان صدر اعظم ) است كه از سال 1295هـ . ق ، تا سال 1303 بناى آن طول كشيده است .(1)
ــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ گنجينه آثار قم ، ج1 ، ص580 ـ 579 .
[123]
در اين صحن قبور علما و شهدايى « همانند شهيد بزرگ انقلاب مشروطه آية الله شيخ فضل الله نورى و شهيد آية الله مفتّح و عالم بزرگ شيعه مرحوم قطب راوندى قرار گرفته ، و بر زائرين تربت پاك فاطمه معصومه(عليها السلام)است كه از زيارت اين فدائيان راه ولايت و امامت غافل نباشند .
صحن عتيق « قديم » :
صحن عتيق « واقع در شمال روضه مباركه » اوّلين بنايى است كه بر قبّه مباركه افزوده شد .
اين صحن را سه ايوان زيبا فراگرفته است . ايوانى با عظمت در جنوب كه همان ايوان طلا « ورودى صحن به روضه مطهّره » مى باشد و ايوانى در شمال كه ورودى فيضيّه به صحن را تشكيل مى دهد و ايوانى در غرب كه ورودى مسجداعظم به صحن است . و در شرق دالان ورودى صحن عتيق به صحن نو واقع است . اين صحن در عين كوچك بودنش بخاطر داشتن ايوان هاى مجلّل و حجرات متعدّد اطراف آن از زيبايى خاصى برخوردار است .
اين صحن و ايوان هاى اطراف آن را « شاه بيگى بيگم » دختر شاه اسماعيل صفوى در سال 925هـ . ق بنا نمود .(1)
اين بود دورنمايى از آثار هنرى ، معمارى آستانه مقدّسه حضرت معصومه(عليها السلام) و بر هنرمندان اسلامى است كه از نزديك زيبايى هاى هنرى نهفته در اين بناى رفيع را به نظاره بنشينند و آفرينندگان آن را تحسين نمايند .
ــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ گنجينه آثار قم ، ج1 ، ص510 .
بخش هشتم : زيارتنامه حضرت فاطمه معصومه (عليها السلام)
يكى از واژه هاى مقدّس و آشناى در قاموس شيعه ، واژه زيارت است و از جمله آداب و برنامه هاى دينى كه به آن بسيار سفارش شده است رفتن به زيارت تربت پاك و مشاهد شريفه اهل بيت(عليهم السلام) و فرزندان بزرگوار آنهاست . ائمّه اطهار(عليهم السلام) در روايات و احاديث ، پيروانخود را بر اين امر مهمّ تشويق و تحريص فرمودند و اجر و پاداش فراوانى براى آن بيان كرده اند .
چنانچه درباره زيارت امام حسين(عليه السلام) ، امام صادق(عليه السلام) مى فرمايد : «زيارت آن حضرت برابر است با هزار حج و عمره»(1) . و حضرت رضا(عليه السلام)درباره زيارت خود فرمود : «هركس مرا با معرفت زيارت كند من از او شفاعت خواهم كرد»(2) . و امام جواد(عليه السلام) فرمود : « مَنْ زارَ قَبْرَ عَمَّتِى بِقُمْ فَلَهُ الْجَنَّةُ »(3) : « كسى كه قبر عمه ام « فاطمه معصومه(عليها السلام) » را ، در قم زيارت كند سزاوار بهشت خواهد بود » .
ــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ بحار ، ج101 ، ص43 .
2 ـ همان ، ج102 ، ص33 .
3 ـ همان ، ج102 ، ص265 .
[127]
و درباره زيارت حضرت عبدالعظيم(عليه السلام) ، امام هادى(عليه السلام) فرمود : «اگر قبر عبدالعظيم را ، زيار مى كردى مثل آن بود كه امام حسين(عليه السلام) را زيارت كرده باشى »(1) .
و رسولخدا(صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود : « مَنْ زارَنِى اَوْ زارَ اَحَداً مِنْ ذُرِّيَّتِى زُرْتُهُ يَوْمَ الْقِيمَةِ فَاَنْقَذْتُهُ مِنْ اَهْوالِها »(2) : « كسى كه مرا ، يا يكى از فرزندانم را زيارت كند روز قيامت به ديدارش خواهم رفت و او را از ترس هاى آن روز نجات خواهم داد » .
حال بايد توجّه كرد كه فلسفه و حكمت اين همه فضيلت و پاداش چيست ؟ آيا اين اجر و ثواب عظيم فقط براى يك زيارت ظاهرى است بدون هيچ اثر و هدفى ؟ يا اينكه همه اينها در راستاى اهداف عالى دينى است كه امّت اسلامى با زيارت تربت مطهر اين عزيزان ، ره توشه اى براى دنيا و آخرت خويش برگيرد و با اسوه قراردادن اين نخبگان خلق خدا و با پيروى از خط مشى آن بزرگواران همواره امّتى نمونه باشد . و با صفا و جلا دادن روح و جان خويش از آفت ها و كجى ها دور بماند و هميشه جامعه اى سرفراز و سعادتمند باشد . و با اين تجديد ميثاق هاى مكرّر است كه خط مستقيم تشيّع و امامان بحق آن ماندگار و جاويد خواهد ماند .
روشن است كه اين هدف حاصل نمى شود مگر اينكه زائران آن مشاهد مشرّفه ، عارفِ بحقّ صاحبان آن باشند و با كمال معرفت و شناخت به پابوس آنها شرفياب شوند .
ــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ همان ، ج102 ص268 .
2 ـ كامل الزّيارات ، ص11 .
[128]
چنانچه در روايات اين امر مهم را شرط پذيرفته شدن در آستان رفيع اولياى خدا دانسته و براى درك فضيلت زيارت ، بر آن تأكيد فرموده اند ، همانطور كه امام صادق(عليه السلام) فرمودند :
« مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَيْنِ عارِفاً بِحَقِّهِ كانَ كَمَنْ حَجَّ مِأَةَ حَجَّة مَعَ رَسُولِ اللهِ(صلى الله عليه وآله وسلم) »(1) : « يعنى كسى كه با معرفت و شناخت ، قبر امام حسين(عليه السلام) را زيارت كند مثل كسى است كه ، صد حج همراه رسولخدا(صلى الله عليه وآله وسلم) انجام داده باشد » .
و امام جواد(عليه السلام) هم درباره زيارت حضرت رضا مى فرمايد : «بهشت واجب است بر كسى كه قبر پدرم را ( در طوس ) با معرفت زيارت كند »(2) .
و حضرت رضا (عليه السلام) درباره زيارت حضرت معصومه فرمود : « مَنْ زارَها عارِفاً بِحَقِّها فَلَهُ الْجَنَّةُ »(3) : « كسى كه « فاطمه معصومه » را زيارت كند ، در حالى كه « معرفت » به حق او داشته باشد ، سزاوار بهشت است » .
بديهى است كه اگر مسلمان زائر ، معرفت به فضائل و كمالات نفسانى و راه و رسم زندگى اين بندگان شايسته خدا داشته باشد ، مى تواند از زيارت مرقد شريف آنان توشه اى برگيرد و روح و جان خود را با آن ارواح قدسى هماهنگ نمايد ، و با مكتب و مرام الهى آنها آشنا گردد .
به اين جهت براى حضرت فاطمه معصومه(عليها السلام) زيارتنامه معتبرى نقل شده است . تا زائران مشتاق با خواندن فرازهاى نورانى آن در جهت طى طريق
ــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ بحار ، ج101 ص42 .
2 ـ همان ، ج102 ص37 .
3 ـ همان ، ج102 ص266 .
[129]
رشد و كمال از حضرتش الهام گيرند و با ارتباط يافتن با آن منبع فيض الهى از درياى بى كران رحمت حق توشه اى برگيرند و آن زيارتنامه معروفى است كه مرحوم مجلسى در بحارالانوار آن را نقل فرموده است كه ما آن را با سند در اينجا مى آوريم .
متن زيارتنامه با سند :
« حَدَّثَ عَلِىُّ بْنُ اِبْراهيمَ عَنْ اَبيهِ عَنْ سَعْد عَنْ عَلىِّ بْنِ مُوسى الرِّضا عَليْهُما السَّلامُ ، قالَ : قالَ : يا سَعْدُ ، عِنْدَكُمْ لَنا قَبْرٌ ! قُلْتُ : جُعِلْتُ فِداكَ ، قَبْرُ فاطِمَةَ بِنْتِ مُوسى عَلَيْهُما السَّلامُ ! قالَ : نَعَمْ ، مَنْ زارَها عارِفاً بِحَقِّها فَلَهُ الْجَنَّةُ . فَاِذا رَأَيْتَ الْقَبْرَ فَقُمْ عِنْدَ رَأْسِها مُسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةِ ، فَكَبِّرْ اَرْبَعاً وَثَلاثينَ تَكْبيرَةً وَسَبِّحْ ثَلاثاً وَثَلاثينَ تَسْبيحَةً وَاحْمِدِ اللهَ ثَلاثاً وَثَلاثينَ تَحْميدَةً ، ثُمَّ قُلْ :
« اَلسَّلامُ عَلى آدَمَ صِفْوَةِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلى نُوح نَبِىِّ اللهِ اَلسَّلامُ عَلى اِبْراهيمَ خَليلِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلى مُوسى كَليمِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلى عِيسى رُوحِ اللهِ .
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا رَسُولَ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا خَيْرَ خَلْقِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا صَفِىَّ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَ بْنَ عَبْدِ اللهِ خاتَمَ النَّبِيِّينَ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا اَميرَ الْمُؤْمِنينَ عَلِىَّ بْنَ اَبى طالِب وَصِىَّ رَسُولِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا فاطِمَةُ سَيِّدَةَ نِساءِ الْعالَمينَ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكُما ياسِبْطَىْ نَبِىِّ الرَّحْمَةِ وَسَيِّدَىْ شَبابِ اَهْلِ الْجَنَّةِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا عَلِىَّ بْنَ الْحُسَيْنِ سَيِّدَ الْعابِدينَ وَقُرَّةَ عَيْنِ النّاظِرينَ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىِّ باقِرَ الْعِلْمِ بَعْدَ النَّبِىِّ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّد الصّادِقَ الْبارَّ الاَْمينَ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُوسَى بْنَ جَعْفَر الطّاهِرَ الطُّهْرَ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا عَلِىَّ بْنَ مُوسَى الرِّضا الْمُرْتَضى ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىٍّ التَّقِىَّ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا عَلِىَّ بْنَ مُحَمَّد النَّقِىَّ النّاصِحَ الاَْمينَ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا حَسَنَ بْنَ عَلِىِّ ، اَلسَّلامُ عَلَى الْوَصِىِّ مِنْ بَعْدِهِ ،
[130]
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى نُورِكَ وَسِراجِكَ وَوَلِىِّ وَلِيِّكَ وَوَصِىِّ وَصِيِّكَ وَحُجَّتِكَ عَلى خَلْقِكَ .
اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ رَسُولِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ فاطِمَةَ وَخَديجَةَ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ اَميرِ الْمُؤْمِنينَ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يابِنْتَ الْحَسَنِ وَالْحُسَيْنِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ وَلِىِّ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا اُخْتَ وَلِىِّ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا عَمَّةَ وَلِىِّ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكِ يا بِنْتَ مُوسَى بْنِ جَعْفَر وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُهُ .
اَلسَّلامُ عَلَيْكِ ، عَرَّفَ اللهُ بَيْنَنا وَبَيْنَكُمْ فِى الْجَنَّةِ وَحَشَرَنا فى زُمْرَتِكُمْ وَاَوْرَدَنا حَوْضَ نَبِيِّكُمْ وَسَقانا بِكَأْسِ جَدِّكُمْ مِنْ يَدِ عَلِىِّ بْنِ اَبى طالِب صَلَواتُ اللهِ عَلَيْكُمْ .
اَسْئَلُ اللهَ اَنْ يُرِيَنا فِيكُمُ السُّرُورَ وَالْفَرَجَ وَاَنْ يَجْمَعَنا وَاِيّاكُمْ فى زُمْرَةِ جَدِّكُمْ مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَاَنْ لا يَسْلُبَنا مَعْرِفَتَكُمْ اِنَّهُ وَلِىٌّ قَديرٌ .
اَتَقَرَّبُ اِلَى اللهِ بِحُبِّكُمْ وَالْبَرائَةِ مِنْ اَعْدَائِكُمْ وَالتَّسْليمِ اِلَى اللهِ ، راضِياً بِهِ غَيْرَ مُنْكِر وَلا مُسْتَكْبِر ، وَعَلى يَقينِ ما اَتى بِهِ مُحَمَّدٌ وِبِهِ راض ، نَطْلُبُ بِذلِكَ وَجْهَكَ يا سَيِّدى اَللّهُمَّ وَرِضاكَ وَالدّارَ الاْخِرَةَ .
يا فاطِمَةُ اشْفَعى لى فِى الْجَنَّةِ فَاِنَّ لَكِ عِنْدَ اللهِ شَأْناً مِنَ الشَّأْنِ .
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ اَنْ تَخْتِمَ لى بِالسَّعادَةِ ، فَلا تَسْلُبْ مِنّى ما اَنَا فيهِ ، وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللهِ الْعَلِىِّ الْعَظيمِ .
اَللّهُمَّ اسْتَجِبْ لَنا وَتَقَبَّلْهُ بِكَرَمِكَ وَعِزَّتِكَ وَبِرَحْمَتِكَ وَعافِيَتِكَ .
وَصَلَّى اللهُ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ اَجْمَعينَ وَسَلَّمَ تَسْليماً يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ » .(1)
ــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ بحار ، ج102 ، ص266 ـ 265 .
[131]
ترجمه زيارتنامه :
على بن ابراهيم از پدرش از سعد از امام على بن موسى الرّضا(عليهما السلام) نقل مى كند كه فرمود : اى سعد ! ما نزد شما قبرى داريم ! عرض كردم فدايت شوم ، قبر فاطمه دختر امام موسى(عليهما السلام) را مى فرمايى ؟ فرمود : آرى ، هر كه او را با معرفت زيارت كند بهشت سزاوار اوست . هرگاه ( به حرم مشرف شده و ) قبر را ديدى نزد(1) سر ( حضرت ) رو بقبله بايست و سى و چهار مرتبه « اَللهُ اَكْبَرُ » و سى و سه مرتبه « سُبْحانَ اللهِ » و سى و سه مرتبه « اَلْحَمْدُ ِللهِ » بگو ، سپس بگو :
«سلام بر حضرت آدم برگزيده خدا ، سلام بر حضرت نوح پيامبر خدا ، سلام بر حضرت ابراهيم دوست خدا ، سلام بر حضرت موسى هم صحبت خدا ، سلام بر حضرت عيسى روح الله ، سلام بر تو اى رسول خدا ، سلام بر تو اى بهترين خلق خدا ، سلام بر تو اى برگزيده خدا ، سلام بر تو اى محمّد بن عبد الله خاتم پيامبران ، سلام بر تو اى اميرمؤمنان علىّ بن ابى طالب وصىّ رسول خدا ، سلام بر تو اى فاطمه ، اى بزرگ بانوى بانوان عالم ، سلام بر شما اى دو سبط پيامبر رحمت ، اى دو سرور جوانان اهل بهشت ، سلام بر تو اى على بن الحسين ، اى سرور عبادت پيشگان اى فروغ ديده بينندگان ، سلام بر تو اى محمّد بن على ، اى شكافنده علم بعد از پيامبر ، سلام بر تو اى جعفر بن محمّد ، اى راستگوى نيكوكار امين ، سلام بر تو اى موسى بن جعفر ، اى پاك و پاكيزه ، سلام بر تو اى على بن موسى ، اى پسنديده ، سلام بر تو اى محمّد بن على ، اى خويشتن دار ، سلام بر تو اى على
ــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ مقصود از روايت اين است كه در شمال ضريح مطهر رو به قبله ، نزد سر حضرت بايستند ، ( نه بالاى سر و غرب ضريح مطهر ) ، چنانچه سيره عملى بزرگانى چون حضرت امام خمينى (رحمه الله) و آية الله حاج شيخ مرتضى حايرى (رحمه الله) و برخى بزرگان ديگر اين معنا را تأييد مى نمايد .
[132]
بن محمّد ، اى پاك سرشت و خير خواه و امين ، سلام بر تو اى حسن بن على ، سلام بر وصى بعد از او . بارخدايا صلوات بفرست بر نور و چراغ روشنگرت، بر ولىِّ وليّت ، بر وصىِّ وصيّت، بر حجّت خود بر بندگانت ، سلام بر تو اى دختر رسول خدا ، سلام بر تو اى دختر فاطمه و خديجه ، سلام بر تو اى دختر امير مؤمنان ، سلام بر تو اى دختر امام حسن و امام حسين ، سلام بر تو اى دختر ولىّ خدا ، سلام بر تو اى خواهر ولىّ خدا ، سلام بر تو اى عمّه ولىّ خدا ، سلام بر تو اى دختر موسى بن جعفر ، رحمت و بركات خدا بر تو باد . سلام بر تو ، خداوند آشنايى برقرار كند ميان ما و شما در بهشت ، و ما را در زمره شما محشور فرمايد ، و ما را بر حوض پيامبر شما وارد كند ، و ما را با كاسه جدّتان از دست علىّ بن ابى طالب سيراب سازد ، صلوات خدا بر شما باد . از خداوند مى خواهم كه سرور و فرج شما را به ما بنماياند ، ما و شما را در زمره جدّ بزرگوارتان حضرت محمّد ـ كه درود خدا بر او و آلش باد ـ گرد آورد ، و معرفتِ شما را از ما نگيرد ، كه او صاحب اختيار و مقتدر است . به سوى خداوند تقرّب مى جويم با محبّت شما و بيزارى از دشمنان شما ، و با تسليم شدن به فرمان خدا ، از روى رضايت ، نه آن كه منكر يا نافرمان باشم ، و با يقين به آنچه حضرت محمّد(صلى الله عليه وآله وسلم) آورده و به آن راضى هستم ، با اين عقيده عنايت ترا مى طلبم ، اى سرور من . خدايا رضايت ترا و سراى آخرت را خواستارم . اى فاطمه (معصومه) در مورد بهشت از من شفاعت كن ، چون كه ترا نزد خدا مقام رفيعى است . خداوندا ! من از تو مى خواهم كه عاقبت امر مرا به سعادت ختم كنى ، پس عقايدى كه دارم از من نگير ، كه هيچ نيرو و قدرتى جز خداوند بزرگ و والا نيست . خداوندا ! دعايم را مستجاب كن ، و آنرا به كرم و عزت و رحمت و عافيت خود از من قبول فرما . بر محمّد و همه اهلبيت او صلوات فراوان و درود بى پايان فرست اى بخشنده ترين بخشندگان(1).
ــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ كريمه اهلبيت ، على اكبر مهدى پور ، ص159 ـ 152 ، با كمى تصرف .
[133]
1 ـ خاطرات زندگى حضرت آيت الله برورجردى ، سيد محمد حسين علوى طباطبايى ، ص101 و102 .
2 ـ همان ، ص104 .
1 ـ گنجينه آثار قم ، ج1 ، ص580 ـ 579 .
1 ـ گنجينه آثار قم ، ج1 ، ص510 .
1 ـ بحار ، ج101 ، ص43 .
2 ـ همان ، ج102 ، ص33 .
3 ـ همان ، ج102 ، ص265 .
1 ـ همان ، ج102 ص268 .
2 ـ كامل الزّيارات ، ص11 .
1 ـ بحار ، ج101 ص42 .
2 ـ همان ، ج102 ص37 .
3 ـ همان ، ج102 ص266 .
1 ـ بحار ، ج102 ، ص266 ـ 265 .
1 ـ مقصود از روايت اين است كه در شمال ضريح مطهر رو به قبله ، نزد سر حضرت بايستند ، ( نه بالاى سر و غرب ضريح مطهر ) ، چنانچه سيره عملى بزرگانى چون حضرت امام خمينى (رحمه الله) و آية الله حاج شيخ مرتضى حايرى (رحمه الله) و برخى بزرگان ديگر اين معنا را تأييد مى نمايد .
1 ـ كريمه اهلبيت ، على اكبر مهدى پور ، ص159 ـ 152 ، با كمى تصرف .
| |
