سلطان محمود غزنوى شبى براى استراحت در بستر رفت ، هر چه كرد خوابش نبرد، دردلش گذشت شايد مظلومى دادخواهى مى كند و كسى بدادش نمى رسد، به غلامى دستورداد جستجو كند اگر ستمديده اى را مشاهده كرد به حضور آورد غلام پس از تجسس مختصرىبرگشته گفت كسى نبود. سلطان باز هر چه كرد خوابش نبرد دانست كه غلام در تكاپوكوتاهى نموده . خودش برخاسته از قصر سلطنتى بيرون شد.
در كنار حرمسراى او مسجدى بود، زمزمه ناله اى از ميان مسجد شنيد جلو رفته ديد مردىسر بر زمين نهاده مى گويد خدايا محمد در بروى مظلومان بسته و با نديمان خود درحرمسرا نشسته است (يا من لا تاءخذه سنة و لا نوم ).
سلطان گفت چه مى گوئى من در پى تو آمدم بگو چه شده ؟ آنمرد گفت يكى از خواصتو كه نامش را نمى دانم پيوسته به خانه من مى آيد و با زنم هم بستر مى شود دامنناموس مرا به بدترين وجهى آلوده مى كند سلطان گفت اكنون كجا است ؟ جواب داد شايدرفته باشد. شاه گفت هر وقت آمد مرا خبر ده ، به پاسبانان قصر سلطنتى او را معرفىكرده دستور داد هر زمان اين مرد مرا خواست او را به من برسانيد.
شب بعد باز همان سرهنگ به خانه آن بينوا رفت ، بهر طريقى بود او را بخواب كردندمرد مظلوم به سراى سلطان رفت سلطان محمود با شمشير شرر بار به خانه او آمد ديدشخصى در بستر همسرش خوابيده دستور داد چراغ را خاموش كند آنگاه شمشير كشيده او راكشت پس از آن دستور داد چراغ را روشن كند در اين هنگام با دقت نگاهى كرده بلافاصلهسر به سجده نهاد.
به صاحبخانه گفت هر غذائى در خانه شما پيدا مى شود بياوريد كه گرسنه ام عرضكرد سلطانى چون شما به نان درويش چگونه قناعت مى كند هر چه هست بياور، آنمرد تكهاى نان براى او آورده پرسيد علت دستور كشتن آنمرد سجده رفتن چه بود؟ و نيز در خانهمثل ما غذا خوردن شما چه علت داشت ؟
سلطان محمود گفت : همينكه از جريان تو مطلع شدم با خود انديشيدم كه در زمان سلطنت منكسى جرات اينكار را ندارد مگر فرزندانم . چراغ را خاموش كن تا اگر از فرزندانم بودمرا محبت پدرى مانع از اجراى عدالت نشود، چراغ كه روشن شد نگاه كرده ديدم بيگانهاست به شكرانه اينكه دامن خانواده ام از اين جنايت پاك بود سجده نمودم .
اما خوردن غذا اينجهت بود كه چون بچنين ظلمى اطلاع پيدا كردم با خود عهد نمودم چيزىنخورم تا داد ترا از آن ستمگر بستانم اكنون از ساعتى كه ترا در شب گذشته ديدمچيزى نخورده ام .⁽⁸⁹⁾