((سيره ابن هشام )) كتابى است كه در قرن دوم نوشته شده است . خود ابن هشام ظاهرا درقرن سوم است ولى اصل سيره از ((ابن سحاق )) است كه دراوايل قرن دوم مى زيسته و اين هشام كتاب او را تلخيص و تهذيب كرده است . از كتبى استكه مورد اعتماد اهل تسنن است . در آنجا دو قضيه رانقل مى كند كه ما در اينجا آن دو را نقل مى كنيم :
در اوائل بعثت پيغمبر (ص ) آيه آمد: انذر عشيرتك الاقر بين .⁽⁹¹⁾ خويشاوندان نزديكترا انذار و اعلام خطر كن .
هنوز پيغمبر اكرم اعلام دعوت عمومى به آن معنا نكرده بودند. در آن هنگام على (ع ) بچهاى در خانه پيغمبر بود. رسول اكرم به على (ع ) فرمود:
- غذايى ترتيب بده و بنى هاشم و بنى عبدالمطلب را دعوت كن .
على (ع ) هم غذايى از گوشت درست كرد و مقدارى شير نيز تهيه كرد كه آنها بعد از غذاخوردند. پيغمبر اكرم (ص ) اعلام دعوت كرد و فرمود:
- من پيغمبر خدا هستم و از جانب خدا مبعوثم . من ماءمورم كه ابتدا شما را دعوت كنم و اگرسخن مرا بپذيريد سعادت دنيا و آخرت نصيب شما خواهد شد. ابولهب كه عموى پيغمبر بوتا اين جمله را شنيد عصبانى و ناراحت شد و گفت :
- تو ما را دعوت كردى براى اين كه چنين مزخرفى را به ما بگويى ؟!
جار و جنجال راه انداخت و جلسه را به هم زد.
پيغمبر اكرم براى بار دوم به على (ع ) دستورتشكيل جلسه را داد. خود اميرالمؤ منين كه راوى هم هست مى فرمايد كه اينها حدودچهل نفر بودند يا يكى كم يا يكى زياد. در دفعه دوم پيغمبر اكرم (ص ) به آنها فرمود:
- هر كس از شما كه اول دعوت مرا بپذيرد، وصى ، وزير و جانشين من خواهد بود.
غير از على (ع ) احدى جواب مثبت نداد و هر چند بار كه پيغمبر اعلام كرد. على (ع ) از جابلند شد. در آخر پيغمبر فرمود: بعد از من تو وصى و وزير و خليفه من خواهىبود.⁽⁹²⁾

قضيه ديگر كه باز در ((سيره ابن هشام )) است ، از اين بالاتر است . در زمانى كه هنوزحضرت رسول (ص ) در مكه بودند و قريش مانع بودند كه ايشان تبليغ كنند و وضعسخت و دشوار بود، در ماههاى حرام ⁽⁹³⁾، مزاحم پيغمبر نمى شدند يالااقل زياد مزاحم نمى شدند. يعنى مزاحمت بدنىمثل كتك زدن نبود ولى مزاحمت تبليغاتى وجود داشت .
رسول اكرم (ص )، هميشه از اين فرصت استفاده مى كرد وقتى مردم در بازار ((عكاظ)) در((عرفات )) جمع مى شدند. - آن موقع هم حج بود ولى با يك سبك مخصوص - مى رفتدر ميان قبائل گردش ‍ مى كرد و مردم را دعوت مى نمود. نوشته اند آنجا ((ابولهب ))مثل سايه پشت سر پيغمبر حركت مى كرد و هر چه پيغمبر مى فرمود، او مى گفت :
- دروغ مى گويد، به حرفش گوش نكنيد.
رئيس يكى از قبايل خيلى با فراست بود. بعد از اين كه مقدارى با پيغمبر صحبت كرد،به قوم خودش گفت :
- اگر اين شخص از من مى بود لا كلت به العرب .
يعنى : من اين قدر در او استعداد مى بينم كه اگر از ما مى بود، به وسيله وى عرب را مىخوردم او به پيغمبر گفت : من و قومم حاضريم به تو ايمان بياوريم - بدون شك ايمانآنها، ايمان واقعى نبود - به شرط اين كه ، تو هم به ما قولى بدهى و آن اينكه براىبعد از خودت من يا يكى از ما را تعيين كنى .
فرمود: اين كه چه كسى بعد از من باشد، با من نيست با خداست .
اين ، مطلبى است كه در كتب تاريخ اهل تسنن آمده است .⁽⁹⁴⁾

او، بسيار رشيد و شجاع و بلند قد و خوشرو بود، از اين رو وى را ماه بى هاشم لقب دادهبودند.
رشادت را از مادرش و شجاعت را از پدرش (ع ) به ارث برده بود، و بنابراين آرزوىعلى (ع ) در ابوالفضل تحقق يافت . زيرا كه ازدواج اميرالمؤ منين (ع ) با ام البنين ، بهمنظور داشتن فرزندى رشيد و شجاع ، صورت گرفته بود.
روز عاشورا مى شود، ابوالفضل جلو مى آيد، خدمت حسين (ع ) عرض ‍ مى كند.
برادر جان ! به من هم اجازه بفرمائيد به ميدان بروم ، اين سينه من تنگ شده است . ديگر،طاقت نمى آورم ، مى خواهم هر چه زودتر اين جان خودم را فداى شما كنم .
امام (ع ) فرمود:
برادرم حال كه مى خواهى به ميدان بروى ، برو! بلكه بتوانى مقدارى آب ، براىفرزندان من بياورى .
او ((سقاى كربلا)) لقب گرفته است ، چون درطول سه شبانه روز كه آب را براى حسين و اصحابش ، ممنوع كرده بودند، يكى دو بار،از جمله : شب عاشورا آب تهيه نمود. حتى با آن آبغسل كرده و بدنهاى خويش را شستشو داده بودند.
اين بار، نيز ابوالفضل براى آوردن آب ، اعلام آمادگى كرد.
چهار هزار نفر از سپاهيان دشمن دور آب را محاصره كرده بودند، يك تنه خودش را بهجمعيت دشمن زد، وارد شريعه فرات شد، اسب راداخل آب برد، اول ، مشكى را كه همراه داشت پر آب كرد و به دوش ‍ گرفت .
هوا گرم است ، جنگيده است ، همانطور كه سوار است و آب تا زير شكم اسب را فراگرفته ، دست زير آب برد، مقدارى آب ، با دو دستش تا نزديك لبهاى مقدسش آورد.
آنهائى كه از دور، او را نگاه مى كردند، ديدند كه اندكىتاءمل كرد بعد آب را از دست رها كرد و بر روى آب ريخت .
كسى نفهميد كه چرا ابوالفضل در آنجا آب نياشامد؟! اما وقتى از شريعه بيرون آمد،رجزى خواند كه از آن فهميدند، چرا از نوشيدن آب خوددارى كرد.
خود را مخاطب قرار داد و گفت :
اى نفس ابوالفضل ! مى خواهم بعد از حسين ، زنده نمانى ، حسين شربت مرگ بنوشد، و دركنار خيمه ها، با لب تشنه مواسات و همدلى كجا رفت ؟ مگر حسين امام تو نيست ؟ مگر توماءموم او نيستى ، مگر تو تابع او نيستى ؟ هيهات ، هرگز دين من ، وفاى من ، به من چنيناجازه اى را نمى دهد.
عزم بازگشت كرد، اما به هنگام برگشتن مسير خود را عوض كرد، اين بار از راهنخلستانها آمد، چون همه همتش اين بود كه آب را به سلامت به خيمه ها برساند.
اما در همين حال شنيدند كه رجز ابوالفضل عوض شد، معلوم بود حادثه اى پيش آمده است ،فرياد زد:
و اللّه ان قطعتموا يمينى
انى احامى ابدا عن دينى
و عن امام صادق اليقينى
بخدا قسم ، اگر دست راست مرا قطع كنيد، من دست از دامن حسين برنمى دارم .
طولى نكشيد كه رجز تغيير كرد و چنين گفت :
يا نفس الا تخشى من الكفار
وابشرى برحمة الجبار
قدقطعوا ببغيهم يسارى
در اينجا رجز فهماند كه دست چپش هم بريده شده است .
نوشته اند با آن هنر و فراستى كه داشت ، بهر زحمت بود، مشك آب را چرخاند و خودش راروى آن انداخت ، كه ناگاه عمود آهنين بر فرقش ‍ فرود آمد...⁽⁹⁵⁾

روز يازدهم محرم ، جلادهاى ابن زياد، مى خواهنداهل بيت حسين (ع ) را از كربلا، به سوى كوفه و شام ، حركت دهند.
شتران بى جهاز را مى آوردند، تا خاندان حسين و عزيزان پيغمبر خدا را، بر آنان سواركنند.
امام زين العابدين (ع )، در آن روز به شدت مريض بود، مريضى كه حتى به زحمت مىتوانست حركت كند و روى پاى خود بايستند، از اينرو با كمك عصا حركت مى كرد.⁽⁹⁶⁾
در آن حال ، امام را به عنوان اسير، حركت دادند و بر شترى كه فقط يك پالان چوبىداشت و حتى بر روى آن يك جل هم نبود، سوار كردند.
آنها احساس كردند كه امام ، چون بيمار و مريض است ، ممكن است نتواند خودش را نگهدارد،لذا پاهاى آن حضرت را محكم بستند، غل به گردنش انداختند، زنان و كودكان را نيز برشتران بى جهاز سوار كردند.
با اين حال ، اهل بيت حسين (ع ) را وارد شهر كوفه نمودند.
ديگر كوفتگى ، زجر، شكنجه ، به حد اعلا رسيده است ، با چنين وضعى ، بعد از آن همهشكنجه هاى روحى و جسمى آنان را به اينجا رسانده اند.
زينب (س ) را وارد مجلس ابن زياد مى كنند.
((زينب )) زنى است بلند بالا، كنيزانش ، دورش را گرفته اند.⁽⁹⁷⁾
با شكوه خاصى ، وارد مجلس ابن زياد شد، امام سلام نكرد.
ابن زياد، از اين بى اعتنائى ، سخت ناراحت شد، و با اينكه زينب را شناخته بود، ولى درعين حال گفت :
اين زن پرنخوت و تكبر كيست ؟
كسى جواب نداد.
دو مرتبه سئوال كرد، مى خواست كسى از همانها جواب بدهد.
بار دوم و سوم ،
بالاخره زنى جواب داد:
هذه زينب ، بنت على بن ابى طالب .
اين ، زينب دختر على (ع ) است .
ابن زياد، گفت : خدا را شكر مى كنم ، كه شما را رسوا و دروغتان را آشكار كرد.
زينب ، در كمال جرئت و شهامت گفت : الحمداللّه الذى اكرمنا بالشهادة ،
خدا را شكر مى كنيم كه افتخار شهادت را نصيب ما كرد، خدا را شكر مى كنيم كه اين((تاج افتخار)) را بر سر برادر من گذاشت ، خدا را شكر مى كنيم كه ما را از خانداننبوت و طهارت قرار داد.
بعد در آخر گفت : رسوائى مال
فاسق ها است ، ما در عمرمان دروغ نگفتيم و حادثه دروغ هم به وجود نياورديم ، دروغ هممال فاجرهاست ، فاسق و فاجر هم ما نيستيم ، غير ما است .
يعنى : رسوا توئى ، دروغگو هم خودت هستى ، پس از آن ، جمله اى گفت كه جگر ابن زيادآتش گرفت ، فرمود: ((يابن مرجانه ))... پسر مرجانه !... و اين همان چيزى بود كهابن زياد مى خواست كسى آنرا بگويد، زيرا مرجانه مادر ابن زياد، زن معروفه و بدكارهاى بود.
و اين خطاب زينب (س ) كنايه از آن بود كه تو فرزند آن زن بد كاره هستى و رسوائىبايد از آن پسر مرجانه باشد.
ابن زياد، چنان از اين خطاب برافروخت و مملو از خشم شد، كه دستور داد:
جلاد را بگوئيد بيايد و گردن اين زن را بزند.
در اين هنگام ، يكى از ((خوارج )) كه آنجا حضور داشت ، با آنكه با على (ع ) و اولادشمخالف بود، ولى با اينحال ، به اين سخن ابن زياد اعتراض كرد و گفت :
((امير! هيچ توجه دارى كه با يك زنى دارى حرف مى زنى ، كه چندين داغ ديده است . بايك زنى كه برادرهايش كشته شده ، عزيزانش از دست رفته ، دارى حرف مى زنى ))؟!
ابن زياد، كه موقعيت را نامناسب ديد، از كشتن زينب ، چشم پوشيد.
آنگاه على بن الحسين ، را به او معرفى كردند.
فرعون وار صدا زد: ((من انت ؟)) تو كى هستى ؟
فرمود: ((انا على بن الحسين )) من على بن الحسين هستم .
گفت : مگر على بن الحسين را خدا در كربلا نكشت ؟
فرمود: البته كه قبض روح همه مردم بدست خداست .
ولى كشتن او بدست مردم بود.
گفت : على و على يعنى چه ؟ پدر تو اسم همه فرزندانش را على گذاشته است ، مگر اسمديگرى نبود؟
فرمود: پدرم ، به پدرش (على بن ابى طالب ) ارادت داشت ، و دوست داشت كه اسمپسرانش را به نام پدرش بگذارد. (يعنى اين تو هستى كه بايد از پدرت زياد، ننگداشته باشى ).
ابن زياد، كه انتظار نداشت كه يك اسير، اينگونه با جراءت در نزد او حرف بزند، بهخشم آمد و گفت : شما هنوز جان داريد، هنوز نفس ‍ داريد؟ اينگونه درمقابل من حرف مى زنيد؟
جلاد! بيا گردن اين را بزن .
در اين وقت ، زينب (س ) از جا بلند شد، على بن الحسين (ع ) را در آغوش گرفت و گفت :
بخدا قسم ، گردن اين را نخواهد زد، مگر اينكهاول گردن زينب را بزنيد.
ابن زياد، مدتى نگاه كرد به اين دو نفر و بعد گفت :
بخدا قسم ، الآن مى بينم ، كه اگر بخواهم اين جوان را بكشيم ،اول بايد اين زن را بكشيم .
پس به ناچار از كشتن امام زين العابدين نيز صرفنظر كرد.⁽⁹⁸⁾